Uitspraak
RECHTBANK MIDDEN-NEDERLAND
Strafrecht
Zittingsplaats Utrecht
Parketnummer: 05.234449.21 (P)
Vonnis van de meervoudige kamer van 23 januari 2024
in de strafzaak tegen
[verdachte],
geboren op [1970] te [geboorteplaats] ,
wonende aan de [adres] te [woonplaats] ,
hierna: verdachte.
hierna: verdachte.
1.ONDERZOEK TER TERECHTZITTING
Bij beschikking van de rechtbank Gelderland van 17 maart 2022 is deze strafzaak verwezen naar de rechtbank Midden-Nederland. De reden voor deze verwijzing is dat de rechtbank Gelderland betrokkenheid heeft bij deze zaak.
Dit vonnis is op tegenspraak gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de zitting van 19 december 2023.
De rechtbank heeft kennisgenomen van de vordering en standpunten van officier van justitie mr. C.Y. Huang en van hetgeen verdachte en zijn raadsman, mr. E.J.M.J. Damen, advocaat te Arnhem, alsmede de als benadeelde gestelde partij [benadeelde 1] naar voren hebben gebracht.
2.TENLASTELEGGING
De tenlastelegging is als bijlage aan dit vonnis gehecht.
De verdenking komt er in het kort op neer dat verdachte:
feit 1
handelend als bewindvoerder namens [onderneming 1] B.V., in de periode van 1 januari 2016 tot en met 2 april 2019 te [vestigingsplaats] , gemeente Oude IJsselstreek, samen met een ander of anderen een bedrag van
( a) € 27.400,- aan onrechtmatig geïnde onkostenvergoeding en
( b) € 37.163,- aan onrechtmatig teruggevorderde voorschotten,
welke bedragen verdachte onder zich had in zijn hoedanigheid van bewindvoerder, heeft verduisterd;
feit 2
handelend als bewindvoerder namens [onderneming 1] B.V. in de periode van 1 januari 2016 tot en met 2 april 2019 te [vestigingsplaats] , gemeente Oude IJsselstreek, samen met een ander of anderen opzettelijk geschriften valselijk heeft opgemaakt door op overzichten van uitgaven van klanten van [onderneming 1] BV onjuiste bedragen te vermelden als beloning van de bewindvoerder,
en/of
handelend als bewindvoerder namens [onderneming 1] B.V. in de periode van 1 januari 2016 tot en met 2 april 2019 te [vestigingsplaats] , gemeente Oude IJsselstreek, opzettelijk gebruik heeft gemaakt van de hiervoor bedoelde valselijk opgemaakte geschriften.
3.VOORVRAGEN
In de tenlastelegging van feit 1 is onder de onrechtmatig geïnde onkostenvergoeding (a) tweemaal een geldbedrag van ongeveer € 133,56 toebehorend aan een persoon genaamd [benadeelde 2] opgenomen. De officier van justitie heeft ter zitting verklaard dat dit een foute dubbeling is. De verdediging heeft niet verzocht hier consequenties aan te verbinden.
De rechtbank merkt het voorgaande aan als een kennelijke verschrijving. Voor zover zij komt tot een bewezenverklaring, zal zij de tenlastelegging op dit punt herstellen. Het leidt niet tot een nietige dagvaarding. De dagvaarding is dus geldig.
Verder is de rechtbank bevoegd tot kennisneming van het ten laste gelegde, de officier van justitie ontvankelijk in de vervolging van verdachte en er zijn geen redenen voor schorsing van de vervolging. Dat betekent dat er geen formele belemmeringen zijn om deze strafzaak inhoudelijk te beoordelen.
4.WAARDERING VAN HET BEWIJS
4.1
Inleiding
[onderneming 1] B.V. was een bewindvoeringsbureau dat ongeveer 200 cliënten had en dat als zodanig was aangewezen door de rechtbank Gelderland, locatie Zutphen. De leiding van dit bureau was in handen van verdachte en medeverdachte [medeverdachte] . Verdachte was in dienst als bewindvoerder. Medeverdachte was de algemeen directeur / directrice / leidinggevende van [onderneming 1] BV.
In 2019 hebben enkele medewerkers van [onderneming 1] zich als klokkenluiders gemeld bij de rechtbank Gelderland. De rechtbank was toezichthouder op het bewindvoeringsbureau. Tevens hebben de medewerkers van [onderneming 1] zich als klokkenluiders gemeld bij de politie. Deze klokkenluiders verklaarden te hebben waargenomen dat ten onrechte geld van cliënten is geïncasseerd. De rechtbank heeft ingegrepen en alle cliënten van [onderneming 1] elders ondergebracht. [onderneming 1] is vervolgens failliet verklaard.
In februari 2020 is een strafrechtelijk onderzoek gestart. Dat heeft geleid tot de verdenking die in de tenlastelegging staat.
4.2
Het standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie acht de onder 1 en 2 ten laste gelegde feiten wettig en overtuigend te bewijzen.
4.3
Het standpunt van de verdediging
De raadsman heeft integrale vrijspraak bepleit van de ten laste gelegde feiten. Hij heeft daartoe in het kort het volgende aangevoerd.
Verdachte ontkent niet dat er mogelijk fouten zijn gemaakt bij het innen van de onkostenvergoeding voor de bewindvoering en het terugstorten van verstrekte voorschotten. De administratie van verdachte is echter in beslag genomen en zonder volledige administratie zijn de gestelde fouten niet te toetsen. Er bevinden zich ook geen stukken in het dossier waaruit blijkt dat verdachte opzet heeft gehad op het maken van de fouten.
Daarnaast heeft de raadsman een alternatief scenario geschetst. Dat houdt in dat andere medewerkers onbevoegd bankhandelingen hebben verricht, die tot de geconstateerde fouten kunnen hebben geleid. Bovendien kan het zo zijn dat facturen feitelijk betrekking hebben op een ander boekjaar.
4.4
Het oordeel van de rechtbank
Conclusie
Op basis van de redengevende feiten en omstandigheden uit de bewijsmiddelen acht de rechtbank wettig en overtuigend bewijs aanwezig voor de onder 1 en 2 ten laste gelegde feiten. Dat betekent dat de rechtbank bewezen acht dat verdachte zich als bewindvoerder schuldig heeft gemaakt aan het medeplegen van verduistering en aan het als bewindvoerder medeplegen van valsheid in geschrift.
De rechtbank zal hierna uitleggen hoe zij tot deze conclusie is gekomen.
Bewijsmiddelen
[onderneming 1]
Een verbalisant heeft – voor zover hier van belang en zakelijk weergegeven – het volgende gerelateerd:
Door mij zijn bij de Kamer van Koophandel gegevens opgevraagd van het bedrijf [onderneming 1] B.V.
[onderneming 1] B.V.:
Enig aandeelhouder en bestuurder
[onderneming 2] B.V.
Gevolmachtigde: [verdachte] / geboortedatum [1970] .
Activiteiten [onderneming 1] B.V.:
Advocatenkantoren, bewindvoerders en curatoren. Het bieden van diensten op het gebied van beschermingsbewind-, budgetbeheer, mentorschap en ondercuratelestelling. [2]
[onderneming 2] B.V.:
Enig aandeelhouder en bestuurder
Naam: [medeverdachte] , geboortedatum [1967]
Bevoegdheid: Alleen/zelfstandig bevoegd. [3]
Onrechtmatig geïnde onkostenvergoeding en onrechtmatig teruggevorderde voorschotten
Een verbalisant heeft – voor zover hier van belang en zakelijk weergegeven – het volgende gerelateerd:
Over de periode 1 januari 2016 tot en met 2 april 2019 zijn de volgende bankrekeningen gevorderd en geanalyseerd:
[rekeningnummer] [onderneming 1] B.V.
(…)
[rekeningnummer] [verdachte]
(…)
[rekeningnummer] [verdachte] . [4]
Vervolgens heb ik, verbalisant, met behulp van de filterfunctie per cliënt de volgende vragen
beantwoord:
3.1
Hoe vaak wordt er per jaar een maandtermijnbedrag afgeschreven? Is dit, en in welke mate, groter dan 12 per jaar? Hebben alle facturen gelet op de factuurnummers, betrekking
op dit bewuste jaar? Zijn er geen correcties / teruggaven op deze mutaties geweest?
(…)
3.3
Is, en zo ja in welke mate, de som van het totaal verstrekte voorschotten groter dan de som van het totaal aan terugontvangen voorschotten? Wat is het verschil?
4.1
Teveel geïnde maandbedragen
Ik heb tijdens dit onderzoek meermaals waargenomen dat er per jaar 13, 14 of soms
15 maal een maandbedrag in één jaar werd geïnd. Ik zag tevens dat in veel gevallen een
factuurnummer meermaals in de omschrijving werd gebezigd. In de onderstaande tabel staat de som van de geïnde bedragen -voor zover deze boven de twaalf maanden per jaar uitkwamen- per jaar weergegeven. Tevens staat in deze tabel hoeveel cliënten er op deze wijze in een jaar zijn benadeeld. [5]
Jaar
Totaalbedrag
Benadeelde cliënten
2016
288,23
2
2017
7.869,42
34
2018
18.917,66
99
2019
324,79
2
Tabel 4.1: Overzicht > 12 maanden geïnde termijnbedragen per jaar
Gezien het bovenstaande mag gesteld worden dat er voor een totaalbedrag van €27.400,10 aan termijnbedragen vermoedelijk ten onrechte is geïnd.
