ECLI:NL:RBMNE:2019:346

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK MIDDEN-NEDERLAND

Civiel recht

handelskamer

locatie Utrecht

zaaknummer / rolnummer: C/16/410878 / HA ZA 16-170

Vonnis van 30 januari 2019

in de zaak van

de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

EXCLUPARTS B.V.,

gevestigd te Nijmegen ,

eiseres in conventie,

verweerster in reconventie,

advocaat mr. V.V.A. Lipman te Nijmegen,

tegen

de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

LED INTERNATIONAL B.V.,

gevestigd te Leersum ,

gedaagde in conventie,

eiseres in reconventie,

advocaat mr. I.P. Rietveld te Arnhem.

Partijen zullen hierna Excluparts en Led International genoemd worden.

1.De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

het tussenvonnis van 7 februari 2018
het deskundigenbericht, gedeponeerd ter griffie van de rechtbank op 9 oktober 2018
de conclusie na deskundigenbericht van Excluparts met vermeerdering van eis
de antwoordconclusie na deskundigenbericht van Led International .

1.2.

Ten slotte is vonnis bepaald.

2.De verdere beoordeling

2.1.

Excluparts moet bewijzen dat de niet door haar verkochte led TL-buizen en de wel door haar verkochte maar geretourneerde led TL-buizen, afkomstig uit de partij van 5.400 na ombouw (verwijdering van de blauwe draad) zodanige gebreken bevatten, dat deze van mindere kwaliteit zijn dan de proefpartij (vonnis 7 februari 2018, 2.24). De rechtbank heeft een deskundige benoemd om te onderzoeken of de led TL-buizen een of meer van de door Excluparts aangevoerde gebreken bevatten.

2.2.

Naar aanleiding van het deskundigenbericht komt de rechtbank tot het oordeel dat de led TL-buizen niet voldoen aan de eisen die Excluparts daaraan mag stellen. Dat betekent dat Led International toerekenbaar tekort is geschoten in de nakoming van haar verplichtingen, zodat zij schadevergoeding aan Excluparts moet betalen. Dit oordeel wordt hierna toegelicht. Daarna zal de rechtbank ingaan op de begroting van de schade. Vervolgens komt de vordering in reconventie aan de orde.

Tekortkoming

2.3.

Led International heeft geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid om te reageren op de conceptrapportage van de deskundige. Daardoor heeft zij de deskundige de gelegenheid ontnomen om eventuele opmerkingen van Led International te betrekken in zijn definitieve rapport. Dat betekent dat de rechtbank aan de stellingen in de akte van Led International , voor zover daarmee de bevindingen en conclusies van de deskundige worden bestreden, weinig waarde hecht. Dat geldt temeer voor wat betreft eventuele stellingen van Led International die niet zijn onderbouwd, bijvoorbeeld met stukken.

2.4.

Ondertussen is gebleken dat de in de bewijsopdracht genoemde ‘partij van 5.400’ eigenlijk een partij van 5.398 is. Twee van de verkochte led TL-buizen zijn namelijk niet bij Excluparts afgeleverd (vonnis 4 oktober 2017, 2.19).

2.5.

De deskundige is gevraagd of de door hem onderzochte led TL-buizen van een mindere kwaliteit waren dan de proefpartij. Die vraag heeft de deskundige bevestigend beantwoord. De conclusie van de deskundige is dat de montage van de ledprint slecht is, waardoor de print losraakt en de koeling vermindert. Deze conclusie is gebaseerd op het volgende.

2.6.

De deskundige had een led TL-buis van de proefpartij tot zijn beschikking en heeft allereerst een monster uit de proefpartij vergeleken met een monster uit de omgebouwde partij van 5.398. In de proefpartij is de printplaat gemonteerd in een kleminrichting en wordt een continue mechanische druk op de print uitgeoefend zodat hij op zijn plaats blijft en de koeling optimaal blijft. In de tweede levering is de printplaat gelijmd op de ondergrond met een dikke laag van een pasta. De mechanische beklemming is niet aanwezig. De mechanische bevestiging berust volledig op de kwaliteit van de verlijming.

2.7.

