11.1De rechtbank vindt bij het voorgaande ook het besluit van het CIZ van 15 juli 2019 van belang. Daarin is vastgesteld dat eiseres op grond van de Wet langdurige zorg aanspraak maakt op begeleid en verzorgd wonen op basis van 24‑uurzorg. In dit besluit is overwogen dat eiseres aansturing nodig heeft bij het indelen van de dag en week en bij het bedenken en uitvoeren van de meeste dagelijkse activiteiten. Ook heeft eiseres veel aansturing nodig bij haar persoonlijke verzorging en bij het uitvoeren van dagelijkse huishoudelijke taken met soms ook hulp of overname. Volgens het CIZ is eiseres blijvend aangewezen op langdurige intensieve zorg en is deze indicatie voor onbepaalde tijd geldig. De rechtbank is zich ervan bewust dat de beoordeling door het CIZ plaatsvindt binnen een ander wettelijk kader dan dat wat verweerder op grond van de Wajong toepast, maar het besluit van het CIZ ondersteunt het betoog van eiseres wel dat zij problemen heeft bij het zelfstandig uitvoeren van dagelijkse routinehandelingen. Volgens het Compendium is het kunnen uitvoeren van dagelijkse routinehandelingen een belangrijke aanwijzing dat iemand in staat is ten minste een uur aaneengesloten te werken. Het wijst er namelijk op dat iemand enerzijds in staat is iets te leren, zich een bepaalde routine eigen te maken, en anderzijds dat hij dat kan zonder te zijn aangewezen op een interventie van anderen (pagina 57).
12. De beroepsgrond van eiseres slaagt. De rechtbank bespreekt hierna eerst de behandeling van de beroepsgrond over de basale werknemersvaardigheden en zal daarna de gevolgen bespreken.
Kan eiser instructies van een werkgever begrijpen, onthouden en uitvoeren?
13. Eiseres stelt dat het ontbreken van de basale werknemersvaardigheden ernstiger en verstrekkender is dan door verweerder is aangenomen. Eiseres is het niet eens met het standpunt van verweerder dat zij in staat is om instructies te begrijpen, te onthouden en uit te voeren. Dit blijkt volgens haar uit het rapport van De Hondsberg uit 2015, waarin wordt geconcludeerd dat eiseres moeite heeft met het begrijpen van de wereld om haar heen en dat zij regelmatig niet begrijpt wat er van haar gevraagd wordt. Bovendien valt niet te begrijpen dat bij instructies op het niveau van basisschoolgroep 4/5 sprake zou kunnen zijn van begrip op het niveau van een arbeidsorganisatie.
14. In het Compendium wordt onder basale werknemersvaardigheden verstaan vaardigheden waarover iemand altijd moet beschikken om als werknemer in een arbeidsorganisatie te kunnen functioneren. Het gaat om vaardigheden die een arbeidsorganisatie van de werknemer eist, los van het type arbeid en los van het type organisatie. Kort gezegd komt het er op neer dat, wil er sprake zijn van basale werknemersvaardigheden, iemand in staat moet zijn om instructies van de werkgever te begrijpen, te onthouden en uit te voeren en om afspraken met de werkgever na te komen.
15. De rechtbank is van oordeel dat de arbeidsdeskundigen wel voldoende hebben onderbouwd dat eiseres met functionele begeleiding instructies van een werkgever kan begrijpen, onthouden en uitvoeren. Volgens de arbeidsdeskundige bezwaar en beroep blijkt uit de informatie van de school dat eiseres opdrachten op haar niveau (groep 4/5) uit kan voeren op de computer. Zij beschikt nu al over deze vaardigheden. Uit overleg met de verzekeringsarts bezwaar en beroep (rapport van 7 oktober 2019) is naar voren gekomen dat de beperkte intelligentie van eiseres geen aanknopingspunt biedt dat zij geen instructies zou kunnen begrijpen, onthouden en uit te voeren. In reactie op de gronden van eiseres heeft de arbeidsdeskundige bezwaar en beroep in zijn rapport van 27 mei 2019 verder toegelicht dat hierbij niet gedacht moet worden aan uitstroom naar regulier werk, maar aan beschut werk. Het argument van eiseres, dat hiermee niet het niveau van een (reguliere) arbeidsorganisatie wordt gehaald, gaat niet op. De beroepsgrond slaagt niet.
Kunnen de basale werknemersvaardigheden van eiseres zich in de toekomst ontwikkelen in zoverre dat zij afspraken met een werkgever kan nakomen?