Een op cliëntniveau gespecificeerd overzicht is in bijlage 1 gevoegd: [6]
Teveel maandbedragen afgeschreven
Benadeelde cliënt
2016
2017
2018
2019
[benadeelde 3]
229,78
[benadeelde 4]
144,03
144,03
[benadeelde 5]
144,03
[benadeelde 6]
144,03
144,03
[benadeelde 7]
400,68
[benadeelde 8]
144,03
[benadeelde 9]
432,09
[benadeelde 2]
133,56
[benadeelde 10]
144,03
[benadeelde 11]
172,82
[benadeelde 12]
229,78
229,78
[benadeelde 13]
144,03
[benadeelde 14]
144,03
144,03
(…)
(…)
4.3
Resultaat op voorschotten
Ik, verbalisant, zie een veelvoud aan mutaties aangaande verstrekte en retour ontvangen voorschotten. Per cliënt is bekeken hoe de verhouding tussen deze twee zaken is. Ik zie bij 103 cliënten dat de som van de (door [onderneming 1] ) retour ontvangen voorschotten de som de som van de door [onderneming 1] giraal verstrekte voorschotten overstijgt. Ik zie dat het gaat om een totale overschrijding van € 37.238.60. De mogelijkheid bestaat dat deze voorschotten -geheel of gedeeltelijk- op een andere manier, bijvoorbeeld contant, zijn verstrekt. [8]
Een verbalisant heeft – voor zover hier van belang en zakelijk weergegeven – het volgende gerelateerd:
Na nadere beschouwing zie ik, verbalisant, dat bij 115 cliënten de som van de retour ontvangen voorschotten (door [onderneming 1] retour ontvangen) de som van de (door [onderneming 1] ) giraal verstrekte voorschotten overstijgt. Ik zie dat het gaat om een totale overschrijding van € 37.163,60. [9]
Een verbalisant heeft – voor zover hier van belang en zakelijk weergegeven – het volgende gerelateerd:
Door mij is nader onderzoek gedaan naar verstrekte voorschotten. Hiertoe zijn willekeurig vijf cliënten uit bijlage 4 van bovengenoemd proces-verbaal gekozen, te weten;
- [benadeelde 11]
- [benadeelde 12]
- [benadeelde 15]
- [benadeelde 9]
- [benadeelde 16]
Allereerst zijn door mij uit de, door de bank op vordering verstrekte, rekeningoverzichten de
omschrijvingen per cliënt gefilterd op voorschotten, retour voorschotten en contant. Hierna zijn de overige posten handmatig gescreend om uit te sluiten dat er door typefouten posten niet opgenomen zouden zijn. Hiervan is een Excel overzicht gemaakt welke als bijlage bij dit proces-verbaal wordt gevoegd. Uit dit overzicht is duidelijk dat er discrepanties zijn tussen de hoogte van de verstrekte voorschotten door [onderneming 1] aan de cliënt en het bedrag dat is teruggeboekt van de cliënt naar [onderneming 1] . Tijdens zijn verhoren verklaarde [verdachte] dat als geld contant werd verstrekt er altijd door de cliënt een document ondertekend werd met daarop zijn naam, handtekening en het bedrag dat contant is verstrekt. Dit document kon een stuk papier of bijvoorbeeld de enveloppe zijn waar het geld in zat. [10] Deze bewijzen werden door medewerkers gescand en daarna werd het papier vernietigd. Het fysieke stuk is volgens [verdachte] niet meer beschikbaar. De stukken stonden digitaal opgeslagen, deze zouden ook bij de stukken moeten zitten die de rechtbank in beslag heeft genomen.
Per cliënt is gekeken welke bewijsstukken zijn vastgelegd van kennelijk contant verstrekte voorschotten. [11]
Cliënt
Verschil
Te verklaren uit administratie
Niet verklaarbaar verschil
[benadeelde 11]
€ 670,-
€ 180,-
€ 490,-
[benadeelde 12]
€ 320,-
€ 0,-
€ 320,-
[benadeelde 9]
€ 1.170,-
€ 240,-
€ 930,-
[benadeelde 16]
€ 950,-
€ 640,-
€ 310,-
[benadeelde 4]
€ 945,-
€ 165,-
€ 780,-
Totaal
€ 4.055,-
€ 1.225,-
€ 2.830,-
Hieruit blijkt dat bij 69% (2830 / 4055 x 100 = 69,79%) van het overschot
aan giraal ontvangen voorschotten deze niet worden ondervangen door een kwitantie van een
contante verstrekking in de administratie van de betreffende cliënt. [12]
Valselijk opgemaakte rekeningen en verantwoording
Een verbalisant heeft – voor zover hier van belang en zakelijk weergegeven – het volgende gerelateerd:
Door mij verbalisant zijn van een vijftal cliënten de rekening en verantwoording over het jaar 2017 vergeleken met de bankafschriften van de cliënten en de door [onderneming 1] in de cliëntdossiers opgenomen facturen. Hieruit volgen onderstaande bevindingen. [13]
Cliënt
Aangetroffen
facturen
Rekening en
verantwoording
Verschil
↔
Daadwerkelijk
Afgeboekt bank
[benadeelde 17]
€ 2.757,36
€ 2.757,36
459,56
€ 3.216,92
[benadeelde 9]
€ 1.728,36
€ 1.728,36
432,09
€ 2.160,45
[benadeelde 18]
€ 2.403,96
€ 2.403,96
400,66
€ 2.804,62
[benadeelde 12]
€ 2.757,36
-229,78
€ 2.527,58
459,56
€ 2.987,14
[benadeelde 19]
€ 1335,60
€ 1.335,60
433,90
€ 1.869,50
Totaal
€ 10.982,64
-229,78
€ 2.285,77
2.285,77
€ 13.038,63
Uit bovenstaand overzicht blijkt dat er door [onderneming 1] € 2.285,77 meer is afgeboekt van deze vijf cliënten over het jaar 2017 dan er naar de rechtbank verantwoord is in de rekening en
verantwoording. [14]
Brieven rechtbank
In een brief van de rechtbank Gelderland staat – voor zover hier van belang en zakelijk weergegeven – het volgende:
Aan: [onderneming 1] BV
Datum: 13 september 2018
(…)
Naar aanleiding van de door u ingediende rekening en verantwoording over 2017 in bovengenoemd dossier, verzoek ik deze aan te vullen met:
- Een bewijs van terugstorting te veel in rekening gebrachte bewindvoerderskosten. U had recht op een bedrag van € 2.757,35. U heeft een bedrag van € 2.987,14 in rekening gebracht. U heeft 13 maal het maandtarief in rekening gebracht.
(…). [15]
In een brief van de rechtbank Gelderland staat – voor zover hier van belang en zakelijk weergegeven – het volgende:
Aan: [onderneming 1] BV
Datum: 4 oktober 2018
(…)
Naar aanleiding van de door u ingediende rekening en verantwoording over 2017 in bovengenoemd dossier, verzoek ik deze aan te vullen met:
- 2015 en 2016: € 4.235,01 - € 4.119,97 = € 115,04
- 2017: € 2.957,69 - € 2.757,35 = € 200,34
te veel aan bewindvoerder/mentorschapsvergoeding in rekening gebracht: € 315,38
Ik wil u verzoeken om het te veel in rekening gebrachte bewindvoeringsvergoeding op rekening van rechthebbende te storten en een bankafschrift hiervan in te dienen.
(…). [16]
In het document ‘Aanscherping van procedures’, dat als bijlage bij mailcorrespondentie van 15 juli 2018 van [onderneming 1] met afzender mw. [medeverdachte] , algemeen directeur, is gevoegd, staat – voor zover hier van belang en zakelijk weergegeven – het volgende:
Naar aanleiding van klachten en zaken die opvielen in werkzaamheden, zijn zaken bedrijfsmatig aangescherpt om oorzaak boven water te krijgen.
Aangescherpte zaken:
- E-mailberichten die binnenkomen per team, komen automatisch binnen bij directie. Directie bekijkt elke mail, zet door naar betreffend team en er zijn wekelijks teamoverleggen waarin vragen worden gesteld over uitgevoerde werkzaamheden.
- Alle post wordt door de directie geopend en verdeeld.
(…)
De directie heeft veel meegelopen op de werkvloer om de gehele situatie inzichtelijke te krijgen.
(…)
Betalingen worden dagelijks door directie gecheckt en verzonden.
(…)
Betalingen zijn enkel voorbehouden aan directie. (…) Medewerkers hebben geen mogelijkheden tot betalingen.
Alle post komt bij directie binnen voor controle en toezicht op afhandeling.
Alle e-mailberichten komen in kopie standaard binnen bij de directie.
Alle dossierinhoudelijke stukken komen voor verzending voor controle bij directie langs. Enkel bij goedkeuring worden stukken verstuurd. [17]
Overschrijvingen naar privérekening
Een verbalisant heeft – voor zover hier van belang en zakelijk weergegeven – het volgende gerelateerd:
Vanuit bankrekening [rekeningnummer] ten name van [onderneming 1] B.V. zijn in de jaren 2016, 2017 en 2018 de volgende geldstromen naar bankrekening [rekeningnummer] ten name van [verdachte] en/of [medeverdachte] overgeschreven.
