ECLI:NL:RBMNE:2025:1209

• Datum uitspraak: 26 maart 2025
• Publicatiedatum: 20 maart 2025
• Zaaknummer: C/16/555152 / HA ZA 23-289
• Instantie: Rechtbank Midden-Nederland
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht; Verbintenissenrecht
• Procedures: Eerste aanleg - enkelvoudig
• Rechters: J.R. Hurenkamp; M.H. Erich; H.J. ter Meulen
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Collectieve actie op grond van de WAMCA van Stichting Essure Claims tegen Bayer c.s. Tussenvonnis over de opt-in en opt-out fase en het verdere vervolg van de zaak

In deze zaak heeft de Rechtbank Midden-Nederland op 26 maart 2025 een tussenvonnis gewezen in een collectieve actie van Stichting Essure Claims tegen Bayer en aanverwante vennootschappen. De Stichting is aangewezen als exclusieve belangenbehartiger voor vrouwen die in Nederland het medische hulpmiddel Essure hebben laten implanteren. De rechtbank heeft eerder op 9 januari 2025 geoordeeld dat de Stichting ontvankelijk is in haar collectieve vorderingen. In het tussenvonnis van 26 maart 2025 is de procedure voor de opt-in en opt-out fase verder uitgewerkt. Vrouwen die op 26 maart 2025 in Nederland wonen, krijgen de mogelijkheid om zich af te melden voor de procedure (opt-out) of, als zij in het buitenland wonen, zich aan te melden (opt-in). De rechtbank heeft bepaald dat de termijn voor het indienen van deze verklaringen twee maanden bedraagt, te beginnen op 9 april 2025. De Stichting moet de betrokken vrouwen tijdig informeren over deze mogelijkheden. De rechtbank heeft ook de wijze van publicatie van de aankondiging vastgesteld, waaronder een advertentie in de Volkskrant en publicatie op de website van de Stichting. De zaak zal op 23 juli 2025 weer op de rol komen voor het indienen van de conclusie van antwoord door Bayer, gevolgd door een mondelinge behandeling op 1 december 2025.

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK MIDDEN-NEDERLAND

Civiel recht

handelskamer

locatie Utrecht

zaaknummer / rolnummer: C/16/555152 / HA ZA 23-289

Vonnis van 26 maart 2025

in de zaak van

1. de stichting

STICHTING ESSURE CLAIMS ,

gevestigd te Amsterdam,

2. de naamloze vennootschap

ZILVEREN KRUIS ZORGVERZEKERINGEN N.V. ,

gevestigd te Leiden,

3. de naamloze vennootschap

INTERPOLIS ZORGVERZEKERINGEN N.V. ,

gevestigd te Leiden,

4. de naamloze vennootschap

FBTO ZORGVERZEKERINGEN N.V. ,

gevestigd te Leeuwarden,

5. de naamloze vennootschap

DE FRIESLAND ZORGVERZEKERAAR N.V. ,

gevestigd te Leeuwarden,

6. de naamloze vennootschap

ACHMEA ZORGVERZEKERINGEN N.V. ,

gevestigd te Leiden,

7. de naamloze vennootschap

VGZ ZORGVERZEKERAAR N.V. ,

gevestigd te Arnhem,

8. de naamloze vennootschap

IZA ZORGVERZEKERAAR N.V. ,

gevestigd te Arnhem,

9. de naamloze vennootschap

N.V. ZORGVERZEKERAAR UMC ,

gevestigd te Arnhem,

10. de naamloze vennootschap

N.V. UNIVÉ ZORG ,

gevestigd te Arnhem,

11. de onderlinge waarborgmaatschappij

ONDERLINGE WAARBORGMAATSCHAPPIJ DSW ZORGVERZEKERAAR ,

gevestigd te Schiedam,

12. de naamloze vennootschap

DSW ZIEKTEKOSTENVERZEKERINGEN N.V. ,

gevestigd te Schiedam,

13. de onderlinge waarborgmaatschappij

STAD HOLLAND ZORGVERZEKERAAR ONDERLINGE WAARBORGMAATSCHAPPIJ ,

gevestigd te Schiedam,

14. de onderlinge waarborgmaatschappij

ONDERLINGE WAARBORGMAATSCHAPPIJ CZ GROEP UA ,

gevestigd te Tilburg,

15. de naamloze vennootschap

CENTRALE ZORGVERZEKERINGEN NZV N.V. ,

gevestigd te Tilburg,

16. de naamloze vennootschap

CZ ZORGVERZEKERINGEN N.V. ,

gevestigd te Tilburg,

17. de naamloze vennootschap

OHRA ZORGVERZEKERINGEN N.V. ,

gevestigd te Tilburg,

eiseressen,

advocaten mr. M.N. van Dam, mr. T.H.W. Korvinus en mr. E.J.E. Fetter te Amsterdam,

