Uitspraak
RECHTBANK MIDDEN-NEDERLAND
Strafrecht
Zittingsplaats Lelystad
Zittingsplaats Lelystad
Parketnummer: 16.043029.19 (vordering verlenging tbs)
Beslissing op grond van artikel 6:6:10 van het Wetboek van Strafvordering van de meervoudige kamer voor strafzaken van 10 juni 2024
in de zaak van de officier van justitie tegen de ter beschikking gestelde:
[betrokkene] ,
geboren op [geboortedatum] 1988 te [geboorteplaats] ,
thans verblijvende in [verblijfplaats] te [plaats] ,
hierna te noemen: betrokkene.
1.De stukken
De rechtbank heeft acht geslagen op de zich in het dossier bevindende stukken waaronder:
- het arrest van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden van 31 mei 2022 waarbij betrokkene ter beschikking is gesteld met bevel tot verpleging van overheidswege wegens – kort gezegd – belaging en bedreigingen;
- stukken waaruit blijkt dat de terbeschikkingstelling is ingegaan op 15 juni 2022;
- de vordering van de officier van justitie van 16 april 2024, die strekt tot verlenging van de terbeschikkingstelling met één jaar;
- het verlengingsadvies van 15 april 2024 van [verblijfplaats] , opgemaakt door [A] (directeur behandelzaken en hoofd van de inrichting), [B] (psychiater) en [C] (GZ-psycholoog, regiebehandelaar), inhoudend het advies om de terbeschikkingstelling met verpleging te verlengen met één jaar;
- de wettelijke aantekeningen omtrent de lichamelijke en geestelijke gesteldheid van de betrokkene, over de periode september 2022 tot en met maart 2024.
2.Hetonderzoekterterechtzitting
De behandeling van de zaak heeft op 27 mei 2024 ter terechtzitting plaatsgevonden. Daarbij zijn gehoord:
- de officier van justitie, mr. S. Mirshahi;
- de betrokkene, bijgestaan door zijn raadsvrouw mr. W.C. Alberts, advocaat te ‘s-Gravenhage;
- de aan de kliniek verbonden deskundige, mevrouw [C] .
3.Het standpunt van de inrichting
Het standpunt van de inrichting blijkt uit het onder 1 genoemde rapport.
Bij betrokkene is sprake van een bipolaire stoornis, een autismespectrumstoornis en een stoornis in het gebruik van cannabis.
Betrokkene verblijft binnen de inrichting op een behandelafdeling binnen beveiligingsniveau 3 (hoog). Op de huidige afdeling stelt hij zich meer open voor gesprekken met personeel en cliënten. Er wordt een gedragsverandering waargenomen en hij is op een positieve manier in beeld bij de begeleiding. Op de afdeling worden geen psychotische en bipolaire symptomen waargenomen. Zijn urinecontroles zijn negatief.
Sinds 26 januari 2024 heeft betrokkene begeleid verlof. Tijdens het begeleid verlof zal bekeken worden hoe hij omgaat met onverwachte situaties, ook in sociale interactie. De inrichting wil onderzoeken of betrokkene adequaat om kan gaan met oplopende spanning en waar hij mogelijk in de toekomst ondersteuning bij nodig blijft hebben. Het verloop van het begeleid verlof zal bepalen hoe het verdere resocialisatietraject vormgegeven kan worden. Er zal dan onderzocht worden wanneer het passend is om onbegeleid verlof aan te vragen en af te schalen naar een lager beveiligingsniveau. Op het moment dat betrokkene naar een lager beveiligingsniveau gaat is het ook passend om reclassering bij het traject te betrekken.
Het recidiverisico bij beëindiging van de tbs-maatregel wordt geschat op matig tot hoog.
De inrichting heeft geadviseerd om de tbs-maatregel met verpleging van overheidswege te verlengen met één jaar, zodat het traject zorgvuldig gevolgd en geëvalueerd kan worden en de mogelijkheid tot een voorwaardelijke beëindiging openstaat.
De deskundige voornoemd heeft ter zitting het advies van de inrichting toegelicht.
