ECLI:NL:RBMNE:2017:5278

• Datum uitspraak: 4 oktober 2017
• Publicatiedatum: 20 oktober 2017
• Zaaknummer: C/16/410878 / HA ZA 16-170
• Instantie: Rechtbank Midden-Nederland
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht
• Procedures: Tussenuitspraak
• Rechters: J.K.J. van den Boom
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Tussenuitspraak inzake non-conformiteit van led TL-buizen met behoefte aan deskundigenonderzoek

In deze zaak, die voor de Rechtbank Midden-Nederland is behandeld, gaat het om een geschil tussen de besloten vennootschappen Excluparts B.V. en Led International B.V. over de non-conformiteit van geleverde led TL-buizen. De rechtbank heeft op 4 oktober 2017 een tussenuitspraak gedaan, waarin zij aangeeft behoefte te hebben aan meer informatie van partijen voordat zij kan overgaan tot het benoemen van een deskundige. De rechtbank heeft in een eerder tussenvonnis van 29 maart 2017 overwogen dat een deskundige zou moeten worden benoemd om de gebreken van de TL-buizen te onderzoeken. Echter, omdat niet alle vragen van de rechtbank zijn beantwoord en er nieuwe vragen zijn gerezen, heeft de rechtbank partijen opnieuw om verduidelijking gevraagd.

De rechtbank heeft partijen gevraagd hoeveel buizen er onderzocht moeten worden om tot een betrouwbare steekproef te komen. Excluparts stelt dat twintig buizen voldoende zijn, terwijl Led International van mening is dat 389 buizen getest moeten worden. De rechtbank heeft aangegeven dat een steekproef van twintig buizen niet representatief is voor de totale partij van ongeveer 3.200 buizen. De rechtbank heeft partijen de gelegenheid gegeven om zich uit te laten over de wenselijkheid van een deskundigenonderzoek, gezien de geschatte kosten van het onderzoek.

De rechtbank heeft ook vragen geformuleerd die partijen moeten beantwoorden, waaronder de identificatie van de gerepareerde buizen en de kosten van het onderzoek. De rechtbank heeft partijen aangespoord om in overleg te treden om te kijken of de zaak geschikt kan worden. De zaak is aangehouden voor verdere behandeling op 1 november 2017, waarbij Excluparts en Led International hun standpunten over de geformuleerde vragen moeten indienen.

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK MIDDEN-NEDERLAND

Civiel recht

handelskamer

locatie Utrecht

zaaknummer / rolnummer: C/16/410878 / HA ZA 16-170

Vonnis van 4 oktober 2017

in de zaak van

de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

EXCLUPARTS B.V. ,

gevestigd te Nijmegen,

eiseres in conventie,

verweerster in reconventie,

advocaat mr. V.V.A. Lipman te Nijmegen,

tegen

de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

LED INTERNATIONAL B.V. ,

gevestigd te Leersum,

gedaagde in conventie,

eiseres in reconventie,

advocaat mr. I.P. Rietveld te Arnhem.

Partijen zullen hierna Excluparts en Led International genoemd worden.

1. De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

• het tussenvonnis van 29 maart 2017
• de akte na tussenvonnis van Excluparts van 25 april 2017
• de akte uitlating van Led International van 24 mei 2017

- de antwoordakte van Exluparts van 28 juni 2017.

1.2.

Ten slotte is vonnis bepaald.

2. De verdere beoordeling

2.1.

In het tussenvonnis van 29 maart 2017 (hierna: het tussenvonnis) heeft de rechtbank overwogen van plan te zijn een deskundige te benoemen. In verband hiermee is aan partijen de gelegenheid geboden zich uit te laten over een aantal in 4.12 van het tussenvonnis genoemde punten. Omdat niet alle vragen van de rechtbank zijn beantwoord en het gestelde in de aktes tot nieuwe vragen heeft geleid, ziet de rechtbank zich genoodzaakt, alvorens tot benoeming over te gaan, partijen (nogmaals) een aantal vragen voor te leggen. Met name ten aanzien van de vraag hoeveel buizen er onderzocht moeten worden door de deskundige (voor een betrouwbare steekproef die geëxtrapoleerd kan worden naar de gehele voorraad) en de exacte omvang van de huidige voorraad heeft de rechtbank behoefte aan meer informatie.

Een betrouwbare steekproef

2.2.