16. Zowel verweerder als eiseres vinden dat eiseres nu niet in staat is om afspraken na te komen. Alleen verweerder vindt dat eiseres deze vaardigheid in de toekomst kan ontwikkelen. Eiseres stelt dat verweerder onvoldoende concreet heeft gemaakt op welke wijze zij nog kan leren om afspraken na te komen. De verzekeringsarts bezwaar en beroep noemt een aantal algemene behandelingen zonder onderbouwing dat deze behandelingen ook voor eiseres geschikt zijn en welk resultaat met deze behandelingen kan worden bereikt. Bij eiseres is sprake van belemmerende omstandigheden in haar sociale omgeving en van ernstige gedragsproblemen. Er hebben al langdurige behandelingen plaatsgevonden zonder dat dit geresulteerd heeft in een toename van de arbeidsbekwaamheden. Dit blijkt onder meer uit de informatie van de gezinsvoogd en de Roma-begeleidster. Eiseres wijst er op dat volgens de arbeidsdeskundige bezwaar en beroep intensieve blijvende begeleiding in beschutte omstandigheden noodzakelijk is voor loonvormende arbeid. Dit duidt er juist op dat eiseres dus niet zelfstandig over basale werknemersvaardigheden zal kunnen gaan beschikken om beschut werk te kunnen doen. Het Compendium vermeldt duidelijk dat intensieve begeleiding op het aspect afspraken nakomen tijdelijk moet zijn. Verder is het uitstroomprofiel dagbesteding voor eiseres ook onzeker geworden.
17. Volgens verweerder kan eiseres nu geen afspraken nakomen, omdat zij beperkingen heeft in onder andere communiceren, zich uiten en eigen gevoelens uiten. Vooral de achterblijvende sociaal-emotionele ontwikkeling en de gedragsproblemen veroorzaken de relevante beperkingen in activiteiten. Wat de duurzaamheid betreft geeft de verzekeringsarts bezwaar en beroep aan dat volgens de Richtlijn Ontwikkelingsstoornissen Wajong (2010) bij een lichte en zeer lichte verstandelijke beperking groei is te verwachten, ook na het 18e jaar en daarmee ook groei van arbeidsmogelijkheden. De ontwikkeling verloopt veelal trager en loopt ook langer door na het 18e jaar. Van gedragsstoornissen in de jeugd is bekend dat de symptomen in de loop van de tijd kunnen afnemen of zelfs geheel verdwijnen, waardoor de diagnose ook verdwijnt. Daarnaast worden er voor de oppositioneel opstandige gedragsstoornis (ODD) als de antisociale gedragsstoornis (CD) specifieke behandelingen aanbevolen, zoals cognitieve gedragstherapie, systemische behandeling, psycho-educatie en ouderinterventies. Het effect van behandeling op zowel korte als lange termijn is aangetoond. Er is volgens deze arts geen reden waarom dergelijke behandelingen, al dan niet in aangepaste vorm, voor eiseres niet van toepassing zouden kunnen zijn.
Uit informatie van de gezingsvoogd blijkt verder dat eiseres langdurige ondersteuning heeft gehad. De verzekeringsarts bezwaar en beroep betrekt daar verder bij dat uit de verkregen informatie van de gezinsvoogd blijkt dat eiseres zich minder antisociaal gedraagt en toegankelijker is geworden. Zij heeft zich dus verder ontwikkeld op sociaal-emotioneel gebied. Dit blijkt volgens deze arts ook uit het incident op school en de actie naar haar moeder toe toen eiseres boos was. Met genoemde behandelingen en begeleidingen valt niet uit te sluiten dat er de komende jaren nog verdere ontwikkeling kan optreden op sociaal-emotioneel gebied. Voor verdere ontplooiing en ontwikkeling van eiseres is het volgens de verzekeringsarts bezwaar en beroep van belang dat er voor eiseres een adequate dagstructuur ontstaat. Met dagbesteding zou hieraan tegemoet kunnen worden gekomen, waarbij eiseres intensief en professioneel kan worden begeleid. Ook is ondersteuning van haar moeder aangewezen om gezamenlijk met eiseres een verdere ontwikkeling te kunnen laten doormaken.
18. De arbeidsdeskundige bezwaar en beroep stelt in zijn rapport van 7 oktober 2019 dat eiseres met goede sturing en begeleiding in staat wordt geacht sociaal passend gedrag aan te leren waarmee zij op termijn wel zal beschikken over basale werknemersvaardigheden. Vast staat dat als gevolg van de ontwikkelingsstoornis en de beperkte verstandelijke vermogens, de verdere ontwikkelmogelijkheden beperkt zijn. Wat echter niet is uit te sluiten, is dat er nog verwacht mag worden dat er een toename zal zijn van vaardigheden/bekwaamheden. Hierbij moet dan met name gedacht worden aan de relationele sociale vaardigheden die op dit moment hebben geleid tot de conclusie dat de basale werknemersvaardigheden ontbreken. In de eerste plaats zal volgens de arbeidsdeskundige bezwaar en beroep (arbeidsmatige) dagbesteding haar kunnen leren te voldoen aan de basale omgangsvormen op de werkvloer. Uiteraard zal dit doelgericht moeten gebeuren met een adequate (desnoods) blijvende begeleiding. In het aanvullende rapport van 12 december 2019 stelt de arbeidsdeskundige bezwaar en beroep dat met een adequate begeleiding wordt gedoeld op een doelgerichte begeleiding bij een ontwikkelingsgerichte dagbesteding. Zij leert hier vaardigheden die nodig zijn op de werkvloer zoals het werken in een gezagsverhouding met een werkgever. Dit betekent concreet dat er sociaal passend gedrag wordt vertoond en dat afspraken worden nagekomen. Verder mag verwacht worden dat eiseres in de toekomst onder permanent toezicht of intensieve begeleiding loonvormende werkzaamheden zal kunnen verrichten.
