ECLI:NL:RBMNE:2025:480

Uitspraak

RECHTBANK MIDDEN-NEDERLAND

Strafrecht

Zittingsplaats Utrecht

Parketnummer: 16/192459-24 (P)

Vonnis van de meervoudige kamer van 17 februari 2025

in de strafzaak tegen

[verdachte],

geboren op [1999] in [geboorteplaats] ,

wonende aan de [adres] , [postcode] in [woonplaats] ,

hierna te noemen: verdachte.

1.ONDERZOEK TER TERECHTZITTING

Dit vonnis is op tegenspraak gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzittingen van 6 december 2024, 19 december 2024, 14 januari 2025 en
17 februari 2025.

De rechtbank heeft kennisgenomen van de vordering en standpunten van officieren van justitie mr. E.M. van den Burg en mr. M.H. Hoogendam (hierna te noemen: officier van justitie) en van hetgeen de raadsman van verdachte mr. R. Schreudering, advocaat te Utrecht, namens verdachte, naar voren heeft gebracht. De rechtbank heeft daarnaast kennisgenomen van wat mr. E.P. Ceulen en mr. T. Rezaie en de gemachtigden, mevrouw [A] en mevrouw [B] , namens de benadeelde partijen die zij bijstaan, naar voren hebben gebracht.

2.TENLASTELEGGING

De tenlastelegging is als bijlage I aan dit vonnis gehecht.

De verdenking komt er in het kort op neer dat verdachte:

op 26 mei 2024 bij Stadion Galgenwaard in Utrecht (Herculesplein, Israëlslaan en Tamboersdijk) zich schuldig heeft gemaakt aan openlijke geweldpleging tegen personen en goederen.

3.VOORVRAGEN

De dagvaarding is geldig, de rechtbank is bevoegd tot kennisneming van het ten laste gelegde, de officier van justitie is ontvankelijk in de vervolging van verdachte en er zijn geen redenen voor schorsing van de vervolging.

4.VRIJSPRAAK

4.1

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie acht het ten laste gelegde wettig en overtuigend te bewijzen en heeft gevorderd verdachte te veroordelen tot een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van vier maanden.

4.2

Het standpunt van de verdediging

De raadsman heeft vrijspraak bepleit van het ten laste gelegde.

4.3

Het oordeel van de rechtbank

Algemene vrijspraakoverwegingen

De rechtbank heeft binnen onderzoek 03Waard24 strafzaken behandeld tegen 28 verdachten. In zeven zaken, waaronder deze, komt de rechtbank tot een integrale vrijspraak. In algemene zin overweegt de rechtbank daarover als volgt.

In deze zaken is door de verdachte geen (deels) bekennende verklaring afgelegd. Het bewijs moet dan volgen uit de processen-verbaal die de politie over de camerabeelden en van de herkenningen heeft opgemaakt. Door het Openbaar Ministerie is meermaals benadrukt dat die processen-verbaal dragend zijn voor het bewijs en dat de aan het dossier gevoegde camerabeelden slechts ter illustratie dienen.

De dossiers tegen de verdachten zijn grotendeels hetzelfde opgebouwd. Het dossier bevat telkens één of meer processen-verbaal van herkenning van de verdachte op basis van camerabeelden en een proces-verbaal met daarin een beschrijving van de (gewelds)handelingen die de verdachte zou hebben verricht, zoals op de beelden is te zien.

De rechtbank stelt voorop dat behoedzaam moet worden omgegaan met herkenningen en de bewijskracht daarvan. Dat geldt te meer, indien herkenningen de enige bewijsmiddelen zijn die de betrokkenheid van een verdachte bij het ten laste gelegde feit kunnen aantonen.

Voor de beoordeling van de betrouwbaarheid van een ambtshalve herkenning aan de hand van afbeeldingen/beelden is onder meer van belang in hoeverre daarop voldoende duidelijke, specifieke en onderscheidende persoonskenmerken zichtbaar zijn. Of hiervan sprake is hangt af van de kwaliteit van de afbeeldingen/beelden en de mate van zichtbaarheid van persoonskenmerken daarop. Daarnaast is ook van belang onder welke omstandigheden en met welke frequentie de waarnemer de door hem herkende persoon eerder heeft gezien.^[1]Verder is van belang of de herkenning onafhankelijk tot stand is gekomen en of er sprake is van voorkennis.

