ECLI:NL:RBMNE:2020:304

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK MIDDEN-NEDERLAND

Civiel recht
handelskamer

locatie Lelystad

zaaknummer / rolnummer: C/16/493762 / KL ZA 19-352

Vonnis in kort geding van 29 januari 2020

in de zaak van

1.[eiseres sub 1] ,

wonende te [woonplaats] ,

2.
[eiser sub 2],

wonende te [woonplaats] ,

3. de rechtspersoon naar het land van vestiging

de stichting
[eiseres sub 3],

gevestigd te [vestigingsplaats] , Curaçao,

eisers,

advocaten mr. R.P. de Vries en mr. K. Kasem te Amsterdam,

tegen

de vereniging

AVROTROS,

gevestigd te Hilversum,

gedaagde,

advocaten mr. H.A.J.M. van Kaam en mr. J.G.J. van Groenendaal te Amsterdam.

Eisers afzonderlijk zullen [eiseres sub 1] , [eiser sub 2] en [eiseres sub 3] genoemd worden. Gezamenlijk zullen zij worden aangeduid met [eisers c.s.] . Gedaagde zal hierna Avrotros genoemd worden.

1.De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

- de dagvaarding van 6 januari 2020 met producties (1 t/m 53),

- de conclusie van antwoord van 14 januari 2020 met producties (1 t/m 35),

- de faxen van 14 januari 2020 van [eisers c.s.] met producties (54 t/m 65),

- de fax van Avrotros van 14 januari 2020 met producties (36 en 37),

- de fax van Avrotros van 15 januari 2020 met een productie (38),

- de mondelinge behandeling op 15 januari 2020,

- de pleitnota van [eisers c.s.] ,

- de pleitnota van Avrotros.

1.2.

Ten slotte is vonnis bepaald.

2.De feiten

2.1.

In juli 2018 is [eiseres sub 3] opgericht om het probleem met straathonden op Curaçao tegen te gaan. Sinds medio 2019 is [eiseres sub 1] ook bestuurslid van [eiseres sub 3] . Handelsnaam van [eiseres sub 3] is [handelsnaam] .

2.2.

Stichting Dierenlot heeft een aparte rekening exclusief voor [eiseres sub 3] ter beschikking gesteld. In een op 9 november 2019 gedateerde e-mail verklaart de heer [A] in zijn hoedanigheid als directeur van Stichting Dierenlot onder meer het volgende.

‘Donateurs voor [eiseres sub 3] kunnen hun geld op deze rekening ‘geoormerkt’ doneren. De [eiseres sub 3] beschikt dus niet zelf nog over een aparte bankrekening in Nederland waar de donaties op kunnen worden verricht. Stichting DierenLot is de exclusieve beheerder van het geld op deze rekening en houdt dus ook toezicht op de betalingen vanaf deze rekening.

De donaties die op deze rekening van Stichting DierenLot worden ontvangen, zijn volledig bestemd voor [eiseres sub 3] . DierenLot beheert deze rekening en het bestuur van DierenLot dient de betalingen die het bestuur van [eiseres sub 3] verzoekt te doen, aan bijvoorbeeld leveranciers in Nederland, goed te keuren. De [eiseres sub 3] dient aan Stichting DierenLot duidelijk te verantwoorden, door o.a. facturen van de toeleveranciers, waar het overige aan [eiseres sub 3] via deze rekening gedoneerde geld aan wordt besteed. Het gedoneerde geld kan door de [eiseres sub 3] dus niet worden uitgegeven aan zaken die geen verband houden met de doelstelling van de stichting.

De [eiseres sub 3] voldoet altijd aan deze verantwoordingsverplichting en onze ervaringen met de [eiseres sub 3] tot heden zijn zonder meer goed te noemen. Wij hebben bij Stichting DierenLot geen enkele aanleiding om te denken of te veronderstellen dat er sprake is van enige malversatie of oneigenlijk gebruik van gelden.’

2.3.

Op Curaçao zijn meerdere organisaties die zich het lot van straathonden aantrekken. Een van deze organisaties is [organisatie] (hierna: [organisatie] ). Mevrouw [B] is voorzitter van [organisatie] .

2.4.

Op 16 oktober 2018 is tussen [eiseres sub 3] en [organisatie] een samenwerkingsovereenkomst gesloten. Afgesproken is dat vanaf 1 oktober 2018 [organisatie] en [eiseres sub 3] samen verder zouden gaan onder de naam [handelsnaam] (hierna: [handelsnaam] ). De overeenkomst is medeondertekend door [eiseres sub 1] , die in de overeenkomst wordt aangeduid als naamgever. In de samenwerkingsovereenkomst is onder meer het volgende vastgelegd:

‘ [eiseres sub 3] heeft bij bankrekening bij de Girobank en Banco di Caribe die gebruikt gaan worden. De Nederlandse rekening bij ING, de rekening op naam van DierenLot, mede beheert door de Naamgever (
lees: [eiseres sub 1] , vzr), is de Nederlandse rekening die gebruikt zal worden voor kosten en/of betalingen in Nederland ten behoeve van [eiseres sub 3] . Op deze rekening zullen de buitenlandse adoptie-fees, Op Afstand Baasje-fees en overige donaties worden gestort.’

2.5.

Onderdeel van de tussen [eiseres sub 3] en [organisatie] gemaakte afspraken was dat op het terrein van [organisatie] een opvangcentrum voor 400 honden gerealiseerd zou gaan worden alsook dat een drietal containers, waaronder twee woonunits, geplaatst zou worden. In september 2018 heeft de televisiezender TLC opnames gemaakt van de plaatsing van een eerste wooncontainer voor [B] en haar echtgenoot de heer [C] .

2.6.

Op 5 oktober 2018 heeft [eiseres sub 3] in Nederland een benefietavond georganiseerd. Op 8 oktober 2018 is op het instagram van [eiser sub 2] (de zoon van [eiseres sub 1] ) een grote cheque getoond die wordt vastgehouden door [eiseres sub 1] , haar echtgenoot en [eiser sub 2] . Op deze cheque staat de opbrengst van de benefietavond genoteerd. Het eerder ingevulde bedrag van € 167.000,-- is doorgehaald en daarboven is een bedrag van € 200.000,-- geschreven.

2.7.

Op 31 oktober 2018 heeft de voorzieningenrechter op Curaçao, nadat een nabijgelegen vakantiepark bezwaar had gemaakt tegen de voor de bouw van het onder 2.4 bedoelde Rescue Center verleende bouwvergunning, de bouwvergunning geschorst.

2.8.

Bij brief van 1 februari 2019 heeft de advocaat van [eiseres sub 1] en [eiseres sub 3] de samenwerkingsovereenkomst met [organisatie] per direct ontbonden. Ook de toestemming voor het gebruik van de naam [eiseres sub 1] is ingetrokken. Vervolgens is op enig moment de onder 2.5. bedoelde wooncontainer van het terrein van [organisatie] verwijderd.

2.9.

In het voorjaar van 2019 heeft [eiseres sub 3] op Curaçao in de door haar tijdelijk gehuurde winkel op de toeristische A-locatie [adres] diverse producten van [eiseres sub 3] te koop aangeboden.

2.10.

Op 12 juni 2019 heeft [eiseres sub 3] een aanvraag voor het verlenen van een bouwvergunning van een Rescue Center op een andere locatie op Curaçao ingediend. Dit project (ook wel door [eiseres sub 1] Aangeduid als [naam] ) zou moeten bestaan uit een sterilisatie kliniek (ca. 130m2), 30 hondenkooien ten behoeve van voor- en nazorg, een stalling voor dierenambulances, opslagruimtes, vier units voor tijdelijk verblijf voor vrijwilligers, dierenarts en stagiaires, een educatieruimte, puppy rennen en (4) honden hokken voor tijdelijke opvang. Er is (nog) geen besluit over deze aanvraag van de bouwvergunning genomen.

2.11.

In de zomer van 2019 heeft [eiseres sub 3] op Curaçao voor de duur van twee tot drie maanden een pand aan de [adres] gehuurd. In dit pand werd door [eiseres sub 3] een tijdelijk opvangcentrum voor honden gevestigd. Ook werden door [eiseres sub 3] – vooral in de tussenliggende periodes - fosterbaasjes op het eiland ingezet die honden thuis opvingen.

2.12.

[eiser sub 2] , die zich onder meer via zijn Youtubekanaal (o.a. [Youtubekanaal] ) inzet voor [eiseres sub 3] , heeft op 24 september 2019 een vlog gepost over het inzamelen van spullen bij een filiaal van de Gamma Bouwmarkt voor het [handelsnaam] . Deze beelden zijn (minimaal) een jaar voor de publicatie van de post opgenomen.

2.13.

In de Kruidvat folders van september 2019 en november 2019 is een advertentie geplaatst met producten van de door [eiseres sub 3] gevoerde [naam] .