Jaar
Bedrag
2016
60.268,87
2017
61.909,70
2018
81.169,43
Vanuit de bankrekening [rekeningnummer] ten name van [onderneming 1] B.V. zijn in de jaren 2016, 2017 en 2018 de volgende geldstromen naar de privé bankrekening [rekeningnummer] ten name van [verdachte] en/of E [medeverdachte]
overgeschreven. [18]
Jaar
Bedrag
2016
0,00
2017
0,00
2018
23.995,00
Af te leiden is dat er in het jaar 2018 substantiële stijgingen hebben plaatsgevonden binnen diverse rubrieken van uitgaven. [20] Een substantieel gedeelte van de bestedingen (dan wel overbestedingen ten opzichte van het jaar ervoor) hebben gelet op de omschrijvingen niet passen binnen de zakelijke doelstellingen van [onderneming 1] B,V.. [21]
Getuigen
Getuige [getuige 1] heeft bij de politie – voor zover hier van belang en zakelijk weergegeven – het volgende verklaard:
[onderneming 1] was een bewindvoeringskantoor. [verdachte] was de bewindvoerder. De zaak zelf stond op naam van [medeverdachte] - [medeverdachte] . Zij was de baas. Ik heb er gewerkt van [periode] . Ik was [functie] . [22]
V: Wie had de dagelijkse leiding binnen [onderneming 1] ?
A: [medeverdachte] , zij kwam steeds meer naar de voorgrond. Door besprekingen met ons liet zij blijken wat er moest gebeuren en wat wij moesten doen. [verdachte] moest hier ook in meegaan. Op een bepaald moment begon [medeverdachte] alles een beetje over te nemen en eigenlijk meer en meer alles te sturen.
V: En wat was de rol [verdachte] ?
A: Hij was de bewindvoerder. Hij had ook te luisteren naar [medeverdachte] , ze heeft wel vaker gezegd dat [verdachte] ook gewoon een werknemer was en ook moest luisteren.
V: Wat was de rol van [medeverdachte] ?
A: Op papier de baas, ze was er ook altijd. Rond commanderen kon ze heel goed.
V: Zijn door u wel eens onregelmatigheden geconstateerd?
A: Ja, ik weet dat er op een bepaald moment een groot aantal rekeningen en verantwoording opgemaakt moesten worden voor de rechtbank. [23] Als ik de stukken had opgesteld dan keek [verdachte] ze na of ze klopte. Hij keek dan of de balans sloot en ondertekende ze dan. En daar ging het mis. De balans klopte vaak niet, ik kwam vaak in de knoop met het leefgeld en met bedragen die [onderneming 1] afschreef van de beheerrekening van de cliënt. Wat mij was opgevallen is dat er regelmatig, bij veel verschillende cliënten, teveel maandtermijnen werden afgeschreven door [onderneming 1] . Ik kwam tegen dat dat wel opliep tot 14 of 15 maandtermijnen per jaar. Ik heb dit ook aan [verdachte] aangegeven. Hij zei dan dat ik het maar moest wegpoetsen en oplossen in de rekening en verantwoording. Terwijl de gegevens dan niet overeenkwamen met de werkelijkheid. Als de balansen dan klopten met hoe [verdachte] ze wilde en niet met de werkelijke situatie dus, dan ondertekende [verdachte] het grootste deel van de verklaringen zelf.
Voorschotten daar was ook van alles mee aan de hand. Er werd bijvoorbeeld € 50,- aan voorschot verstrekt aan een cliënt. Het werd overgeboekt naar de leefgeldrekening of ook wel contant verstrekt. Als de cliënt dan weer geld had op zijn beheerrekening werd er bijvoorbeeld € 100,- terug geboekt naar de rekening van [onderneming 1] . Als ik dat dan in balans moest brengen dan klopt dat gewoon niet, er werden meer voorschotten terug ontvangen dan er werden verstrekt. Dat gebeurde ook echt veel en regelmatig. Het is bij meerdere cliënten gebeurd heb ik gezien, ook vaker bij een en dezelfde cliënt. Sowieso bij cliënten die het niet op de rit hadden, gebeurde dit. [24]
Ik maakte de rekening en verantwoording voor cliënten naar eer en geweten en waarheid op. Die klopten dan dus vaak niet. Ik moest ze van [verdachte] dan aanpassen zodat ze wel klopten. Ik ga ervan uit dat [medeverdachte] er ook van wist. [25] Na het rappel dat er kwam van de rechtbank was ze wel degelijk op de hoogte van wat er allemaal fout was gegaan.
V: Wie stelde de facturen op naar de cliënten op?
A: [verdachte] deed dat.
V: Wie verzorgde de incasso's naar aanleiding van deze facturen?
A: [verdachte] .
V: Wie was verantwoordelijk voor de boekhouding?
A: [verdachte] . [26]
Getuige [getuige 1] heeft bij de rechter-commissaris – voor zover hier van belang en zakelijk weergegeven – het volgende verklaard:
Wat stond er in uw taakomschrijving voor de werkzaamheden bij [onderneming 1] ?
Ik ben ondersteunend aan [verdachte] geweest. [functie] , dus de administratieve taken. Ik hield de dossiers bij voor [verdachte] . Ik maakte rekening en verantwoording op voor [verdachte] onder zijn supervisie. [27]
U heeft in uw verklaring bij de politie een aantal punten benoemd. U heeft gezegd dat u opgevallen was dat er regelmatig bij veel verschillende cliënten te veel maandbedragen werden afgeschreven. U hebt verklaard dat [verdachte] zei dat u het moest wegpoetsen en oplossen in de rekening en verantwoording. Waren dat zijn letterlijke woorden?
Hij zei alleen dat de rekening en verantwoording kloppend moest zijn.
Was [medeverdachte] daarbij?
Verschillende keren. [28]
U heeft ook verteld dat er van alles aan de hand was met voorschotten, dat er meer voorschotten retour gingen dan dat er werden verstrekt. Kunt u zich daarvan herinneren om hoe veel cliënten dat ging?
Ik denk de meeste cliënten wel. Bij 9 van de 10 cliënten waren de inkomsten en uitgaven niet stabiel. Als ze ook nog leefgeld moesten krijgen, werd er een voorschot gegeven vanuit de zaak. Maar die voorschotten werden vaker teruggeboekt dan dat ze gegeven werden aan de cliënt.
Er werd een voorschot verstrekt, dat moest terug betaald worden. Wat klopte daar niet aan?
Als je de rekening en verantwoording opmaakt dan moeten onder aan de streep de inkomsten en uitgaven hetzelfde zijn. Je zag dat er meer was teruggeboekt dan dat er aan voorschotten was verstrekt. [29]
Getuige [getuige 2] heeft bij de politie – voor zover hier van belang en zakelijk weergegeven – het volgende verklaard:
Ik heb daar van juni [periode] gewerkt. [onderneming 1] was een bewind voering kantoor.
V: Wat was uw functie binnen [onderneming 1] ?
A: Ik deed eigenlijk van alles. Ik deed zelf ook gewoon de bewind voering wat
eigenlijk niet mocht. [30]
V: Wie had de dagelijkse leiding binnen [onderneming 1] ?
A: [medeverdachte] was de baas, [medeverdachte] . Zij was op papier ook baas. Zij had echt de
leiding.
V: En wat was de rol [verdachte] ?
A: [verdachte] was bewindvoerder en curator. [medeverdachte] was de baas maar ze deden veel samen, ze. wisten van elkaar waar ze mee bezig waren.
De facturen aan de cliënten maakte [verdachte] , hij was ook degene die ze incasseerde.
Er werden voorschotten verstrekt. Dat mag helemaal niet van de rechtbank. In
principe mag je geen voorschotten verstrekken. Meestal als een cliënt dan weer geld
op de rekening had werden de voorschotten gelijk terug geboekt. Ik heb een aantal
keer gezien dat het terug halen van de voorschotten niet klopte met het verstrekte
voorschot. Ik heb wel gezien dat er met die voorschotten gerommeld werd. Ze werden te hoog of dubbel weer teruggeboekt.
Het kwam ook voor dat er gewoon een dertiende maand werd afgeboekt, een jaar heeft er maar 12 dus zo haalden ze een extra maand binnen. Dat mag helemaal niet.
Wij zijn hier achter gekomen onder andere door dat we rekeningen van verantwoording
voor de rechtbank moesten opmaken. Soms vroeg de rechtbank een specificatie op over
de kosten voor bewind voering. Dan moes ik uit de rekeningoverzichten van de cliënt
die post uitwerken, het bleek dan wel eens dat er teveel was betaald aan bewindvoeringskosten, dus 13 maanden bijvoorbeeld. [31] Ik moest dan dat overzicht aan [verdachte] en [medeverdachte] geven, het werd op hun verantwoordelijkheid aangepast, meestal moesten wij van hun het overzicht aanpassen zodat het klopte, zij ondertekenden het en stuurde het naar de rechtbank. De rekening van verantwoording werd gewoon zo opgemaakt dat het leek te kloppen maar dat was niet zo. [32]
Wij betaalden wel facturen voor cliënten vanaf hun rekening. Dit ging allemaal in overleg met [verdachte] . Wij deden alleen betalingen waarvoor er door instanties facturen ontvangen waren, huur, energie, verzekeringen etc, de vaste lasten. Wij betaalden ook het leefgeld
uit, dat was een standaard boeking die in de bank stond. [verdachte] was de enige die de
facturen voor onze diensten incasseerde.
