ECLI:NL:RBMNE:2025:615

• Datum uitspraak: 19 februari 2025
• Publicatiedatum: 19 februari 2025
• Zaaknummer: 16/206556-23 (P)
• Instantie: Rechtbank Midden-Nederland
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Strafrecht
• Procedures: Eerste aanleg - meervoudig
• Rechters: N.P.J. Janssens; G.A. Bos; K. de Meulder
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Medeplegen van pogingen tot oplichting van kwetsbare slachtoffers

Op 19 februari 2025 heeft de Rechtbank Midden-Nederland uitspraak gedaan in een strafzaak tegen een verdachte die beschuldigd werd van het medeplegen van vijf pogingen tot oplichting van kwetsbare en oudere slachtoffers. De verdachte, geboren in 2000, werd samen met een medeverdachte beschuldigd van het oplichten van slachtoffers door zich voor te doen als politieagent en hen te overtuigen hun pinpas, telefoon en laptop af te geven. De rechtbank oordeelde dat er sprake was van nauwe en bewuste samenwerking tussen de verdachte en de medeverdachte, ondanks dat niet duidelijk was wie van hen daadwerkelijk de slachtoffers had gebeld. De rechtbank achtte de tenlasteleggingen wettig en overtuigend bewezen, met uitzondering van een deel van de aanklacht, waarvoor de verdachte werd vrijgesproken. De rechtbank legde een taakstraf op van 100 uur op, met de mogelijkheid van vervangende hechtenis indien de taakstraf niet naar behoren werd verricht. De rechtbank hield rekening met de persoonlijke omstandigheden van de verdachte, waaronder zijn licht verstandelijke beperking en de invloed van zijn omgeving op zijn gedrag. De vordering van de benadeelde partij werd niet-ontvankelijk verklaard, omdat deze niet voldoende onderbouwd was.

Uitspraak

RECHTBANK MIDDEN-NEDERLAND

Strafrecht

Zittingsplaats Utrecht

Parketnummer: 16/206556-23 (P)

Vonnis van de meervoudige kamer van 19 februari 2025

in de strafzaak tegen

[verdachte] ,

geboren op [2000] in [geboorteplaats] ,

wonende [adres] in [woonplaats] ,
(hierna: verdachte).

1. ONDERZOEK TER TERECHTZITTING

Dit vonnis is op tegenspraak gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting van 5 februari 2025.

De rechtbank heeft kennisgenomen van de vordering en standpunten van officier van justitie mr. E. Wiersma en van wat verdachte en zijn raadsman, mr. R. van Rhijn, advocaat in Doorn, naar voren hebben gebracht.

2. TENLASTELEGGING

De tenlastelegging is op de zitting gewijzigd. De gewijzigde tenlastelegging is als bijlage aan dit vonnis gehecht.

De verdenking komt er in het kort op neer dat verdachte:

Feit 1

op 15 augustus 2023 in Almere samen met anderen een poging heeft gedaan om [slachtoffer 1] op te lichten door:

- haar telefonisch te benaderen, zich voor te doen als politieagent en de mededeling te doen dat er iets met haar rekening aan de hand is;

- naar haar woning te gaan en te verzoeken om de bankpas en pincode af te geven;

Feit 2

op 15 augustus 2023 in Bussum/Enschede/Zwijndrecht/Hilversum/Leusden/Hoofddorp samen met anderen een poging heeft gedaan om [slachtoffer 2] , en/of [slachtoffer 3] , en/of [slachtoffer 4] en/of [slachtoffer 5] en/of [slachtoffer 6] op te lichten door:

- hen telefonisch te benaderen, zich voor te doen als politieagent en de mededeling te doen dat er iets met haar rekening aan de hand is;

- naar hun woning te gaan en te verzoeken om de bankpas en pincode af te geven.

3. VOORVRAGEN

Voordat de rechtbank een oordeel kan geven over de vraag of verdachte de ten laste gelegde feiten heeft gepleegd, moet worden beoordeeld of aan de in de wet gestelde voorvragen is voldaan. Dat is het geval: de dagvaarding is geldig, de rechtbank is bevoegd om deze zaak te beoordelen, de officier van justitie mag verdachte vervolgen en er zijn geen redenen om de vervolging uit te stellen.