In de folder van september 2019 staat naast een foto van [eiseres sub 1] de volgende tekst:

‘
HELP DE STICHTING

Een deel van de opbrengst van de verkoop van deze artikelen gaat naar de [handelsnaam] Curaçao.’;

en in de folder van november 2019 (kerstruienactie) staat onder meer de volgende tekst afgebeeld:

‘
Samen sterk tegen hondenleed op Curaçao

Het [handelsnaam] op Curaçao zet zich in om het grootschalige hondenleed op het eiland aan te pakken en het welzijn van deze dieren te verbeteren. Dat doen we samen met onze [handelsnaam] bewoners, dierenartsen, donateurs en vrijwilligers. Een deel van de opbrengst van de verkoop van deze artikelen gaat naar [handelsnaam] Curaçao.’.

2.14.

Op 7 november 2019 heeft mr. De Vries namens [eiseres sub 1] en [eiseres sub 3] een brief aan de redactie van Opgelicht?! verzonden. Aanleiding tot het schrijven van de brief is kort gezegd – dat in het telefonisch contact tussen medewerkers van Opgelicht?! en [eiseres sub 1] is meegedeeld dat Opgelicht?! diverse signalen heeft ontvangen dat bepaalde misstanden zouden hebben plaatsgevonden rondom [eiseres sub 3] in Curaçao en dat Opgelicht?! onderzoek doet naar de activiteiten van [eiseres sub 1] en [eiseres sub 3] . Verder is onder meer meegedeeld:

‘Sinds de beëindiging van deze samenwerking
(bedoeld is de samenwerking tussen [eiseres sub 3] en [organisatie] , vzr)hebben de beheerder
(bedoeld is [B] , vzr)en de kring om de beheerder heen - evident uit een vorm van rancune - zich schuldig gemaakt aan een schadelijke smaad- en lastercampagne jegens cliënten. Van cliënte heb ik begrepen dat deze personen zich ook tot u hebben gewend met deze beschuldigingen. De beschuldigingen worden enkel verspreid met het doel om cliënten te schaden en zijn feitelijk onjuist.’;

‘Cliënten begrijpen dat u mogelijk door een aantal partijen onjuist of onvolledig bent voorgelicht en dat u mogelijk een verkeerd beeld heeft van de situatie. Zij hechten er echter veel waarde aan dat u een juist en volledig beeld krijgt van de feiten. Te meer omdat de verspreiding van onjuistheden of onvolledigheden voor hen zeer schadelijk kan zijn. In dat kader dient u deze (ongevraagde) toelichting dan ook op te vatten. Mocht u naar aanleiding van deze brief echter nog aanvullende vragen hebben, dan zullen cliënten deze vragen schriftelijk beantwoorden en zo nodig aanvullende stukken of documentatie verstrekken.

Cliënten gaan ervan uit dat indien u toch besluit om tot uitzending over te gaan u de conclusies van uw onderzoek tijdig deelt en dat u hen voldoende in de gelegenheid stelt om adequaat weerwoord te bieden.’

2.15.

Op 12 november 2019 hebben [eiseres sub 3] en de Dierenbescherming Curaçao een persconferentie gegeven. Op de persconferentie is meegedeeld dat [eiseres sub 3] en de Dierenbescherming Curaçao zullen gaan samenwerken. Voor de persconferentie, op 31 oktober 2019, hebben [eiseres sub 3] en de Dierenbescherming Curaçao een samenwerkingsovereenkomst ondertekend.

2.16.

Naar aanleiding van de onder 2.14 genoemde brief van 7 november 2019, is tussen de Avrotros en de advocaten van [eisers c.s.] diverse keren schriftelijk contact geweest over het doel en de strekking van het uit te zenden item in het programma Opgelicht?! Onderdeel van de brief-/e-mailwisseling is een door Opgelicht?! op 13 november 2019 verzonden vragenlijst bestaande uit minstens 47 vragen. Bij brief van 19 november 2019 is daar door de advocaat van [eisers c.s.] op geantwoord. Verder heeft Avrotros [eisers c.s.] in haar e-mail van 21 november 2019 uitgenodigd voor een gesprek op camera. In reactie op deze e-mail heeft [eisers c.s.] bij brief van 22 november 2019 verzocht, in het geval Avrotros zou besluiten om toch een item over [eiseres sub 1] en [eiseres sub 3] uit te zenden, om live in de uitzending en in een direct gesprek met de presentator van Opgelicht?! te reageren op het uitgezonden item. Avrotros is daar niet mee akkoord gegaan.

2.17.

Op 25 november 2019 is [eiseres sub 1] te gast in de uitzending van RTL Boulevard. In een item van 8 minuten, waarin ook een opgenomen interview met mr. Kasem wordt getoond, wordt gesproken over de voorgenomen uitzending van Opgelicht?! van 26 november 2019. Volgens de presentatrice van RTL Boulevard ( [D] ) zal in het programma Opgelicht?! aandacht worden besteed aan de vraagtekens die Opgelicht?! heeft over het uitgavenpatroon van het [eiseres sub 3] op Curaçao.

2.18.

Op 26 november 2019 heeft Avrotros in het programma Opgelicht?! een ruim 26 minuten durend item uitgezonden over de activiteiten van [eiseres sub 3] op Curaçao (hierna: de Uitzending). In de Uitzending is ook aandacht besteed aan [eiseres sub 1] , als medeoprichtster en naamgeefster van [eiseres sub 3] , en haar zoon [eiser sub 2] . Op de website van Avrotros staat een gelijkstemmend artikel.

2.19.

In de RTL Boulevard uitzending van 27 november 2019 heeft [eiseres sub 1] , samen met [E] , in een ruim 9 minuten durend item gereageerd op de Uitzending van Opgelicht?! van 26 november 2019. Ook in vele andere media (o.a. het Algemeen Dagblad van 27 november 2019, 2 december 2019 en 4 december 2019, RTL Boulevard van 2 december 2019 en [F] van 3 december 2019 (samen met [E] in een ruim 6 minuten durend gesprek), Privé van 4 december 2019 en het Antilliaans Dagblad van 6 december 2019) is aandacht geweest voor de reactie van [eiseres sub 1] op de Uitzending.

2.20.

Bij brief van 5 december 2019 heeft [eisers c.s.] Avrotros gesommeerd om kort gezegd - de Uitzending te verwijderen van haar websites en een in de brief vermelde rectificatietekst in de eerstvolgende uitzending van Opgelicht?! voor te lezen.

2.21.

Bij brief van 12 december 2019 heeft Avrotros meegedeeld dat zij niet aan de sommatie zal voldoen.

2.22.

In een door de accountant drs. [accountant] AA van Business in Control te Curaçao ondertekende verklaring van 13 januari 2020 wordt onder meer het volgende meegedeeld:

‘In de zaak tussen [eiseres sub 3] ( [eiseres sub 3] ) tegen AVROTROS wordt mevrouw [B] van [organisatie] ( [organisatie] ) beschuldigd van frauduleuze praktijken. Zij wordt neergezet als een oplichtster die gelden van [eiseres sub 3] in eigen zak zou hebben gestoken. Dit zou zij hebben gedaan door cash geld aan te nemen of cash donaties te vragen aan willekeurige donateur, met het doel deze gelden voor privé doeleinden te gebruiken, in plaats van dezen te goede te laten komen aan [eiseres sub 3] .

Ons is gevraagd onderzoek te doen naar de juistheid van deze beschuldigingen. Hiervoor hebben wij de bankafschriften van de ABN AMRO bank alsmede de cash administratie in de periode tussen 1 oktober 2018 tot 1 februari 2019, zijnde de periode van samenwerking tussen [eiseres sub 3] en [organisatie] , in detil beoordeeld. Daarnaast hebben wij de administratie van [organisatie] over 2018, in reltie tot de periode van samenwerking, globaal beoordeeld.’;

‘Onze uiteindelijke conclusie luidt dan ook dat wij in de boekhouding geen aanknopingspunten hebben gevonden waaruit afgeleid kan worden dat er bedragen, die bestemd waren voor het Rescue Center, privé zijn besteed. Wij hebben geen fraude kunnen constateren.‘

3.Het geschil

3.1.

