Uitspraak
RECHTBANK NOORD-HOLLAND
Afdeling Publiekrecht, Sectie Straf
Locatie Haarlem
Meervoudige strafkamer
Parketnummer: 15/630639-05
Uitspraakdatum: 8 januari 2021
Beslissing ex artikel 6:6:10 eerste lid Sv
op de vordering van de officier van justitie tot verlenging van de termijn van de terbeschikkingstelling van
[betrokkene],
geboren op [geboortedatum] 1964 te [geboorteplaats] ( [geboorteland] ),
thans verblijvende bij [kliniek] ,
hierna: betrokkene,
met twee jaar.
1.De procedure
Bij arrest van het gerechtshof Amsterdam van 22 december 2006 is aan betrokkene de maatregel van terbeschikkingstelling met bevel tot verpleging van overheidswege opgelegd, wegens, zakelijk weergegeven, twee pogingen tot doodslag, een poging tot zware mishandeling en twee mishandelingen.
De termijn van de terbeschikkingstelling nam een aanvang op 6 januari 2007 en is laatstelijk met twee jaar verlengd bij beslissing van deze rechtbank van 17 januari 2019.
De onderhavige vordering is op 25 november 2020 bij de rechtbank ingediend.
De rechtbank heeft kennisgenomen van de processtukken, waaronder:
- een advies als bedoeld in artikel 6:6:12, lid 1, aanhef en onder a Sv, gedateerd 4 november 2020, afkomstig van [kliniek] (hierna: de kliniek) en (mede) ondertekend door drs. A. Besselink, (plaatsvervangend) hoofd van de inrichting, drs. J. Hardoar, regiebehandelaar/ GZ-psycholoog en P.A. de Mon, psychiater.
- een afschrift van de aantekeningen omtrent de lichamelijke en geestelijke gesteldheid van betrokkene als bedoeld in artikel 6:6:12, lid 1, aanhef en onder b Sv, betreffende de periode van week 30 in 2018 t/m week 50 in 2020;
- adviezen van twee onafhankelijke gedragsdeskundigen zoals bedoeld in artikel 6:6:12, lid 3 Sv, te weten een advies gedateerd 20 oktober 2020, opgemaakt door dr. T.W.D.P. van Os, psychiater, en een advies gedateerd 29 december 2020, opgemaakt door drs. A.E. Haan, GZ-psycholoog.
Op 8 januari 2021 is de vordering op een openbare terechtzitting behandeld. Betrokkene is gehoord, alsmede de deskundige van de kliniek, te weten J.M.I. Boonstra, orthopedagoog. Verder waren aanwezig de officier van justitie en de raadsman van betrokkene
mr. R. Lonterman, advocaat te Amsterdam.
mr. R. Lonterman, advocaat te Amsterdam.
Van het verhandelde tijdens deze zitting is afzonderlijk proces-verbaal opgemaakt.
2.Het advies van de kliniek
Het advies van de kliniek houdt, voor zover relevant, het volgende in:
Betrokkene is een 56-jarige man die functioneert op de grens van een lichte tot matige verstandelijke beperking. Hij is gediagnosticeerd met een autisme spectrum stoornis en heeft op grond hiervan een zeer groot onvermogen om de wereld om zich heen te ordenen en te begrijpen. Door zijn problematiek beleeft hij de wereld vanuit een egocentrisch en gefragmenteerd perspectief. Daarbij kan hij zich niet of nauwelijks in een ander inleven. Er is sprake van een zeer gebrekkige gewetensontwikkeling. Zijn geweten wordt in grote mate extern vorm gegeven door de begeleiding. Hij verblijft al geruime tijd binnen de huidige instelling en in de behandeling is gebleken dat de leerbaarheid van betrokkene zeer gering is en dat een afname van het recidiverisico primair tot stand moet komen door het bieden van een regulerende, ondersteunende en controlerende omgeving.
In de afgelopen periode heeft betrokkene wisselend gefunctioneerd. Onrustige periodes met meer incidenten wisselden zich af met rustigere periodes. Er zijn periodes waarin betrokkene gespannen raakt door alledaagse stressoren. Wanneer stressoren elkaar opvolgen en in combinatie met zijn ontwikkelingsstoornis en verstandelijke beperking, kan betrokkene onberekenbaar agressief worden. Met hulp van begeleiding en het schrijven van brieven lukt het betrokkene enigszins om spanning voor een korte periode te verminderen. Het lukt echter niet om betrokkene voor langere tijd stabiel te laten functioneren op de afdeling. Het recidiverisico in geval van beëindiging van het toezicht of de maatregel is op grond van de risicoanalyse op alle termijnen hoog. Indien de maatregel en het toezicht beëindigd zouden worden, dan is het de verwachting dat betrokkene op zeer korte termijn ernstig zal ontregelen en vanuit ernstige overvraging agressief naar zijn omgeving zal worden.
