Uitspraak
RECHTBANK MIDDEN-NEDERLAND
[eiseres],
[gedaagde],
1.De procedure
- het tussenvonnis van 22 november 2023 en de daarin opgenomen processtukken;
- de conclusie van antwoord in reconventie met producties 38 t/m 53;
- de akte overlegging producties 46 t/m 60 van [gedaagde] ;
- de akte overlegging producties 54 t/m 56 van [eiseres] ;
- de akte overlegging productie 61 van [gedaagde] ;
- de akte overlegging productie 37 van [eiseres] .
2.De feiten
‘consultant agreement’vanaf 21 oktober 2018 werkzaamheden voor [gedaagde] verricht als
‘sourcing development specialist’. Deze werkzaamheden werden door [A] verricht op eigen titel en niet in zijn hoedanigheid van bestuurder en aandeelhouder van [eiseres] . Volgens de
‘consultant agreement’bestonden de werkzaamheden van [A] onder andere uit het creëren van nieuwe toeleveringsketens, het coördineren van verzendingen uit het Zwarte Zeegebied en Turkije en het in kaart brengen van toeleveringsketens en leveranciers van biologische grondstoffen.
‘Exclusive Supplier Agreement’(hierna: de ESA) gesloten. Namens [eiseres] (bij de ondertekening aangeduid als ‘
exclusive supplier’) is de ESA getekend door [A] . Namens [gedaagde] (bij de ondertekening aangeduid als ‘
the principal’) is de ESA getekend door de heer [C] ( commercieel directeur en gevolmachtigde van [gedaagde] , hierna: [C] ). In de ESA is het doel van de samenwerking tussen partijen vastgelegd. De considerans van de ESA bepaalt daarover het volgende:
, hereby grant a 30-day term to [gedaagde] in order for [gedaagde] to (i) provide [eiseres (afkorting)] with a list of sales invoices issued by third-party suppliers to [gedaagde] in violation of the Exclusive Supplier Agreement and then (ii) monetarily compensate [eiseres (afkorting)] at an amount equal to ten times the total amount of the said invoices as per Clause 8.3. In case [gedaagde] fails to comply with this rightful request within the term granted, we will be terminating the Exclusive Supplier Agreement and resort to legal action.
e-mailberichten met hun standpunten over het geschil. Op 27 december 2021 stuurt [A] een e-mailbericht naar [E] met onder meer het volgende:
3.Het geschil
in conventie
liquidated damages’ te betalen zoals overeengekomen in artikel 8.3 van de ESA, vermeerderd met de verschuldigde wettelijke rente daarover vanaf 15 december 2021;
liquidated damages’ te betalen dat naar het oordeel van de rechtbank wel reasonable is en recht doet aan de rechten en belangen van [eiseres] , indien en voor zover nodig door te oordelen dat [gedaagde] aansprakelijk is voor de door [eiseres] als gevolg van de inbreuk op de exclusiviteitsregeling geleden schade, en [gedaagde] te veroordelen tot vergoeding van die schade, vermeerderd met de verschuldigde wettelijke rente daarover, zo nodig nader op te maken bij staat;
purchase contracts’;
repudiatory breach(es)’ in de door Engels recht geregeerde ESA;
- iii) [eiseres] veroordeelt tot vergoeding van de door [gedaagde] dientengevolge geleden en te lijden schade, nader op te maken bij staat en te vereffenen volgens de wet;
- iv) [eiseres] veroordeelt tot vergoeding van de proceskosten vermeerderd met de wettelijke rente daarover aan [gedaagde] .
purchase contracts’dan wel de ESA door het leveren van gebrekkige producten en frauduleus handelen en dat zij daardoor schade heeft geleden.
4.De beoordeling
‘equitable forbearance’slaagt (rechtsoverweging 4.22 en verder). Tot slot beoordeelt de rechtbank of de exclusiviteitsregeling is geschonden (rechtsoverweging 4.27) en welke gevolgen dat heeft voor de vorderingen van [eiseres] (rechtsoverweging 4.28 en verder).