Bij 6 van de 417 onderzochte buizen was de print aan één zijde losgekomen. Daarover zegt de deskundige het volgende. De constructie van de buis is dusdanig dat het loslaten van de ledprint tot gevolg heeft dat hij uit zijn positie kan vallen en daarmee mogelijk een gevaarlijke situatie kan opleveren. Afhankelijk van de montage in het armatuur. Het loslaten van de print zal ook tot gevolg hebben dat de temperatuur van de leds zal oplopen omdat de koeling vermindert. Het oplopen van de temperatuur van de leds heeft direct invloed op de te verwachten levensduur van de leds.

2.8.

Led International heeft de door de deskundige besproken mogelijke gevolgen van het loslaten van de printplaten niet weersproken. Alleen al op grond hiervan kan worden geconcludeerd dat de partij van 5.398 van een mindere kwaliteit is dan de proefpartij, zodat vaststaat dat Led International toerekenbaar tekort is geschoten in de nakoming van haar verplichting om aan Excluparts led TL-buizen te leveren van minimaal dezelfde kwaliteit als de proefpartij.

2.9.

Daarnaast geldt het volgende.

2.10.

In afwijking van de proefpartij, zat in alle 5.398 led TL-buizen een blauwe draad die in China was aangebracht. Dit was gedaan omdat dan geen verbindingsstarter meer nodig is. De led TL-buizen die zijn voorzien van een dergelijke blauwe draad mogen alleen worden geïnstalleerd als de stroomverbinding is onderbroken (vonnis 29 maart 2017, 2.14). Excluparts wilde geen led TL-buizen met een blauwe draad.

2.11.

Bijna alle led TL-buizen (5.394) zijn hierna omgebouwd: 778 door Excluparts , 4.519 door de sociale werkplaats (op kosten van Led International ) en 97 door [naam] (op kosten van Led International ). Het ombouwen bestond eruit, dat de blauwe draad is doorgeknipt en dat de uiteinden van die draad zijn voorzien van isolatiemateriaal.

2.12.

Uit het door Excluparts overgelegde overzicht (productie 38) blijkt dat Excluparts daarna (van de omgebouwde 5.394 led TL-buizen) 2.162 buizen heeft verkocht, waarvan er 257 zijn geretourneerd in verband met klachten. Excluparts heeft momenteel nog 3.489 buizen op voorraad. Daarvan zijn 441 buizen omgebouwd door Excluparts , 97 door [naam] en 2.951 door de sociale werkplaats.

2.13.

Het besluit om de ombouw uit te voeren is volgens de deskundige juist omdat het product in niet omgebouwde staat een gevaar voor elektrocutie opleverde. Over de wijze van ombouw zegt de deskundige het volgende.

De serie omgebouwd door Excluparts is voorzien van een krimpkous. De draad is doorgeknipt en beide uiteinden zijn middels een krimpkous geïsoleerd. Hierdoor ontstaat een deugdelijke en goede isolatie. De serie omgebouwd door de sociale werkplaats/ [naam] is geïsoleerd met een isolatietape. Dit is geen deugdelijke manier van isoleren en de tape is mechanisch niet geborgd.

2.14.

Over het gebruik van isolatietape (in plaats van krimpkousen) concludeert de deskundige het volgende. De isolatietape is ondeugdelijk aangebracht, hetgeen is aangetoond door diverse constateringen waarbij de afgeknipte draad direct contact kon maken met de aluminium behuizing. Hierbij was voornamelijk een risico op elektrocutie. Risico voor een directe kortsluiting is niet vastgesteld.

2.15.

In 15 van de door de deskundige onderzochte 230 buizen die waren omgebouwd door de sociale werkplaats/ [naam] heeft de deskundige geconstateerd dat de isolatietape te kort was. In 13 van die buizen heeft de deskundige geconstateerd dat de isolatietape open was, dat wil zeggen dat deze inmiddels aan het loslaten was waardoor het uiteinde van de afgeknipte bedrading niet meer geïsoleerd was.

2.16.