4. WAARDERING VAN HET BEWIJS

4.1

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie vindt dat beide ten laste gelegde feiten wettig en overtuigend kunnen worden bewezen. De standpunten van de officier van justitie worden - voor zover van belang voor de beoordeling - besproken in paragraaf 4.3.2.

4.2

Het standpunt van de verdediging

De raadsman heeft vrijspraak bepleit van het onder feit 2 ten laste gelegde. De standpunten van de raadsman worden - voor zover van belang voor de beoordeling - besproken in paragraaf 4.3.2.

4.3

Het oordeel van de rechtbank

4.3.1.

Bewijsmiddelen

De rechtbank is van oordeel dat feit 1 en feit 2 bewezen kunnen worden verklaard. In het geval dat hoger beroep tegen dit vonnis wordt ingesteld, zullen de bewijsmiddelen die redengevend zijn voor de bewezenverklaring worden uitgewerkt en opgenomen in een bijlage die aan dit vonnis zal worden gehecht.

4.3.2.

Bewijsoverwegingen

Verdachte heeft op de zitting bekend dat hij samen met de medeverdachte heeft geprobeerd om mevrouw [slachtoffer 1] op te lichten. Gelet op die verklaring en de aangifte van mevrouw [slachtoffer 1] kan het eerste feit wettig en overtuigend bewezen worden.

Met betrekking tot de poging tot oplichting van de andere personen (feit 2), overweegt de rechtbank als volgt.

In de auto waar de medeverdachte is aangetroffen is een telefoon aangetroffen die aan de medeverdachte toebehoorde. Uit de gegevens van die telefoon volgt dat er in de tijdspanne dat verdachte en medeverdachte samen in de auto zaten, zowel mevrouw [slachtoffer 1] als de aangevers genoemd in de tenlastelegging onder feit 2 zijn gebeld. Daarnaast verklaren de aangevers onder feit 2 allemaal dat zij een soortgelijk verhaal hebben gehoord als mevrouw [slachtoffer 1] .

Verdachte heeft tijdens de zitting verklaard dat hij op 15 augustus 2023 samen met de medeverdachte in de auto heeft gezeten. Ook verklaarde hij dat zij samen het plan hadden bedacht om mensen op te bellen en hen conform een van te voren opgesteld script mede te delen dat zij van de recherche waren, dat er iets aan de hand was en dat de mensen hun pinpas, telefoon en laptop moesten afgeven. Op die manier zouden verdachte en de medeverdachte het geld van de rekening van de slachtoffers kunnen halen. Verdachte heeft ontkend dat hij degene was die de slachtoffers heeft gebeld vanuit de auto. Wel verklaarde hij dat er is gebeld in de auto terwijl hij erbij zat.

Naar het oordeel van de rechtbank is niet relevant wie er uiteindelijk heeft gebeld naar de slachtoffers. Zowel de verdachte als de medeverdachte wisten allebei van het plan en het script en één van hen moet gebeld hebben. Ze hebben namelijk allebei verklaard dat er vanuit de auto is gebeld in hun bijzijn en dat er maar twee mensen in de auto zaten (zijzelf). Uit de verklaring van verdachte op de zitting en uit de chatgesprekken tussen verdachte en medeverdachte in het dossier blijkt dat zij samen van plan waren om mensen op te lichten (zoals hiervoor omschreven). Naar het oordeel van de rechtbank is er daarom sprake geweest van nauwe en bewuste samenwerking die gericht was op het voltooien van het delict (de oplichting).

De rechtbank kan uit het dossier niet afleiden dat aangever [slachtoffer 3] door verdachte en de medeverdachte is gebeld. De rechtbank zal verdachte dan ook partieel vrijspreken voor dat deel van de tenlastelegging. Voor het overige is de rechtbank – gelet op het voorgaande – van oordeel dat wettig en overtuigend bewezen kan worden dat verdachte samen met de medeverdachte heeft geprobeerd om de andere in de tenlastelegging genoemde personen op te lichten.