Arnold v Britton[2015] 2 WLR 1593, die betrekking heeft op (in dat geval) uitleg van een leaseovereenkomst. Daarin is onder meer het volgende overwogen:
‘exclusive supplier agreement’). [gedaagde] wordt in de overeenkomst aangeduid als opdrachtgever (‘
the principal’) en [eiseres] als de exclusieve leverancier (
‘exclusive supplier’). [gedaagde] wijst voor de duur van de ESA [eiseres] aan als exclusieve leverancier (
‘exclusive supplier’) van de producten en diensten (
‘products / services’) in de regio (
‘the territory’) (artikel 2.1 ESA). Artikel 3.7 bepaalt dat [gedaagde] zich verbindt om binnen de regio uitsluitend van [eiseres] biologische granen en peulvruchten af te nemen en 4.10 ESA bepaalt dat [eiseres] zich verbindt om binnen de regio uitsluitend aan [gedaagde] biologische granen en peulvruchten te verkopen. In artikel 8.3 zijn partijen een regeling overeengekomen voor het geval een van de partijen de exclusiviteitsregeling heeft geschonden (
‘breached the exclusivity condition of the contract’).
‘products’. Dat in de exclusiviteitsregeling uit artikel 3.7 en 4.10 ESA slechts gesproken wordt over biologische bulkgranen en peulvruchten is volgens [eiseres] een verschrijving.
purchase contracts’overgelegd die volgens haar voor iedere transactie met [eiseres] werden afgesloten. Voorts stelt [gedaagde] dat [eiseres] niet alle in de ESA opgenomen producten, zoals oliezaden, leverde en niet over de expertise beschikt om als leverancier voor de gehele overeengekomen regio op te treden. Omdat partijen in de praktijk niet overeenkomstig de bepalingen uit de ESA handelden, kan [eiseres] daar geen beroep op doen.
‘purchase contracts’. In die individuele contracten werden door partijen afspraken vastgelegd over de betreffende bestellingen, zoals bijvoorbeeld de prijs, de hoeveelheid en de levering. De stelling van [gedaagde] dat [eiseres] niet alle in de ESA opgenomen producten kon leveren of niet over de expertise beschikt om als leverancier voor de gehele overeengekomen regio op te treden is door [eiseres] betwist en niet onderbouwd. Dat betekent dat de ESA en de daarin overeengekomen exclusiviteitsregeling geldig was tussen partijen.
‘equitable forbearance’dat [eiseres] belet om, nadat zij de schending eerst had toegestaan, later toch een beroep te doen op de schending van de exclusiviteitsregeling.
‘equitable forbearance’.
‘equitable forbearance’beschermt de partij die er gerechtvaardigd op heeft mogen vertrouwen dat de andere partij geen beroep zal doen op een bepaling uit een overeenkomst omdat dat is toegezegd. Voor een succesvol beroep op het leerstuk zal onder meer sprake moeten zijn van een duidelijke en ondubbelzinnige belofte (‘
clear and unequivocal promise or representation’) dat een partij haar recht niet zal uitoefenen.
“Not cool!”te vinden en dat hij daar de volgende keer graag over geïnformeerd wordt. Het beroep van [gedaagde] op
‘equitable forbearance’slaagt niet.
‘liquidated damages clause’), omdat het afgesproken bedrag aan schadevergoeding in verhouding staat tot haar legitieme belangen die de bepaling beoogt te beschermen. [eiseres] stelt dat zij sterk beperkt is in haar mogelijkheid om de beoogde toeleveringsketen te onderhouden en uit te breiden, omdat [gedaagde] in strijd met de exclusiviteitsregeling producten bij andere leveranciers heeft gekocht. Volgens [eiseres] is het beoogde ketenbedrijf daardoor niet goed van de grond gekomen en hebben [A] en zijn familie enorme reputatieschade geleden.
‘penalty clause’) is, omdat de hoogte van de overeengekomen schadevergoeding niet in verhouding staat tot de legitieme belangen van [eiseres] .