tegen

1. de vennootschap naar buitenlands recht

BAYER AG ,

gevestigd te Leverkusen, Duitsland,

2. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

BAYER B.V. ,

gevestigd te Mijdrecht,

3. de rechtspersoon naar buitenlands recht

BAYER ESSURE INC. ,

gevestigd te Sacramento, Californië, Verenigde Staten van Amerika,

4. de rechtspersoon naar buitenlands recht

BAYER HEALTHCARE LLC ,

gevestigd te Albany, New York, Verenigde Staten van Amerika,

gedaagden,

advocaten mr. L.E.J. Korsten, mr. T.S.F. Hautvast en mr. D.A.E. Rietveld te Amsterdam.

Eiseres onder 1 wordt hierna de Stichting genoemd. Eiseressen 2 tot en met 17 worden gezamenlijk aangeduid als de zorgverzekeraars. Gedaagden worden gezamenlijk Bayer genoemd. Afzonderlijk worden zij aangeduid als Bayer AG, Bayer B.V., Bayer Essure en Bayer Healthcare.

1. De procedure

1.1.

De rechtbank heeft op 9 januari 2025 een tussenvonnis gewezen (ECLI:NL:RBMNE:2025:10). Daarin heeft de rechtbank geoordeeld dat de Stichting ontvankelijk is in de collectieve vorderingen die zij tegen Bayer instelt. De Stichting is aangewezen als exclusieve belangenbehartiger en komt op voor de belangen van alle vrouwen die in Nederland Essure geïmplanteerd hebben gekregen. Dat is de nauw omschreven groep. Omdat de uitkomst van deze WAMCA-procedure alle vrouwen uit de nauw omschreven groep bindt, moeten zij de gelegenheid krijgen om te verklaren dat zij niet aan de procedure willen deelnemen (opt-out) of, als zij in het buitenland wonen, dat zij wel aan de procedure willen deelnemen (opt-in).

1.2.

Partijen hebben in het tussenvonnis van 9 januari 2025 de gelegenheid gekregen om zich uit te laten over de wijze waarop deze opt-in/opt-out fase moet worden vormgegeven. Ook mochten zij laten weten of zij een termijn wensen voor het beproeven van een schikking. Partijen hebben gezamenlijk één akte over deze onderwerpen ingediend. De rechtbank neemt hierover in dit vonnis de beslissingen.

2. De verdere beoordeling

2.1.

Partijen hebben overeenstemming bereikt over (de praktische aanpak van) de opt-in/opt-out fase en de tekstuele inhoud van de aankondiging die zal worden gedaan aan de vrouwen uit de nauw omschreven groep. Ook zijn zij het eens over de termijnen die moeten worden gehanteerd voor de opt-in en opt-out fase en het voeren van schikkingsonderhandelingen. Partijen hebben hierover gezamenlijk een voorstel gedaan aan de rechtbank. De rechtbank zal dit voorstel grotendeels overnemen en beslist als volgt.

Mogelijkheid van opt-in en opt-out

2.2.

Aan vrouwen uit de nauw omschreven groep die op 26 maart 2025 in Nederland wonen, wordt de mogelijkheid geboden om te kiezen voor de opt-out mogelijkheid. Zij krijgen op grond van artikel 1018f lid 1 Rv twee maanden de tijd om de rechtbank te berichten dat zij niet gebonden willen zijn aan deze procedure. Partijen hebben voorgesteld om deze termijn te beperken tot één maand. Dat vindt de rechtbank in dit geval te kort om een goed geïnformeerde beslissing te kunnen nemen. Bovendien loopt de procedure door de termijn van twee maanden geen vertraging op, omdat dezelfde termijn geldt voor de opt-in (zie hierna). De rechtbank heeft deze termijn opgenomen in de tekst van de aankondiging.

2.3.