5. BEWEZENVERKLARING

De rechtbank acht wettig en overtuigend bewezen dat verdachte:

Feit 1

hij op 15 augustus 2023 te Almere

tezamen en in vereniging met een ander, ter uitvoering van het door verdachte en zijn mededader voorgenomen misdrijf om met het oogmerk om zich en een ander wederrechtelijk te bevoordelen door het aannemen van een valse naam en een valse hoedanigheid en door listige kunstgrepen en een samenweefsel van verdichtsels, [slachtoffer 1] te bewegen tot de afgifte van enig goed en het ter beschikking stellen van gegevens, te weten

de afgifte van een op haar naam gestelde pinpas en bijbehorende pincodes en laptops en mobiele telefoons, immers hebben verdachte en zijn mededader

- telefonisch contact gezocht met voornoemd slachtoffer en zich daarbij voor gedaan als rechercheur, en (vervolgens)

- de mededeling gedaan dat er een virus op de mobiele telefoon en computer van voornoemd slachtoffer is aangetroffen wat schade heeft aangericht en wat opgelost moet worden;

- ( vervolgens) aangegeven dat voornoemde gegevensdragers en pinpassen met bijbehorende codes klaargelegd moesten worden en bij de woning van voornoemd slachtoffer opgehaald zouden worden en

-zich naar de woning van voornoemd slachtoffer begeven en zich voor gedaan als rechercheur en

- voornoemd slachtoffer verzocht haar mobiele telefoon met code en haar computer met code en haar bankpas met pincode aan deze rechercheur af te geven;

terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid;

Feit 2

hij op 15 augustus 2023 te in Nederland, tezamen en in vereniging met een ander, ter uitvoering van het door verdachte en zijn mededader voorgenomen misdrijf om (telkens) met het oogmerk om zich en een ander wederrechtelijk te bevoordelen door het aannemen van een valse naam en een valse hoedanigheid en door listige kunstgrepen en door een samenweefsel van verdichtsels, (telkens) [slachtoffer 2] , en [slachtoffer 4] en [slachtoffer 5] en [slachtoffer 6] te bewegen tot de afgifte van enig goed en het ter beschikking stellen van gegevens, te weten de afgifte van een op hun naam gestelde pinpas en bijbehorende pincodes en laptops en mobiele telefoons, immers heeft/hebben verdachte en zijn mededader

- telefonisch contact gezocht met voornoemde slachtoffer(s) en zich daarbij voor gedaan als politieagent en/of rechercheur, en

- de mededeling gedaan dat er geld van zijn/haar/hun rekening is gehaald en/of dat er is gepoogd om geld af te schrijven en/of vervolgens naar zijn/haar pincode en/of persoonlijke gegevens gevraagd en

- de mededeling gedaan dat er hackers actief zijn en/of dat er een cyberaanval bezig is en/of dat voornoemde gegevensdragers met een virus zijn geïnfecteerd wat opgelost moet worden en

- vervolgens aangegeven dat voornoemde gegevensdragers en/of pinpassen met bijbehorende codes klaar gelegd moeten worden en bij de woning van voornoemde slachtoffers opgehaald zouden worden en

- voornoemde slachtoffer(s) verzocht om zijn/haar/hun bankpas en bijbehorende pincode af te geven en/of om hun rekeningnummer en pincode te wijzigen en door te geven;

terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid.

Voor zover in het bewezen verklaarde deel van de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze in de bewezenverklaring verbeterd. Verdachte is daardoor niet in de verdediging geschaad.

Wat meer of anders is ten laste gelegd is niet bewezen. Verdachte wordt hiervan vrijgesproken.

6. STRAFBAARHEID VAN DE FEITEN

Er is geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van het bewezen verklaarde uitsluit, zodat dit strafbaar is.

Het bewezen verklaarde levert volgens de wet het volgende strafbare feit op:

Feit 1: medeplegen van poging tot oplichting

Feit 2: medeplegen van poging tot oplichting, meermalen gepleegd.