[eisers c.s.] vordert samengevat - bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad,

I. AVROTROS te gebieden om binnen 48 uur na betekening van dit vonnis de Reportage te verwijderen en verwijderd te houden van de websites van AVROTROS en de websites van de Nederlandse Publieke Omroep, althans de websites die onder het beheer van AVROTROS vallen, waaronder in ieder geval begrepen www.npo.nI en https://opgelicht.avrotros.nl en haar sociale media accounts;

II. Primair: AVROTROS te gebieden om binnen 48 uur na betekening van dit vonnis het Artikel te verwijderen en verwijderd te houden van alle websites en sociale media die onder haar beheer vallen, waaronder in ieder geval begrepen https://opgelicht.avrotros.n1 en haar sociale media accounts;

III. Subsidiair: AVROTROS te gebieden om binnen drie werkdagen na betekening van dit vonnis de volgende tekst omkaderd, zonder weglatingen, aanvullingen of commentaar bij het Artikel op de websites van AVROTROS te plaatsen en geplaatst te houden, zodanig dat de rectificatie in een pop‑up venster bij ieder bezoek aan het Artikel op de website zal worden getoond, waarbij lettertype en -grootte van de tekst hetzelfde dient te zijn als die van het Artikel op de website:

RECTIFICATIE INZAKE REPORTAGE [eiseres sub 3]

Opgelicht?! heeft op 26 november 2019 in een reportage aandacht besteed aan de [eiseres sub 3] , [eiseres sub 1] en haar zoon [eiser sub 2] . In de reportage werd aan de hand van een groot aantal beschuldigingen het beeld neergezet dat [eiseres sub 3] , [eiseres sub 1] en [eiser sub 2] structureel geen resultaten hebben bereikt en/of geen wezenlijke inspanningen hebben geleverd voor de honden op Curaçao, onzorgvuldig met donatiegeld zijn omgegaan, donateurs hebben misleid en dat zij zonder rechtvaardiging geld hebben besteed aan zaken die niets met de doelstelling van de stichting te maken hebben. Naar nu blijkt wordt dit beeld niet door feiten gedragen, terwijl Opgelicht?! voorafgaand aan de uitzending voor een groot deel over de onjuistheid van de verwijten is geïnformeerd. Daardoor is een onjuist en eenzijdig beeld geschetst van [eiseres sub 1] en [eiser sub 2] en de activiteiten en de prestaties van de stichting. Tevens is ten onrechte in de uitzending vermeld dat zij niet op camera een reactie wilden geven op de beschuldigingen en dat vragen van Opgelicht?! niet waren beantwoord De reputatie van de stichting, [eiseres sub 1] en [eiser sub 2] is daardoor geschaad. Opgelicht?! had dan ook niet op deze wijze tot uitzending mogen overgaan. De Voorzieningenrechter van de Rechtbank Midden-Nederland heeft ons op straffe van verbeurte van een dwangsom verplicht om deze rectificatie te plaatsen.

althans een zodanige rectificatie zoals de voorzieningenrechter juist zal achten;

IV. AVROTROS te gebieden in de eerstvolgende uitzending van Opgelicht?! na betekening van dit vonnis door de presentator de onderstaande rectificatietekst op neutrale toon en wijze en in normaal tempo uit te laten spreken zonder daarbij nader commentaar te geven:

RECTIFICATIE INZAKE REPORTAGE [eiseres sub 3]

Opgelicht?! heeft op 26 november 2019 in een reportage aandacht besteed aan de [eiseres sub 3] , [eiseres sub 1] en haar zoon [eiser sub 2] . In de reportage werd aan de hand van een groot aantal beschuldigingen het beeld neergezet dat [eiseres sub 3] [eiseres sub 1] en [eiser sub 2] structureel geen resultaten hebben bereikt en/of geen wezenlijke inspanningen hebben geleverd voor de honden op Curaçao, onzorgvuldig met donatiegeld zijn omgegaan, donateurs hebben misleid en dat zij zonder rechtvaardiging geld hebben besteed aan zaken die niets met de doelstelling van de stichting te maken hebben. Naar nu blijkt wordt dit beeld niet door feiten gedragen, terwijl Opgelicht?! voorafgaand aan de uitzending voor een groot deel over de onjuistheid van de verwijten is geïnformeerd Daardoor is een onjuist en eenzijdig beeld geschetst van [eiseres sub 1] en [eiser sub 2] en de activiteiten en de prestaties van de stichting. Tevens is ten onrechte in de uitzending vermeld dat zij niet op camera een reactie wilden geven op de beschuldigingen en dat vragen van Opgelicht?! niet waren beantwoord De reputatie van de stichting, [eiseres sub 1] en [eiser sub 2] is daardoor geschaad. Opgelicht?! had dan ook niet op deze wijze tot uitzending mogen overgaan. De Voorzieningenrechter van de Rechtbank Midden-Nederland heeft ons op straffe van verbeurte van een dwangsom verplicht om deze rectificatie uit te spreken.

althans een zodanige rectificatie zoals de voorzieningenrechter juist zal achten;

V. AVROTROS te gebieden om binnen twee werkdagen na betekening van dit vonnis de volgende tekst omkaderd, zonder weglatingen, aanvullingen of commentaar in een rechthoekig kader, bovenaan de thuispagina van de website van Opgelicht?! (https://opgelicht.avrotros.nl) te plaatsen en gedurende één week, althans een door U.E.A. Voorzieningenrechter redelijk geachte termijn, geplaatst te houden, waarbij lettertype en -grootte van de tekst hetzelfde dient te zijn als de andere artikelen die eveneens op de betreffende webpagina zijn geplaatst:

RECTIFICATIE INZAKE REPORTAGE [eiseres sub 3]

Opgelicht?! heeft op 26 november 2019 in een reportage aandacht besteed aan de [eiseres sub 3] , [eiseres sub 1] en haar zoon [eiser sub 2] . In de reportage werd aan de hand van een groot aantal beschuldigingen het beeld neergezet dat [eiseres sub 3] [eiseres sub 1] en [eiser sub 2] structureel geen resultaten hebben bereikt en/of geen wezenlijke inspanningen hebben geleverd voor de honden op Curaçao, onzorgvuldig met donatiegeld zijn omgegaan, donateurs hebben misleid en dat zij zonder rechtvaardiging geld hebben besteed aan zaken die niets met de doelstelling van de stichting te maken hebben. Naar nu blijkt wordt dit beeld niet door feiten gedragen, terwijl Opgelicht?! voorafgaand aan de uitzending voor een groot deel over de onjuistheid van de verwijten is geïnformeerd Daardoor is een onjuist en eenzijdig beeld geschetst van [eiseres sub 1] en [eiser sub 2] en de activiteiten en de prestaties van de stichting. Tevens is ten onrechte in de uitzending vermeld dat zij niet op camera een reactie wilden geven op de beschuldigingen en dat vragen van Opgelicht?! niet waren beantwoord De reputatie van de stichting, [eiseres sub 1] en [eiser sub 2] is daardoor geschaad. Opgelicht?! had dan ook niet op deze wijze tot uitzending mogen overgaan. De Voorzieningenrechter van de Rechtbank Midden-Nederland heeft ons op straffe van verbeurte van een dwangsom verplicht om deze rectificatie uit te spreken.

AVROTROS

althans een zodanige rectificatie zoals de voorzieningenrechter juist zal achten;

VI. AVROTROS te gebieden om binnen 48 uur na betekening van dit vonnis de zoekmachine Google aan te schrijven met het verzoek om de Reportage met spoed te verwijderen uit het cache geheugen, met een direct (digitaal) afschrift van die brief aan de advocaat van [eisers c.s.] ;

VII. te bepalen dat indien AVROTROS één of meer van de in sub 1 t/m VI genoemde geboden overtreedt, zij aan [eisers c.s.] een dwangsom verbeurt van €25.000,- per dag (of dagdeel) of per overtreding, zulks naar keuze van [eisers c.s.] , met een maximum van €250.000,-

VIII. AVROTROS te veroordelen in de kosten van deze procedure, vermeerderd met €157,- (€239,- in geval van betekening) aan nakosten, alles vermeerderd met de wettelijke rente vanaf 8 dagen na de datum van dit vonnis tot aan de dag der algehele voldoening.

3.2.

Ter onderbouwing van de vorderingen stelt [eisers c.s.] het volgende. In de Uitzending wordt bewust een feitelijk onjuist beeld van [eisers c.s.] neergezet. Deze ernstige, tendieuze beschuldigingen en onvolledigheden zijn onrechtmatig jegens [eisers c.s.] . Opgelicht?! was vooringenomen om een uiterst negatief, eenzijdig en zeer schadelijk beeld van [eisers c.s.] te schetsen. In het bijzonder gaat het om de volgende in de Uitzending geuite beschuldigingen en beweringen:

[eisers c.s.] zou een onjuist beeld hebben geschetst over de stand van zaken rondom het [handelsnaam] ;

er zou helemaal geen Rescue Center zijn;

de dierenambulance van [eiseres sub 3] zou niet of nauwelijks gefunctioneerd hebben, [eisers c.s.] zou tevens een verkeerde voorstelling van zaken gegeven hebben over functioneren van dierenambulance;

e heer [G] zou ondanks herhaaldelijk verzoek nooit hondenvoer hebben gekregen van de stichting;

[eiseres sub 3] zou slechts twintig tot veertig sterilisaties hebben laten uitvoeren. Deze conclusie wordt getrokken na een interview met één dierenarts op het eiland;

met betrekking tot de kersttruienactie wordt de volgende mededeling gedaan. ‘Uiteraard hebben wij nagevraagd bij de advocaten van [eiseres sub 1] waar het geld naar toe gaat Die vraag werd niet beantwoord;

[eiseres sub 1] zou gedurende de samenwerking met [organisatie] slechts één keer op Curaçao zijn geweest;

[eisers c.s.] zou [organisatie] (mevrouw [B] ) en de honden op het terrein in de steek hebben gelaten;

[eiseres sub 3] zou maar twee vrijwilligers hebben op het eiland. Hierdoor rijst het beeld van een stichting die nauwelijks activiteiten verricht en daar niet op toegerust is.

mensen die “twijfels uiten” zouden geïntimideerd worden via de advocaat van [eisers c.s.] . Er zou via de advocaat gedreigd zijn om privégegevens “te achterhalen via de werkgever”;

in de Reportage wordt een onjuist en onvolledig beeld geschetst over de marketingkosten van [eiseres sub 3] en de benefietavond die is georganiseerd;

de voice-over geeft over de opbrengst van de benefietavond het volgende aan: ‘Het gala brengt volgens de stichting twee ton op. Op rekeningafschriften zien wij die niet terug. [eiseres sub 1] ’s advocaat bevestigt dit.