In het tussenvonnis is aan partijen gevraagd hoeveel led TL-buizen de deskundige op gebreken zal moeten onderzoeken, teneinde van een voldoende betrouwbare steekproef te kunnen spreken, op grond waarvan een conclusie kan worden getrokken ten aanzien van de gehele voorraad led TL-buizen.

2.3.

Excluparts heeft daarop geantwoord dat het testen van twintig TL-buizen voldoende is voor een deugdelijke testrapportage. Zij baseert deze stelling op een uitlating van de door haar aangezochte deskundige [bedrijfsnaam] B.V. (hierna: [bedrijfsnaam] ). Led International is van mening dat er 389 led TL-buizen moeten worden getest. Zij heeft dit afgeleid uit een door haar gehanteerde steekproefcalculator. Excluparts heeft daarop gereageerd dat het testen van deze hoeveelheid buizen circa € 55.000 zal kosten, hetgeen volgens haar niet in verhouding staat tot de financiële belangen in deze zaak.

2.4.

De rechtbank stelt voorop dat het testen van een steekproef die niet representatief is voor de totale partij buizen ten aanzien waarvan Excluparts (mogelijk) een schadeclaim zou kunnen instellen, niet efficiënt is. Met een te kleine steekproef zou Excluparts immers niet (zonder meer) kunnen bewijzen dat deze totale partij buizen gebrekkig is, terwijl voor het deskundigenonderzoek wel aanzienlijke kosten moeten worden gemaakt. De rechtbank gaat er vooralsnog van uit dat een steekproef van twintig buizen niet representatief is voor de totale partij van ongeveer 3.200 buizen (deze schatting is gebaseerd op hetgeen vanaf 2.17 van dit vonnis is overwogen).

2.5.

Hoeveel lampen moeten worden getest om van een representatieve steekproef te kunnen spreken kan naar het oordeel van de rechtbank worden berekend aan de hand van een statistische formule. Deze berekening kan, zoals Led International ook heeft gedaan, worden uitgevoerd door een steekproefcalculator (bijvoorbeeld te raadplegen op http://www.steekproefcalculator.com/steekproefcalculator.htm). In de steekproefcalculator moeten de variabelen ‘foutenmarge’, ‘betrouwbaarheidspercentage’, ‘spreiding’ en ‘onderzoekspopulatie’ worden ingevuld.

2.6.

Led International heeft niet toegelicht van welke variabelen zij is uitgegaan bij het invullen van de steekproefcalculator. Het is echter gebruikelijk om daarbij een betrouwbaarheidspercentage van 95% te hanteren en een foutenmarge van 5%. Als bij de berekening van de steekproef gebruik wordt gemaakt van een lager betrouwbaarheidspercentage, wordt de kans dat de getrokken steekproef representatief is voor het totale aantal TL-buizen (de onderzoekspopulatie) kleiner.

2.7.

De variabele ‘spreiding’ betreft de te verwachten uitkomst van het onderzoek. Omdat partijen het hierover oneens zijn (Excluparts verwacht immers dat alle TL-buizen gebrekkig zijn en Led International verwacht dat ze dit geen van alle zijn), zal de rechtbank uitgaan van een spreiding van 50%.

2.8.

De volgende vraag is hoe groot de onderzoekspopulatie in dit geval is. Dit is het totaal aantal led TL-buizen waarvoor Excluparts, als het onderzoek in haar voordeel uitvalt, recht heeft op schadevergoeding. Uit het tussenvonnis volgt dat zij geen recht op schadevergoeding heeft ten aanzien van de led TL-buizen die door [naam] zijn gerepareerd (zie 4.6). Deze dienen dus buiten het onderzoek te blijven.

2.9.

Led International heeft daarna nog aangevoerd dat de verkochte buizen die nadien aan Excluparts zijn geretourneerd buiten het onderzoek moeten blijven omdat de kans bestaat dat er gebreken in die lampen zijn ontstaan door het vervoer of door onoordeelkundig gebruik door de kopers. Dit is echter geen reden om de buizen buiten het onderzoek te laten. De deskundige moet, als de buizen gebreken bevatten, onderzoeken welke gebreken dat zijn (zie 4.11, vraag 2 van het tussenvonnis). De rechtbank gaat er vooralsnog van uit dat hieruit voldoende informatie naar voren komt om nadien het causaal verband te kunnen beoordelen. Bovendien is de stelling van Led International, gezien het volgens Excluparts aantal geretourneerde buizen (226), zonder nadere onderbouwing niet aannemelijk.