Getuige [getuige 2] heeft bij de rechter-commissaris – voor zover hier van belang en zakelijk weergegeven – het volgende verklaard:
In principe was ik ondersteuning van [verdachte] en uiteindelijk ook [functie] en had ik zelf een groepje cliënten. [33]
Alle post van cliënten die binnenkwam ging eerst naar [medeverdachte] toe. Zij zocht alles uit en sorteerde wat voor wie bestemd was. Dat werd ook in het systeem gezet. Hetzelfde gold voor de e-mails. Alles ging eerst langs [medeverdachte] .
Ik en [getuige 3] moesten af en toe voor de rekening en verantwoording specificaties aanleveren van een bepaalde categorie. Met het maken van die specificaties ging je de maandelijkse kosten voor bewind voering nakijken in de bank en dan waren het er ineens 13 of 14 terwijl het er 12 hadden moeten zijn. Die specificaties van de rekening en verantwoording werden door ons opgesteld, maar door [verdachte] getekend. Wij hebben het dus aangegeven aan [verdachte] dat het niet klopte. Wij moesten het toen aanpassen van [verdachte] en hij tekende het dan. Dan werd het naar de rechtbank gestuurd. Uiteindelijk was het zijn handtekening die erop stond. [34]
Dit ging alleen om een specificatie die de rechtbank vroeg aan de hand van de rekening en
verantwoording. De rekening en verantwoording zelf maakte [verdachte] . Als het voor een cliënt van [verdachte] was, dan werd het met [verdachte] besproken. Uiteindelijk was [verdachte] nog de enige bewindvoerder die we hadden.
U had geen autonomie in hoeveel geld er wanneer werd overgemaakt, dat was altijd [verdachte] ?
Ja, in principe wel. [35]
Getuige [getuige 3] heeft bij de politie – voor zover hier van belang en zakelijk weergegeven – het volgende verklaard:
Ik heb 5 à 6 jaar bij [onderneming 1] gewerkt.
V: Wat was uw functie binnen [onderneming 1] ?A: Ik stond op papier als [functie] . Mijn taken bestonden feitelijk uit
taken die een [functie] uitvoert. Ik zou niet in de bank mogen, maar dat
kon ik wel. Dat moesten we zelfs doen van [verdachte] . Eigenlijk mocht ik taken in
opdracht van de bewindvoerder uitvoeren.
taken die een [functie] uitvoert. Ik zou niet in de bank mogen, maar dat
kon ik wel. Dat moesten we zelfs doen van [verdachte] . Eigenlijk mocht ik taken in
opdracht van de bewindvoerder uitvoeren.
[medeverdachte] was duidelijk de baas. Ze zei altijd: Ik ben hier de baas en ik bepaal wat jullie doen. [36]
[verdachte] was feitelijk de bewindvoerder maar ik deed zijn werk. [37]
Ik heb een aantal keer gezien in de afschriften dat [verdachte] hoger terugboekte dan het voorschot was geweest.
V: Wie verzorgde de incasso’s naar aanleiding van de opgemaakte facturen?
A: Dat deed [verdachte] ook. [38]
V: Wie hadden er allemaal officieel toegang tot de bankrekeningen van de cliënten?
A: Dat was alleen [verdachte] .
[getuige 2] en ik konden wel bij de bankrekeningen maar wij mochten dat officieel niet. Dat is een regel van de rechtbank, alleen de bewindvoerder mag dat.
V: Hoe zat het met die voorschotten die je eerder noemde?
A: We deden dat soms omdat mensen echt geen geld in huis hadden om boodschappen te doen. [verdachte] dacht daar volgens mij makkelijk een slaatje uit te kunnen slaan. Soms
ontstonden daardoor ook achterstanden bij cliënten in het terug betalen van die
voorschotten. Ik ben dat voor een paar cliënten op een rij gaan zetten tijdens de
eerder genoemde vakantie van [verdachte] en [medeverdachte] . Hieruit bleek heel duidelijk dat [verdachte]
bij sommige cliënten hoger de voorschotten terug boekte dan ze verstrekt waren. Zo
werden de cliënten benadeeld.
[verdachte] deed het best sluw, hij deed het vooral bij de mensen die van hun hele
financiële situatie niets snapten en veel vertrouwen in ons hadden. De mensen die
zelf hun zaken wel goed in de gaten hielden daar deed hij het niet bij. [39]
Getuige [getuige 3] heeft bij de rechter-commissaris – voor zover hier van belang en zakelijk weergegeven – het volgende verklaard:
Ik kon bedragen overmaken, maar ik moest dat wel eerst overleggen met [verdachte] . Het was alleen in opdracht van [verdachte] , zo van: die persoon moet nog leefgeld krijgen, dus wil je dat doen. Over het algemeen vielen alle cliënten met schulden onder [verdachte] en daarvoor deden wij alles naar aanleiding van een opdracht van [verdachte] . Als [verdachte] er niet was, belde ik hem om te vragen of het goed was of niet. [40]
[medeverdachte] kreeg alle post binnen van alle cliënten en zij opende dat en sorteerde dat. We hadden vaak vergadering en dan vroeg [medeverdachte] hoe dingen zaten. [41]
In de zomer twee jaar geleden dat [verdachte] en [medeverdachte] op vakantie waren kwam ik erachter dat een factuur dubbel gefactureerd was. Ik dacht: een foutje. Ik heb een aantal keer aan [verdachte] gevraagd of het teruggestort kon worden, maar dat werd maar niet teruggestort. Toen ben ik een beetje gaan kijken en zag ik dat de facturen erg vaak werden afgeschreven. Eerst maakten wij ook vaker rekening en verantwoording op en dat mocht ineens niet meer. Dat kwam allemaal bij [verdachte] terecht.
Kon u dan als er fouten waren, herleiden wie die bankhandeling had verricht?
[verdachte] was daar wel zeker één dag per week mee bezig en hij maakte ook de rekening en verantwoording op. Dat soort dingen. [42]
Verdachte
Verdachte heeft ter zitting – voor zover hier van belang en zakelijk weergegeven – het volgende verklaard:
Ik was bewindvoerder. Ik kon bij de bankrekening van de cliënten. Ik had medewerkers. Zij hadden geen eigen beslissingsbevoegdheid. Ik tekende de rekening en verantwoording af voor juistheid en dan ging die naar de rechtbank.
Het klopt dat we voorschotten verstrekten. Daarvoor lieten we de cliënten kwitanties tekenen. Terugboekingen vonden plaats op basis van het schriftelijk stuk dat door de cliënt was ondertekend. Dat getekende stuk werd ingescand voor de administratie.
De accountant controleerde uitsluitend de boekhouding. De accountant keek niet of de facturen overeenkwamen met de transacties op de bankrekeningen van de cliënten.
Verdachte heeft bij de politie – voor zover hier van belang en zakelijk weergegeven – het volgende verklaard:
V: Had de accountant ook inzicht in de rekeningen van de cliënten?
A:Nee. [43]
V: Wat deed u concreet als bewindvoerder?
A: Iedereen kon de betalingen klaarzetten in het softwarepakket en ik controleerde de
betalingen en ik deed de verzendingen voor de betalingen namens de cliënten.
V: Dus jij duwde uiteindelijk op de knop dat het werd betaald?
A: Ja. [44]
Verdachte heeft bij de politie – voor zover hier van belang en zakelijk weergegeven – het volgende verklaard:
V: Rapporteerde het personeel naar [medeverdachte] over cliënten en dergelijken?
A: Rapportages gingen wel naar [medeverdachte] omdat die de verzending naar de rechtbank deed. [45]
O: Getuige [getuige 2] verklaarde: "De facturen aan de cliënten maakte [verdachte] , hij was ook de gene die ze incasseerde".
A: Dat klopt. [46]
V: Wie controleerde uw werkzaamheden zoals het incasseren van facturen?
A: In principe zat daar geen controle op, omdat de boekhouder daar als extra vangnet achter zat. [47]
Verdachte heeft bij de politie – voor zover hier van belang en zakelijk weergegeven – het volgende verklaard:
O: Wij constateerden dat er in 2018 bij cliënt [benadeelde 3] tweemaal een termijnbedrag werd afgeboekt met als omschrijving "20182221",
V: Hoe kan dit?
A: Dat moet een fout zijn van mij als mevr. [benadeelde 3] onder schulden-bewind stond.
O: Wij constateerden dat hierdoor in 2018 13 maal een termijnbedrag werd afgeschreven van € 229,78.
V: Hoe verklaart u dit?
A: Wat ik net zei, dan is dat dan een foutieve handeling van mij geweest.
O: Wij constateerden dat er in 2018 bij cliënt [benadeelde 2] tweemaal een termijnbedrag werd afgeboekt met als omschrijving "20182300". [48]
V: Hoe kan dit?
A: Zelfde verhaal, dat zal ook een fout van mij kunnen zijn geweest. Inhoudelijk weet ik het niet meer. De fout is gemaakt, dat is niet goed.
O: Wij constateerden dat hierdoor in 2018 13 maal een termijn bedrag werd afgeschreven van € 133,56.
V: Hoe verklaart u dit?
A: Ook dat is niet goed.
O: Wij constateerden dat er in 2018 bij cliënt [benadeelde 13] tweemaal een termijnbedrag werd afgeboekt met als omschrijving "20182347".
V: Hoe kan dit?
A: Dat zou weer een fout van mij geweest kunnen zijn.
O: Wij constateerden dat hierdoor in 2018 13 maal een termijn bedrag werd afgeschreven van € 144,03.
V: Hoe verklaart u dit?
A: Zelfde verhaal, dat zal ook een fout van mij kunnen zijn geweest. De fout is
gemaakt, dat is niet goed.