[eiseres sub 3] zou voor “een villa” €5.000,- aan “aansluitkosten elektra” hebben betaald;

Opgelicht?! zou vragen hebben gemaild naar de advocaat van [eiseres sub 3] , maar niet alle vragen zouden zijn beantwoord;

[eiseres sub 1] zou niet op camera willen reageren;

niet Stichting DierenLot, maar [eisers c.s.] zou zelf het beheer hebben over de gedoneerde gelden en de rekening waar het gedoneerde geld op staat.

3.3.

Avrotros voert verweer met conclusie tot afwijzing van de vorderingen met veroordeling van [eisers c.s.] in de kosten van dit geding, inclusief de nakosten, uitvoerbaar bij voorraad.

4.De beoordeling

4.1.

Gelet op de aard van de vorderingen heeft [eisers c.s.] een voldoende spoedeisend belang om in haar vorderingen in kort geding te worden ontvangen.

4.2.

In deze zaak gaat het om de botsing van het aan de zijde van [eisers c.s.] aanwezige recht op eerbiediging van de goede naam en aan de zijde van Avrotros het recht op vrijheid van meningsuiting (artikel 10 lid 1 EVRM). Anders dan Avrotros heeft betoogd is de voorzieningenrechter van oordeel dat het beroep van [eisers c.s.] op bescherming van de goede naam niet moet worden beoordeeld in het kader van de in artikel 10 lid 2 EVRM gegeven beperkingsclausule op de vrijheid van meningsuiting. De beoordeling van het door [eisers c.s.] gedane beroep dient te geschieden in het kader van het recht op eerbiediging van de goede naam als bedoeld in artikel 8 EVRM. De bescherming van artikel 8 EVRM komt namelijk niet alleen toe aan natuurlijke personen, maar (in beginsel) ook aan rechtspersonen nu schending van de persoonlijkheidsrechten van een rechtspersoon door aantasting van goede naam en reputatie rechtstreeks resulteren in schending van de economische rechten van die rechtspersoon. Met het oog op een doeltreffende bescherming van die rechten moeten dus ook de persoonlijkheidsrechten van de rechtspersoon worden beschermd (vergelijk ook EHRM, 7 februari 2012, nr. 39954/08 (Axel Springer AG/Duitsland) en EHRM, 7 februari 2012, nr. 40660/08 (Von Hannover/Duitsland ii) en HR 25 november 2016, ECLI:NL:HR:2016:2705).

4.3.

Het antwoord op de vraag welk van de hiervoor genoemde fundamentele rechten in het concrete geval zwaarder weegt, moet worden gevonden door een afweging van alle ter zake dienende omstandigheden van het geval. Bij deze afweging geldt niet als uitgangspunt dat voorrang toekomt aan het door artikel 10 Gw en artikel 8 EVRM gewaarborgde recht. Voor de door artikel 7 Gw en artikel 10 EVRM beschermde rechten geldt hetzelfde. Dit brengt met zich dat het hier niet gaat om een in twee fasen te verrichten toetsing (aldus dat eerst aan de hand van de omstandigheden moet worden bepaald welk van beide rechten zwaarder weegt, waarna vervolgens nog moet worden beoordeeld of de noodzakelijkheidstoets als neergelegd in artikel 8 lid 2 respectievelijk 10 lid 2 EVRM zich verzet tegen het resultaat van die afweging), maar dat deze toetsing in één keer dient te geschieden, waarbij het oordeel dat een van beide rechten, gelet op alle ter zake dienende omstandigheden, zwaarder weegt dan het andere recht, meebrengt dat de inbreuk op het andere recht voldoet aan de noodzakelijkheidstoets van het desbetreffende lid 2 (zie HR 18 januari 2008, ECLI:NL:HR:2008:BB3210 [naam] ; HR 5 oktober 2012, ECLI:NL:HR:2012:BW9230, Endemol en SBS/A).
Welk van de beide genoemde wederzijdse belangen in het concrete geval zwaarder weegt, hangt zoals gezegd af van de concrete omstandigheden van het geval. Daarbij is onder meer relevant (i) de aard van de gepubliceerde uitlatingen en de ernst van de te verwachten gevolgen voor degene op wie die uitlatingen betrekking hebben, (ii) de ernst - bezien vanuit het algemeen belang - van de misstand die aan de kaak wordt gesteld, (iii) de mate waarin de uitlatingen steun vinden in het beschikbare feitenmateriaal ten tijde van de publicatie, (iv) de totstandkoming en inkleding van de uitlatingen, (v) het gezag dat het medium waarop de uitlatingen zijn gepubliceerd geniet en (vi) de maatschappelijke positie van de betrokken persoon. Genoemde omstandigheden wegen niet allen even zwaar. Welke omstandigheden van toepassing zijn en welk gewicht daaraan moet worden gehecht, hangt af van het concrete geval.

4.4.

De Uitzending gaat over de activiteiten van [eiseres sub 3] en maakt de (tussen)balans op over wat sinds de door [eiseres sub 3] in oktober 2018 aangekondigde oprichting van een [handelsnaam] op Curaçao. In dat kader wordt ook aandacht besteed aan de activiteiten van [eiseres sub 1] en haar zoon [eiser sub 2] voor [eiseres sub 3] . [eisers c.s.] heeft 16 punten (A t/m P) genoemd die volgens haar onrechtmatig zijn. Deze punten zullen eerst worden beoordeeld alvorens de in 4.3 genoemde belangenafweging wordt gemaakt.

A. + B. met betrekking tot beeld over het [handelsnaam] op Curaçao

4.5.

De door [eiseres sub 3] met [organisatie] in 2018 ontwikkelde plannen voor de realisatie van een op het terrein van [organisatie] te vestigen opvangcentrum voor 400 honden, kon na de schorsing op 31 oktober 2018 van de bouwvergunning niet meer op het terrein van [organisatie] worden gerealiseerd. Vervolgens is de samenwerking tussen [eiseres sub 3] en [eiseres sub 1] enerzijds en [organisatie] en [B] anderzijds ernstig verstoord geraakt. De samenwerking is per 1 februari 2019 ook formeel beëindigd. Er bestaat tussen hen een conflict over de wijze waarop [B] ten tijde van de samenwerking met de financiën zou zijn omgegaan.

4.6.

Het is onder meer [B] die samen met Opgelicht?! zich in de Uitzending de vraag stelt waar nu feitelijk het Rescue Center op Curaçao gevestigd is. Het is dan echter niet alleen voor [B] al bekend dat deze er niet is, maar ook Opgelicht?! was al enige tijd voor de uitzending door de advocaten van Avrotros (uitvoerig) op de hoogte gesteld dat er (nog) geen [handelsnaam] op Curaçao gevestigd is en wat de reden daarvan is. Naast het in de Uitzending door de verslaggever ter plaatse (tegen beter weten in) herhaaldelijk de vraag aan de orde stellen waar het Rescue Center op Curaçao nu feitelijk gevestigd is, wordt de kijker daarentegen ook geïnformeerd over (gevolgen van) de ingetrokken bouwvergunning, de plannen voor een [naam] (zie 2.10), de tijdelijke opvang in het gehuurde pand aan de [adres] (zie 2.11) en de nieuwe samenwerking met de Dierenbescherming. De kijker krijgt in de Uitzending (uiteindelijk) dus het complete beeld te zien met betrekking tot de vraag of er nu wel of niet een [handelsnaam] op Curaçao is.

4.7.