Cavendish Square Holding BV v Talal El Makdessi and ParkingEye Ltd v. Beavis[2015] UKSC
penalty clause’beschreven als:
“a secondary obligation which imposes a detriment on the contract-breaker out of all proportion to any legitimate interest of the innocent party in the enforcement of the primary obligation. The innocent party can have no proper interest in simply punishing the defaulter. His interest is in performance or in some appropriate alternative to performance.”
‘penalty clause’,is dus afhankelijk van de verhouding tussen het afgesproken bedrag en het voorzienbare belang dat de schuldeiser bij de nakoming van de overeenkomst heeft. Het afgesproken schadevergoedingsbedrag uit artikel 8.3 ESA bedraagt tien keer het totale factuurbedrag van de bestelling waarbij de exclusiviteitsregeling geschonden is. Als [gedaagde] die bestelling bij [eiseres] zou hebben geplaatst, zou [eiseres] recht hebben op een commissie van 5,5% van het totale factuurbedrag. Dat betekent dat het volgens artikel 8.3 ESA te betalen bedrag meer dan 180 x de daadwerkelijk door [eiseres] geleden schade bedraagt. Naast het feit dat artikel 8.3 ESA bepaalt dat het bedrag
“as a penalty(onderstreping rechtbank)
to the other party”moet worden betaald, staat de hoogte van het bedrag in geen verhouding tot het legitieme belang dat [eiseres] heeft bij nakoming van de exclusiviteitsregeling. Ook niet als wordt meegewogen dat [eiseres] daardoor mogelijk beperkt werd in haar mogelijkheden om de toeleveringsketen uit te breiden. De rechtbank merkt daarbij op dat de gestelde reputatieschade van [A] en zijn familie buiten beschouwing wordt gelaten, omdat zij geen partij zijn bij de ESA en deze procedure.
penalty clause’, is de bepaling naar Engels recht niet afdwingbaar. De primaire vordering van [eiseres] op grond van artikel 8.3 ESA zal daarom worden afgewezen.
“reasonable”voorkomt. Volgens [eiseres] heeft de rechtbank die mogelijkheid als geoordeeld wordt dat er sprake is van ‘
liquidated damages’. Ook kan de rechtbank volgens [eiseres] de schadevergoeding die voortkomt uit artikel 8.3 ESA matigen.
penalty clause’en het toewijzen van een bedrag dat de rechtbank ‘
reasonable’voorkomt naar Engels recht niet mogelijk is. In de onder rechtsoverweging 4.30 aangehaalde uitspraak is door de Supreme Court overwogen dat een consequentie van de vaststelling van een beding als
‘penalty clause’is dat het gehele boetebeding niet afdwingbaar is (
“the penalty clause is wholly unenforceable”) . Er is voor de rechtbank geen ruimte om het beding om te zetten naar een redelijke schadevergoeding (
“involves no exercise of discretion at all”). De subsidiaire schadevergoedingsvordering van [eiseres] op grond van artikel 8.3 ESA zal daarom worden afgewezen.
“the innocent party is left to his remedy in damages under the general law”). In rechtsoverweging 4.27 is beslist dat [gedaagde] tekort is geschoten in de nakoming van de exclusiviteitsregeling. Daarom zal de vordering van [eiseres] tot vergoeding van de wettelijke schadevergoeding naar Engels recht worden toegewezen.
‘repudiatory breach(es)’) van [gedaagde] : het schenden van de exclusiviteitsregeling door [gedaagde] (i) en de onrechtmatige opzegging van de ESA door [gedaagde] van 25 november 2021 (ii).
