ECLI:NL:RBMNE:2015:2602

• Datum uitspraak: 8 april 2015
• Publicatiedatum: 16 april 2015
• Zaaknummer: 3394920 UC EXPL 14-14183
• Instantie: Rechtbank Midden-Nederland
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht; Arbeidsrecht
• Procedures: Eerste aanleg - enkelvoudig
• Rechters: K.G.F. van der Kraats
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Aansprakelijkheid van werkgever voor schade door overval op werknemer

In deze zaak vorderde [eiseres] een verklaring voor recht dat Albert Heijn c.s. hoofdelijk aansprakelijk is voor de schade die zij heeft geleden als gevolg van een overval op 23 april 2005. [eiseres] was werkzaam als caissière bij Albert Heijn en heeft tijdens de overval schouderletsel opgelopen. De overval vond plaats in een filiaal in Houten, waar twee gemaskerde mannen met vuurwapens de toegang verkregen via de magazijndeur. [eiseres] stelde Albert Heijn aansprakelijk op grond van artikel 7:658 BW, omdat de werkgever niet aan zijn zorgplicht zou hebben voldaan. Albert Heijn c.s. voerde verweer en stelde dat zij alle redelijke veiligheidsmaatregelen had getroffen. De kantonrechter oordeelde dat Albert Heijn onvoldoende had aangetoond dat zij aan haar zorgplicht had voldaan. De kantonrechter concludeerde dat de werkgever aansprakelijk is voor de schade die [eiseres] heeft geleden, omdat niet was aangetoond dat de nodige veiligheidsmaatregelen waren getroffen om de overval te voorkomen. De vordering van [eiseres] werd toegewezen, en Albert Heijn c.s. werd hoofdelijk veroordeeld in de proceskosten.

Uitspraak

RECHTBANK MIDDEN-NEDERLAND

Afdeling Civiel recht

kantonrechter

locatie Utrecht

zaaknummer: 3394920 UC EXPL 14-14183 MS/1270

Vonnis van 8 april 2015

inzake

[eiseres] ,

wonende te [woonplaats],

eisende partij,

gemachtigde: mr. C. van Scherpenzeel,

tegen:

1. de vennootschap naar buitenlands recht

Private limited company (Verenigd Koninkrijk) ACE European Group Limited ,

gevestigd te Rotterdam

2. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

Albert Heijn B.V. ,

gevestigd te Zaandam,

gedaagde partij,

gemachtigde: mr. M.H.J. Lubbers.

Eiseres zal hierna [eiseres] worden genoemd. Gedaagden sub 1 en 2 zullen respectievelijk worden aangeduid als ACE en Albert Heijn. Zij zullen gezamenlijk Albert Heijn c.s. worden genoemd.

1. De procedure

1.1.

Het verdere verloop van de procedure na het tussenvonnis van 26 november 2014 blijkt uit:

• de nadere producties van [eiseres];
• het proces-verbaal van de comparitie van 9 maart 2015.

1.2.

Ten slotte is vonnis bepaald.

2. De feiten

2.1.

[eiseres] is per 12 november 2002 als caissière in dienst getreden bij Albert Heijn. Zij was werkzaam in een filiaal in Houten.

2.2.

Dit filiaal is op 23 april 2005 overvallen door twee gemaskerde mannen met een vuurwapen en een stroomstootwapen. De overvallers hebben zich die dag tussen 06:00 en 06:30 uur toegang verschaft tot het filiaal via de deur van het magazijn, die door twee medewerkers was geopend om broodkarren van het laadplatform naar de winkel te verplaatsen.

2.3.

[eiseres] heeft bij deze overval schouderletsel opgelopen, waarvan zij nog steeds klachten en beperkingen ondervindt. Zij heeft Albert Heijn bij brief van 25 januari 2010 op grond van artikel 7:658 BW aansprakelijk gesteld voor de door haar geleden schade.

2.4.

Clare Claims & Regres B.V. heeft de aansprakelijkheid namens Albert Heijn bij brief van 26 november 2010 van de hand gewezen. ACE, de aansprakelijkheidsverzekeraar van Albert Heijn, heeft dit bij brief van 17 augustus 2011 nogmaals gedaan.

3. Het geschil

3.1.

[eiseres] vordert bij vonnis, voor zoveel mogelijk uitvoerbaar bij voorraad:

a. te verklaren voor recht dat Albert Heijn c.s. volledig hoofdelijk aansprakelijk is voor de geleden en te lijden materiële en immateriële schade zijdens [eiseres] als gevolg van de overval op 23 april 2005;

b. Albert Heijn c.s. hoofdelijk te veroordelen in de kosten van dit geding.