2.10.

Verder heeft Led International aangevoerd dat de door Excluparts gerepareerde buizen buiten de aansprakelijkheid van Led International vallen omdat zij Led International op grond van haar leverings- en verkoopvoorwaarden in de gelegenheid had moeten stellen om deze te repareren. Het had echter op de weg van Led International gelegen om dit verweer eerder, in haar conclusie van antwoord of op de comparitie van antwoord te voeren. Nu zij dit niet heeft gedaan, is zij daarmee te laat en kan dit verweer niet slagen.

2.11.

De rechtbank heeft Excluparts in de gelegenheid gesteld te bewijzen dat de (eventuele) gebreken in de door haar gerepareerde buizen door de fabrikant en dus niet door haarzelf zijn veroorzaakt. Excluparts wenst dit te doen door de door haar gerepareerde led TL-buizen in het deskundigenonderzoek mee te nemen. Volgens Led International moet in dat geval nog een vraag aan de onder 4.11 geformuleerde onderzoeksvragen worden toegevoegd. De rechtbank deelt dit standpunt en zal dan ook, als uiteindelijk een deskundige wordt benoemd, de volgende - door Led International geformuleerde - vraag aan de voor te leggen onderzoeksvragen toevoegen:
welke invloed hebben de door Excluparts uitgevoerde reparaties gehad op de kwaliteit van de door haar gerepareerde led TL-buizen?

2.12.

Het bovenstaande leidt tot de conclusie dat de onderzoekspopulatie, waaruit een representatieve steekproef moet worden getrokken, alle led TL-buizen betreft die bij Excluparts op voorraad zijn en die zijn gerepareerd door Excluparts of door de sociale werkplaats.

2.13.

Als wordt uitgegaan van een totaal bij het onderzoek te betrekken voorraad van 3.200 TL-buizen, berekent de steekproefcalculator een steekproef van 344 led TL-buizen.

2.14.

Uitgaande van de door Excluparts opgegeven onderzoekskosten van € 300 (exclusief btw) per te testen TL-buis, zullen de kosten van het onderzoek ongeveer € 103.200 bedragen (€ 300 x 344 led TL-buizen). Excluparts zal deze kosten (zoals reeds overwogen in 4.13 van het tussenvonnis) moeten voorschieten en Led International loopt het risico deze kosten te moeten vergoeden als zij uiteindelijk ongelijk krijgt. Gelet op de verhouding tussen de financiële belangen in deze zaak en de met het onderzoek gemoeide kosten zal de rechtbank Excluparts en Led International in de gelegenheid stellen zich (bij voorkeur eensluidend) uit te laten over de wenselijkheid van een deskundigenonderzoek, gelet op de geschatte kosten daarvan. Daarbij dienen zij zich er van bewust te zijn dat de testresultaten van een geringer aantal buizen niet zonder meer geëxtrapoleerd kunnen worden naar de gehele voorraad, waarmee de stellingen van Excluparts mogelijk niet, of niet geheel bewezen verklaard kunnen worden.

2.15.

De rechtbank merkt verder op dat uit de aktes van partijen niet duidelijk blijkt of de hoeveelheid van de te testen buizen (de omvang van de steekproef) moet verschillen als de rechtbank de stelling van Excluparts, dat getest moet worden op de onderdelen
performance en
fysieke gesteldheid, volgt en of de kosten van beide onderdelen gedekt worden door een bedrag van ongeveer € 300 per led TL-buis. Ook over deze vragen dienen partijen dus duidelijkheid te verschaffen.

2.16.

Voor de concrete vraagstelling aan partijen wordt verwezen naar 2.23 en 2.24 van dit vonnis.

De voorraad led TL-buizen

2.17.

Voor het vaststellen van de onderzoekspopulatie moet dus worden bepaald hoeveel led TL-buizen er op dit moment bij Excluparts aanwezig zijn, die door Excluparts of door de sociale werkplaats zijn gerepareerd.

2.18.