In de tweede plaats kan in de nabije toekomst gedacht worden aan ‘beschermd wonen’. Ook hier zal een groter appèl worden gedaan op haar sociale vaardigheden. Er zijn verschillende woonvormen mogelijk. Gedacht kan worden aan een woonvorm waarbij specifiek de aandacht gericht is op een dubbele diagnose, zoals een licht verstandelijke beperking in combinatie met een gedragsstoornis. Beschermd wonen wordt altijd gecombineerd met een zinvolle dagbesteding. Op basis van arbeidsmatige dagbesteding en beschermd wonen kan in beginsel niet worden uitgesloten dat eiser in de toekomst zal kunnen voldoen aan de voorwaarden voor basale werknemersvaardigheden. Het is denkbaar dat zij in de toekomst, met de juiste begeleiding, werkzaamheden kan verrichten onder beschutte werkomstandigheden.
19. Met eiseres is de rechtbank van oordeel dat de verzekeringsarts bezwaar en beroep en de arbeidsdeskundige bezwaar en beroep in hun rapporten niet toereikend hebben onderbouwd hoe de basale werknemersvaardigheden van eiseres zich in de toekomst nog kunnen ontwikkelen. De rechtbank is van oordeel dat de verzekeringsarts bezwaar en beroep de inschatting van de ontwikkelmogelijkheden van eiseres onvoldoende concreet heeft toegespitst op haar situatie. Uit de informatie van de gezinsvoogd [B] van
15 oktober 2018 blijkt weliswaar dat eiseres haar afspraken beter kan nakomen, dat zij zich minder antisociaal gedraagt en toegankelijker is geworden en dat er dus positieve stappen in de ontwikkeling van eiseres zijn geweest. Maar de verzekeringsarts bezwaar en beroep geeft onvoldoende aanknopingspunten hoe de door hem aangegeven behandelingen en begeleiding zullen leiden tot een verdere ontwikkeling van eiseres in haar beperkingen en daardoor tot arbeidsvermogen bij eiseres. De verwijzing naar het incident op school waarbij eiseres na een belediging de klas is uitgelopen om af te koelen en dat zij haar excuses heeft aangeboden aan haar moeder nadat zij boos de tuin was ingelopen, is in dit geval te summier als onderbouwing dat een verdere ontwikkeling op sociaal-emotioneel gebied kan optreden. Daarbij betrekt de rechtbank de meer recente informatie van de gezinsvoogd van 13 juni 2019 dat de gedragsproblematiek weliswaar minder heftig is, maar niet is verdwenen. Volgens de gezinsvoogd raakt eiseres nog steeds bij het minste of geringste het overzicht kwijt en reageert zij met grensoverschrijdend taalgebruik en/of gedrag. Deze gezinsvoogd ziet eiseres nu en in de toekomst niet functioneren in een werksituatie. Verder blijkt uit het Ontwikkelperspectiefplan VSO van 26 november 2018 dat eiseres verbaal sterk overkomt, waardoor het risico op overschatting groot is. Als niveau wordt dagbesteding passend geacht. Daarbij geldt dat de sociaal-emotionele en gedragsproblemen een stellige uitspraak over haar uitstroomprofiel belemmert.
20. Over de mogelijke behandelingen die eiseres volgens de Richtlijn kan ondergaan, heeft de verzekeringsarts bezwaar en beroep onvoldoende onderbouwd welke concrete resultaten daarvan te verwachten zijn voor eiseres en wat dat kan betekenen voor haar basale werknemersvaardigheden. Dat het effect van behandeling op zowel korte als lange termijn is aangetoond, is onvoldoende concreet toegespitst op de situatie van eiseres. Het standpunt dat pas gedurende of na een behandeling het effect er van kan worden beoordeeld, ontslaat de verzekeringsarts bezwaar en beroep niet van zijn verplichting tot een concrete en deugdelijke onderbouwing in de situatie van eiseres.
21. In het licht van voorgaande heeft de arbeidsdeskundige bezwaar en beroep ook onvoldoende concreet een inschatting gemaakt hoe door inzet van arbeidsmatige dagbesteding en beschermd wonen eiseres haar arbeidsmogelijkheden kan ontwikkelen.
De beroepsgrond van eiseres slaagt.