Het doel van de TBS maatregel, te weten het terugdringen van het recidiverisico naar een acceptabel niveau, is naar onze mening voor betrokkene enkel te behalen wanneer hij goed is ingebed in een 24-uurs woonvoorziening die in staat is het blijvende probleemgedrag van betrokkene op een veilige manier op te vangen. De eerste stap in die richting is geweest de verhuizing op 8 juli 2019 naar een besloten woonafdeling op de locatie [locatie] in het kader van transmuraal verlof. Op deze locatie kan de intensieve begeleiding worden geboden die nodig is. Begeleiding op [locatie] heeft het afgelopen jaar diverse trainingen gehad gericht op het vormgeven van de meest passende begeleidingsstijl en de wijze van bejegening voor betrokkene, daar een afname van het recidiverisico enkel bereikt kan worden wanneer een optimaal passende omgeving wordt geboden.
Betrokkene verblijft thans ruim een jaar op [locatie] en gezien de frequentie van de incidenten kan nog niet worden gesproken van stabiel functioneren. Om een duidelijk beeld te krijgen van de toekomstmogelijkheden zal betrokkene eerst gedurende langere tijd stabiel moeten functioneren. De inschatting is dat gezien de geschiedenis en de complexe problematiek van betrokkene het een langdurig traject zal zijn voordat van stabiel functioneren sprake kan zijn. Omdat betrokkene blijvend afhankelijk is van gespecialiseerde zorg en ondersteuning is een kader blijvend noodzakelijk.
In het afgelopen jaar komt nog frequent verbale agressie naar personeel en medecliënten voor evenals agressie tegen objecten. Betrokkene laat zien gemakkelijk te ontregelen in zijn gedrag, wat geregeld heeft geleid tot incidenten. Dit onderstreept de noodzaak van een gedwongen kader om het gedrag van betrokkene adequaat te kunnen reguleren, opdat het risico op ontregeling en daarmee het risico op een recidive en anderszins risicovol gedrag van betrokkene zo laag mogelijk gehouden wordt.
Het afgelopen jaar is het niet gelukt om betrokkene stabiel te laten functioneren. Vanuit de geschiedenis van betrokkene en zijn complexe problematiek, wordt ingeschat dat het een langdurig traject zal zijn alvorens betrokkene stabiel kan functioneren. Hiervoor zal verder worden gewerkt aan het implementeren van de juiste begeleidingsstijl en het optimaliseren van de omgeving voor betrokkene om stabiel te kunnen functioneren. Er zal getoetst worden in hoeverre het betrokkene lukt om in zijn huidige omgeving langdurig stabiel te functioneren en welke mogelijkheden hij heeft voor de toekomst. Op termijn zal worden onderzocht of via proefverlof kan worden toegewerkt naar een voorwaardelijke beëindiging en vervolgens het toezicht zo lang als nodig is te laten bestaan met persoonsgerichte voorwaarden (Wet langdurig toezicht). De verwachting is dat betrokkene het toezicht in dit kader levenslang nodig zal hebben.
[kliniek] adviseert de TBS maatregel met twee jaar te verlengen.
De deskundige J.M.I. Boonstra heeft bij de behandeling van de vordering ter terechtzitting, namens de kliniek, dit advies gehandhaafd en nader toegelicht. Boonstra geeft aan dat zowel betrokkene als het gehele team om hem heen een groot compliment verdienen voor hun inzet, want het vergt maatwerk. Betrokkene schrijft sinds enige tijd brieven en dat werkt goed. We blijven met het team bezig om alles op elkaar af te stemmen en dat gaat steeds beter. Het feit dat betrokkene ouder wordt, nu wat langer op deze locatie zit en dat het team hem nu al wat langer begeleid, zijn allemaal factoren die helpen om betrokkene te stabiliseren. Met de neuroloog zal het advies van psychiater Van Os om nog nader onderzoek te laten doen naar mogelijk hersenletsel, worden besproken.
3.De adviezen van de onafhankelijke gedragsdeskundigen
3.1.
Het advies van de psychiater
In het rapport van de psychiater dr. T.W.D.P. van Os is onder meer het volgende opgenomen:
Er is bij onderzochte sprake van een neurobiologische ontwikkelingsstoornis op basis van zuurstofgebrek bij de geboorte en een hersentrauma op de kinderleeftijd met als gevolg epilepsie en achterstanden in de sociaal emotionele ontwikkeling, ego functiestoornissen zoals een stoornis in de impulsbeheersing, frustratietolerantie, angsttolerantie en agressieregulatie. Tevens is er een superego functiestoornis, een onrijpheid in de gewetensfunctie, zodat er te weinig remmend vermogen is om de impulsen te beheersen. Daarnaast is er sprake van een licht verstandelijke beperking die mogelijk dezelfde etiologische factor heeft als de beschreven neurobiologische ontwikkelingsstoornis.