O: Wij constateerden dat er in 2016 bij cliënt [benadeelde 10] tweemaal een termijnbedrag werd afgeboekt met als omschrijving "20160504".
V: Hoe kan dit?
A: Dat weet ik echt niet meer.
O: Wij constateerden dat hierdoor in 2016 bij cliënt [benadeelde 10] , in de maand maart, tweemaal de maandelijkse bijdrage van € 144,03 werd geïnd.
V: Hoe verklaart u dit?
A: Dat weet ik niet meer.
O: Wij hebben een dergelijke handelswijze vaker geconstateerd.
V: Wilt u hier op dit moment nog aanvullend op reageren?
A: In 2016 had [onderneming 1] meer bewindvoerders, maar de eindcontrole lag wel bij mij.
2017
O: Wij zien bij cliënt [benadeelde 6] dat er in totaal 13x in 2017 het maandelijkse termijnbedrag van € 144,03 werd afgeschreven.
V: Hoe verklaart u dit?
A: Dan is het een fout die door mij gemaakt zou kunnen zijn.
O: Wij zien bij cliënt [benadeelde 14] dat er in totaal 13x in 2017 het maandelijkse termijn bedrag van € 144,03 werd afgeschreven.
V: Hoe verklaart u dit?
A: Het kan een fout van mij geweest zijn.
O: Wij zien bij cliënt [benadeelde 12] dat er in totaal 13x in 2017 het maandelijkse termijnbedrag van € 229,78 werd afgeschreven.
V: Hoe verklaart u dit?
A: Ook dit kan een fout van mij geweest zijn. [49]
2018
O: Wij zien dat bij cliënt [benadeelde 5] dat er in totaal 13x in 2018 het maandelijkse termijn bedrag van € 144,03 werd afgeschreven.
V: Hoe verklaart u dit?
A: Zelfde verhaal, zou een fout van mij kunnen zijn.
O: Wij zien dat bij cliënt [benadeelde 8] dat er in totaal 13x in 2018 het maandelijkse termijnbedrag van € 144,03 werd afgeschreven.
V: Hoe verklaart u dit?
A: Zelfde verhaal, zou een fout van mij kunnen zijn.
O: Wij zien dat bij wederom cliënt [benadeelde 12] dat er in totaal 13x in 2018 het maandelijkse termijn bedrag van € 229,78 werd afgeschreven.
V: Hoe verklaart u dit?
A: Zelfde verhaal, zou een fout van mij kunnen zijn.
O: Wij zien bij wederom cliënt [benadeelde 6] dat er in totaal het 14x in 2018 het maandelijkse termijnbedrag van € 144,03 werd afgeschreven.
V: Hoe verklaart u dit?
A: Ik heb daar niet echt een verklaring voor.
O: Tevens zien wij dat er in het jaar 2018 15x een maandbedrag is geïnd bij cliënt [benadeelde 7] . [50]
V: Hoe verklaart u dit?
A: Dat kan ik niet verklaren. [51]
Verdachte heeft bij de politie – voor zover hier van belang en zakelijk weergegeven – het volgende verklaard:
V: Welke administratieve bescheiden werden bij het verstrekken van voorschotten opgemaakt?
A: Als het contant werd verstrekt werd er altijd door de cliënt een document ondertekend met daarop zijn handtekening en het bedrag. Een bewijs van ontvangst. Deze bewijzen werden door Nicole Eenink ingescand en daarna werd het papier vernietigd. Het fysieke stuk is er dus niet meer.
V: Waar zijn deze digitale bewijzen van ontvangst nu? Kan het zijn dat deze bij de beslaglegging door de rechtbank ook mee zijn genomen?
A: Ja dat klopt, deze stonden digitaal opgeslagen, deze moeten ook bij die stukken zitten die de rechtbank toen heeft meegenomen. Het ging soms gewoon om de enveloppe, deze werd dan ook gescand.
V: Door wie werden deze ondertekend?
A: Door de cliënt aan wie het voorschot werd verstrekt, in het geval van contante verstrekking. [52]
Medeverdachte [medeverdachte] heeft bij de politie – voor zover hier van belang en zakelijk weergegeven – het volgende verklaard:
V: Wie had de feitelijke leiding binnen [onderneming 1] B.V.?
A: Ik stond op papier. [53]
De bewijsmiddelen worden steeds gebruikt tot het bewijs van het feit of de feiten waarop zij blijkens hun inhoud uitdrukkelijk betrekking hebben.
Verduistering
Vastgesteld kan worden dat verdachte, handelend als bewindvoerder en curator namens de rechtspersoon [onderneming 1] B.V., rechtmatig toegang had tot de bankrekeningen van zijn cliënten en was gemachtigd om betalingen te doen. Hij beheerde deze rekeningen en had het geld van de cliënten op die manier rechtmatig onder zich.
Het kwam voor dat bij het beheer van deze rekeningen te veel onkostenvergoeding werd uitgekeerd naar de bankrekening van [onderneming 1] . Ook kwam het voor dat na het verstrekken van voorschotten aan cliënten, hogere bedragen werden teruggestort naar de rekening van [onderneming 1] . Dat volgt niet alleen uit verklaringen van getuigen, maar ook uit brieven van de rechtbank die het toezicht hield op de werkzaamheden van [onderneming 1] . Onderzoek door de politie heeft deze onregelmatigheden in de werkzaamheden van [onderneming 1] bevestigd. Door deze onregelmatigheden is [onderneming 1] ten koste van de cliënten bevoordeeld. In de jaren waarop de verdenking en betrekking hebben zijn de overschrijvingen van de bankrekening van [onderneming 1] naar de privérekening van verdachte en zijn echtgenote toegenomen. Een substantieel gedeelte van de bestedingen (dan wel overbestedingen ten opzichte van het jaar ervoor) passen gelet op de omschrijvingen niet binnen de zakelijke doelstellingen van [onderneming 1] . Uit het onderzoek van de politie blijkt dus dat de gelden van de cliënten geheel dan wel grotendeels door verdachten zijn aangewend voor privédoeleinden.
De rechtbank gaat voorbij aan het verweer van de verdediging dat de door de politie gestelde onregelmatigheden niet allemaal te toetsen zijn. De verdediging heeft de gelegenheid gekregen om alle stukken in te zien die aan het onderzoek van de politie ten grondslag hebben gelegen. De officier van justitie heeft ter zitting verklaard dat de verdediging er zelf voor heeft gekozen van deze gelegenheid geen gebruik te maken.
Verdachte heeft bekend dat door hem, in zijn hoedanigheid van bewindvoerder van [onderneming 1] , fouten zijn gemaakt. Hij ontkent echter dat dit opzettelijk is gebeurd. De rechtbank ziet wel voldoende bewijs om tot opzet te komen.
De rechtbank constateert dat de gemaakte fouten structureel en stelselmatig van aard zijn. Ook wijst de rechtbank erop dat getuigen hebben verklaard dat de fouten, ondanks de door hen aangekaarte onregelmatigheden in de uitkering van de onkostenvergoedingen en het terugboeken van voorschotten, door verdachte niet telkens werden gecorrigeerd. Ook hebben de getuigen verklaard uitdrukkelijk opdracht te hebben gekregen van verdachte om de rekening en verantwoording van cliënten kloppend te maken. De rechtbank hecht waarde aan de verklaringen van de getuigen, omdat de getuigen uit eigen wetenschap verklaren en de verklaringen elkaar op essentiële onderdelen ondersteunen.
De inzet van de accountant maakt niet dat verdachte geen verwijt kan worden gemaakt. De accountant controleerde immers slechts de boekhouding en kreeg geen inzicht in de rekeningen van de cliënten.
De rechtbank concludeert dat verdachte zich, handelend als bewindvoerder van [onderneming 1] , de gelden van de cliënten van [onderneming 1] opzettelijk wederrechtelijk heeft toegeëigend door hier zonder daartoe gerechtigd te zijn als heer en meester over te hebben beschikt. Dat levert verduistering op.
Valsheid in geschrifte
Het kloppend laten maken van de rekeningen en verantwoording levert naar het oordeel van de rechtbank valsheid in geschrift op, omdat hierin onjuiste bedragen zijn opgenomen en de inhoud van de rekeningen en verantwoording daarom niet overeenstemt met de werkelijkheid. Hiermee is de rechtbank Gelderland misleid. Door de vals opgemaakte rekeningen en verantwoording op te sturen naar de rechtbank, is ook gebruik gemaakt van de valselijk opgemaakte rekeningen en verantwoording. Verdachte kan hiervoor verantwoordelijk worden gehouden. Hij ondertekende de rekeningen en verantwoording voor juist, voordat deze naar de rechtbank werden gestuurd.
Medeplegen
Verdachte heeft bij het voorgaande nauw en bewust samengewerkt met een ander, te weten medeverdachte [medeverdachte] . Verdachte had over de werkprocessen en de kwaliteit overleg met medeverdachte [medeverdachte] . Eén van de taken van medeverdachte [medeverdachte] was bovendien het ontvangen van de post op naam van de cliënten. Deze post verstrekte zij vervolgens aan verdachte of één van zijn medewerkers. Namens cliënten stuurde medeverdachte [medeverdachte] ook post naar de rechtbank, waaronder de rekeningen en verantwoording. Dit deed zij nadat verdachte de eindcontrole van de rekening en verantwoording had gedaan. Ook op die manier was dus sprake van samenwerking. Daarnaast had zij volgens getuigen als directrice duidelijk de leiding binnen [onderneming 1] en was zij altijd aanwezig. Ook uit het document ‘Aanscherping procedures’ dat is opgesteld door medeverdachte [medeverdachte] volgt dat de directie veel heeft meegelopen op de werkvloer.