Excluparts heeft na ontvangst van de 5.398 buizen - uit het deskundigenbericht volgt: terecht - aangedrongen op ombouw. Daarmee heeft zij aan Led International laten blijken dat de buizen wat dit aspect betreft mochten afwijken van de proefpartij, op voorwaarde dat de ombouw kwalitatief goed zou zijn. Uit het deskundigenrapport blijkt dat de door Excluparts uitgevoerde ombouw van goede kwaliteit is, maar de door de sociale werkplaats/ [naam] uitgevoerde ombouw niet. Ook wat de ombouw betreft is Led International dus toerekenbaar tekort geschoten in de nakoming van haar verplichtingen.

2.17.

Uit het voorgaande blijkt dat de stelling van Led International dat de geconstateerde gebreken in de door haar omgebouwde led TL-buizen door Excluparts zelf zijn veroorzaakt, niet slaagt. Daarnaast zal de rechtbank op grond van het hierboven geoordeelde, terugkomen op het eerder ingenomen uitgangspunt dat de door [naam] omgebouwde led TL-buizen na reparatie door [naam] in goede staat zijn teruggegeven (vonnis 29 maart 2017, 4.6).

Schade

2.18.

De schade moet worden vastgesteld door de huidige situatie te vergelijken met de hypothetische situatie zonder wanprestatie. In verband daarmee moet de vraag worden beantwoord of de omgebouwde, niet verkochte led TL-buizen niet (voor normaal gebruik) kunnen worden verkocht, althans dat zij alleen kunnen worden verkocht voor lagere prijzen dan die voor de uit de proefpartij afkomstige led TL-buizen (vonnis 29 maart 2017, 4.10).

2.19.

Naar het oordeel van de rechtbank zijn de led TL-buizen, afkomstig van Led International en nu nog in opslag bij Excluparts , in hun huidige staat onverkoopbaar. Dit wordt hierna toegelicht.

2.20.

De deskundige heeft het volgende vastgesteld. De typeplaat bevat een instructie voor de inbouw van de buis. De instructie suggereert dat het voorschakeltoestel verwijderd moet worden hetgeen niet door een leek uitgevoerd kan worden. De instructie is ook dusdanig beperkt dat niet verwacht kan worden dat een ombouw [de rechtbank begrijpt: inbouw] juist uitgevoerd kan worden. Het verwijderen van het voorschakeltoestel levert een potentieel gevaar indien de eindgebruiker na verloop van tijd toch een TL-buis monteert.

2.21.

In het antwoord van de deskundige op vraag 6 staat hierover dat er onvoldoende instructie voor de gebruiker aanwezig is, waardoor de veiligheid na montage niet is gewaarborgd.

2.22.

Het volledige antwoord van de deskundige op vraag 6 luidt als volgt. In beide gevallen, ombouw door de sociale werkplaats en ombouw door Excluparts , is een onvoldoende waarborging van de veiligheid vastgesteld na ombouw van de led TL-buizen. Beide partijen hebben afgezien van een isolatietest die in een dergelijke productie-omgeving uitgevoerd dient te worden. (NEN-EN-IEC 62776:2014, Annex A, artikel A.2).

De producten omgebouwd door de sociale werkplaats [de rechtbank voegt daar aan toe: en door [naam] ] kunnen als gevaarlijk worden aangemerkt en moeten tenminste allemaal zeer uitvoerig worden nagekeken en hersteld voordat alsnog tot verkoop kan worden overgegaan.

Er is onvoldoende instructie voor de gebruiker aanwezig waardoor de veiligheid na montage niet is gewaarborgd. Ook wordt de suggestie gewekt dat de armaturen omgebouwd moeten worden hetgeen een wijziging tot gevolg heeft en daarmee de bestaande CE-markering (en eventuele keurmerken) ongeldig wordt.

2.23.

Hieruit leidt de rechtbank af dat, om de led TL-buizen alsnog geschikt te maken voor verkoop, in ieder geval nog noodzakelijk is dat:

een isolatietest wordt uitgevoerd in overeenstemming met de door de deskundige genoemde NEN-norm,
alle door de sociale werkplaats en [naam] omgebouwde led TL-buizen opnieuw worden opengemaakt, waarna de uiteinden van de doorgeknipte blauwe draden worden voorzien van een kwalitatief goede isolatie (bijvoorbeeld door middel van krimpkousen, zoals uitgevoerd door Excluparts ),
de instructie voor de inbouw van de led TL-buizen wordt verbeterd.

2.24.

