ECLI:NL:RBNHO:2022:6027

Rechtbank Noord-Holland

Datum uitspraak
29 juni 2022
Publicatiedatum
11 juli 2022
Zaaknummer
C/15/315171 / HA ZA 21-202
Instantie
Rechtbank Noord-Holland
Type
Uitspraak
Rechtsgebied
Civiel recht
Procedures
  • Eerste aanleg - enkelvoudig
Rechters
Vindplaatsen
  • Rechtspraak.nl
AI samenvatting door LexboostAutomatisch gegenereerd

Onrechtmatige daad en verhaalsfrustratie in relatie tot waarborgsom bij vastgoedtransactie

In deze zaak heeft de Rechtbank Noord-Holland op 29 juni 2022 uitspraak gedaan in een civiele procedure tussen een notaris en de besloten vennootschap Taurus Gemini Real Estate B.V. De notaris, in zijn hoedanigheid als eiser, vorderde schadevergoeding van Taurus wegens onrechtmatige daad. De rechtbank oordeelde dat Taurus niet aan zijn verzwaarde motiveringsplicht had voldaan met betrekking tot de herkomst van een waarborgsom van € 230.000,- die onder notaris Langereis was gestort. De rechtbank concludeerde dat deze waarborgsom onrechtmatig was onttrokken aan het vermogen van de notaris, en dat Taurus had meegewerkt aan verhaalsfrustratie ten nadele van de notaris.

De rechtbank stelde vast dat de notaris niet had kunnen vaststellen dat de waarborgsom afkomstig was uit het vermogen van Taurus, ondanks de door Taurus overgelegde bewijsstukken. De rechtbank oordeelde dat de notaris recht had op schadevergoeding van het onttrokken bedrag, en dat Taurus aansprakelijk was voor de schade die de notaris had geleden. De rechtbank kende de notaris een schadevergoeding toe van € 230.000,-, vermeerderd met wettelijke rente vanaf de datum van de schade toebrengende gebeurtenis. Daarnaast werd Taurus veroordeeld tot betaling van beslagkosten en proceskosten, omdat Taurus grotendeels in het ongelijk was gesteld.

De rechtbank wees de gevorderde verklaring voor recht af, omdat deze te onbepaald was en het belang van de notaris bij deze verklaring niet meer duidelijk was, gezien de schadevergoeding die Taurus aan de notaris moest betalen. De uitspraak benadrukt de noodzaak voor partijen om transparant te zijn over de herkomst van gelden in vastgoedtransacties, vooral wanneer er sprake is van een waarborgsom.

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK NOORD-HOLLAND

Handel, Kanton en Bewind
Zittingsplaats Alkmaar
zaaknummer / rolnummer: C/15/315171 / HA ZA 21-202
Vonnis van 29 juni 2022
in de zaak van
[eiser],
in zijn hoedanigheid van notaris en in zijn hoedanigheid van rechtsgeldige
vertegenwoordiger van de kwaliteitsrekening in de zin van artikel 25 van de Wet op het Notarisambt,
wonende te Den Haag,
eiser,
advocaat mr. R.W.A. Brunninkhuis te Den Haag,
tegen
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
TAURUS GEMINI REAL ESTATE B.V.,
gevestigd te Schoorl, gemeente Bergen (NH),
gedaagde,
advocaat mr. Y. Moszkowicz te Utrecht.
Partijen zullen hierna de notaris en Taurus worden genoemd.

1.De procedure

1.1.
Het verloop van de verdere procedure blijkt uit:
  • het tussenvonnis van 19 januari 2022 (hierna: het tussenvonnis),
  • de akte van Taurus met bijlagen 3 tot en met 7,
  • de antwoordakte van de notaris met bijlagen 13 en 14,
  • de akte van Taurus met bijlagen 8 tot en met 10,
  • de antwoordakte van de notaris.
1.2.
Ten slotte is wederom vonnis bepaald.