In de uitzending wordt verder aandacht besteed aan de door [eiseres sub 1] (met name op social media en in televisieprogramma’s) gedane uitlatingen over het [handelsnaam] . Zo wordt een kort filmpje getoond waarin [eiseres sub 1] meedeelt dat de bouw van het Rescue Center niet kon doorgaan wegens het intrekken van de bouwvergunning. Maar ook getoond worden uitingen van [eiseres sub 1] op Social Media, waarbij niet gesproken wordt over de [eiseres sub 3] , maar (bijna) altijd over de activiteiten van het [handelsnaam] . Dit terwijl er nog geen (definitief) fysiek opvangcentrum is. In dat kader komen in de Uitzending ook de acties bij het Kruidvat aan de orde (zie 2.13). Ook het filmpje van de Gamma van [eiser sub 2] geeft de kijker een beeld of er actieve (bouw)werkzaamheden zijn met betrekking tot de oprichting van een [handelsnaam] (zie 2.12). Dit filmpje is bovendien al meer een jaar voor de daadwerkelijk upload opgenomen. Misschien dat de oplettende volgers van de vlogs van [Youtubekanaal] konden begrijpen dat het niet om actueel materiaal ging, maar ter zitting heeft Avrotros voldoende gemotiveerd gesteld dat dit niet duidelijk was aangegeven op het betreffende YouTube-kanaal van [eiser sub 2] .

Ter zitting is door [eisers c.s.] verder erkend dat mogelijk in de tijdelijke winkel op [adres] folders lagen die zonder meer de indruk wekte dat er een [handelsnaam] op Curaçao was dat ook bezocht kon worden, terwijl dit feitelijk (nadat de samenwerking met [organisatie] beëindigd was en geen sprake was van de huur van een pand aan de [adres] ) niet juist was. Verder geldt dat in de Uitzending aandacht is besteed aan de samenwerking van [eiseres sub 3] met het Dierenasiel. Dat daarbij vragen zijn gesteld over de aard en omvang van de door [eisers c.s.] gestelde huidige samenwerking met Dierenbescherming, is niet zonder grond geweest. [eiseres sub 1] zelf geeft namens [eiseres sub 3] de boodschap af (o.a. in de uitzending van Boulevard van 25 november 2019, productie 30a van Avrotros) dat het asiel (bedoeld is de Dierenbescherming) nu bij [eiseres sub 3] hoort en dat er een samenwerking met het asiel is. Ook in het programma [F] van 3 december 2019 is door [eiseres sub 1] gemeld dat er nu eindelijk een opvangcentrum is en dat er een met honden gevuld asiel is dat ‘ik’ net heb overgenomen. De directeur van het Dierenasiel, de heer [H] , heeft in een interview van 10 december 2019 met een verslaggever van Radio Dolfijn FM (radiostation van Curaçao en Bonaire) daarentegen gemeld dat de samenwerking nog moet worden uitgewerkt (productie 28 van Avrotros). Bovendien volgt het door [eisers c.s.] over de gestelde overname ook niet uit de door [eisers c.s.] overgelegde samenwerkingsovereenkomst, nu daarin enkel staat dat het doel van de samenwerking is dat [eiseres sub 3] middelen en vrijwilligers duurzaam kan inzetten bij de Dierenbescherming. In de Uitzending wordt dan ook niet zonder reden stilgestaan bij de door [eiseres sub 1] afgegeven tegenstrijdige boodschappen over de stand van zaken rondom het [handelsnaam] .

C.
met betrekking tot de dierenambulance

4.8.

[eisers c.s.] verwijt Avrotros dat in de Uitzending wordt gesteld dat de dierenambulance van [eiseres sub 3] niet of nauwelijks gefunctioneerd zou hebben en dat [eisers c.s.] een verkeerde voorstelling van zaken gegeven hebben over functioneren van dierenambulance.

4.9.

De mededelingen van Opgelicht?! (voice-over) in de Uitzending dat sprake is van een “defecte” en “gebrekkige” ambulance is met name gebaseerd, zoals Avrotros ook heeft gesteld, op het door [eisers c.s.] gegeven antwoord op de vragen betreffende het functioneren van de ambulance (zie 2.16). Zo heeft [eisers c.s.] op vraag 28 van Opgelicht?! zelf meegedeeld dat de ambulance erg gebrekkig was, meer in de garage stond dan dat hij gebruikt kon worden en dat om die reden de ambulance slechts sporadisch is ingezet. Dit beeld wordt bevestigd door de omstandigheid dat de ambulance ten tijde van het bezoek van de verslaggever op Curaçao ook defect in de garage stond. De omstandigheid dat [eisers c.s.] in de brief van 22 november 2019 (productie 25 van [eisers c.s.] ) meldt dat de ambulance in de periode januari 2019 en juli 2019 in ieder geval volledig in gebruik is geweest, maakt het in de uitzending geschetste beeld over de ambulance nog niet onjuist.

4.10.

[eisers c.s.] verwijt Opgelicht?! verder dat in de Uitzending een verkeerd beeld is geschetst over het doel van de ambulance. Volgens [eisers c.s.] was duidelijk dat de ambulance alleen gebruikt zou worden voor het ophalen van honden die gecastreerd of gesteriliseerd moesten worden. De ambulance was niet bestemd om te worden gebeld bij calamiteiten. In de Uitzending zou ten onrechte een ander beeld zijn geschetst, met name als in verband met een incident met een aangereden hond gesteld wordt dat de ambulance telefonisch niet bereikbaar is omdat op de website alleen kruisjes te zien zijn op de plek waar het telefoonnummer van de ambulance zou moeten staan.

4.11.

De voorzieningenrechter is van oordeel dat [eisers c.s.] te gemakkelijk voorbij gaat aan de ook in de Uitzending getoonde eigen berichtgeving over de ambulance. Zo heeft [eiseres sub 3] zelf op social media gemeld dat met de ambulance ‘veel hondjes gered worden’ dat men ‘sneller vaker ter plaatse’ kan zijn en dat ‘onze vrijwillige [naam] ’ dagelijks met de ambulance rond rijden ‘om de meest urgente gevallen te helpen’. Verder is niet betwist dat, zoals in de uitzending ook te zien is geweest, ten tijde van het bezoek van de verslaggever op Curaçao op de website van [eiseres sub 3] onder de tab ‘More’ en vervolgens onder ‘contact’, de volgende mededeling stond te lezen was: ‘Als je een aangereden hond vindt, kun je bellen via nummer xxx’.

D.
met betrekking tot het hondenvoer voor de heer [G]

4.12.

[eisers c.s.] verwijt Avrotros dat zij de mededeling in de Uitzending van de heer [G] dat hij [eiseres sub 3] meermaals om hondenvoer heeft gevraagd, maar dat hij dit niet heeft gekregen, niet aan [eisers c.s.] heeft voorgelegd. [eisers c.s.] stelt dat zij dan deze ‘stemmingmakende beschuldiging’ had kunnen ontkrachten. [eisers c.s.] heeft ter onderbouwing van dit standpunt als productie 42 een aantal WhatsApp-berichten overgelegd (berichten van 26 en 27 augustus 2019 en 4, 7, 8 en 13 oktober 2019). Uit deze berichten blijkt zoals ook door Avrotros is gesteld - dat door [eiseres sub 3] wel meermaals gesproken is over het aan [G] te leveren hondenvoer, maar niet dat het voer ook daadwerkelijk aan hem is verstrekt. Van de onjuistheid van de mededeling van [G] kan dan ook vooralsnog niet worden uitgegaan. Bovendien, al zou de mededeling van [G] wel onjuist zijn, maakt dit nog niet dat dit Avrotros is aan te rekenen aangezien het voldoende duidelijk is dat het eigen woorden van [G] zijn en niet een constatering van Avrotros (zie EHRM 16 maart 2017, Appl. Nr. 58493/13 (Ólafsson/IJsland).

E.
met betrekking tot de mededeling dat [eiseres sub 3] slechts twintig tot veertig sterilisaties zou hebben laten uitvoeren en dat deze conclusie wordt getrokken na een interview met één dierenarts op het eiland

4.13.

In de Uitzending zit een fragment, waarin de reporter met een van de dierenartsen spreekt die voor [eiseres sub 3] sterilisaties en castraties uitgevoerd heeft, namelijk de heer [I] . Door de reporter wordt gevraagd naar de aantallen honden die hij geholpen heeft voor [eiseres sub 3] (“Waar moet ik aan denken? Tien, vijftien, honderd?”) deelt deze dierenarts mee:

‘Misschien twintig, dertig, veertig, in die orde van grootte. Je maakt een punt als je zegt: wij hebben in de media het idee dat het grootser wordt voorgedaan dan het is.’

Verder deelt de dierenarts mee:

‘Op het moment dat jij gaat zeggen dat je al heel druk bezig bent, terwijl dat helemaal nog niet zo is en iedereen kan daar ook eigenlijk wel achter komen dat het niet helemaal zo is, dan denk ik, daar kun je jezelf mee in de voet schieten, zal ik maar zeggen.’

4.14.

Anders dan [eisers c.s.] stelt, wordt in de Uitzending door Opgelicht?! niet gesteld of de suggestie gewekt dat [eiseres sub 3] in zijn totaliteit slechts twintig tot veertig sterilisaties heeft doen uitvoeren. Dierenarts [I] verklaart slechts hoeveel sterilisaties hij zelf voor [eiseres sub 3] heeft uitgevoerd. Aan het eind van de Uitzending wordt bovendien nog expliciet meegedeeld dat [eiseres sub 1] via haar advocaten heeft laten weten dat er in totaal 161 honden geadopteerd zijn en dat 294 honden zijn gesteriliseerd.