Excluparts heeft een overzicht uit haar administratie overgelegd (productie 34). Led International heeft de juistheid van dit overzicht onvoldoende betwist. Zij stelt dat uit de door haar verkregen facturen van de sociale werkplaats blijkt dat er geen 4.519 door de sociale werkplaats zijn gerepareerd, maar slechts 3.976. Het had op haar weg gelegen om deze stelling te onderbouwen door de bedoelde facturen over te leggen. Nu zij dit niet heeft gedaan zal de rechtbank het overzicht van Excluparts als uitgangspunt nemen.

2.19.

Uit het overzicht volgt dat:

- er na de levering in totaal 5.398 buizen voorradig waren,

- waarvan 778 zijn gerepareerd door Excluparts, 4.519 door de sociale werkplaats en 97 door [naam] ,

- waarna er 2.153 buizen zijn verkocht (365 gerepareerd door Excluparts en 1.788 door de sociale werkplaats/ [naam] ),

- zodat er totaal 3.241 buizen voorradig waren (413 gerepareerd door Excluparts en 2.828 door de sociale werkplaats/ [naam] ),

- waarna er in totaal 226 retour zijn gekomen (28 gerepareerd door Excluparts en 198 door de sociale werkplaats/ [naam] ).

2.20.

Het is onduidelijk wat er daarna met de voorraad is gebeurd. Hoewel Excluparts zich in eerste instantie op het standpunt heeft gesteld dat de geretourneerde buizen zijn teruggenomen in ruil voor andere led TL-buizen, afkomstig uit de totale partij TL-buizen (zie 3.2 van het tussenvonnis), volgt uit productie 35 bij haar akte van 25 april 2017 (creditfacturen) dat Excluparts een aantal van haar klanten geen nieuwe buizen heeft toegezonden, maar heeft gecrediteerd. Hoeveel led TL-buizen er op dit moment bij Excluparts voorradig zijn en tot welke categorie deze buizen behoren (gerepareerd door Excluparts, de sociale werkplaats of [naam] ) kan daarom niet worden vastgesteld.

2.21.

Uit de aktes is eveneens niet duidelijk geworden of aan de led TL-buizen te zien is door wie ze zijn gerepareerd. Uit de antwoordakte van Excluparts lijkt te volgen dat de buizen identificeerbaar zijn (zie punt 5), maar het is onduidelijk waarom Excluparts in dat geval de door de sociale werkplaats en [naam] gerepareerde buizen in haar administratie bij elkaar heeft opgeteld.

2.22.

Het is aan Excluparts om deze kwesties te verduidelijken door de hieronder geformuleerde vragen te beantwoorden.

Conclusie

2.23.

Excluparts en Led International dienen zich derhalve over de volgende vragen uit te laten:

• i) Als zowel de performance als de fysieke gesteldheid van de buizen wordt getest, dient de steekproef dan per onderdeel te verschillen?
• ii) Worden zowel de kosten voor het testen van de performance als voor de fysieke gesteldheid gedekt door ongeveer € 300 (exclusief btw) per te testen led TL-buis?
• iii) Is het wenselijk een deskundige te benoemen ondanks de aanzienlijke onderzoekskosten?
• iv) Welk verdere verloop van de procedure stelt u voor indien géén deskundige wordt benoemd?

2.24.

Excluparts dient duidelijkheid te verschaffen over de volgende vragen:

• v) Hoeveel buizen zijn er op dit moment voorradig?
• vi) In hoeverre is identificeerbaar of deze zijn gerepareerd door [naam] , de sociale werkplaats of door Excluparts?
• vii) Hoeveel van de voorradige TL-buizen zijn gerepareerd door [naam] , hoeveel door de sociale werkplaats en hoeveel door Excluparts?

Slotopmerking

2.25.

Het zal partijen inmiddels duidelijk zijn geworden dat deze procedure mogelijk nog lang kan duren en voor allebei (zeer) kostbaar kan worden. Daarom geeft de rechtbank Excluparts en Led International uitdrukkelijk in overweging om met elkaar in overleg te treden om te kijken of deze zaak kan worden geschikt.

3. De beslissing

De rechtbank

3.1.

bepaalt dat de zaak weer op de rol zal komen van
1 november 2017 voor het nemen van een akte door Excluparts over de in 2.23 en 2.24 geformuleerde vragen en door Led International over de in 2.23 geformuleerde vragen,

3.2.

houdt iedere verdere beslissing aan.

Dit vonnis is gewezen door mr. J.K.J. van den Boom en in het openbaar uitgesproken op 4 oktober 2017.