3.2.

[eiseres] stelt ter onderbouwing van haar vordering dat Albert Heijn op grond van artikel 7:658 BW aansprakelijk is voor de door haar geleden schade, omdat Albert Heijn niet aan haar zorgplicht als genoemd in het eerste lid van dit artikel heeft voldaan, en dat ACE als aansprakelijkheidsverzekeraar van Albert Heijn hoofdelijk aansprakelijk is.

3.3.

Albert Heijn c.s. voert verweer. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

4. De beoordeling

4.1.

In artikel 7:658 lid 1 BW is bepaald dat de werkgever verplicht is de lokalen, werktuigen en gereedschappen waarin of waarmee hij de arbeid doet verrichten, op zodanige wijze in te richten en te onderhouden alsmede voor het verrichten van de arbeid zodanige maatregelen te treffen en aanwijzingen te verstrekken als redelijkerwijs nodig is om te voorkomen dat de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade lijdt.

Ingevolge het tweede lid is de werkgever jegens de werknemer aansprakelijk voor de schade die de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt, tenzij hij aantoont dat hij de in lid 1 genoemde verplichtingen is nagekomen of dat de schade in belangrijke mate het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer.

4.2.

Tussen partijen is niet in geschil dat [eiseres] schade heeft geleden tijdens de uitoefening van haar werkzaamheden en dat deze schade niet in belangrijke mate het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van [eiseres]. Gelet hierop is het aan Albert Heijn als werkgever om te stellen en zo nodig te bewijzen dat zij - kort gezegd - al die maatregelen heeft genomen en al die aanwijzingen heeft gegeven die redelijkerwijs nodig waren om de schade te voorkomen. Weliswaar is met de zorgplicht van de werkgever niet beoogd een absolute waarborg te scheppen voor de bescherming van de werknemer tegen het gevaar van arbeidsongevallen, maar gelet op de ruime strekking van de zorgplicht kan niet snel worden aangenomen dat de werkgever daaraan heeft voldaan en bijgevolg niet aansprakelijk is voor door de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden geleden schade. Artikel 7:658 vergt immers een hoog veiligheidsniveau van de betrokken werkruimte, werktuigen en gereedschappen alsmede van de organisatie van de werkzaamheden en vereist dat de werkgever het op de omstandigheden van het geval toegesneden toezicht houdt op behoorlijke naleving van de door hem gegeven instructies.

4.3.

Albert Heijn c.s. stelt zich op het standpunt dat Albert Heijn alle redelijke veiligheidsmaatregelen heeft genomen en aldus aan haar zorgplicht heeft voldaan. Zij voert in dit verband aan dat Albert Heijn binnen haar concern verschillende afdelingen heeft die zijn belast met veiligheidsaspecten. Deze afdelingen brengen de risico’s in kaart die de supermarktfilialen in het algemeen lopen en faciliteren het treffen van de benodigde veiligheidsmaatregelen. Ieder filiaal van Albert Heijn is uitgerust met een standaardbeveiliging en dient zich te houden aan enkele standaardregels op het gebied van veiligheid. Zo beschikt ieder filiaal over een alarmsysteem, camerasystemen, overvalknoppen, rolluiken, rampalen voor de toegangsdeuren en secu-strips bij de toegangsdeuren. Het filiaal in Houten had bovendien waarschuwingsstickers op de ruiten bij de toegangsdeur, onder meer dat de kluis is voorzien van een tijdslot en een systeem van gesloten geldoverdracht kent. Er stonden op het terrein zogenaamde sterke lampen op de gevel gericht en er golden specifieke regels ten aanzien van geldafroming en geldopslag.

4.4.

Albert Heijn c.s. voert daarnaast aan, dat ieder Albert Heijn filiaal een winkelveiligheidsplan (WVP) kent, waarin het filiaal nadere veiligheidsmaatregelen vastlegt. Welke veiligheidsmaatregelen worden genomen, hangt onder meer af van de inschaling in veiligheidsklasse. Het filiaal in Houten was door het landelijke OM op basis van onderzoek naar de veiligheidsrisico’s in klasse L ingeschaald (een lage frequentie aan criminaliteit en overlast). Desalniettemin zijn ook in het filiaal in Houten aanvullende veiligheidsmaat-regelen genomen om het veiligheidsrisico te beperken. Deze maatregelen zien onder meer op afspraken over hoe medewerkers moeten handelen in geval van een overval of kassagreep. Deze aanvullende veiligheidsmaatregelen zijn in de winkel inzichtelijk voor het personeel en worden jaarlijks besproken tijdens de week van de veiligheid en in werkoverleggen. Voorts zijn er veiligheidsinstructies opgenomen in de huisregels, waarvan bij indiensttreding een afschrift wordt verstrekt, en is er op intranet en in ieder filiaal een elektronisch handboek veiligheid beschikbaar.