In een aantal van de zeven zaken waar de rechtbank tot vrijspraak komt, zijn naar het oordeel van de rechtbank zowel de processen-verbaal van herkenning als de beschrijving van de camerabeelden onvoldoende controleerbaar en overtuigend om tot een bewezenverklaring te komen. De rechtbank merkt daarbij op dat zij de indruk heeft dat de beschikbare beelden op zich voldoende zijn om tot betrouwbare en overtuigende herkenningen te kunnen komen en te omschrijven welke geweldshandelingen een verdachte heeft verricht, maar dat de politie hierbij onzorgvuldig te werk is gegaan.

In veel dossiers zitten processen-verbaal van herkenning van dezelfde verbalisant of verbalisanten. Meestal gaat het daarbij om ambtshalve herkenningen. De verbalisanten lijken daarbij gebruik te hebben gemaakt van een standaard format voor het proces-verbaal. De rechtbank ziet in veel zaken namelijk dezelfde tekortkomingen terugkomen: de processen-verbaal zijn tegenstrijdig over de vraag of is herkend aan de hand van bewegende beelden of aan de hand van foto’s/stills en er wordt niet duidelijk omschreven op welke bewegende beelden of foto’s de verdachte is herkend. Daarbij is er telkens voor gekozen (kennelijk omwille van de anonimiteit van de verbalisanten) om bij de ambtshalve herkenning niet nader te omschrijven hoe (goed) de verbalisant de desbetreffende verdachte kent. Deze combinatie van factoren maakt het de rechtbank niet (goed) mogelijk de betrouwbaarheid van deze ambtshalve herkenningen te beoordelen.

Verder is van belang dat de herkenningen vaak (lijken te) zijn gedaan aan de hand van beelden waarop een verdachte geen geweldshandelingen pleegt. Meestal lijkt het daarbij te gaan om beelden van momenten (ruim) voorafgaand aan de rellen. Het moet dan navolgbaar zijn hoe geconcludeerd wordt dat diezelfde herkende verdachte later, tijdens de rellen, geweld heeft gepleegd. Deze uitleg ontbreekt in de zaken. In de processen-verbaal waarin de handelingen van een verdachte worden beschreven, wordt er telkens van uitgegaan dat op de verschillende camerabeelden dezelfde verdachte is te zien. Voor de rechtbank is vaak niet navolgbaar waarom het telkens om dezelfde verdachte zou moeten gaan. Het zou kunnen dat de verbalisant de desbetreffende verdachte op verschillende camerabeelden, gemaakt door verschillende camera’s op meerdere locaties, telkens heeft kunnen volgen en daarom heeft vastgesteld dat het steeds dezelfde persoon is. In dat geval is het voldoende wanneer die verdachte op één van deze camerabeelden is herkend. Echter, de verbalisanten beschrijven niet dat de verschillende camerabeelden op deze manier op elkaar passen. Dat betekent dat, om te kunnen concluderen dat het op de verschillende beelden telkens om dezelfde verdachte gaat, telkens een nieuwe herkenning nodig is aan de hand van uiterlijk, kledingsignalement, postuur en/of andere onderscheidende kenmerken. Maar ook die herkenningen komen in de processen-verbaal niet terug, terwijl in veel gevallen een deel van de beelden ook niet van voldoende kwaliteit lijkt te zijn om een afzonderlijke herkenning op basis daarvan mogelijk te maken. Gelet hierop kan de rechtbank niet zonder meer de aanname volgen dat het in deze processen-verbaal telkens om dezelfde verdachte gaat.

Eventuele aanhouding

De rechtbank heeft zich ambtshalve de vraag gesteld of de zaken moet worden aangehouden voor nader onderzoek. Een deel van de geconstateerde onzorgvuldigheden, lijkt immers vatbaar voor herstel. Het gaat daarnaast om een ernstige verdenking met grote gevolgen voor slachtoffers en de maatschappij, zodat niet te snel tot vrijspraak moet worden overgegaan wanneer nader onderzoek voor de hand ligt. Daar staat tegenover dat door de verdediging van meerdere verdachten is gewezen op de onzorgvuldige processen-verbaal. Dat heeft het Openbaar Ministerie er niet toe gebracht (subsidiair en of in voorwaardelijke zin) te vragen om aanhouding om het dossier op die punten aan te vullen of te verbeteren. Daarnaast lenen de processen-verbaal van herkenning zich naar het oordeel van de rechtbank niet direct voor verbetering of aanvulling. Met een aanvulling, op verzoek of instructie van de rechtbank, kan dan niet meer gesproken worden van een onafhankelijk tot stand gekomen herkenning, die is gedaan zonder voorinformatie. Bij die stand van zaken heeft de rechtbank besloten af te zien van aanhouding voor het laten opmaken van aanvullende processen-verbaal.