F.
met betrekking tot de opbrengst van de kersttruienactie

4.15.

De presentator van Opgelicht?! de heer [J] deelt over de opbrengst van de kerstruienactie bij het Kruidvat (zie 2.13) in de Uitzending het volgende mee:

Ja, uiteraard hebben we nagevraagd bij de advocaat van [eiseres sub 1] waar het geld naartoe gaat. Die vraag werd niet beantwoord.

4.16.

Deze mededeling is in zijn algemeenheid niet juist. In de brief van 22 november 2019 van [eisers c.s.] aan Avrotros wordt namelijk gemeld dat een aanzienlijk deel van de opbrengst van de kerstruienactie van Kruidvat direct naar [eiseres sub 3] gaat ‘en ten goede van de samenwerking en de honden zal worden aangewend’. Avrotros stelt in het kort geding dat de vraag waar het geld
preciesnaar toegaat daarmee niet beantwoord is. Maar deze vraag is niet zo aan [eisers c.s.] gesteld. Ook de eerder door Opgelicht?! opgestelde vragenlijst (zie 2.16) ziet daar niet op.

G.
met betrekking tot de in de Uitzending gedane mededeling dat [eiseres sub 1] tijdens de samenwerking met [organisatie] slechts één keer het center heeft bezocht

4.17.

[eisers c.s.] verwijt Opgelicht?! dat in de Uitzending door de voice-over wordt gesteld dat [eiseres sub 1] gedurende de samenwerking met [organisatie] slechts eenmaal op het terrein zou zijn geweest. Deze mededeling acht [eisers c.s.] onjuist en misleidend. Volgens [eisers c.s.] is [eiseres sub 1] in september 2018 namelijk drie aaneengesloten weken op het terrein geweest en in januari 2019 nog een week.

4.18.

De vraag of [eiseres sub 1] een of twee keer het terrein van [organisatie] heeft bezocht, kan in het midden blijven. [eisers c.s.] gaat in het verwijt aan Avrotros er namelijk ten onrechte aan voorbij dat het niet Opgelicht?! is die stelt dat sprake is geweest van één bezoek. Door de voice-over wordt duidelijk verteld dat vrijwilligers aan Opgelicht?! hebben meegedeeld dat [eiseres sub 1] slechts één keer een bezoek heeft gebracht. Er is geen reden om aan te nemen dat deze mededeling niet aan medewerkers van Opgelicht?! is gedaan. Voor zover deze mededeling onjuist is, kan dit Avrotros niet worden verweten. Van Avrotros mag in zijn algemeenheid worden verwacht dat zij onderzoek doet naar de feiten, maar niet alles wat door derden tegen haar gezegd wordt moet op juistheid worden gecontroleerd. In dit specifieke geval is ook geen sprake van een op Avrotros rustende onderzoeksplicht.

H.
met betrekking tot het in de steek laten van [organisatie] en de honden

4.19.

In de Uitzending (13:48-14:12) komt [B] aan het woord over de breuk met [eiseres sub 3] en de gevolgen voor onder meer de opvang van honden. [B] vertelt dat door de breuk alles wat zij in negen jaar heeft opgebouwd ineens met de grond gelijk is gemaakt. De voice-over maakt vervolgens melding van het door [eiseres sub 3] gedane aanbod om [B] ‘niet met alle honden te laten zitten’. Dat dit aanbod is gedaan wordt geïllustreerd aan de hand van een geluidsfragment uit een interview met [eiser sub 2] :

‘Of wij die honden willen? Ja tuurlijk! We zijn een [handelsnaam] aan het opzetten, de honden staan bij ons op nummer één, daar doen we het voor, de hele passie komt vanuit de honden.’

4.20.

De voice-over vervolgt (14:33) met de mededeling dat in de praktijk blijkt dat het [handelsnaam] geen hond heeft opgehaald na de scheiding met [organisatie] . Wel wordt – aldus de voice-over - twee maanden na de breuk de woonunit, waarin [B] en haar man woonde, volgens afspraak weg getakeld.

4.21.

[eisers c.s.] acht de in de Uitzending door de voice-over gedane mededeling dat geen hond door [eiseres sub 3] is opgehaald uiterst kwalijk en misleidend, omdat de advocaat van [organisatie] bij brief van 18 maart 2019 het aanbod om de honden over te nemen uitdrukkelijk van de hand heeft gewezen. Met Avrotros is de voorzieningenrechter echter van oordeel dat dit laatste niet blijkt uit de brief van 18 maart 2019. In de brief wordt wel meegedeeld dat [organisatie] geen gebruik wenst te maken van het aanbod van [eiseres sub 3] om per 1 april tot en met 30 juni 2019 het Center over te nemen, maar niet duidelijk is in hoeverre dit ziet op het door [eiseres sub 3] gedane aanbod om [organisatie] niet met alle honden te laten zitten.

4.22.

De mededeling van de voice-over dat geen hond door [eiseres sub 3] is opgehaald, is dus feitelijk juist. Nu deze mededeling echter direct volgt op het geluidsfragment van [eiser sub 2] waarin wordt gesteld dat [eiseres sub 3] de honden wil hebben en dat de honden op nummer één staan, ontstaat een tegenstrijdig en voor [eiseres sub 3] negatief beeld. Dit beeld wordt niet nader genuanceerd. Anders dan [eisers c.s.] is de voorzieningenrechter, gelet ook op hetgeen onder 4.21 is overwogen, niet van oordeel dat dit betekent dat ook sprake is van een uiterst kwalijke en misleidende opmerking. Van het door [eisers c.s.] gestelde dat daarmee ook het beeld wordt geschetst zij [organisatie] in de steek heeft gelaten, is evenmin sprake.

I.
met betrekking tot de door [eisers c.s.] gestelde mededeling van de presentator van Opgelicht?! dat [eiseres sub 3] slechts twee vrijwilligers op het eiland zou hebben en dat hierdoor het beeld wordt opgeroepen van een stichting die nauwelijks activiteiten verricht en daar niet op toegerust is.

4.23.

Dit verwijt mist feitelijke grondslag. Anders dat [eisers c.s.] stelt, deelt de presentator [J] in de Uitzending namelijk niet mee dat [eiseres sub 3] slechts twee vrijwilligers op Curaçao heeft. In het programma (16:27) wordt namelijk meegedeeld:

‘Wij vinden op Curaçao in totaal twee vrijwilligers, een echtpaar dat niet op camera wil reageren. Ze bevestigen wel dat er tot nu toe vrijwel niets gebeurd op het eiland.’

J.
met betrekking tot de intimidatie van mensen die twijfels uiten over [eiseres sub 3]

4.24.

In de Uitzending wordt door een voice-over gemeld (18:55) dat een aantal mensen dat op Facebook twijfels uit over het center, wordt aangepakt door de advocaat van [eiseres sub 1] . Ook wordt gemeld dat kritische geluiden worden betiteld als onrechtmatig. Geef je niet tijdig je privé-gegevens, dan dreigt de advocaat aldus de voice-over deze te achterhalen via je werkgever. Ter illustratie worden in de Uitzending screenshots getoond van Facebook-messenger berichten van mr. De Vries, waaronder een screenshot waarin naar het woonadres of e-mailadres gevraagd wordt. Indien – aldus het vervolg van het bericht - niet tijdig aan dit verzoek wordt voldaan dan zou [eiseres sub 1] en [eiseres sub 3] mogelijk genoodzaakt zijn om via het adres van de werkgever contact met op te nemen.

4.25.

[eisers c.s.] betwist dat personen die twijfels uiten over [eiseres sub 1] en [eiseres sub 3] worden benaderd door de advocaten van [eisers c.s.] . Volgens [eisers c.s.] zijn alleen sommaties verzonden naar mensen die ernstig grievende berichten over [eiseres sub 3] op Facebook plaatsten als onderdeel van een lastercampagne, waaronder volledig ongegronde beschuldigingen van oplichting en verduistering. Verder is gesteld dat slechts met één persoon via Facebook contact gezocht is met het verzoek om vrijwillig contactgegevens te verstrekken, aangezien alleen de gegevens van de werkgever vindbaar waren.

4.26.