4.5.

[eiseres] stelt onder meer dat de werknemers die de magazijndeur de ochtend van de overval hebben geopend, kennelijk geen instructies hebben gehad over hoe om te gaan met de magazijndeur, althans dat er geen controle was op de naleving van deze instructies. Doordat de twee werknemers de magazijndeur open hebben laten staan, is de overvallers de mogelijkheid geboden om ongestoord binnen te komen en de werknemers te overvallen. In het WVP staat dat de personeelsingang en de magazijndeur niet mogen worden geopend zonder vooraf door de deurspion te kijken. [eiseres] maakt hieruit op dat de deuren ook niet open mogen blijven staan. Dit is in dit geval toch gebeurd.

4.6.

De kantonrechter stelt vast dat in paragraaf 7.10.6 van het WVP van het filiaal in Houten het volgende is bepaald:

“7.10.6 Deurspion/inspectieraam magazijndeur/personeelsingang

Het geldkantoor, de personeelsingang en de magazijndeur zijn voorzien van een doorkijkmogelijkheid. Deze deuren mogen nooit geopend worden zonder vooraf via de doorkijkmogelijkheid te hebben gekeken wie er voor de deur staat. Voor personen die we niet kennen gaat de deur nooit open. Roep een kaderlid om. (…)”

Het door [eiseres] in het geding gebrachte WVP waarin deze instructie vermeld staat, is pas in 2010 of later vastgesteld. Albert Heijn heeft echter niet betwist dat deze instructie ook ten tijde van de overval al gold.

4.7.

Albert Heijn heeft ter zitting tevens verklaard dat zij het CBL Veiligheidsprotocol Bevoorrading Supermarkt (hierna: het Veilligheidsprotocol) hanteert. In paragraaf 2.2 van dit Veiligheidsprotocol staat de volgende instructie:

“2.2
Aan de achterdeur

1. Medewerker(s) of een camerasysteem van de winkel houden toezicht bij het laden en lossen;

2. Wees ook tijdens het laden en lossen alert op de omgeving;

3. Zorg dat de laad- en losdeur van de supermarkt zo min mogelijk en zo kort mogelijk open hoeft;

4. Na het binnenzetten van de goederen direct de deur sluiten;”

4.8.

Tussen partijen is in geschil of de overval plaatsvond tijdens het laden en lossen of daarna en - meer in het bijzonder - of de twee medewerkers die hiermee bezig waren alleen de deur tijdens en binnenrijden van de broodkarren hebben laten openstaan of ook daarna nog. Dit kan naar het oordeel van de kantonrechter echter in het midden worden gelaten.

4.9.

De kantonrechter stelt vast dat in het WVP geen instructie is opgenomen over het openen en open laten staan van de deur tijdens of na het lossen. In het WVP staat slechts dat de deur nooit mag worden geopend zonder vooraf via de doorkijkmogelijkheid te hebben gekeken wie er voor de deur staat en dat de deur nooit voor onbekende personen open gaat. Het WVP bevat aldus op dit punt een lacune. Albert Heijn heeft weliswaar - na overlegging daarvan door [eiseres] - verklaard dat zij ook het Veiligheidsprotocol toepast, maar heeft niet nader toegelicht wanneer zij dit ter beschikking van haar werknemers heeft gesteld en welke specifieke instructies zij in dit verband aan haar werknemers heeft gegeven.

4.10.