Overwegingen ten aanzien van deze verdachte

Verdachte heeft, bij monde van zijn advocaat, verklaard wel aanwezig te zijn geweest op 26 mei 2024 rond Stadion Galgenwaard. Op de beelden is ook te zien dat hij voorafgaand aan de rellen op een trap zit, maar hij heeft niet deelgenomen aan de rellen, aldus zijn advocaat.

Verbalisanten [verbalisant 1] en [verbalisant 2] hebben verdachte ambtshalve herkend als NN034. De processen-verbaal van deze verbalisanten zijn grotendeels identiek. In de processen-verbaal wordt enerzijds geverbaliseerd dat een aantal van de beelden is bekeken. Anderzijds is in de processen-verbaal opgenomen dat verbalisanten verdachte onmiddellijk herkenden toen zij ‘de foto’ zagen. Welke foto dat is, blijft onduidelijk. In de processen-verbaal zijn twee stills opgenomen. Als verdachte aan de hand daarvan is herkend, blijft onduidelijk of de verbalisanten tot twee afzonderlijke herkenningen zijn gekomen, of dat verdachte op één still is herkend en die vervolgens is vergeleken met de kleding van de persoon op de andere still.
In het geval de herkenningen toch aan de hand van bewegende beelden zijn gedaan, is voor de rechtbank onduidelijk op basis van welke beelden dat is gebeurd, omdat de processen-verbaal slechts in algemene zin verwijzen naar beelden van de voetbalrellen van 26 mei 2024. De rechtbank kan daardoor niet beoordelen of de beelden die zijn gebruikt voor de herkenningen van voldoende kwaliteit zijn en of de persoon in kwestie goed in beeld is. Er kan in ieder geval niet worden vastgesteld dat één van deze verbalisanten verdachte heeft herkend op beelden waarop te zien is dat hij deelneemt aan het openlijke geweld. Verder wordt in de processen-verbaal niet nader uitgelegd waaruit het ‘ambtshalve kennen’ bestaat. Niet is geverbaliseerd hoe vaak, hoe recent en op welke manier de verbalisanten contact hebben gehad met verdachte. Daarnaast is het in deze zaak de vraag of de herkenningen wel onafhankelijk van elkaar tot stand zijn gekomen. Het is namelijk opvallend dat beide processen-verbaal grotendeels identiek zijn mét dezelfde tegenstrijdigheden, dat exact dezelfde stills in de processen-verbaal zijn opgenomen en dat de processen-verbaal op dezelfde dag zijn opgemaakt. Dit alles bij elkaar genomen, maakt dat de rechtbank de betrouwbaarheid van deze herkenningen niet kan beoordelen.

Dit alles hoeft geen probleem te zijn, omdat verdachte zichzelf ook herkent op de trap. Hoewel de ‘verklaring’ van de raadsman daarover niet voor het bewijs kan worden gebruikt, kleurt dat wel de hiervoor besproken herkenningen als deze betrekking zouden hebben op het moment dat verdachte op de trap zit. Als dat zou kunnen worden aangenomen, moet nog steeds vervolgens worden vastgesteld dat de persoon op de trap dezelfde is als de persoon die later deelneemt aan het openlijke geweld. Dat volgt echter niet uit de processen-verbaal van herkenning en ook uit het proces-verbaal over de camerabeelden die betrekking zouden hebben op verdachte volgt niet waarom het telkens om dezelfde persoon moet gaan.
De rechtbank ziet weliswaar dat verdachte op de trap soortgelijke kleding aan heeft als de persoon die op beelden deelneemt aan de openlijke geweldpleging, maar die kleding is naar het oordeel van de rechtbank, voor zover goed te zien, onvoldoende onderscheidend om op basis daarvan tot het oordeel te komen dat het verdachte is die de geweldshandelingen pleegt. Daarbij komt dat het gezicht van de persoon onvoldoende te zien is om op basis daarvan een goede vergelijking te kunnen maken.

Gelet op het voorgaande heeft de rechtbank niet de overtuiging dat verdachte de persoon is die de geweldshandelingen heeft gepleegd die in het dossier aan hem worden toegeschreven. De herkenningen zijn in dit verband onvoldoende overtuigend. De rechtbank zal verdachte daarom vrijspreken van het tenlastegelegde.