7. STRAFBAARHEID VAN VERDACHTE

Er is geen omstandigheid gebleken of aannemelijk geworden die de strafbaarheid van verdachte uitsluit. Verdachte is dan ook strafbaar.

8. OPLEGGING VAN STRAF

8.1

De vordering van de officier van justitie

De officier van justitie heeft gevorderd verdachte ter zake van het door de officier van justitie bewezen geachte te veroordelen tot:

- een taakstraf van 200 uren, met aftrek van het voorarrest, indien niet of niet naar behoren verricht te vervangen door 100 dagen hechtenis;

- een gevangenisstraf van 1 maand, geheel voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaren.

8.2

Het standpunt van de verdediging

De verdediging heeft onder verwijzing naar de persoonlijke omstandigheden van verdachte verzocht om hem een lagere taakstraf op te leggen dan door de officier van justitie gevorderd en geen voorwaardelijke gevangenisstraf.

8.3

Het oordeel van de rechtbank

Bij het bepalen van de straf heeft de rechtbank rekening gehouden met de ernst van het bewezen verklaarde, de omstandigheden waaronder dit is begaan en de persoon van verdachte, zoals op de terechtzitting is gebleken.

Ernst van het feit

Verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan 5 pogingen tot oplichting in vereniging. Dat het niet tot voltooide delicten is gekomen, lag alleen aan het feit dat de slachtoffers niet in de oplichtingstrucs van verdachte en de medeverdachte zijn getrapt. Uit het dossier blijkt bovendien dat de lijst met contactgegevens die verdachte gebruikte voor het uitkiezen van zijn slachtoffers, voornamelijk bestond uit een lijst van oudere en kwetsbare mensen. Verdachte en medeverdachte hebben alleen gedacht aan makkelijk geld verdienen en hebben op geen moment stilgestaan bij de gevolgen van hun handelen voor de slachtoffers.

De persoon van verdachte

De rechtbank heeft kennis genomen van de justitiële documentatie (het strafblad) van verdachte van 27 december 2024. Daaruit volgt dat verdachte niet eerder is veroordeeld voor soortgelijke strafbaar feiten.

Daarnaast heeft de rechtbank kennis genomen van de reclasseringsadviezen van 18 september 2024 en 6 maart 2025. Het laatste rapport betreft een retourverslag, omdat er geen rapport kon worden opgesteld door capaciteitsgebrek bij de reclassering (en dus niet door toedoen van verdachte). Uit het rapport van 18 september 2024 blijkt dat de reclassering denkt dat verdachte bij de bewezenverklaarde feiten door bekenden is beïnvloed en mogelijk zelfs onder druk is gezet tot het meedoen aan de oplichting. Hierbij heeft de kwetsbaarheid van verdachte, die een licht verstandelijke beperking heeft, een rol gespeeld. Hierdoor is verdachte namelijk sociaal beïnvloedbaar, handelt hij impulsief, overschat zichzelf en kan hij oorzaak-gevolg-situaties moeilijk inschatten. De reclassering ziet wel dat verdachte sinds zijn vaderschap een andere levensstijl heeft aangenomen waarbij hij verantwoordelijkheid draagt voor zijn gezin. Hij zorgt voor werk en inkomen, neemt zijn vaderrol serieus en wil zich wederom aanmelden voor psychologische hulp. De reclassering ziet zijn gezin als mogelijk beschermende factor tot delictgedrag. Wel merkt de reclassering nog op dat verdachte onder curatele staat en dat hij het lastig vindt om banen te behouden. Ook heeft hij een wisselende relatie tot zijn familie en blijft zijn sociaal netwerk een gevaar voor de kans op recidive. De reclassering schat het risico op recidive in als gemiddeld.

Strafoplegging

De rechtbank weegt mee dat het hier om ernstige feiten gaat, waarbij geprobeerd is om oudere mensen op te lichten en geld afhandig te maken. Het is daarbij wel bij een poging gebleven. De rechtbank vindt een flinke taakstraf daarom een passende straf.