Alternatief scenario
De rechtbank is van oordeel dat het door de verdediging geschetste alternatieve scenario, dat andere medewerkers onbevoegd bankhandelingen hebben verricht die tot de geconstateerde fouten kunnen hebben geleid, niet aannemelijk is geworden. De feiten en omstandigheden uit de bewijsmiddelen ondersteunen dit scenario niet, althans onvoldoende. Op onderdelen wordt dit alternatieve scenario door de bewijsmiddelen juist weersproken. Zo hebben meerdere getuigen verklaard dat zij inderdaad buiten hun bevoegdheid bankzaken deden, maar alleen wanneer zij daartoe uitdrukkelijk opdracht hadden gekregen van verdachte. Bovendien volgt uit de getuigenverklaringen juist dat de medewerkers de onregelmatigheden bij verdachte hebben aangekaart en uiteindelijk ook als klokkenluider hebben opgetreden richting de rechtbank Gelderland. Daarbij komt dat verdachte zelf heeft verklaard dat de eindcontrole van handelingen van medewerkers, ook van andere bewindvoerders, altijd bij hem lag. De mogelijkheid dat facturen feitelijk betrekking kunnen hebben op een ander boekjaar, is bij het onderzoek door het Openbaar Ministerie betrokken en niet bevestigd. Een dergelijk scenario kan dus ook geen verklaring vormen voor de afschrijving van een groter aantal termijnbedragen aan bewindvoeringskosten per jaar dan 12 of het terugboeken van hogere voorschotten dan verstrekt.
5.BEWEZENVERKLARING
De rechtbank acht wettig en overtuigend bewezen dat verdachte:
feit 1
handelend als bewindvoerder namens [onderneming 1] B.V.
in de periode van 1 januari 2016 tot en met 2 april 2019
te [vestigingsplaats] , gemeente Oude IJsselstreek,
telkens tezamen en in vereniging met een ander,
opzettelijk
a. onrechtmatig geïnde onkostenvergoeding:
een grote hoeveelheid geld (in totaal ongeveer €27.400,-), dat toebehoorde aan een groot aantal cliënten van [onderneming 1] B.V., waaronder:
- een geldbedrag van €229,78, toebehorende aan een persoon genaamd [benadeelde 3] en
- een geldbedrag van €133,56, toebehorende aan een persoon genaamd [benadeelde 2] en
- een geldbedrag van €144,03 toebehorende aan een persoon genaamd [benadeelde 13] en
- een geldbedrag van €144,03, toebehorende aan een persoon genaamd [benadeelde 10] en
- een geldbedrag van €133,56, toebehorende aan een persoon genaamd [benadeelde 2] en
- een geldbedrag van €144,03, toebehorende aan een persoon genaamd [benadeelde 6] en
- een geldbedrag van €144,03, toebehorende aan een persoon genaamd [benadeelde 14] en
- een geldbedrag van €229,78, toebehorende aan een persoon genaamd [benadeelde 12] en
- een geldbedrag van €144,03, toebehorende aan een persoon genaamd [benadeelde 5] en
- een geldbedrag van €144,03, toebehorende aan een persoon genaamd [benadeelde 8] en
- een geldbedrag van €133,56, toebehorende aan een persoon genaamd [benadeelde 7]
en
b. onrechtmatig teruggevorderde voorschotten:
- een grote hoeveelheid geld (in totaal ongeveer €37.163,-), dat toebehoorde aan een groot aantal cliënten van [onderneming 1] B.V., waaronder:
- een geldbedrag van in totaal €490,- toebehorende aan een persoon genaamd [benadeelde 11] en
- een geldbedrag van in totaal €320,- toebehorende aan een persoon genaamd [benadeelde 12] en
- een geldbedrag van in totaal €930,- toebehorende aan een persoon genaamd [benadeelde 9] en
- een geldbedrag van in totaal €310,- toebehorende aan een persoon genaamd [benadeelde 16] en
- een geldbedrag van in totaal €780,- toebehorende aan een persoon genaamd [benadeelde 4]
welke geldbedragen verdachte en zijn mededader telkens onder zich hadden in hun hoedanigheid van bewindvoerder, aangesteld door de Rechtbank Gelderland, telkens
wederrechtelijk zich heeft toegeëigend;
feit 2
handelend als bewindvoerder namens [onderneming 1] B.V.
in de periode van 1 januari 2016 tot en met 2 april 2019
te [vestigingsplaats] , gemeente Oude IJsselstreek,
telkens tezamen en in vereniging met een ander of anderen,
opzettelijk
een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen, te weten:
overzichten van de uitgaven van [benadeelde 17] en/of [benadeelde 9] en/of [benadeelde 18] en/of [benadeelde 12] en/of [benadeelde 19] ,
die door verdachte, in zijn hoedanigheid als bewindvoerder van voormelde
personen, zijn verstrekt aan de rechtbank Gelderland in het kader van de onderbewindstelling van die personen,
valselijk heeft opgemaakt door
telkens onjuiste bedragen te vermelden als “beloning bewindvoerder/curator”,
met het oogmerk om die overzichten als echt en onvervalst te gebruiken of door anderen te doen gebruiken;
en
handelend als bewindvoerder namens [onderneming 1] B.V.
in de periode van 1 januari 2016 tot en met 2 april 2019
te [vestigingsplaats] , gemeente Oude IJsselstreek,
telkens tezamen en in vereniging met een ander of anderen,
opzettelijk
gebruik heeft gemaakt van meerdere valselijk opgemaakte geschriften
die bestemd waren om tot bewijs van enig feit te dienen, als waren deze echt en
onvervalst, te weten
overzichten van de uitgaven van [benadeelde 17] en/of [benadeelde 9] en/of [benadeelde 18] en/of [benadeelde 12] en/of [benadeelde 19] ,
door deze overzichten aan de rechtbank Gelderland te
verstrekken ten behoeve van de controle op en voortgang van de
onderbewindstelling van voormelde personen,
terwijl op die overzichten telkens onjuiste bedragen als “beloning
bewindvoerder/curator”, waren gedaan.
Voor zover in het bewezen verklaarde deel van de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze in de bewezenverklaring verbeterd. Verdachte is daardoor niet in de verdediging geschaad.
Hetgeen meer of anders is ten laste gelegd is niet bewezen. Verdachte wordt hiervan vrijgesproken.
6.STRAFBAARHEID VAN DE FEITEN
Er is geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van het bewezen verklaarde uitsluit, zodat dit strafbaar is.
Het bewezen verklaarde levert volgens de wet de volgende strafbare feiten op:
feit 1 primair
medeplegen van verduistering gepleegd door een bewindvoerder ten opzichte van enig goed dat hij als zodanig onder zich heeft, meermalen gepleegd
feit 2 primair
medeplegen van valsheid in geschrift, meermalen gepleegd
en
medeplegen van het opzettelijk gebruik maken van een vervalst geschrift als bedoeld in artikel 225, eerste lid, van het Wetboek van Strafrecht, als ware het echt en onvervalst, meermalen gepleegd.
7.STRAFBAARHEID VAN VERDACHTE
Er is geen omstandigheid gebleken of aannemelijk geworden die de strafbaarheid van verdachte uitsluit. Verdachte is dan ook strafbaar.
8.OPLEGGING VAN STRAF
8.1
De vordering van de officier van justitie
De officier van justitie heeft gevorderd verdachte ter zake van het door de officier van justitie bewezen geachte te veroordelen tot:
- een gevangenisstraf van drie maanden, geheel voorwaardelijk, met een proeftijd van drie jaren;
- een taakstraf van 200 uren, met aftrek van het voorarrest, indien niet of niet naar behoren verricht te vervangen door 100 dagen hechtenis;
- een verbod om het beroep van bewindvoerder uit te oefenen voor de duur van drie jaren;
- openbaarmaking van het vonnis (via een bericht van de rechtbank op rechtspraak.nl).
8.2
Het standpunt van de verdediging
De raadsman heeft aangevoerd dat in geval van een bewezenverklaring een taakstraf de enige passende strafmodaliteit is. Als strafmatigende factor wijst de verdediging op de negatieve media aandacht die verdachte ten gevolge van deze strafzaak heeft gehad. Verder heeft de raadsman aangevoerd dat sprake is van overschrijding van de redelijke termijn. Deze termijn begint volgens de raadsman in februari 2019, op het moment dat de administratie van het kantoor in beslag is genomen. Voor het geëiste verbod voor het uitoefenen van het beroep van bewindvoerder ziet de raadsman geen belang. Verdachte heeft geen ambities om nogmaals voor een bewindvoeringskantoor te gaan werken. Voor de publicatie van het vonnis bestaat volgens de raadsman geen noodzaak.
8.3
Het oordeel van de rechtbank
Bij het bepalen van de straf heeft de rechtbank rekening gehouden met de ernst van het bewezen verklaarde, de omstandigheden waaronder dit is begaan en de persoon van verdachte, zoals ter terechtzitting is gebleken.