Gesteld noch gebleken is dat Albert Heijn c.s. in de gegeven omstandigheden geen rekening hoefde te houden met de mogelijkheid van een overval via een openstaande magazijndeur. Het feit dat het kennelijk nodig is gevonden de hierboven genoemde instructies op te stellen, wijst er al op dat dit een voorzienbaar risico was. Hieraan doet niet af dat het filiaal in Houten was ingeschaald in een lage veiligheidsrisicoklasse. Het risico van een overval is immers een algemeen risico van supermarkten. Om te voorkomen dat dit risico zich verwezenlijkt, dienen de werknemers hierop toegespitste instructies te krijgen die regelmatig worden geüpdatet. Albert Heijn c.s. heeft haar stelling dat dit daadwerkelijk is gebeurd, onvoldoende onderbouwd, evenals haar stelling dat de veiligheidsrisicoklasse jaarlijks is geüpdatet. Haar stelling dat zij haar werknemers veiligheidsinstructies heeft gegeven, is in dit verband te weinig concreet. Het lag op de weg van Albert Heijn c.s. om ter onderbouwing van haar stelling dat Albert Heijn op dit punt aan haar zorgplicht heeft voldaan, gemotiveerd te stellen dat de werknemers die de ochtend van de overval de magazijndeur hebben geopend om de broodkarren naar binnen te rijden, wisten dat zij de magazijndeur niet onbewaakt open mochten laten staan en dat zij ervoor dienden te zorgen dat deze deur zo min mogelijk en zo kort mogelijk geopend was, en dat regelmatig op naleving van die instructies is gecontroleerd. Albert Heijn c.s. heeft dit echter nagelaten. Zij heeft bovendien haar stelling dat er een Filiaalhulpverlener was aangewezen om toezicht te houden op het openen van de deur en dat deze ten tijde van de overval ook daadwerkelijk in het filiaal aanwezig was, onvoldoende onderbouwd. Denkbaar was ook geweest, dat Albert Heijn andere maatregelen had getroffen, bijvoorbeeld het plaatsen van een deurdranger op de deur zodat deze automatisch dicht ging of het aanstellen van een deurwacht tijdens het lossen. Voor zover Albert Heijn c.s. zich op het standpunt stelt dat het treffen van deze veiligheidsmaatregelen redelijkerwijs niet van Albert Heijn kon worden gevergd, bijvoorbeeld omdat het houden van toezicht op de magazijndeur door een deurwacht te kostbaar zou zijn, heeft zij deze stelling eveneens onvoldoende onderbouwd.

4.11.

Gelet hierop moet worden geconcludeerd dat Albert Heijn c.s. haar stelling dat Albert Heijn aan haar zorgplicht heeft voldaan onvoldoende heeft onderbouwd. Zij heeft weliswaar een groot aantal veiligheidsmaatregelen beschreven die zij normaliter treft, maar heeft niet gemotiveerd gesteld dat zij die specifieke maatregelen bij dit filiaal heeft getroffen om te voorkomen dat overvallers het filiaal tijdens het lossen van goederen via de magazijndeur konden binnendringen. Zij zal daarom niet worden toegelaten tot bewijslevering op dit punt.

4.12.

Albert Heijn c.s. heeft zich op het standpunt gesteld dat het causaal verband tussen de schending van de zorgplicht en de schade die [eiseres] als gevolg van de overval heeft geleden ontbreekt, omdat de overval ook had plaatsgevonden als er wel extra veiligheidsmaatregelen waren getroffen. De kantonrechter acht het echter aannemelijk dat het risico op een overval via de magazijndeur door het nemen van specifieke, op dit risico toegespitste maatregelen aanzienlijk had kunnen worden beperkt. Er is daarom onvoldoende grond om aan te nemen dat het causaal verband tussen het niet treffen van deze maatregelen en de schade die [eiseres] als gevolg van de overval heeft geleden geheel ontbreekt.

4.13.

Uit het voorgaande volgt dat Albert Heijn als werkgever van [eiseres] aansprakelijk is voor de schade die zij als gevolg van de overval heeft geleden. ACE heeft niet betwist dat zij in dat geval als aansprakelijkheidsverzekeraar van Albert Heijn eveneens voor deze schade aansprakelijk is. De gevorderde verklaring voor recht zal daarom ten aanzien van beide gedaagde partijen worden toegewezen, in die zin dat verklaard wordt dat Albert Heijn c.s. hoofdelijk aansprakelijk is voor de geleden en te lijden materiële en immateriële schade zijdens [eiseres] als gevolg van de overval op 23 april 2005.

4.14.

Albert Heijn c.s. zal als de in het ongelijk gestelde partij hoofdelijk in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van [eiseres] worden begroot op:

- dagvaarding € 110,90

- griffierecht € 77,00

- salaris gemachtigde €
400,00 (2 punten x tarief € 200,00)

Totaal € 587,90

5. De beslissing

De kantonrechter:

5.1.

verklaart voor recht dat Albert Heijn c.s. hoofdelijk aansprakelijk is voor de geleden en te lijden materiële en immateriële schade zijdens [eiseres] als gevolg van de overval op 23 april 2005;

5.2.

veroordeelt Albert Heijn c.s. hoofdelijk tot betaling van de proceskosten aan de zijde van [eiseres], tot de uitspraak van dit vonnis begroot op € 587,90, waarin begrepen € 400,00 aan salaris gemachtigde;

5.3.

verklaart dit vonnis wat betreft de proceskostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad;

5.4.

wijst het meer of anders gevorderde af.

Dit vonnis is gewezen door mr. K.G.F. van der Kraats, kantonrechter, en is in aanwezigheid van de griffier in het openbaar uitgesproken op 8 april 2015.