2.De verdere beoordeling

Het tussenvonnis

2.1.
In het tussenvonnis heeft de rechtbank Taurus bevolen [1] om bij akte de herkomst van de onder notaris Langereis gestorte waarborgsom van € 230.000,- toe te lichten. Meer specifiek diende Taurus met schriftelijke bewijsstukken te onderbouwen hoe de betaling van de waarborgsom is verlopen en uit wiens vermogen de betaling van de waarborgsom is gedaan. De rechtbank wilde daarover duidelijkheid krijgen omdat over de herkomst van de waarborgsom van de kant van Taurus op de mondelinge behandeling van de zaak tegenstrijdig werd verklaard. De heer [naam 1] (hierna: [naam 1] ) verklaarde namelijk dat de waarborgsom afkomstig was van een bedrijf in Canada waarin hij participeerde, terwijl de advocaat van Taurus verklaarde dat het ging om gelden uit een deelneming van Taurus in dat Canadese bedrijf.
2.2.
In de akten die Taurus na het tussenvonnis bij de rechtbank heeft ingediend, heeft Taurus zich op het standpunt gesteld dat de waarborgsom afkomstig is uit haar vermogen. Taurus heeft er in dit verband op gewezen dat de waarborgsom is betaald vanaf haar bankrekening bij de ING Bank. Dit heeft Taurus onderbouwd met een afschrijvings-overzicht dat volgens haar afkomstig is uit haar ING bankieren app. De waarborgsom is volgens Taurus betaald van geld dat zij via Alpha FX op haar bankrekening overgemaakt heeft gekregen van het Canadese bedrijf General Safety Products. Dat geld heeft zij ontvangen op grond van een joint venture overeenkomst die zij met General Safety Products is aangegaan ten behoeve van het aan- en verkopen van N95 mondmaskers, aldus Taurus. Taurus heeft ter onderbouwing daarvan verwezen naar de ‘joint venture agreement’, de brief van de directeur van General Safety Products ( [naam 2] ) aan notaris Langereis gedateerd
2 Februray 2021, het betreffende bijschrijvingsoverzicht uit haar ING bankieren app en een afdruk overzicht van de spot-transactie. Deze stukken heeft Taurus bij akte overgelegd.
2.3.
De rechtbank is het met de notaris eens dat hiermee niet is aangetoond dat de waarborgsom afkomstig is uit het vermogen van Taurus. De rechtbank komt tot dit oordeel op grond van de volgende feiten en omstandigheden.
  • Notaris Langereis wilde aan de levering van de woonboerderij in [plaats] aan Taurus niet meewerken omdat niet duidelijk was hoe Taurus de koopsom financiert. [naam 1] gaf namens Taurus aan dat de koopsom wordt bekostigd uit de participatie van Taurus in Canada. Vervolgens vroeg notaris Langreis Taurus om concrete stukken waaruit de participatie van Taurus blijkt. Aan dat verzoek heeft Taurus niet voldaan. De notaris heeft onweersproken en terecht betoogd dat dit volgt uit het vonnis van 19 januari 2022 dat deze rechtbank heeft gewezen tussen (kort gezegd) de verkopers van de woonboerderij, Taurus als koper van de woonboerderij en notaris Langereis. Taurus heeft niet uitgelegd waarom zij de stukken die zij in de onderhavige zaak heeft overgelegd ter onderbouwing van de herkomst van de waarborgsom, toen niet aan notaris Langereis heeft verstrekt. Volgens de datering van deze stukken moeten deze namelijk wel al beschikbaar zijn geweest. Ook nadat de notaris had betoogd dat er daarom vanuit moet worden gegaan dat de betreffende stukken valselijk op een latere datum zijn opgesteld, heeft Taurus verzuimd om een verklaring daarvoor te geven.
  • In de brief van 2 februari 2021 van de heer [naam 2] aan notaris Langereis wordt slechts bevestigd dat General Safety Products een joint venture met Taurus is aangegaan in de persoon van [naam 1] . Over de gelden die Taurus op grond daarvan ontvangt en de bekostiging van de koopsom (of de waarborgsom als onderdeel van de koopsom) wordt niets vermeld.
- De notaris heeft gelijk dat de lay out van de overgelegde ING afschriften niet overeenkomt met de standaard (online) bankafschriften. De waarborgsom van € 230.000,- die volgens het overgelegde afschrijvingsoverzicht op 30 december 2020 is afgeschreven, is volgens Taurus betaald van een bedrag van € 250.000,- dat General Safety Products diezelfde dag op dezelfde bankrekening had overgemaakt. Dat dit bedrag afkomstig is van General Safety Products kan op grond van het betreffende bijschrijvingsoverzicht en het spot-transactieoverzicht echter niet zonder meer worden vastgesteld. Hoewel General Safety Products op het bijschrijvingsoverzicht is vermeld, is niet duidelijk dat het bedrag van
€ 250.000,- is afgeschreven van een rekening van General Safety Products. De tegenrekening die op het bijschrijvingsoverzicht is vermeld, is in ieder geval niet tot General Safety Products te herleiden. De tegenrekening is evenmin te koppelen aan het overgelegde overzicht van de spot-transactie.
- Waarom Taurus op grond van de overgelegde ‘joint venture agreement’ gerechtigd zou zijn tot € 250.000,- is onduidelijk gebleven. De enige toelichting die Taurus op deze overeenkomst heeft gegeven is dat zij de joint venture is aangegaan ten behoeve van aan- en verkopen van N95 mondmaskers. Welke rol daarin voor Taurus is weggelegd, heeft Taurus niet duidelijk gemaakt en dit volgt ook niet uit de overeenkomst zelf. Taurus is hierover blijven zwijgen, ook na het betoog van de notaris dat het hier (hooguit) kan gaan om een aan [naam 1] toekomende vergoeding voor werkzaamheden die [naam 1] heeft verricht. Ook als ervan uit wordt gegaan dat de waarborgsom door Taurus is betaald van geld dat door General Safety Products op de bankrekening van Taurus is overgemaakt, dan is hiermee nog steeds niet opgehelderd uit wiens vermogen de waarborgsom afkomstig is.
Heeft Taurus onrechtmatig gehandeld?
2.4.