Voor vrouwen uit de nauw omschreven groep die op 26 maart 2025 in het buitenland wonen geldt dat zij niet automatisch aan deze procedure zijn gebonden. Aan hen wordt de mogelijkheid geboden om een opt-in verklaring uit te brengen en daarmee aan de rechtbank te laten weten dat zij zich aan deze procedure willen binden. Voor deze vrouwen geldt ook dat zij twee maanden de tijd krijgen om deze opt-in verklaring uit te brengen, conform het voorstel dat partijen hiervoor hebben gedaan.

2.4.

De termijn van twee maanden voor het uitbrengen van de opt-in of opt-out verklaring begint twee weken na dit tussenvonnis, dus op 9 april 2025, te lopen. Zo heeft de Stichting eerst de gelegenheid om de vrouwen binnen deze twee weken te informeren over de opt-in en opt-out mogelijkheid. Hierna wordt bepaald hoe de Stichting de vrouwen hierover moet informeren.

Wijze van publicatie van de opt-in en opt-out mogelijkheid

2.5.

De Stichting moet de vrouwen uit de nauw omschreven groep op de hoogte stellen van het tussenvonnis van 9 januari 2025. De vrouwen moeten weten dat deze procedure loopt en dat de Stichting hen vertegenwoordigt. Ook moeten zij worden geïnformeerd over de mogelijkheden van opt-in en opt-out om al dan niet aan deze procedure gebonden te zijn.

2.6. Partijen zijn het eens over de volgende wijze van aankondiging:
- de Stichting stuurt een brief met de aankondiging per gewone post en per e-mail naar alle vrouwen die zich bij haar hebben aangemeld en van wie de Stichting de contactgegevens heeft;
- de Stichting plaatst een advertentie in de Volkskrant van minimaal een kwart (1/4) pagina met de onder 2.10 opgenomen aankondiging;
- de Stichting publiceert het tussenvonnis van 9 januari 2025 op haar website over de collectieve actie tegen Bayer (https://stichtingessureclaims.com/nl/).

2.7.

De rechtbank vindt dit voldoende om de vrouwen uit de nauw omschreven groep te informeren. Daarnaast is het tussenvonnis van 9 januari 2025 al gepubliceerd in het centraal register voor collectieve vorderingen. Ook ligt het tussenvonnis bij de griffie ter inzage.

2.8.

De rechtbank bepaalt dat de Stichting zo snel mogelijk, maar uiterlijk binnen twee weken na dit tussenvonnis, de aankondiging moet versturen aan de bij haar bekende vrouwen. Ook moet zij binnen twee weken de advertentie met de aankondiging in de Volkskrant plaatsen.

Mededeling en tekst voor de aankondiging

2.9.

Partijen hebben een tekstvoorstel gedaan voor de aankondiging in de brief en
e-mail aan de vrouwen die zich hebben gemeld bij de Stichting en in het krantenbericht.

2.10.

Op grond van artikel 1018f lid 3 Rv moet in de aankondiging mededeling worden gedaan van de aanwijzing van de exclusieve belangenbehartiger, de collectieve vordering, de nauw omschreven groep, de opt-in en opt-out mogelijkheid, de uitspraak van de rechter en de wijze waarop daarvan een afschrift kan worden verkregen. Het tekstvoorstel van partijen voldoet aan de wettelijke vereisten. De rechtbank vult hierop aan dat de peildatum van 26 maart 2025 leidend is voor de vraag of een vrouw in Nederland of in het buitenland woont. In dit vonnis zijn geen hyperlinks opgenomen. De Stichting mag deze wel opnemen in haar aankondiging. De rechtbank stelt de volgende tekst voor de aankondiging vast:

"Collectieve actie tegen Bayer over Essure

[Voor publicatie in de krant:] Dit bericht is van belang voor vrouwen die in Nederland het medische hulpmiddel voor permanente anticonceptie ‘Essure’ hebben laten implanteren.

Stichting Essure Claims (de “
Stichting ”) voert bij de rechtbank Midden-Nederland een collectieve actie tegen de farmaceut Bayer AG, Bayer B.V., Bayer Healthcare LLC en Bayer Essure Inc. (samen “
Bayer ”) over het medische hulpmiddel voor permanente anticonceptie ‘Essure’. Tussen 2003 en 2017 is Essure bij ca. 30.000 vrouwen in Nederland geïmplanteerd.

Procedure van de Stichting

De Stichting voert de collectieve actie voor alle vrouwen die in Nederland Essure geïmplanteerd hebben gekregen. Volgens de Stichting wordt Essure in verband gebracht met verschillende klachten, zoals stemmingswisselingen, vermoeidheid, pijn in heupen, liezen en/of benen, buikpijn en gewrichtspijn. De Stichting schat dat Essure in Nederland bij circa 4.000 tot 5.000 vrouwen operatief is verwijderd.