5.BENADEELDE PARTIJEN

Deze strafzaak is één van de 28 strafzaken binnen onderzoek 03Waard24, waarin op
4, 6 en 13 december 2024 de inhoudelijke behandeling gepland stond. 23 agenten hebben zich in alle strafzaken als benadeelde partij gevoegd met een vordering tot schadevergoeding. In deze vorderingen zijn geen persoonsgegevens van de agenten opgegeven, maar enkel een zogenoemd T-nummer. Verschillende advocaten van verdachten hebben aangevoerd dat het niet mogelijk is om onder dit T-nummer een vordering tot schadevergoeding in te dienen. Op de eerste zittingsdag heeft de rechtbank bepaald dat zij eerst op dit formele punt zal besluiten, voordat die vorderingen benadeelde partij eventueel inhoudelijk worden besproken.

Op 19 december 2024 heeft de rechtbank in een tussenbeslissing geoordeeld dat het voor de ontvankelijkheid van een benadeelde partij vereist is dat die zijn naam en geboortedatum kenbaar maakt. Voor de volledige motivering wordt verwezen naar de tussenbeslissing die als bijlage II aan dit vonnis is gehecht. De rechtbank heeft in haar tussenbeslissing geconcludeerd dat een benadeelde partij die zonder opgave van naam en geboortedatum - maar enkel door opgave van een T-nummer - een vordering tot schadevergoeding heeft ingediend, om die reden (kennelijk) niet-ontvankelijk moet worden verklaard. De rechtbank heeft daarbij de benadeelde partijen die onder T-nummer een vordering hebben gediend, de gelegenheid gegeven om binnen zeven werkdagen na de tussenbeslissing hun naam en geboortedatum alsnog kenbaar te maken.

Vervolgens heeft de rechtbank op 30 december 2024 van mr. E. Ceulen een e-mail ontvangen met daarbij van de volgende 14 benadeelde partijen hun vorderingen tot schadevergoeding met hun naam en geboortedatum: [benadeelde partij 1] , [benadeelde partij 2] , [benadeelde partij 3] , [benadeelde partij 5] , [benadeelde partij 12] , [benadeelde partij 6] , [benadeelde partij 7] , [benadeelde partij 8] , [benadeelde partij 9] , [benadeelde partij 4] , [benadeelde partij 10] , [benadeelde partij 13] , [benadeelde partij 11] en [benadeelde partij 14] .

Naast de agenten hebben Politie Midden-Nederland, [onderneming 1] B.V. en [onderneming 2] B.V. een vordering ingediend.

Op de zittingen van 13 en 14 januari 2025 heeft de rechtbank de vorderingen van de benadeelde partijen die hun naam en geboortedatum (alsnog) kenbaar hebben gemaakt en de vorderingen van de rechtspersonen behandeld.

Het oordeel van de rechtbank

Nu verdachte wordt vrijgesproken van het ten laste gelegde, worden alle benadeelde partijen niet-ontvankelijk verklaard in hun vorderingen. Zij zullen in de kosten van verdachte worden veroordeeld voor zover deze betrekking hebben op het verweer tegen hun vorderingen. Deze kosten worden tot op dit moment begroot op nihil.

6.BESLISSING

De rechtbank:

Vrijspraak

- verklaart het ten laste gelegde niet bewezen en spreekt verdachte daarvan vrij;

Benadeelde partij [benadeelde partij 1]

verklaart [benadeelde partij 1] niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt [benadeelde partij 1] in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;

Benadeelde partij [benadeelde partij 2]

verklaart [benadeelde partij 2] niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt [benadeelde partij 2] in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;

Benadeelde partij [benadeelde partij 3]

verklaart [benadeelde partij 3] niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt [benadeelde partij 3] in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;

Benadeelde partij [benadeelde partij 4]

verklaart [benadeelde partij 4] niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt [benadeelde partij 4] in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;

Benadeelde partij [benadeelde partij 5]

verklaart [benadeelde partij 5] niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt [benadeelde partij 5] in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;

Benadeelde partij [benadeelde partij 6]

verklaart [benadeelde partij 6] niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt [benadeelde partij 6] in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;

Benadeelde partij [benadeelde partij 7]

verklaart [benadeelde partij 7] niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt [benadeelde partij 7] in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;

Benadeelde partij [benadeelde partij 8]

verklaart [benadeelde partij 8] niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt [benadeelde partij 8] in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;

Benadeelde partij [benadeelde partij 9]

verklaart [benadeelde partij 9] niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt [benadeelde partij 9] in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;

Benadeelde partij [benadeelde partij 10]

verklaart [benadeelde partij 10] niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt [benadeelde partij 10] in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;