Na de ombouw van alle led TL-buizen heeft Excluparts Led International in een brief van 19 oktober 2015 gesommeerd om uiterlijk 30 oktober 2015 schriftelijk te bevestigen dat zij een partij lampen zou leveren die voldoet aan hetgeen was overeengekomen. Aan die sommatie heeft Led International niet voldaan. Mede gelet op het deskundigenbericht is deze sommatie op goede gronden gedaan. Gelet op de weigering van Led International om daaraan te voldoen kan nu niet meer van Excluparts worden gevergd dat zij Led International alsnog in de gelegenheid stelt om de in 2.23 genoemde herstelwerkzaamheden uit te voeren. Ten overvloede geldt nog dat de CE-markering mogelijk ook na herstel ongeldig zal zijn; de rechtbank vindt het deskundigenbericht op dit punt niet duidelijk.

2.25.

Op grond van het voorstaande moet er voor de vaststelling van de hoogte van de schade van Excluparts vanuit worden gegaan dat de nog bij Excluparts opgeslagen led TL-buizen die afkomstig zijn van Led International , onverkoopbaar zijn.

2.26.

Wel is de rechtbank vooralsnog van oordeel dat de eisen van redelijkheid en billijkheid meebrengen dat Excluparts , als Led International dat wenst, alle hiervoor genoemde led TL-buizen op kosten van Led International teruggeeft aan Led International . Laatstgenoemde wordt daardoor namelijk in de gelegenheid gesteld om de herstelwerkzaamheden alsnog uit te voeren (of uit te laten voeren) en de buizen vervolgens te verkopen. Led International zal zich hierover in een akte moeten uitlaten (zie hierna).

2.27.

De hoogte van het bedrag dat Led International ter vergoeding van de schade aan Excluparts moet betalen, in ruil voor eventuele teruggave door Excluparts van die led TL-buizen aan Led International , kan als volgt worden vastgesteld.

2.28.

De schade moet worden begroot door de situatie dat Excluparts de led TL-buizen had kunnen verkopen te vergelijken met de huidige situatie, dat Excluparts de led TL-buizen níet kan verkopen. In haar conclusie na deskundigenbericht heeft Excluparts haar schade op basis van dit uitgangspunt begroot, waarbij zij haar vordering heeft vermeerderd.

2.29.

Over de hoogte van haar schade betoogt Excluparts het volgende. De schade bedraagt € 61.633,85. Dit bestaat uit gederfde winst van € 59.891,70, vermeerderd met de kosten voor de door Excluparts omgebouwde TL-buizen (€ 1.742,15). De gederfde winst is als volgt berekend. Als Excluparts de 3.489 voorradige led TL-buizen had kunnen verkopen, had zij daarmee een omzet van € 82.868,35 gerealiseerd. Op die omzet komen in mindering de voor de led TL-buizen betaalde inkoopkosten (€ 21.496,65, zie hierna) en de kosten voor certificering van de proeflampen ter hoogte van € 1.480,00.

2.30.

Ten aanzien van de door Excluparts begrote gederfde winst geldt het volgende. De rechtbank is het met Excluparts eens dat zij recht heeft op vergoeding van de winst die zij is misgelopen doordat zij de 3.489 voorradige led TL-buizen niet kan verkopen. Led International heeft over de wijze van berekening hiervan door Excluparts geen opmerkingen gemaakt en de rechtbank vindt dit een logische berekeningsmethode. Daarnaast staat vast dat de certificeringskosten € 1.480,00 bedroegen. De hoogte van de inkoopkosten staat voor de rechtbank echter nog niet vast. De rechtbank leidt uit de winstberekening van Excluparts af dat zij is uitgegaan van € 21.496,65 aan inkoopkosten (82.868,35 -/- 59.891,70 -/- 1.480,00). In de dagvaarding stelt Excluparts dat zij € 45.805,30 heeft betaald en € 1.718,72 heeft nabetaald voor de totale partij van 5.400 led TL-buizen. Dat zij voor 3.489 van die led TL-buizen (meer dan de helft van de totale partij) minder dan de helft van dat inkoopbedrag heeft betaald, is op het eerste gezicht niet aannemelijk en kan daarom zonder verdere uitleg niet worden aangenomen. Excluparts zal daarom in een akte moeten uitleggen hoe zij de inkoopkosten van de voorradige 3.489 led TL-buizen heeft berekend, of hoe deze volgens haar moeten worden berekend. Led International mag vervolgens op de akte van Excluparts reageren.