De rechtbank heeft een tussenvonnis gewezen, waarin de Stichting is aangewezen als de exclusieve belangenbehartiger. Het vonnis is online gepubliceerd op de website van de rechtspraak (https://uitspraken.rechtspraak.nl/details?id=ECLI:NL:RBMNE:2025:10) en de website van de Stichting (https://stichtingessureclaims.com/nl/).

De Stichting vordert een verklaring voor recht dat Bayer onrechtmatig heeft gehandeld en aansprakelijk is voor de geleden en te lijden schade van alle vrouwen die in Nederland Essure geïmplanteerd hebben gekregen. Voor de vrouwen die Essure (hebben) laten verwijderen, vordert de Stichting daarnaast schadevergoeding voor het deel van hun schade dat verband houdt met de verwijderoperatie van € 10.000 tot € 40.000. De hoogte van dit bedrag is afhankelijk van het type lichamelijk letsel dat de verwijderoperatie heeft veroorzaakt. Bayer verweert zich tegen de vorderingen van de Stichting.

De volgende informatie is alleen relevant als u in Nederland Essure heeft laten implanteren.

Ik wil meedoen met de actie tegen Bayer. Wat moet ik doen?

Woonde u op 26 maart 2025 in Nederland? U hoeft niets te doen

De Stichting vertegenwoordigt de belangen van alle vrouwen die in Nederland Essure hebben laten implanteren. Als u wilt profiteren van de procedure die Stichting Essure Claims in uw belang voert, dan hoeft u
niets te doen als u op 26 maart 2025 in Nederland woonde. De procedure zal automatisch mede namens u worden gevoerd. U kunt zich ook nog aanmelden bij de Stichting, via de website van de Stichting (https://stichtingessureclaims.com/nl/). Op deze website staan ook meer details van de achtergrond en de opzet van de procedure.

Woonde u op 26 maart 2025 niet in Nederland? U dient zich aan te melden!

Woonde u op 26 maart 2025
niet in Nederland? Dan moet u binnen twee maanden na deze aankondiging de rechtbank Midden-Nederland laten weten dat u wil meedoen aan de procedure tegen Bayer. De Stichting behartigt dan ook uw belangen in de procedure. Dit betekent dat u aanspraak kunt maken op de uitkomst van de procedure, en dat u aan de uitkomst gebonden bent. Hieronder vindt u hoe u dit aan de rechtbank kunt laten weten.

Als u op 26 maart 2025 in het buitenland woonde, dient u zich aan te melden via de volgende website: https://www.rechtspraak.nl/Registers/centraal-register-voor-collectieve-vorderingen.

Op deze webpagina staat in de map ‘Stichting Essure Claims en Zorgverzekeraars tegen Bayer AG c.s.’ een ‘opt-in’-knop. Als u op de desbetreffende knop klikt, wordt er een e-mailbericht gegenereerd. Daarin vult u de gevraagde gegevens in en daarna klikt u op verzenden. U kunt uw keuze ook per post doorgeven aan de rechtbank Midden-Nederland, t.a.v. Afdeling civiel, roladministratie, team WAMCA (Postbus 16005, 3500 DA Utrecht). U kunt daarvoor de volgende tekst gebruiken:

“
Mijn naam is … (volledige naam) en ik woon op het adres … (straatnaam, huisnummer, woonplaats en land). Ik heb in Nederland Essure laten implanteren. Ik woonde op 26 maart 2025 niet in Nederland, maar wil wel dat Stichting Essure Claims mijn belangen behartigt. ”

Ik wil niet meedoen met de actie tegen Bayer: wat moet ik doen?

Als u op 26 maart 2025 in Nederland woonde en
niet wil dat uw belangen in deze procedure worden behartigd door Stichting Essure Claims, dan zal u dat binnen twee maanden na deze aankondiging aan de rechtbank moeten laten weten. U kunt dan geen aanspraak maken op de uitkomst van de procedure en bent ook niet aan de uitkomst gebonden. Hieronder vindt u hoe u dit aan de rechtbank kunt laten weten.

Als u op 26 maart 2025 in Nederland woonde, dient u zich af te melden via de volgende website: https://www.rechtspraak.nl/Registers/centraal-register-voor-collectieve-vorderingen.