Benadeelde partij [benadeelde partij 11]

verklaart [benadeelde partij 11] niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt [benadeelde partij 11] in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;

Benadeelde partij [benadeelde partij 12]

verklaart [benadeelde partij 12] niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt [benadeelde partij 12] in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;

Benadeelde partij [benadeelde partij 13]

verklaart [benadeelde partij 13] niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt [benadeelde partij 13] in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;

Benadeelde partij [benadeelde partij 14]

verklaart [benadeelde partij 14] niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt [benadeelde partij 14] in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;

Benadeelde partij Politie Midden-Nederland

verklaart Politie Midden-Nederland niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt Politie Midden-Nederland in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;

Benadeelde partij [onderneming 1] B.V.

verklaart [onderneming 1] B.V. niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt [onderneming 1] B.V. in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;

Benadeelde partij [onderneming 2] B.V.

verklaart [onderneming 2] B.V. niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt [onderneming 2] B.V. in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;

Benadeelde partij onder nummer [benadeelde partij 15]

verklaart [benadeelde partij 15] niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt [benadeelde partij 15] in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;

Benadeelde partij onder nummer [benadeelde partij 23]

verklaart [benadeelde partij 23] niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt [benadeelde partij 23] in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;

Benadeelde partij onder nummer [benadeelde partij 16]

verklaart [benadeelde partij 16] niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt [benadeelde partij 16] in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;

Benadeelde partij onder nummer [benadeelde partij 17]

verklaart [benadeelde partij 17] niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt [benadeelde partij 17] in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;

Benadeelde partij onder nummer [benadeelde partij 18]

verklaart [benadeelde partij 18] niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt [benadeelde partij 18] in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;

Benadeelde partij onder nummer [benadeelde partij 19]

verklaart [benadeelde partij 19] niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt [benadeelde partij 19] in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;

Benadeelde partij onder nummer [benadeelde partij 20]

verklaart [benadeelde partij 20] niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt [benadeelde partij 20] in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;

Benadeelde partij onder nummer [benadeelde partij 21]

verklaart [benadeelde partij 21] niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt [benadeelde partij 21] in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;

Benadeelde partij onder nummer [benadeelde partij 22]

verklaart [benadeelde partij 22] niet-ontvankelijk in de vordering;
veroordeelt [benadeelde partij 22] in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil.

Dit vonnis is gewezen door mr. G. Schnitzler, voorzitter, mr. N.M.H. van Ek en mr. S. Ourahma, rechters, in tegenwoordigheid van mr. M.M.E. van Dijk, griffier, en is uitgesproken op de openbare terechtzitting van 17 februari 2025.

Bijlage I: de tenlastelegging

Aan verdachte wordt ten laste gelegd dat:

hij op of omstreeks 26 mei 2024 te Utrecht, openlijk, te weten op en/of rondom het Herculesplein, de Tamboersdijk en/of de Israëlslaan, in elk geval op of aan de openbare weg en/of op een voor het publiek toegankelijke plaats, in vereniging geweld heeft gepleegd tegen

een of meerdere politieagenten, stewards en/of andere personen, door

- een of meerdere stenen, fietsen, drainageroosters, fakkels en/of vuurwerk, althans een of meerdere voorwerpen, in de richting van/tegen voornoemde agenten, stewards en/of andere personen te gooien en/of

- trappende en/of slaande bewegingen te maken in de richting van voornoemde agenten, stewards en/of andere personen en/of

- achter voornoemde agenten aan te rennen en/of te achtervolgen, al dan niet met een paal,

en/of

een of meerdere dienstvoertuigen van de politie, fietsen, bestratingen, drainageroosters, paaltjes, (bouw)hekken, slagbomen, ruiten van het voetbalstadion en/of de aldaar gevestigde bedrijven, althans een of meerdere goederen, door

- stenen, drainageroosters en/of paaltjes uit de grond te trekken,

- stenen en/of drainageroosters, althans een of meerdere voorwerpen tegen voornoemde dienstvoertuigen, de ruiten van het stadion en/of de aldaar gevestigde bedrijven te gooien,

- tegen voornoemde dienstvoertuigen te trappen en/of met vuisten, drainageroosters en/of riemen te slaan,

- op de motorkap van voornoemde dienstvoertuigen te staan,

- met fietsen te gooien en/of

- een slagboom af te breken.

Bijlage II: het proces-verbaal van de in het openbaar gehouden terechtzitting op

19 december 2024