De vraag is wat dit betekent voor de vorderingen van de notaris. De rechtbank roept in herinnering dat de notaris een verklaring voor recht vordert dat Taurus aansprakelijk is tegenover de notaris en dat Taurus wordt veroordeeld tot betaling van de door de notaris geleden schade van € 648.134,51. De notaris baseert deze vorderingen op onrechtmatige daad. Volgens de notaris heeft Taurus onrechtmatig ten opzichte van hem gehandeld door eraan mee te werken dat zij als formele koper van de woonboerderij in [plaats] naar voren werd geschoven om vermogen van [naam 1] c.s., waaronder de op grond van de koopovereenkomst betaalde waarborgsom, buiten het zicht te houden en om de notaris in zijn verhaal op [naam 1] c.s. te frustreren. Daarbij is volgens de notaris sprake van vereenzelviging en misbruik van identiteitsverschil.
2.5.
Het verweer dat Taurus tegen de vorderingen van de notaris heeft gevoerd, komt er in essentie op neer dat geen sprake kan zijn van verhaalsfrustratie omdat de woonboerderij nooit aan Taurus is geleverd en de betaalde waarborgsom niet uit het vermogen van [naam 1] c.s. maar uit het vermogen van Taurus afkomstig is.
2.6.
Het enkele feit dat Taurus de koopovereenkomst is aangegaan, maakt haar naar het oordeel van de rechtbank niet op grond van onrechtmatige daad aansprakelijk voor de verhaalschade die de notaris stelt te hebben geleden. De overdracht van de woonboerderij, waarin [naam 1] c.s. zouden gaan wonen, is namelijk niet doorgegaan. Omdat de woonboerderij dus niet tot het vermogen van Taurus is gaan behoren, kan van de gestelde verhaalsfrustratie geen sprake zijn.
2.7.
Dat geldt echter niet voor de waarborgsom. De rechtbank neemt voor Taurus een verzwaarde motiveringsplicht aan als het gaat om het verweer dat zij heeft gevoerd ten aanzien van de waarborgsom. Dit omdat aan de kant van Taurus ter zitting tegenstrijdig over de herkomst van de waarborgsom is verklaard en Taurus degene is die in staat moet worden geacht daarover duidelijkheid te kunnen verschaffen. Uit 2.3 van dit vonnis volgt dat Taurus niet aan haar verzwaarde motiveringsplicht heeft voldaan, zodat het er naar het oordeel van de rechtbank voor moet worden gehouden dat de waarborgsom afkomstig is uit het vermogen van [naam 1] c.s. De koopovereenkomst die Taurus met betrekking tot de woonboerderij heeft gesloten, is deels uitgevoerd door de storting van de waarborgsom onder notaris Langereis. Op deze manier heeft Taurus meegewerkt aan het onttrekken van
€ 230.000,- aan het vermogen van [naam 1] c.s. en daarmee aan het verhaal van de notaris. Dat de notaris op dat moment een aanzienlijke onbetaald gelaten geldvordering had op [naam 1] c.s. kan bij Taurus bekend worden verondersteld omdat Taurus toen door [naam 1] c.s. werd bestuurd. Taurus heeft dan ook ten opzichte van de notaris onrechtmatig gehandeld door aan de storting van de waarborgsom onder notaris Langereis mee te werken.
Schade en wettelijke rente
2.8.
De schade die de notaris door dit onrechtmatig handelen van Taurus heeft geleden, dient Taurus aan de notaris te vergoeden. De rechtbank begroot deze schade op het onttrokken bedrag van € 230.000,-. Taurus zal worden veroordeeld om dit bedrag aan de notaris te betalen.
2.9.
De notaris vordert wettelijke rente over de toe te wijzen schadevergoeding. Als ingangsdatum van de wettelijke rente vordert de notaris de datum van het sluiten van de koopovereenkomst, althans de datum waarop de notaris ten laste van Taurus beslag heeft laten leggen dan wel de datum van de dagvaarding in deze zaak.
2.10.
De wettelijke rente over een te betalen schadevergoeding gaat lopen vanaf het moment dat de schadevergoeding opeisbaar is. Dat is in dit geval vanaf de datum van de schade toebrengende gebeurtenis, dus vanaf 30 december 2020 (de datum waarop de waarborgsom onder notaris Langereis is gestort). De rechtbank zal de wettelijke rente over
€ 230.000,- daarom toewijzen vanaf 30 december 2020.
Verklaring voor recht
2.11.
De rechtbank zal de gevorderde verklaring voor recht afwijzen omdat deze te onbepaald is. Bovendien valt naar het oordeel van de rechtbank niet in te zien welk rechtens te respecteren belang de notaris nog heeft bij deze verklaring voor recht, gelet op de door Taurus aan de notaris te betalen schadevergoeding.
Beslagkosten
2.12.
De notaris vordert dat Taurus wordt veroordeeld tot betaling van de beslagkosten van het door hem ten laste van Taurus op de waarborgsom gelegde derdenbeslag. De notaris begroot de beslagkosten (exclusief griffierecht van € 309,-) op € 441,46. Taurus heeft daartegen geen verweer gevoerd.
2.13.
De vergoeding van de beslagkosten is op grond van de wet [2] toewijsbaar. De rechtbank begroot de beslagkosten overeenkomstig de begroting van de notaris en inclusief het griffierecht op € 750,46. De daarover gevorderde wettelijke rente zal worden toegewezen op de manier zoals onder de beslissing hierna staat.
Proces- en nakosten
2.14.
De rechtbank zal Taurus in de proceskosten veroordelen omdat Taurus grotendeels in het ongelijk is gesteld. De kosten aan de kant van de notaris tot op vandaag worden begroot op € 8.830,-. Dat bedrag bestaat uit griffierecht van € 1.357,- en een bedrag van
€ 7.473,- (3 punten × tarief VI) aan salaris advocaat. De rechtbank houdt geen rekening met de explootkosten van de dagvaarding omdat deze nergens uit blijken. Deze kosten zijn niet op de dagvaarding vermeld.
2.15.
De gevorderde veroordeling in de nakosten is in het kader van deze procedure slechts toewijsbaar voor zover deze kosten op dit moment al kunnen worden begroot. De nakosten en de over de proces- en nakosten gevorderde wettelijke rente zullen worden toegewezen op de manier zoals onder de beslissing hierna staat.