De voorzieningenrechter is van oordeel dat in de Uitzending niet wordt gesteld of het beeld wordt gecreëerd dat iedereen die zich kritisch uitlaat over [eiseres sub 3] of [eiseres sub 1] met sommaties worden bestookt. Wel is duidelijk dat [eiseres sub 3] en [eiseres sub 1] niet alles over hun kant laten gaan. De mededeling in de Uitzending dat kritische geluiden door [eiseres sub 3] en [eiseres sub 1] worden aangemerkt als onrechtmatig, wordt gedaan zonder dat op de inhoud van de berichtgeving wordt ingegaan. Uit de door [eisers c.s.] als productie 18 overgelegde voorbeelden blijkt dat sommige uitlatingen (veel) verder gaan dan het maken van een kritische opmerking. Niet onaannemelijk is dat de sommaties inderdaad alleen verzonden worden naar mensen die ernstig grievende berichten over [eiseres sub 3] op Facebook plaatsten als onderdeel van een lastercampagne, waaronder volledig ongegronde beschuldigingen van oplichting en verduistering. Dit is niet het beeld dat de Uitzending oproept. Bovendien is onjuist dat in het bericht van de advocaat van [eisers c.s.] staat dat via de werkgever het privéadres wordt achterhaald.

K.
met betrekking tot de marketingkosten en de benefietavond

4.27.

In de Uitzending (19:40) wordt door de voice-over meegedeeld dat [eiseres sub 1] stelt dat elk dubbeltje van de donateurs op de juiste plaats terecht komt, maar dat uit het jaarverslag blijkt dat [eiseres sub 3] meer geld uitgeeft aan marketing dan aan de verzorging van de honden. Een dergelijke door Opgelicht?! gedane uitlating roept bij de kijker ontegenzeggelijk de vraag op of gedoneerde gelden wel goed besteed worden.

4.28.

Bij de beantwoording van de vragenlijst op 21 november 2019 (vraag 10: Er is volgens het jaarverslag meer geld uitgegeven aan marketing dan aan de opvang en verzorging van dieren. Hoe verklaart u dit?) heeft [eisers c.s.] aangegeven dat dit een vertekend beeld is en verduidelijking behoeft. Deze in de brief gegeven verduidelijking is in de Uitzending ook gemeld. In de Uitzending (25:13) wordt namelijk gemeld dat [eiseres sub 1] advocaat heeft laten weten dat de marketingkosten van € 45.000,-- in 2018 volledig zijn besteed aan het benefietgala. Deze kosten zouden zijn gedekt door de verkoop van tickets voor dit evenement. [eisers c.s.] wordt dan ook niet gevolg in haar standpunt dat in de Uitzending geen context is gegeven aan de post marketingkosten van € 45.000,--. Dat Avrotros, zoals door [eisers c.s.] is gesteld, ‘uiterst misleidend’ heeft gehandeld blijkt dan ook niet.

L.
met betrekking tot de opbrengst van de benefietavond

4.29.

In de uitzending (voice-over) wordt over de opbrengst van de benefietgala onder meer het volgende gemeld (21:17-21:41):

‘Het gala brengt volgens de stichting in totaal twee ton op, op rekeningafschriften zien wij die niet terug. [eiseres sub 1] advocaat bevestigt ons dit, het blijft onduidelijk hoeveel geld er bij de honden terecht is gekomen. Volgens de website van de foundation is een deel van de twee ton al uitgegeven aan dierenartsen en voer. Op sociale media beweert [eiseres sub 1] echter dat het volledig is gereserveerd voor de bouw.’

4.30.

Volgens [eisers c.s.] wordt door deze onjuiste mededeling het beeld geschetst dat de opbrengst van de benefietavond ‘geheel niet op rekening’ van DierenLot terecht is gekomen en dat door [eiseres sub 3] een onjuiste voorstelling van zaken is gegeven over het opgehaalde bedrag en dat daarmee het beeld wordt bevestigd van misleiding, manipulatie en bedrog, zoals de kijker dat verwacht in een programma als Opgelicht?!.

4.31.

Anders dan [eisers c.s.] stelt wordt in de Uitzending over de door [eisers c.s.] genoemde opbrengst van € 200.000,-- niet het beeld geschetst dat de
gehele opbrengstniet in de boeken terug is te vinden. Er wordt door Opgelicht?! meegedeeld dat de opbrengst van ‘twee ton’ niet in de boeken terug te vinden is. Deze mededeling is feitelijk ook juist. In de antwoordbrief van 19 november 2019 van [eisers c.s.] wordt bij vraag 16 zelf gesteld dat er een discrepantie zit tussen het op de avond toegezegde bedrag en de daadwerkelijk storting. Als reden daarvoor wordt gegeven dat een toezegging om ongeveer € 33.000,-- te storten (om uiteindelijk exact op € 200.000,-- uit te komen) tot op heden niet is nagekomen en dat een bedrag van € 30.000,-- door DierenLot is toegezegd, maar dat dit bedrag pas betaald zal worden als het nieuwe Rescue Center in gebruik is. Verder is volgens [eisers c.s.] een fout in de eindberekening geslopen, omdat de BTW correctie niet is toegepast.

M.
met betrekking tot de post aansluitkosten elektra ten bedrage van ANG 9.854,-- (€5.000,--)

4.32.

In de Uitzending wordt meegedeeld dat voor de tijdelijke winkel op [adres] naast de huur van € 750,-- per maand nog een bedrag van ANG 9.864,-- (‘een slordige 5.000,-- euro’) voor aansluitkosten stroom betaald is. Dit bedrag heeft Opgelicht?! gehaald uit het door Avrotros als productie 24 overlegde jaarverslag van [eiseres sub 3] , met boekjaar 12 juli 2018 t/m 31 december 2018. [eisers c.s.] betwist dat deze kosten zien op de tijdelijke winkel op [adres] . Volgens [eisers c.s.] hebben deze kosten te maken met de wateraansluiting ten behoeve van het onder 2.5 bedoelde terrein van [organisatie] (randnummers 74 en 106 dagvaarding).

4.33.

Hoewel er aanknopingspunten zijn voor de juistheid van het standpunt van [eisers c.s.] (de kosten staan in het jaarverslag vermeld onder het kopje Huisvestingskosten), kan zij vooralsnog niet in haar standpunt worden gevolgd. Volgens het jaarverslag gaat het namelijk ook om aansluitkosten elektra (waarvan [eisers c.s.] in haar brief van 5 december 2019 onder punt m zelf ook nog vanuit gaat), terwijl het volgens [eisers c.s.] ter zitting moet gaan om een wateraansluiting. Deze onduidelijkheid dient in deze procedure voor rekening van [eisers c.s.] te komen, nu deze procedure zich niet leent voor bewijslevering.

N.
met betrekking tot het niet hebben beantwoorden door [eisers c.s.] van alle vragen

4.34.

Opgelicht?! heeft bij e-mail van 13 november 2019 aan [eisers c.s.] een e-mail gestuurd waarin een groot aantal vragen zijn geformuleerd. In de Uitzending wordt door de presentator [J] meegedeeld dat niet alle vragen zijn beantwoord (21:49). [eisers c.s.] stelt dat niet alleen alle vragen van de vragenlijst beantwoord zijn, maar ook dat alle aanvullende vragen beantwoord zijn en dat er ook nog proactief informatie is verstrekt aan Opgelicht?!

4.35.

Hoewel [eisers c.s.] bij brief van 19 november 2019 haar antwoorden op de door Opgelicht?! opgestelde vragenlijst aan Avrotros heeft toegezonden, zijn feitelijk niet alle vragen beantwoord. Zo is, zoals door Avrotros is betoogd, de vraag waarom er geen contactgegevens van de dierenambulance op de website van [eiseres sub 3] staan niet beantwoord. De in de brief gestelde gebrekkigheid van de ambulance kan niet als een antwoord op deze vraag worden beschouwd. Zeker niet nu [eisers c.s.] ook stelt dat de ambulance wel voor langere periodes actief is ingezet.

O.
met betrekking tot het niet op camera willen reageren door [eiseres sub 1]

4.36.

De presentator [J] deelt in de Uitzending mee dat [eiseres sub 1] uiteraard om een reactie is gevraagd op camera, maar dat [eiseres sub 1] daar niet op ingegaan is (24:09-24:14). Deze mededeling geeft de kijker onmiskenbaar het beeld [eiseres sub 1] niet bereid is geweest om op camera te reageren op de door Opgelicht?! behandelde kwestie en zich wenst te verschuilen. Geen melding wordt gemaakt van het feit dat de advocaten van [eisers c.s.] nog voor de Uitzending tot twee keer toe (bij brief van 22 november 2019 en bij e-mail van 29 november 2019) nadrukkelijk gevraagd hebben om ‘live’ in het programma aanwezig te mogen zijn om te reageren op het item, omdat zij niet wilden dat in de opgenomen reactie zou worden geknipt. Opgelicht?! heeft dit verzoek van de advocaten van [eisers c.s.] afgewezen.

4.37.

Het was dan ook zorgvuldiger geweest indien gemeld zou zijn dat de advocaten van [eiseres sub 1] alleen wilden reageren als dit live in de uitzending zou zijn. Het is dan aan Opgelicht?! om aan te geven dat zij daar geen gebruik van heeft willen maken. Dit laatste is overigens ook het goed recht van Opgelicht?! Het is namelijk niet aan [eisers c.s.] om het format van het programma te bepalen. Ter zitting is door Avrotros gemotiveerd meegedeeld dat vanaf het bestaan van het programma slechts één keer iemand live kon reageren op een reportage die over de persoon zelf ging. Derden die live in het programma aanwezig zijn, zijn onder meer deskundigen die een toelichting geven over een bepaald onderwerp.