Er is een discussie met betrokkene over zijn diagnose. Door een psychiater in de inrichting is opnieuw een diagnose gesteld, waarbij ook de bipolaire stoornis is vastgesteld. Aan betrokkene werd de keuze gegeven voor een second opinion, maar dit kwam niet overeen met hoe betrokkene dat wilde. Het komt vaker voor dat iemand met een bipolaire stoornis lange tijd stabiel is. Cannabisgebruik kan echter luxerend werken.
Er is een discussie met betrokkene over zijn diagnose. Door een psychiater in de inrichting is opnieuw een diagnose gesteld, waarbij ook de bipolaire stoornis is vastgesteld. Aan betrokkene werd de keuze gegeven voor een second opinion, maar dit kwam niet overeen met hoe betrokkene dat wilde. Het komt vaker voor dat iemand met een bipolaire stoornis lange tijd stabiel is. Cannabisgebruik kan echter luxerend werken.
Betrokkene heeft momenteel begeleid verlof. Dat dit niet eerder is gestart heeft te maken met het feit dat er aan het begin van het behandeltraject geen sprake was van samenwerking. Het begeleid verlof is in eerste instantie afgewezen. De inrichting onderzoekt momenteel of de volgende stap onbegeleid verlof, afschaling naar een lager beveiligingsniveau of een combinatie van beide moet zijn. Het verschil van mening over onder meer cannabisgebruik wordt gezien als een risicofactor.
Het uitgangspunt is dat er toegewerkt wordt naar een voorwaardelijke beëindiging van de tbs-maatregel.
4.Het standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie heeft naar aanleiding van het verhandelde ter zitting haar vordering strekkende tot verlenging van de terbeschikkingstelling met verpleging van overheidswege met één jaar gehandhaafd.
5.Het standpunt van de verdediging
De verdediging heeft primair verzocht om een onderzoek te gelasten naar de mogelijkheid van een voorwaardelijke beëindiging van de verpleging van overheidswege.
De deskundigen die ten tijde van de inhoudelijke behandeling van de zaak hebben gerapporteerd hebben aangegeven dat ingezet moet worden op resocialisatie en dat deze fase enkele jaren in beslag zou nemen. Tbs met dwangverpleging of een andere klinische opname werd destijds niet noodzakelijk geacht, omdat betrokkene toen al niet meer psychotisch was en stabiel functioneerde. Ondanks dat betrokkene psychisch stabiel functioneerde is hij al die tijd in de kliniek gehouden zonder verlof. Er is alleen een recidiverisico wanneer er sprake is van een floride psychotische episode, waar al vijf jaar, zonder gebruik van medicatie, geen sprake meer van is.
De deskundigen die ten tijde van de inhoudelijke behandeling van de zaak hebben gerapporteerd hebben aangegeven dat ingezet moet worden op resocialisatie en dat deze fase enkele jaren in beslag zou nemen. Tbs met dwangverpleging of een andere klinische opname werd destijds niet noodzakelijk geacht, omdat betrokkene toen al niet meer psychotisch was en stabiel functioneerde. Ondanks dat betrokkene psychisch stabiel functioneerde is hij al die tijd in de kliniek gehouden zonder verlof. Er is alleen een recidiverisico wanneer er sprake is van een floride psychotische episode, waar al vijf jaar, zonder gebruik van medicatie, geen sprake meer van is.
De tbs-maatregel met verpleging van overheidswege loopt over twee jaar af. Het is zaak om het gedrag van betrokkene te monitoren wanneer hij vrijheden heeft, en daar niet nog een jaar mee te wachten.
Subsidiair heeft de verdediging verzocht de tbs-maatregel met één jaar te verlengen en voorafgaand aan de volgende verlengingszitting opdracht te vertrekken aan het Openbaar Ministerie tot het doen opmaken van een maatregelenrapport.
6.Het oordeel van de rechtbank
Maximering
Betrokkene is bij arrest van 31 mei 2022 veroordeeld voor – kort gezegd – belaging en bedreigingen.
Het hof heeft daarin overwogen dat de opgelegde terbeschikkingstelling is gemaximeerd, zodat de tbs-maatregel de periode van vier jaren niet te boven kan gaan.