De ernst van het bewezenverklaarde en de omstandigheden waaronder dit is gepleegd
Verdachte heeft als bewindvoerder namens zijn bewindvoerderskantoor geld van cliënten verduisterd. Ook heeft hij vanuit die hoedanigheid valsheid in geschrift gepleegd en opzettelijk gebruik gemaakt van de vervalste geschriften. Dit heeft hij meerdere jaren en structureel gedaan door te veel aan onkostenvergoeding te innen bij cliënten en hogere bedragen terug te storten op de rekening van het kantoor dan aan voorschotten aan cliënten was verstrekt. Deze feiten, waarmee hij het kantoor en zichzelf heeft verrijkt ten nadele van een kwetsbare groep mensen, heeft hij samen met een ander gepleegd.
Cliënten van een bewindvoeringskantoor zijn om diverse redenen zelf niet meer in staat op verantwoorde wijze voor hun financiën te zorgen en zijn daarmee kwetsbaar. Zij zijn afhankelijk van het integere handelen van kantoren als dat van verdachte. Verdachte heeft van die afhankelijkheid op kwalijke wijze misbruik gemaakt. Verdachte had als bewindvoerder een verantwoordelijke functie, maar ook een voorbeeldfunctie, en met zijn handelen heeft hij het vertrouwen dat in het algemeen in bewindvoerders moet kunnen worden gesteld ernstig geschaad. De rechtbank rekent dat verdachte zwaar aan. Dat geldt eveneens voor het misleiden van de rechtbank door in de rekeningen en verantwoording onjuiste bedragen op te nemen.
Persoonlijke omstandigheden van de verdachte
De meest recente justitiële documentatie (strafblad) van verdachte laat zien dat hij niet eerder is veroordeeld voor een strafbaar feit. De justitiële documentatie vormt dus geen strafverzwarende factor.
De negatieve media aandacht die verdachte ten gevolge van deze strafzaak heeft gehad, vormt naar het oordeel van de rechtbank ook geen strafmatigende factor. De rechtbank acht deze negatieve aandacht inherent aan het handelen van verdachte zelf.
Wel ziet de rechtbank een strafmatigende factor in de overschrijding van de redelijke termijn. Als uitgangspunt geldt dat de behandeling van de zaak ter terechtzitting moet zijn afgerond met een eindvonnis binnen twee jaar nadat de op zijn redelijkheid te beoordelen termijn is aangevangen. Die termijn vangt aan op het moment dat namens de Nederlandse Staat jegens de betrokkene een handeling is verricht waaraan deze in redelijkheid de verwachting kan ontlenen dat tegen hem of haar voor een bepaald strafbaar feit door het Openbaar Ministerie een strafvervolging zal worden ingesteld. De rechtbank is net als de officier van justitie van oordeel dat deze termijn in dit geval is aangevangen op het moment van aanhouding van verdachte, te weten op 29 maart 2021. Het moment van de eerste inbeslagname van de administratie geldt niet als zodanig. Aan die inbeslagname kon verdachte nog niet in redelijkheid de verwachting ontlenen dat hij ook strafrechtelijk voor onderhavige feiten zou worden vervolgd.
Straf
Gelet op de hiervoor genoemde omstandigheden acht zij de door de officier van justitie gevorderde taakstraf van 200 uren en de gevorderde voorwaardelijke gevangenisstraf van drie maanden met een proeftijd van drie jaren, passend en geboden. Zij ziet geen reden hiervan af te wijken. Daarbij heeft de rechtbank gekeken naar straffen die in soortgelijke zaken zijn opgelegd.
Conform de eis van de officier van justitie, zal de rechtbank verdachte ook als bijkomende straf ontzetten van de uitoefening van het beroep van bewindvoerder waarin hij het misdrijf heeft begaan voor de duur van drie jaren. De wetgever biedt die mogelijkheid in artikel 235 van het Wetboek van Strafrecht voor veroordelingen voor valsheid in geschrift en in artikel 325 van het Wetboek van Strafrecht voor veroordelingen voor verduistering. De omstandigheid dat verdachte heeft verklaard niet meer in de bewindvoering te zullen gaan werken, is geen reden van de oplegging van deze bijkomende straf af te zien.
De rechtbank zal anders dan de officier van justitie heeft geëist niet de openbaarmaking van de uitspraak gelasten. Voor de openbaarmaking van veroordelingen voor valsheid in geschrift, bestaat geen wettelijke basis. Weliswaar bestaat die wettelijke basis voor veroordelingen voor verduistering wel, maar de rechtbank gaat ervan uit dat de officier van justitie heeft bedoeld het vonnis integraal openbaar te maken. Gelet op het voorgaande kan dat niet.
9.BENADEELDE PARTIJ
[benadeelde 1] heeft zich als benadeelde partij in het geding gevoegd en vordert een bedrag van € 12.485,-. Dit bedrag bestaat uit materiële schade vanwege inkomensverlies en het gebruik van zijn eigen risico van zijn zorgverzekering voor gevolgde therapie. Dit is het gevolg van het feit dat hij, als werknemer van [onderneming 1] B.V., samen met collega’s een rapport heeft opgesteld over de fouten die werden gemaakt door de eigenaren van [onderneming 1] , te vermeerderen met de wettelijke rente en met oplegging van de schadevergoedingsmaatregel. Hij had mondeling afspraken gemaakt met [onderneming 1] B.V. over zijn inkomen, maar deze afspraken zijn niet schriftelijk vastgelegd vanwege de ontstane situatie.
Ook [curator] , curator in het faillissement van [onderneming 1] B.V., heeft zich als benadeelde partij in het geding gevoegd en vordert een bedrag van € 458.552,59. De curator stelt zich in het kort op het standpunt dat de schade als gevolg van het strafbaar handelen van [onderneming 1] B.V. gelijk is te stellen aan het tekort in de boedel van voornoemd bedrag. Subsidiair stelt de curator zich op het standpunt dat de schade is gelijk te stellen aan de door de cliënten van [onderneming 1] ingediende vorderingen. Deze schade komt uit op een bedrag van € 156.281,14.
9.1
Het standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie heeft verzocht de vordering van [benadeelde 1] niet-ontvankelijk te verklaren. Volgens de officier van justitie bestaat onvoldoende rechtstreeks verband tussen de ten laste gelegde feiten en de door [benadeelde 1] gestelde schade.
Het door de curator primair gevorderde bedrag is volgens de officier van justitie niet voor toewijzing vatbaar. Een strafzaak leent zich niet voor de afwikkeling van een faillissementsboedel.
Voor zover het subsidiair gevorderde bedrag ziet op de in de tenlastelegging vermelde bedragen, is dit bedrag volgens de officier van justitie wel voor toewijzing vatbaar. Voor het overige moet dit bedrag niet-ontvankelijk worden verklaard.
9.2
Het standpunt van de verdediging
De verdediging heeft zich verzet tegen toewijzing van de vorderingen. De verdediging bestrijdt de door [benadeelde 1] gestelde afspraken over zijn inkomen.
Ten aanzien van de vordering van de curator heeft de verdediging zich op het standpunt gesteld dat niet blijkt dat het gevorderde bedrag op de schade van cliënten ziet.
9.3
Het oordeel van de rechtbank
De rechtbank zal de benadeelde partij [benadeelde 1] niet-ontvankelijk verklaren in de vordering. Niet gebleken is van een direct verband tussen de gestelde schade en de bewezen verklaarde feiten. De benadeelde partij kan de vordering bij de burgerlijke rechter aanbrengen.
De rechtbank merkt bij het voorgaande op dat zij wel inziet dat [benadeelde 1] nadelige gevolgen heeft ondervonden van het faillissement van [onderneming 1] , ten gevolge van de door hem en anderen gemelde fouten. De kans is immers groot dat hij zijn baan niet zou zijn verloren, indien hij en de anderen geen melding hadden gedaan van de fouten van [onderneming 1] B.V. In het kader van deze strafzaak is er echter geen mogelijkheid dit nadeel op verdachte te verhalen. [benadeelde 1] is niet één van de slachtoffers van de feiten waarvoor verdachte is gedagvaard en die de rechtbank bewezen heeft verklaard.
Nu [benadeelde 1] niet-ontvankelijk wordt verklaard in zijn vordering, zal de benadeelde partij worden veroordeeld in de kosten die verdachte heeft gemaakt. Deze kosten worden tot op dit moment begroot op nihil.
De rechtbank zal de vordering van curator [curator] ook niet ontvankelijk verklaren.
Ten aanzien van het subsidiair gevorderde bedrag merkt de rechtbank op dat onvoldoende is onderbouwd dat de curator namens de benadeelde cliënten optreedt. Daarvoor bevindt zich geen machtiging in het dossier. In geval van toewijzing van dit bedrag, zou het bovendien in beginsel in de boedel terecht komen en niet bij de cliënten van [onderneming 1] die rechtstreeks schade hebben geleden ten gevolge van de bewezenverklaarde feiten.
De rechtbank concludeert dat de behandeling van de vordering een onevenredige belasting van het strafgeding oplevert. De rechtbank zal daarom bepalen dat de vordering slechts bij de burgerlijke rechter kan worden aangebracht.
Nu de benadeelde partij niet-ontvankelijk wordt verklaard in haar vordering, zal de benadeelde partij in de kosten van verdachte worden veroordeeld voor zover deze betrekking hebben op het verweer tegen de vordering. Deze kosten worden tot op dit moment begroot op nihil.
10.TOEPASSELIJKE WETTELIJKE VOORSCHRIFTEN
De beslissing berust op de artikelen 9, 14a, 14b, 14c, 22c, 22d, 28, 47, 57, 225, 321 en van het Wetboek van Strafrecht, zoals de artikelen luidden ten tijde van het bewezen verklaarde.