Anders dan de officier van justitie, vindt de rechtbank een voorwaardelijke gevangenisstraf met bijzondere voorwaarden niet noodzakelijk. Het recidiverisico wordt namelijk door de reclassering ingeschat als gemiddeld en er staan geen soortgelijke feiten op het strafblad van verdachte. Bovendien zijn de bewezenverklaarde feiten van een tijd geleden en lijkt het alsof verdachte zijn leven inmiddels goed op de rit heeft. Hierbij vindt de rechtbank ook van belang dat verdachte buiten het strafrechtelijk kader zelf hulp heeft gezocht en wekelijks een ambulant begeleider bezoekt.

Op basis van het voorgaande en kijkende naar straffen die in vergelijkbare zaken worden opgelegd, zal de rechtbank een iets lagere taakstraf opleggen dan door de officier van justitie gevorderd.

Alles overwegende is de rechtbank van oordeel dat een taakstraf van 100 uren, met aftrek van het voorarrest, indien niet of niet naar behoren verricht te vervangen door 50 dagen hechtenis, passend en geboden is.

9. BENADEELDE PARTIJ

De rechtbank heeft kennis genomen van het verzoek tot schadevergoeding van de benadeelde partij [slachtoffer 5] .

De rechtbank zal de benadeelde partij [slachtoffer 5] niet-ontvankelijk verklaren in haar vordering, omdat niet duidelijk is wat de hoogte van de vordering is en op wat voor schade deze betrekking heeft. Daarnaast is de vordering op geen enkele manier onderbouwd. De benadeelde partij kan de vordering bij de burgerlijke rechter aanbrengen.

Omdat de benadeelde partij niet-ontvankelijk wordt verklaard in haar vordering, zal de benadeelde partij in de kosten van verdachte worden veroordeeld voor zover deze betrekking hebben op het verweer tegen de vordering. Deze kosten worden tot op dit moment begroot op nihil.

10. TOEPASSELIJKE WETTELIJKE VOORSCHRIFTEN

De beslissing berust op de artikelen 22c, 22d, 45, 47, 57, 326 van het Wetboek van Strafrecht, zoals de artikelen luidden ten tijde van het bewezen verklaarde.

11. BESLISSING

De rechtbank:

Bewezenverklaring

- verklaart het onder feit 1 en feit 2 ten laste gelegde bewezen zoals hiervoor in rubriek 5 is vermeld;

- verklaart het meer of anders ten laste gelegde niet bewezen en spreekt verdachte daarvan vrij;

Strafbaarheid

- verklaart het onder feit 1 en feit 2 bewezen verklaarde strafbaar en kwalificeert dit zoals hiervoor in rubriek 6 is vermeld;

- verklaart verdachte strafbaar;

Oplegging straf

- veroordeelt verdachte tot een
taakstraf van 100 uren ;

- beveelt dat voor het geval verdachte de taakstraf niet of niet naar behoren verricht de taakstraf wordt vervangen door 50 dagen hechtenis;

- bepaalt dat de tijd, door verdachte vóór de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in verzekering en voorlopige hechtenis doorgebracht, bij de tenuitvoerlegging van de taakstraf in mindering zal worden gebracht, berekend naar de maatstaf van 2 uren taakstraf per dag;

Benadeelde partij (feit 2)

• verklaart [slachtoffer 5] niet-ontvankelijk in de vordering en bepaalt dat de vordering kan worden aangebracht bij de burgerlijke rechter;
• veroordeelt de benadeelde partij in de kosten door de verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil.

Dit vonnis is gewezen door mr. N.P.J. Janssens, voorzitter, mr. G.A. Bos en mr. K. de Meulder, rechters, in tegenwoordigheid van mr. S. Bazaz, griffier, en is uitgesproken op de openbare terechtzitting van 19 februari 2025.

Mr. N.P.J. Janssens is buiten staat dit vonnis mede te ondertekenen.