Stoornis en recidivegevaar
Uit het verlengingsadvies blijkt dat er nog steeds sprake is van een stoornis bij betrokkene, te weten een bipolaire stoornis, een autismespectrumstoornis en een stoornis in het gebruik van cannabis.
Het recidivegevaar wordt bij beëindiging van de maatregel als matig tot hoog ingeschat.
De rechtbank heeft geen reden om aan de juistheid en betrouwbaarheid van de inhoud van het advies te twijfelen en neemt dit over.
Verlenging
Gelet op het advies van de inrichting en de aan de inrichting verbonden deskundige en hetgeen overigens ter zitting naar voren is gekomen, is de rechtbank van oordeel dat de veiligheid van anderen dan wel de algemene veiligheid van personen of goederen verlenging van de terbeschikkingstelling eist. Zij is van oordeel dat wordt voldaan aan de vereisten van proportionaliteit en subsidiariteit.
Uit het verlengingsadvies komt naar voren dat er aan het begin van het behandeltraject geen samenwerking was met betrokkene, maar dat hij inmiddels positief in beeld is bij de begeleiding en er een gedragsverandering is waargenomen. Betrokkene functioneert stabiel. Het begeleid verlof is onlangs opgestart.
De komende periode zal beoordeeld worden wanneer onbegeleid verlof kan worden aangevraagd en wanneer afgeschaald kan worden naar een lager beveiligingsniveau. Het uitgangspunt is toewerken naar een voorwaardelijke beëindiging van de verpleging van overheidswege.
Het verzoek van de verdediging om op dit moment door de reclassering de mogelijkheden van een voorwaardelijke beëindiging van de verpleging van overheidswege te laten onderzoeken, wordt afgewezen.
De rechtbank acht een voorwaardelijke beëindiging van de maatregel thans prematuur omdat er sprake moet zijn van een geleidelijke resocialisatie.
De rechtbank is het niet eens met de stelling van de verdediging dat de inrichting tot nu toe te weinig heeft gedaan. Betrokkene functioneert weliswaar al langere tijd stabiel, maar de eerste periode heeft hij maar moeizaam meegewerkt aan zijn behandeling. Verder heeft de inrichting nieuwe diagnostiek uitgevoerd, waaruit een autismespectrumstoornis is gebleken. Aanpassing in bejegening van betrokkene heeft een positief effect gehad. Een eerste aanvraag voor begeleid verlof is afgewezen. Inmiddels is het begeleid verlof wel opgestart. Er moeten echter nog meer stappen gezet worden voordat betrokkene toe is aan een voorwaardelijke beëindiging van de verpleging van overheidswege.
De rechtbank is het wel met de raadsvrouw eens dat, gelet op het feit dat de tbs-maatregel is gemaximeerd, er voortvarend te werk moet worden gegaan met de uitbreiding van de vrijheden zodat er voldoende tijd is om betrokkene te monitoren tijdens zijn resocialisatie.
De rechtbank zal daarom de tbs-maatregel met één jaar verlengen en de officier van justitie verzoeken om ervoor zorg te dragen dat bij de volgende verlengingszitting een maatregelenrapport beschikbaar is.
7.De beslissing
De rechtbank wijst af het verzoek tot aanhouding teneinde het doen onderzoeken van de mogelijkheden van een voorwaardelijke beëindiging van de verpleging van overheidswege.
De rechtbank verlengt de termijn van de terbeschikkingstelling met verpleging van overheidswege van
[betrokkene]met één jaar.
[betrokkene]met één jaar.
De rechtbank verzoekt de officier van justitie zorg te dragen voor het laten onderzoeken van de mogelijkheid van voorwaardelijke beëindiging en erop toe te zien dat daaromtrent het maatregelenrapport door de reclassering wordt opgesteld en tijdig voorafgaand aan de volgende verlengingszitting aan het dossier zal worden toegevoegd.
Deze beslissing is genomen door mr. H. den Haan, voorzitter, mrs. D.S. Terporten-Hop en J.A. Koorevaar, rechters, in tegenwoordigheid van mr. B.T. Feenstra als griffier en in het openbaar uitgesproken op 10 juni 2024.
De voorzitter en de oudste rechter zijn buiten staat deze beslissing mede te ondertekenen.