Op deze webpagina staat in de map ‘Stichting Essure Claims en Zorgverzekeraars tegen Bayer AG c.s.’ een ‘opt-out’-knop. Als u op de desbetreffende knop klikt, wordt er een e-mailbericht gegenereerd. Daarin vult u de gevraagde gegevens in en daarna klikt u op verzenden. U kunt uw keuze ook per post doorgeven aan de rechtbank Midden-Nederland, t.a.v. Afdeling civiel, roladministratie, team WAMCA (Postbus 16005, 3500 DA Utrecht). U kunt daarvoor de volgende tekst gebruiken:

“
Mijn naam is … (volledige naam) en ik woon op het adres … (straatnaam, huisnummer, woonplaats). Ik heb in Nederland Essure laten implanteren en woonde op 26 maart 2025 in Nederland. Ik wil NIET dat Stichting Essure Claims mijn belangen behartigt. ”

U hoeft dit alleen te doen als u op 26 maart 2025
in Nederland woonde. Woonde u op 26 maart 2025 niet in Nederland, dan hoeft u geen bericht te sturen.

Heeft u vragen?

Voor meer informatie kunt u terecht op de website van de Stichting (www.stichtingessureclaims.com/nl). U kunt vragen ook per e-mail sturen aan [e-mail]."
Termijn voor het beproeven van een schikking (artikel 1018g Rv)

2.11.

Partijen willen een termijn van twee maanden vanaf de publicatie van de aankondiging krijgen voor het voeren van schikkingsonderhandelingen. De rechtbank stelt deze termijn vast op twee maanden. De termijn voor het beproeven van een schikking eindigt op hetzelfde moment als de opt-in en opt-out termijn.

Vervolg van de procedure

2.12.

Als partijen geen schikking treffen, zal Bayer na afloop van de schikkingstermijn in de gelegenheid worden gesteld om een conclusie van antwoord in te dienen. Bayer moet deze conclusie van antwoord binnen 6 weken na afloop van de hiervoor genoemde opt-in/opt-out termijn van twee maanden indienen. Daarna zal er een mondelinge behandeling plaatsvinden, waarin de vorderingen van de Stichting inhoudelijk zullen worden behandeld.

2.13.

Het verloop van deze procedure zal er (onder voorbehoud) dus als volgt uitzien:
- 9 april 2025: aanvang opt-in/opt-out fase en schikkingstermijn;

- 9 juni 2025: einde opt-in en opt-out fase en schikkingstermijn;

- 23 juli 2025: roldatum voor het indienen van de conclusie van antwoord door Bayer;

- 1 december 2025 om 09:30 uur: mondelinge behandeling in de inhoudelijke fase bij de meervoudige kamer van de rechtbank.

2.14.

De rechtbank zal de griffier opdragen om dit tussenvonnis te publiceren in het centraal register voor collectieve vorderingen.

2.15.

Iedere verdere beslissing wordt aangehouden.

3. De beslissing

De rechtbank

3.1.

draagt de Stichting op om de aankondiging, zoals vermeld in randnummer 2.10, binnen twee weken op haar website te plaatsen en te publiceren in de Volkskrant,

3.2.

draagt de Stichting op om zo snel mogelijk en uiterlijk binnen twee weken de aankondiging per gewone post en/of per e-mail te versturen aan al de bij haar bekende vrouwen uit de nauw omschreven groep van wie zij de contactgegevens heeft,

3.3.

draagt de griffier op om dit tussenvonnis te publiceren in het centraal register voor collectieve vorderingen en daarbij de aankondiging met de opt-in en opt-out mogelijkheden in het register te plaatsen,

3.4.

bepaalt dat de zaak weer op de rol van 23 juli 2025 zal komen voor het indienen van de conclusie van antwoord door Bayer,

3.5.

bepaalt dat de zaak inhoudelijk zal worden behandeld tijdens de mondelinge behandeling op
1 december 2025 om 9:30 uur door de meervoudige kamer van de rechtbank, bestaande uit mr. J.R. Hurenkamp, mr. M.H. Erich en mr. H.J. ter Meulen,

3.6.

houdt iedere verdere beslissing aan.

Dit vonnis is gewezen door mr. J.R. Hurenkamp, bijgestaan door mr. N.L. Lintel-Kuipers, en in het openbaar uitgesproken op 26 maart 2025. ^[1]

Voetnoten

1. type: 5427 (NLK)