3.De beslissing

De rechtbank
3.1.
veroordeelt Taurus om aan de notaris te betalen een bedrag van € 230.000,- te vermeerderen met de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 BW over dit bedrag vanaf 30 december 2020 tot de dag van algehele voldoening,
3.2.
veroordeelt Taurus om aan de notaris te betalen een bedrag van € 750,46 aan beslagkosten, te vermeerderen met de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 BW over dit bedrag met ingang van veertien dagen na betekening van dit vonnis tot de dag van algehele voldoening,
3.3.
veroordeelt Taurus in de proceskosten, aan de kant van de notaris tot op vandaag begroot op € 8.830,- te vermeerderen met de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 BW over dit bedrag met ingang van veertien dagen na betekening van dit vonnis tot de dag van algehele voldoening,
3.4.
veroordeelt Taurus in de na dit vonnis ontstane kosten, begroot op € 163,- aan salaris advocaat, te vermeerderen, onder de voorwaarde dat Taurus niet binnen veertien dagen na aanschrijving aan het vonnis heeft voldaan en er vervolgens betekening van de uitspraak heeft plaatsgevonden, met een bedrag van € 85,- aan salaris advocaat en de explootkosten van betekening van de uitspraak, en te vermeerderen met de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 BW over de nakosten met ingang van veertien dagen na de betekening van dit vonnis tot aan de voldoening,
3.5.
verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad,
3.6.
wijst het meer of anders gevorderde af.
Dit vonnis is gewezen door mr. A.E. Merkus en in het openbaar uitgesproken op 29 juni 2022. [3]

Voetnoten

1.op grond van artikel 22 lid 1 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering
2.artikel 706 Rv
3.type: NBI