2.31.

De gevorderde kosten voor het ombouwen van de led TL-buizen komen voor toewijzing in aanmerking. Led International heeft niet betwist dat die kosten € 1.742,15 bedragen. Led International voert aan dat Excluparts het herstellen van de lampen aan Joyglow had moeten overlaten. Voor zover de rechtbank hieruit moet begrijpen dat Led International een beroep doet op vermindering van de vergoedingsplicht op grond van artikel 6:101 BW, slaagt dit niet. Voor een geslaagd beroep op artikel 6:101 BW is nodig dat Led International stelt en onderbouwt dat de schade (mede) een gevolg is van een omstandigheid die aan Excluparts kan worden toegerekend. Het uitgangspunt is dat Excluparts , voordat zij zelf overging tot het ombouwen van de led TL-buizen, eerst Led International de kans had moeten geven om de gebreken led TL-buizen te herstellen (vonnis 29 maart 2017, 4.7). Als Excluparts dat had gedaan, had Led International op dit moment geen schadevergoeding aan haar hoeven te betalen voor het laten verrichten van de ombouw van 778 led TL-buizen. In dat geval had Led International de TL-buizen zelf laten ombouwen (door [naam] of de sociale werkplaats). Tot welke kosten dat had geleid, en dat die kosten lager zouden zijn dan de schade die zij nu moet vergoeden (€ 1.742,15), heeft Led International niet toegelicht. Dat dit deel van de schade (gedeeltelijk) een gevolg is van het feit dat Excluparts zelf is overgegaan tot het ombouwen van 778 led TL-buizen, in plaats van dit aan Led International over te laten, is dus niet gebleken.

2.32.

De verdere gang van zaken is als volgt. Eerst dient Excluparts een akte in over de vraag die is gesteld in 2.30 (de hoogte van de inkoopkosten). Daarna dient Led International een akte in, waarin zij reageert op de akte van Excluparts én waarin zij zich uitlaat over de vraag of zij recht heeft op teruggaaf van de led TL-buizen en of zij die terug wil krijgen (zie 2.26). Vervolgens mag Excluparts nog een antwoordakte indienen, waarin zij uitsluitend reageert op de stellingen in de akte van Led International over (het recht op) teruggave van de led TL-buizen.

2.33.

Iedere verdere beslissing in conventie zal worden aangehouden.

In reconventie

2.34.

Uit het bovenstaande volgt dat de stelling van Led International , dat Excluparts ten onrechte beslag heeft laten leggen op haar bankrekening, niet slaagt. In het vonnis van 29 maart 2017 is al geoordeeld dat ook de stelling dat Excluparts onrechtmatig heeft gehandeld door een procedure tegen haar te starten niet slaagt (zie 4.15). Dat Led International recht heeft op schadevergoeding is dus niet gebleken, zodat de vorderingen in reconventie zullen worden afgewezen. In afwachting op de nog door partijen te nemen aktes, zullen alle (verdere) beslissingen in reconventie voorlopig worden aangehouden.

3.De beslissing

De rechtbank

In conventie

3.1.

bepaalt dat de zaak op de rol zal komen van
13 februari 2019voor het nemen van een akte door Excluparts zoals bedoeld in 2.30 (zie ook 2.32),

3.2.

bepaalt dat de zaak twee weken nadat Excluparts de akte als bedoeld in 2.30 heeft genomen op de rol zal komen voor het nemen van een akte door Led International , waarin zij reageert op de akte van Excluparts én ingaat op 2.26 (zie ook 2.32),

3.3.

bepaalt dat Excluparts twee weken nadat Led International de in 3.2 genoemde akte heeft genomen, mag reageren op (uitsluitend) het deel van deze akte dat gaat over 2.26 (zie ook 2.32),

In conventie en in reconventie

3.4.

houdt iedere verdere beslissing aan.

Dit vonnis is gewezen door mr. J.K.J. van den Boom en in het openbaar uitgesproken op 30 januari 2019.^[1]