P.
met betrekking tot het beheer van de gelden van [eiseres sub 3]

4.38.

In de Uitzending worden kanttekeningen geplaatst bij de door [eiseres sub 1] in de media gedane mededelingen dat het (exclusieve) beheer van de gelden van [eiseres sub 3] ligt bij DierenLot. In dat kader wordt een fragment ten gehore gebracht van het telefoongesprek dat het programma heeft gehad met een medewerker van DierenLot (vanaf 24:51):

Opgelicht?!: ‘Wie gaat er over de uitgaven?’

Woordvoerster DierenLot: ‘Het [handelsnaam] ’

Opgelicht?!: ‘Daar gaan jullie niet over?’

Woordvoerster Dieren Lot: ‘Nee, in principe niet nee’

Opgelicht?!: ‘Wie bepaalt of er een rekening betaald wordt?’

Woordvoerster DierenLot: ‘Dat is in principe [eiseres sub 1] , dat is [eiseres sub 1] ja.’

4.39.

Het is niet onrechtmatig te achten dat Opgelicht?! voormeld fragment in het Programma ten gehore heeft gebracht. Duidelijk is dat niet Opgelicht?! zelf, maar een derde deze mededeling doet. [eisers c.s.] heeft nog gesteld dat Opgelicht?! de medewerker van DierenLot onder valse voorwendselen heeft opgebeld, maar enige onderbouwing daarvan wordt niet gegeven. Ook de omstandigheid dat Avrotros voor de Uitzending in bezit was van de onder 2.2. bedoelde verklaring van de directeur van DierenLot betekent niet dat Opgelicht geen gebruik van het telefoongesprek had mogen maken. Hier geldt wel dat het op de weg van Avrotros, als zorgvuldig journalist, zeker in een programma als Opgelicht?!, had gelegen om onderzoek te doen naar de tegenstrijdigheid van deze verklaringen of op zijn minst te melden dat de directeur van DierenLot schriftelijk verklaard heeft dat DierenLot de exclusieve beheerder is van de bankrekening die [eiseres sub 3] bij haar heeft en dat [eiseres sub 3] niet beschikt over nog een aparte bankrekening in Nederland waar donaties op kunnen worden verricht.

toepassing van de onder 4.3 genoemde belangenafweging

4.40.

Zoals hiervoor is vermeld, is in de Uitzending aandacht gevraagd voor de stand van zaken van de door [eiseres sub 3] medio mei 2018 aangekondigde oprichting van een [handelsnaam] op Curaçao. Ook wordt gesproken over de vraag wat met de donatiegelden is gebeurd. Dit is het goede recht van Avrotros, nu onder haar vrijheid van meningsuiting valt haar belang zich in het openbaar kritisch, informerend, opiniërend en waarschuwend uit te laten over misstanden die de samenleving raken. De enkele omstandigheid dat het programma Opgelicht?! heet en dat op de website staat dat Opgelicht?! een tv-programma is met spraakmakende reportages over oplichtingspraktijken en de laatste nieuwtjes, waarschuwingen en tips uit de wereld van fraude en bedrog, terwijl Avrotros [eisers c.s.] niet beticht van dergelijke zaken, maakt de Uitzending nog niet reeds onrechtmatig. Van (bijkomende) omstandigheden dat toch sprake is van een onrechtmatigheid die leidt tot toewijzing van de vorderingen is niet gebleken. Daartoe is het volgende van belang geacht.

4.41.

Dat sprake is van misleiding, manipulatie en bedrog wordt in de Uitzending niet gesteld. Anders dan [eisers c.s.] nadrukkelijk en bij herhaling betoogt geldt ook niet dat dit beeld door Avrotros op andere wijze is geschetst. De Uitzending eindigt ook met de conclusie dat ervan uit gegaan wordt dat de bedoeldingen van [eiseres sub 1] oprecht zijn, maar dat [eiseres sub 3] steken heeft laten vallen. Als al een beeld is ontstaan dat de Uitzending gaat over misleiding, manipulatie en bedrog door [eisers c.s.] , geldt dat [eisers c.s.] dit beeld over de Uitzending zelf heeft doen laten ontstaan door hetgeen zij in de diverse media (zie 2.19) naar voren heeft gebracht.

4.42.

Voor de voorzieningenrechter telt bij de belangenafweging (zwaar) mee dat het overgrote deel van hetgeen in de Uitzending naar voren is gebracht voldoende steun vindt in het ten tijde van de Uitzending daarvan beschikbare feitenmateriaal waarover Avrotros beschikte en kon beschikken. Dit betreffen de onder A, B, C, D, E, G, I, K, L M en N genoemde onderwerpen.

4.43.

Voor de onder H, O en P genoemde onderwerpen geldt dat de berichtgeving wel zorgvuldiger had gekund, maar [eisers c.s.] kan niet worden gevolgd in haar standpunt dat sprake is van uiterst kwalijk en misleidende opmerking.

4.44.

Niet juist is de berichtgeving over de onderwerpen F en J. De berichtgeving in de Uitzending over deze onderwerpen dragen ook onmiskenbaar bij aan het beeld dat vraagtekens gezet kunnen worden bij de goedheid van [eisers c.s.] . Dit voor [eisers c.s.] negatieve beeld wordt versterkt door de ongenuanceerde mededeling dat zij ook niet bereid is geweest om op camera te willen reageren om verantwoording af te leggen (onderwerp O).

4.45.

Aan [eisers c.s.] kan worden toegegeven dat bepaalde uitingen in de uitzending niet geheel lijken te kloppen en dat bepaalde zaken zorgvuldiger hadden kunnen worden weergegeven. Dit maakt niet dat het door [eisers c.s.] gestelde, namelijk dat de Uitzending bestaat uit een opeenstapeling en aaneenschakeling van feitelijke onjuistheden, lichtvaardige beschuldigingen en tendentieuze beweringen, juist is. Bovendien geldt dat de als onjuist aangemerkte uitlatingen niet van wezenlijk belang zijn, in die zin dat zij niet de kern van de Uitzending vormen.

4.46.

Verder geldt dat het door [eisers c.s.] geuite verwijt dat haar geen ‘adequaat wederhoor’ is geboden niet juist is. Voorafgaand aan de Uitzending is tussen partijen uitvoerig schriftelijk contact geweest en heeft [eisers c.s.] Avrotros gevraagd (en ongevraagd) van informatie voorzien. Delen van het door [eisers c.s.] gevoerde weerwoord is ook in de Uitzending terecht gekomen. De omstandigheid dat geen weerwoord op camera in de Uitzending kon worden getoond is een gevolg van de keuze van [eisers c.s.] om alleen live in de Uitzending te willen reageren. Bovendien is in de Uitzending verder in voldoende mate aandacht gegeven aan het (andersluidende) standpunt van [eisers c.s.] en is aan het einde van de Uitzending nog expliciet verwezen naar de website van Avrotros waar de vragenlijst van 13 november 2019 met antwoorden van [eisers c.s.] (nog steeds) te vinden is alsook een reactie van [eiseres sub 3] van 25 november 2019 op de Uitzending zelf.

4.47.

De omstandigheid dat [eiseres sub 3] een charitatieve instelling is die afhankelijk is van de goodwill van het publiek, maakt de belangenafweging, in het licht van al het voorgaande, niet anders.

Conclusie

4.48.

De slotsom is dat de vorderingen niet voor toewijzing in aanmerking komen.

4.49.

[eisers c.s.] zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van Avrotros worden begroot op:

- griffierecht € 656,00

- salaris
980,00

Totaal € 1.636,00

5.De beslissing

De voorzieningenrechter

5.1.

wijst de vorderingen af,

5.2.

veroordeelt [eisers c.s.] in de proceskosten, aan de zijde van Avrotros tot op heden begroot op € 1.636,00,

5.3.

veroordeelt [eisers c.s.] in de na dit vonnis ontstane kosten, begroot op € 157,00 aan salaris advocaat,

5.4.

verklaart dit vonnis wat betreft de kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad.

Dit vonnis is gewezen door mr. M.M.J. Schoenaker, voorzieningenrechter, bijgestaan door mr. T. Stokvis, griffier, en in het openbaar uitgesproken op 29 januari 2020.^[1]

ECLI:NL:RBMNE:2020:304

Afwijzing vordering tot rectificatie en verwijdering uitzending Opgelicht?!

Uitspraak

RECHTBANK MIDDEN-NEDERLAND

Vonnis in kort geding van 29 januari 2020

1.[eiseres sub 1] ,

1.De procedure

2.De feiten

3.Het geschil

4.De beoordeling

5.De beslissing

Voetnoten