Bijlage: de tenlastelegging

Aan verdachte wordt ten laste gelegd dat:

1

hij op of omstreeks 15 augustus 2023 te Almere, in elk geval in Nederland

tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen, ter uitvoering van het door verdachte en/of zijn mededader(s)voorgenomen misdrijf om met het oogmerk om zich en/of een ander wederrechtelijk te bevoordelen door het aannemen van een valse naam en/of een valse hoedanigheid en/of door listige kunstgrepen en/of door een samenweefsel van verdichtsels, [slachtoffer 1] te bewegen tot de afgifte van enig goed, het verlenen van een dienst, het ter beschikking stellen van gegevens, het aangaan van een schuld en/of het teniet doen van een inschuld, te weten

de afgifte van een op haar naam gestelde pinpas en/of bijbehorende pincode(s) en/of laptop(s) en/of mobiele telefoon(s) en/of andere elektronica, immers heeft/hebben verdachte en/of zijn mededader(s)

- telefonisch contact gezocht met voornoemd slachtoffer en zich daarbij voor gedaan als politieagent en/of rechercheur, en/of (vervolgens)

- de mededeling gedaan dat er een virus op de mobiele telefoon en/of computer van voornoemd slachtoffer is aangetroffen wat schade heeft aangericht en wat opgelost moet worden;

- ( vervolgens) aangegeven dat voornoemde gegevensdragers en/of pinpassen met bijbehorende codes klaargelegd moesten worden en/of bij de woning van voornoemd slachtoffer opgehaald zouden worden en/of

-zich naar de woning van voornoemd slachtoffer begeven en zich voor gedaan als politieagent en/of rechercheur en/of

- voornoemd slachtoffer verzocht haar mobiele telefoon met code en/of haar computer met code en/of haar bankpas met pincode aan deze politieagent en/of rechercheur af te geven;

terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid;

(art 326 lid 1 Wetboek van Strafrecht, art 45 lid 1 Wetboek van Strafrecht, art 47 lid 1 ahf/sub 1 Wetboek van Strafrecht )

2

hij op of omstreeks 15 augustus 2023 te Bussum, gemeente Gooise Meren, en/of Enschede, en/of Zwijndrecht, en/of Hilversum en/of Leusden, en/of Hoofddorp, in elk geval in Nederland, tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen, ter uitvoering van het door verdachte en/of zijn mededader(s) voorgenomen misdrijf om (telkens) met het oogmerk om zich en/of een ander wederrechtelijk te bevoordelen door het aannemen van een valse naam en/of een valse hoedanigheid en/of door listige kunstgrepen en/of door een samenweefsel van verdichtsels, (telkens) [slachtoffer 2] , en/of [slachtoffer 3] , en/of [slachtoffer 4] en/of [slachtoffer 5] en/of [slachtoffer 6] en/of een of meerdere onbekend gebleven slachtoffer(s) te bewegen tot de afgifte van enig goed, het verlenen van een dienst, het ter beschikking stellen van gegevens, het aangaan van een schuld en/of het teniet doen van een inschuld, te weten de afgifte van een op hun naam gestelde pinpas en/of bijbehorende pincodes en/of laptops en/of mobiele telefoons en/of andere elektronica, immers heeft/hebben verdachte en/of zijn mededader(s)

- telefonisch contact gezocht met voornoemde slachtoffer(s) en zich daarbij voor gedaan als politieagent en/of rechercheur, en/of (vervolgens)

- de mededeling gedaan dat er geld van zijn/haar/hun rekening is gehaald en/of dat er is gepoogd om geld af te schrijven en/of vervolgens naar zijn/haar pincode en/of persoonlijke gegevens gevraagd en/of

- de mededeling gedaan dat er hackers actief zijn en/of dat er een cyberaanval bezig is en/of dat voornoemde gegevensdragers met een virus zijn geinfecteerd wat opgelost moet worden en/of

- vervolgens aangegeven dat voornoemde gegevensdragers en/of pinpassen met bijbehorende codes klaar gelegd moeten worden en/of bij de woning van voornoemde slachtoffers opgehaald zouden worden en/of

- voornoemde slachtoffer(s) verzocht om zijn/haar/hun bankpas en/of bijbehorende pincode af te geven en/of om hun rekeningnummer en/of pincode te wijzigen en door te geven;

terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid

(art 326 lid 1 Wetboek van Strafrecht, art 45 lid 1 Wetboek van Strafrecht, art 47 lid 1 ahf/sub 1 Wetboek van Strafrecht)