repudiatory breach(es)’van [eiseres] die de beëindiging van de ESA door [gedaagde] rechtvaardigen niet vast komen te staan. Het gestelde frauduleus handelen zou in juni 2021 zijn ontdekt en de gestelde intimidatie zou in juli 2021 hebben plaatsgevonden, maar partijen hebben daarna nog ruim een half jaar zaken met elkaar gedaan. Past toen [gedaagde] de ESA wilde beëindigen zijn deze punten naar voren gebracht. Weliswaar heeft [eiseres] erkend dat zij een enkele keer producten aan derden had verkocht, maar zij voert aan dat het restproducten betrof en dat de verkoop daarvan in overleg ging met [gedaagde] . Dat [eiseres] in strijd met de exclusiviteitsregeling uit de ESA heeft gehandeld is door [eiseres] betwist en niet door [gedaagde] onderbouwd. Het mogelijk door [eiseres] oneigenlijk gebruik maken van geleende gelden zou een schending van de leenovereenkomsten kunnen opleveren, maar rechtvaardigt de ontbinding van de ESA niet. Bovendien waren partijen over het geleende geld en de overdracht van de eigendom van de installaties in overleg over een oplossing met elkaar en hadden zij op 15 september 2021 daarover een regeling getroffen. Die regeling is uiteindelijk niet uitgevoerd, omdat partijen op een later moment een geschil kregen over het uitvoeren van die regeling. Weliswaar heeft [gedaagde] correspondentie overgelegd met klachten over leveringen van producten die afkomstig waren van [eiseres] , maar die klachten zijn inherent aan de handel die partijen met elkaar dreven. Bovendien werden er verbeterpunten voorgesteld om de klachten in de toekomst te voorkomen en partijen bleven daarna handel met elkaar drijven.
Phones 4U Limited (in administration) v EE Limited[2018] 2 All ER (hierna:
Phones 4U Limited).
‘repudiatory breach’van [gedaagde] slechts aanspraak kan maken op de contractueel vastgelegde vergoeding uit artikel 8.2 ESA.
Arnold v Britton. Naar het oordeel van de rechtbank kan artikel 8.2 ESA onmogelijk uitgelegd worden als het uitsluiten van [eiseres] van haar recht op schadevergoeding na (onrechtmatige) tussentijdse beëindiging van de ESA. Uit artikel 8.2 ESA volgt dat [eiseres] recht heeft op commissies over bestellingen die voor het beëindigen van de ESA zijn geplaatst. Artikel 8.2 ESA is daarmee een regeling specifiek voor het recht van [eiseres] op uitstaande commissies. Anders dan het recht van [eiseres] op uitstaande commissies, sluit het artikel een eventueel recht op schadevergoeding van [eiseres] na beëindiging van de ESA niet uit.
Phones 4U Limitedniet te vergelijken met het onderhavige geschil. In de hiervoor genoemde uitspraak heeft de High Court bepaald dat als de contractuele beëindigingsgrond geheel lost staat van enige tekortkoming in de nakoming van een overeenkomst, een vordering tot schadevergoeding van het positieve contractsbelang niet mogelijk is. In het onderhavige geval heeft [eiseres] in haar e-mailbericht van 27 december 2021 de ESA uitdrukkelijk opgezegd vanwege tekortkomingen, die in rechte vast zijn komen te staan, van [gedaagde] .
purchase contracts’of subsidiair ‘
repudiatory breach(es)’van de door Engels recht geregeerde ESA met zich mee.
‘purchase contracts’of dat er sprake is van
‘repudiatory breach(es)’ van de ESA.
“de vele gebrekige leveringen”. Daardoor is het onmogelijk om vast te stellen in welke verbintenissen [eiseres] tekort zou zijn geschoten, welke tekortkomingen daar aan ten grondslag zouden hebben gelegen en welke consequenties [gedaagde] aan die tekortkomingen heeft verbonden. De door [gedaagde] gestelde
“frauduleuze praktijken”zijn naar eigen zeggen bij een bezoek aan [eiseres] begin juni 2021 ontdekt. Partijen hebben daarna nog ruim een half jaar zaken met elkaar gedaan. Omdat [gedaagde] haar stellingen onvoldoende heeft onderbouwd, is een tekortkoming in de nakoming van de individuele
‘purchase contracts’of ‘
repudiatory breach(es)’van de ESA niet vast komen te staan.
5.De beslissing
4 september 2024voor het nemen van een akte door [eiseres] over wat is vermeld onder 4.38 waarna [gedaagde] op de rol van zes weken daarna een antwoordakte kan nemen,