11.BESLISSING
De rechtbank:
Geldigheid dagvaarding
- verklaart de dagvaarding geldig;
Bewezenverklaring
- verklaart het onder 1 primair en 2 primair ten laste gelegde bewezen zoals hiervoor in rubriek 5 is vermeld;
- verklaart het meer of anders ten laste gelegde niet bewezen en spreekt verdachte daarvan vrij;
Strafbaarheid
- verklaart het bewezen verklaarde strafbaar en kwalificeert dit zoals hiervoor in rubriek 6 is vermeld;
- verklaart verdachte strafbaar;
Oplegging straf
- veroordeelt verdachte tot een gevangenisstraf van drie maanden;
- bepaalt dat de gevangenisstraf niet zal worden ten uitvoer gelegd, tenzij de rechter later anders gelast op grond van het feit dat verdachte de hierna te melden algemene voorwaarde niet heeft nageleefd;
- als voorwaarde geldt dat verdachte zich voor het einde van de proeftijd niet schuldig maakt aan een strafbaar feit;
- stelt daarbij een proeftijd van drie jaren vast;
- veroordeelt verdachte tot een taakstraf van 200 uren;
- beveelt dat voor het geval verdachte de taakstraf niet of niet naar behoren verricht de taakstraf wordt vervangen door 100 dagen hechtenis;
- bepaalt dat de tijd, door verdachte vóór de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in verzekering doorgebracht, bij de tenuitvoerlegging van de taakstraf in mindering zal worden gebracht, berekend naar de maatstaf van twee uren taakstraf per dag;
Bijkomende straf
- ontzet verdachte uit de uitoefening van het beroep waarin hij het misdrijf heeft begaan, te weten bewindvoerder, voor de duur van drie jaren;
Benadeelde partij
- verklaart [benadeelde 1] niet-ontvankelijk in de vordering en bepaalt dat de vordering kan worden aangebracht bij de burgerlijke rechter;
- veroordeelt de benadeelde partij in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil;
- verklaart [curator] niet-ontvankelijk in de vordering en bepaalt dat de vordering kan worden aangebracht bij de burgerlijke rechter;
- veroordeelt de benadeelde partij in de kosten door verdachte gemaakt, tot op heden begroot op nihil.
Dit vonnis is gewezen door mr. E.H.M. Druijf, voorzitter, mrs. L.M. Reijnierse en S.R. van Breukelen, rechters, in tegenwoordigheid van mr. C.W.M. Raedts, griffier, uitgesproken op de openbare terechtzitting van 23 januari 2024.
Mr. Van Breukelen is niet in staat dit vonnis mee te ondertekenen.
Bijlage: de tenlastelegging
Aan verdachte wordt ten laste gelegd dat:
feit 1
hij (handelend als bewindvoerder namens [onderneming 1] B.V.)
op één of meer tijdstippen in of omstreeks de periode van 1 januari 2016 tot en met
2 april 2019
te [vestigingsplaats] , gemeente Oude IJsselstreek en/of (elders) in Nederland,
(telkens) tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen,
(telkens) opzettelijk
a. onrechtmatig geïnde onkostenvergoeding:
een (grote) hoeveelheid geld (in totaal ongeveer €27.400,-), dat/die geheel of ten
dele toebehoorde(n) aan (in totaal) 121, althans een groot aantal cliënten, van
[onderneming 1] B.V. en/of verdachte en/of zijn mededader(s), waaronder:
- een geldbedrag van €229,78, geheel of ten dele toebehorende aan een persoon
genaamd [benadeelde 3] en/of
- een geldbedrag van €133,56, geheel of ten dele toebehorende aan een persoon
genaamd [benadeelde 2] en/of
- een of meer geldbedrag(en) van (telkens) €144,03 geheel of ten dele toebehorende
aan een persoon genaamd [benadeelde 13] en/of
- een geldbedrag van €144,03, geheel of ten dele toebehorende aan een persoon
genaamd [benadeelde 10] en/of
- een geldbedrag van ongeveer €133,56, geheel of ten dele toebehorende aan een
persoon genaamd [benadeelde 2] en/of
- een of meer geldbedrag(en) van (telkens) €144,03 geheel of ten dele toebehorende
aan een persoon genaamd [benadeelde 6] en/of
- een of meer geldbedrag(en) van (telkens) €144,03 geheel of ten dele toebehorende
aan een persoon genaamd [benadeelde 14] en/of
- een of meer geldbedrag(en) van (telkens) €229,78 geheel of ten dele toebehorende
aan een persoon genaamd [benadeelde 12] en/of
- een geldbedrag van ongeveer €144,03, geheel of ten dele toebehorende aan een
persoon genaamd [benadeelde 5] en/of
- een geldbedrag van ongeveer €144,03, geheel of ten dele toebehorende aan een
persoon genaamd [benadeelde 8] en/of
- een of meer geldbedrag(en) van (telkens) €133,56 geheel of ten dele toebehorende
aan een persoon genaamd [benadeelde 7]
en/of
b. onrechtmatig teruggevorderde voorschotten:
- een (grote) hoeveelheid geld (in totaal ongeveer €37.163,-), dat/die geheel of ten
dele toebehoorde(n) aan 103, althans een groot aantal cliënten, van [onderneming 1] B.V.
en/of verdachte en/of zijn mededader(s), waaronder:
- een of meer geldbedrag(en) van (in totaal) €490,- geheel of ten dele toebehorende
aan een persoon genaamd [benadeelde 11] en/of
- een of meer geldbedrag(en) van (in totaal) €320,- geheel of ten dele toebehorende
aan een persoon genaamd [benadeelde 12] en/of
- een of meer geldbedrag(en) van (in totaal) €930,- geheel of ten dele toebehorende
aan een persoon genaamd [benadeelde 9] en/of
- een of meer geldbedrag(en) van (in totaal) €310,- geheel of ten dele toebehorende
aan een persoon genaamd [benadeelde 16] en/of
- een of meer geldbedrag(en) van (in totaal) €780,- geheel of ten dele toebehorende
aan een persoon genaamd [benadeelde 4]
in elk geval een (groot) aantal geldbedragen, geheel of ten dele toebehorende aan
een ander of anderen dan aan verdachte en/of zijn mededader(s) en welk(e)
geldbedragen verdachte en/of zijn mededader(s) (telkens) onder zich had/hadden
in zijn/haar/hun hoedanigheid van (gerechtelijk) bewindvoerder (aangesteld door
de Rechtbank Gelderland), in elk geval (telkens) anders dan door misdrijf onder zich
had, (telkens) wederrechtelijk zich heeft toegeëigend;
( art 321 Wetboek van Strafrecht, art 323 Wetboek van Strafrecht, art 47 lid 1
Wetboek van Strafrecht )
feit 2
hij (handelend als bewindvoerder namens [onderneming 1] B.V.)
op één of meer tijdstippen in of omstreeks de periode van 1 januari 2016 tot en met
2 april 2019
te [vestigingsplaats] , gemeente Oude IJsselstreek en/of (elders) in Nederland,
(telkens) tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans
alleen,
(telkens) opzettelijk
een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen, te weten:
een of meer overzichten van de uitgaven van/namens [benadeelde 17] en/of [benadeelde 9]
en/of [benadeelde 18] en/of [benadeelde 12] en/of [benadeelde 19] , die
door verdachte, in zijn hoedanigheid als bewindvoerder van voormelde
persoon/personen, is/zijn overgelegd en/of verstrekt aan de rechtbank Gelderland
in het kader van de onderbewindstelling van die persoon/personen,
valselijk heeft opgemaakt door
telkens onjuist(e) bedrag(en) te vermelden als “beloning bewindvoerder/curator”,
althans onjuiste en/of onware uitgaven te vermelden op deze overzichten, dan wel
op deze overzichten andere en/of niet alle uitgaven te vermelden die in
werkelijkheid waren gedaan, met het oogmerk om die overzichten als echt en
onvervalst te gebruiken of door anderen te doen gebruiken;
en/of
hij (handelend als bewindvoerder namens [onderneming 1] B.V.)
op één of meer tijdstippen in of omstreeks de periode van 1 januari 2016 tot en met
2 april 2019
te [vestigingsplaats] , gemeente Oude IJsselstreek en/of (elders) in Nederland,
(telkens) tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen,
(telkens) opzettelijk
opzettelijk gebruik heeft gemaakt van meerdere valselijk opgemaakte geschriften
die bestemd waren om tot bewijs van enig feit te dienen, als waren deze echt en
onvervalst door geschriften, te weten
een of meer overzichten van de uitgaven van/namens [benadeelde 17] en/of [benadeelde 9]
en/of [benadeelde 18] en/of [benadeelde 12] en/of [benadeelde 19] ,
door dit/deze overzicht(en) aan de rechtbank Gelderland over te leggen en/of te
verstrekken ten behoeve van de controle op en/of voortgang van de
onderbewindstelling van voormelde persoon/personen,
terwijl op dat/die overzicht(en) telkens onjuist(e) bedrag(en) als “beloning
bewindvoerder/curator”, althans onjuiste en/of onware uitgaven waren vermeld,
dan wel op deze overzichten andere en/of niet alle uitgaven waren vermeld die in
werkelijkheid waren gedaan.
( art 225 lid 1, art 225 lid 2, art 47 lid 1 Wetboek van Strafrecht )