Er is een verschil met de diagnostiek van de kliniek. Aldaar wordt een autisme spectrum
stoornis vastgesteld. Dit is eigenlijk een meer gespecificeerde vorm van een
neurobiologische stoornis. Voor de bejegening en het risicomanagement maakt dit verschil
niet uit.
Het advies met betrekking tot het risicomanagement is in overeenstemming met het advies
van de kliniek. Het risico op gewelddadig gedrag in de toekomst moet zonder maatregel als hoog worden ingeschat.
Onderzoeker adviseert de maatregel tbs met dwangverpleging te continueren met twee jaar.
Onderzochte is nog te gevaarlijk om de tbs maatregel te beëindigen. De incidenten die zich
recent hebben voorgedaan laten zien dat onderzochte gemakkelijk in de delict-keten terecht
komt en dat ook met grote vaart kan doen. Snel ingrijpen door een professioneel team dat
hem goed kent is van groot belang.
3.2.
Het advies van de psycholoog
In het rapport van de psycholoog drs. A.E. Haan is onder meer het volgende opgenomen:
Betrokkene is lijdende aan een ziekelijke stoornis in de vorm van een autistische stoornis en aan een gebrekkige ontwikkeling van zijn geestvermogens in de vorm van een lichte tot matige verstandelijke beperking.
De kans op herhaling van soortgelijke strafbare feiten als het indexdelict is bij betrokkene nog steeds onverminderd hoog en zal dan al op korte termijn kunnen ontstaan als de maatregel onmiddellijk zou worden beëindigd. Het is vooral aan de duidelijke structuur en voorspelbaarheid van zijn omgeving en begeleiding te danken dat hij momenteel redelijk stabiel kan functioneren. Van wezenlijke veranderingen van zijn persoon of van zijn stoornissen kan helaas niet worden gesproken en dat kan ook op de langere termijn niet worden verwacht. Het beperkt houden van recidiverisico zal daarom nog steeds verwacht moeten worden van intensieve begeleiding en toezicht, zoals geboden kan worden op locatie [locatie] .
Geadviseerd wordt om de maatregel met twee jaar te verlengen, omdat de termijn waarop eventueel gedacht zou kunnen worden aan een vervolgstap zoals proefverlof, naar schatting de termijn van twee jaar te boven gaat.
4.Het standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie heeft gepersisteerd bij de vordering tot verlenging van de termijn van
de terbeschikkingstelling met bevel tot verpleging van overheidswege met twee jaar.
5.Het standpunt van betrokkene en zijn raadsman
Betrokkene is het eens met de vordering van de officier van justitie. Namens betrokkene
heeft de raadsman de rechtbank verzocht om direct uitspraak te doen.
6.De beoordeling
Inhoudelijke beoordeling
De rechtbank kan zich verenigen met de hiervoor vermelde conclusies en adviezen van de kliniek en de onafhankelijke gedragsdeskundigen en neemt deze over.
De rechtbank is, gelet op de stukken en het verhandelde ter terechtzitting, van oordeel dat de veiligheid van anderen dan wel de algemene veiligheid van personen of goederen verlenging van de termijn van de terbeschikkingstelling van betrokkene vereist en wel met twee jaar. De rechtbank neemt hierbij in aanmerking dat de terbeschikkingstelling is opgelegd ter zake van een misdrijf dat gericht is tegen of gevaar veroorzaakt voor de onaantastbaarheid van het lichaam van een of meer personen.
De rechtbank overweegt dat uit het advies van de kliniek volgt dat het op de besloten woonunit lokatie [locatie] inmiddels steeds beter gaat met betrokkene. Uit het advies en het verhandelde ter terechtzitting komt echter ook naar voren dat het nog niet gelukt is om betrokkene voor langere tijd stabiel te laten functioneren. Uit alle adviezen blijkt dat bij betrokkene sprake is van complexe problematiek en dat er gevaar is voor herhaling. Betrokkene heeft baat bij de steun en structuur die hem nu worden geboden. Met de kliniek is de rechtbank daarom van oordeel dat de maatregel van terbeschikkingstelling moet worden verlengd met twee jaar.
7.De beslissing
De rechtbank:
Wijst de vordering van de officier van justitie toe en
verlengtde termijn van de terbeschikkingstelling met bevel tot verpleging van overheidswege van
[betrokkene]met
twee jaar.
verlengtde termijn van de terbeschikkingstelling met bevel tot verpleging van overheidswege van
[betrokkene]met
twee jaar.
Samenstelling rechtbank en uitspraakdatum
Deze beslissing is gegeven door:
mr. J.J.M. Uitermark, voorzitter,
mr. S. Sicking en mr. H.D. Overbeek, rechters,
in tegenwoordigheid van mr. T.A.F. Pomper, griffier,
en in het openbaar uitgesproken op 8 januari 2021.
mr. Sicking is buiten staat deze beslissing mede te ondertekenen.