Uitspraak
vonnis
RECHTBANK MIDDEN-NEDERLAND
Afdeling Civiel recht
handelskamer
locatie Utrecht
zaaknummer / rolnummer: C/16/365107 / HA ZA 14-239
Vonnis van 8 april 2015
in de zaak van
[eiser],
wonende te [woonplaats],
eiser,
advocaat mr. J.G. Kabalt te Breukelen,
tegen
[gedaagde],
wonende te [woonplaats],
gedaagde,
advocaat mr. S.F. Kalff te Amsterdam.
Partijen zullen hierna [eiser] en [gedaagde] genoemd worden.
1.De procedure
1.1.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- het tussenvonnis van 23 juli 2014
- de comparitie na antwoord van 24 november 2014 waarvan aantekening is gehouden
- de aanhouding in verband met schikkingsonderhandelingen.
1.2.
Ten slotte is vonnis bepaald.
2.De feiten
2.1.
[eiser] is directeur van diverse ondernemingen waaronder een investeringsmaatschappij die de Slowaakse voetbalclub A.S. Trecin financiert en waarvan de investeringsmaatschappij aandeelhouder is. [eiser] is in het verleden profvoetballer geweest, onder andere bij Ajax.
2.2.
[gedaagde] was gedurende de periode van 30 maart 2011 tot en met 26 maart 2012 voorzitter van de Raad van Commissarissen (RvC) van Ajax N.V., een structuurvennootschap en beursgenoteerde onderneming. De Vereniging Ajax houdt 73% van de aandelen in Ajax N.V. De leden van de Vereniging Ajax werden in die periode dat [gedaagde] voorzitter van de RvC was vertegenwoordigd door de Ledenraad van de vereniging als delegatie van de algemene ledenvergadering.
De RvC bestond destijds uit de volgende commissarissen: [gedaagde] (voorzitter), de oud-voetballers [A] en [B] en de heer [C] en mevrouw mr. [D].
2.3.
Medio 2011 heeft [eiser] zich kandidaat gesteld voor de functie van algemeen directeur van Ajax. Zijn kandidatuur werd ondersteund door [A]. De overige leden van de RvC waren van mening dat [eiser] niet voor die functie in aanmerking kwam.
2.4.
Op 17 november 2011 heeft een bijeenkomst plaatsgevonden in het supportershome van Ajax waarbij onder meer vier supportersverenigingen van Ajax en [gedaagde] aanwezig waren. Tijdsens deze bijeenkomst heeft [gedaagde] een toelichting gegeven op het besluit om [eiser] niet als algemeen directeur aan te stellen. Van deze bijeenkomst zijn notulen gemaakt die – voor zover van belang – als volgt luiden:
“(…)
[gedaagde][lees: [gedaagde], toevoeging rechtbank] legt vervolgens uit waarom [A] [lees: [A], toevoeging rechtbank] en de rest van de RvC botsten:
De pertinente en permanente weigering van [A] om iemand anders dat [eiser] als directeur naar voren te schuiven. [gedaagde]legt uit dat de RvC een onderzoek heeft uitgevoerd en dat de conclusies in het nadeel van [eiser]spreken. Maar belangrijkste is dat [eiser]op grond van eerde prestaties en ervaring niet kwalificeert als directeur van Ajax en er naar mening van RvC betere kandidaten te vinden zijn. Verder kaart [gedaagde]aan dat er nog enkele andere redenen zijn waarom [eiser]wordt afgeserveerd, maar hier wil hij verder niet op ingaan. (…)”
2.5.
Op 20 november 2011 heeft een Ledenraadvergadering plaatsgevonden. Bij toetreding tot de Ledenraad dient een geheimhoudingsverklaring te worden ondertekend. Van de betreffende Ledenraadvergadering is heimelijk een geluidsopname gemaakt. Blijkens van deze geluidsopname gemaakte transcriptie heeft [gedaagde] – voor zover van belang – het volgende gezegd:
(…) Het is ook zo dat wij inderdaad vorige week woensdag bij elkaar hebben gezeten, toen hebben wij het ook over [eiser]gehad, en toen heb ik tegen [A] twee dingen erover gezegd: Het eerste is: ik vind de kwalificaties van [eiser]als het gaat over zijn bijdrage in de voetbalwereld voldoende reden om hem niet aan Ajax te binden. Dat is een hele cleane zakelijke reden. Je kijkt naar het profiel dat we hebben aangelegd. En dan kwalificeer ik [eiser]niet. Ten tweede is: is het zo dat wij de beste kandidaat moeten zoeken en ik hoef verder niet toe te lichten dat als je [eiser]naast [E] en [F] zet daar betere kandidaten zijn dan [eiser]. Het derde is dat ook gaat het over iemands stijl. Die stijl die ga ik hier verder niet toelichten en zullen ongetwijfeld excuses zijn, tussen aanhalingstekens, zijn voor zijn gedrag. Bijvoorbeeld tijdens de raad van commissarissen ik denk dat ik hier niet uiteen hoef te zeggen wat het gedrag van stijl laat zien. Het vierde en daar zijn wij ver van gebleven maar ik heb wel in mijn binnenzak zitten dat is gewoon dat deze man gewoon boven elke twijfel is geheven. En dat is het tweede punt wat ik met [A] heb besproken nadat wij in het tweede telefoongesprek dat wij hebben gevoerd en die duurde gemiddeld anderhalf uur tijdens mijn vakantie heb ik zeker acht van zulke gesprekken gehad, he dus uh dus we hebben veel met elkaar gesproken over de telefoon, en met de bereikbaarheid over de telefoon is dat ook we hebben gesproken, over [eiser], we hebben een paar keer duidelijk gemaakt en in de gesprekken die we hebben gehad heb ik nog een keer tegen hem gezegd wij maken Ajax kwetsbaar en ten schande als wij [eiser]aantrekken. [A] ik zeg jou dat, omdat het niet alleen gaat over de reputatie van Ajax, maar het gaat ook over jou eigen reputatie, als jij daar iemand neerzet die daarna kwetsbaar blijkt, die exposed is, die wat dat betreft ver afstaat van het criterium boven elke twijfel en ongeschonden blazoen dan eh raak je zelf ook kwetsbaar. En (onverstaanbaar…) gezegd in één van die telefoon gesprekken ‘er loopt een onderzoek tegen [eiser]’. Als de dingen die daaruit voort kunnen komen naar buiten komen dan krijgt Ajax een zaak aan z’n broek en dat gaat veel geld kosten.
(…)
Dit was een journalistiek onderzoek.
(…)
Met [eiser]zal ik jullie zeggen en dat is voor deze kamer en we praten in vertrouwen. [eiser]heeft bij verschillende clubs geprobeerd om in een leidinggevende of zakelijke positie te willen komen. Nederlandse clubs. Er is bij verschillende bestuurders informatie ingewonnen dat [eiser]daarbij praktijken niet schuwt die te maken hebben met het aanreiken van persoonlijk gewin van deze bestuurders. Wij hebben sterke aanwijzingen dat ook een directeur van Ajax dingen heeft aangeboden gekregen die niet binnen zijn functie vallen zelfs ethisch en moreel verwerpelijk daar strijd mee zijn om bijvoorbeeld spelers hier naar binnen te halen.
(…)
Nee, nee, nee, ik wil antwoord geven, dat heb ik heel duidelijk gezegd; wij hebben gemeld, wij vinden [eiser]niet de juiste kandidaat, wij vinden hem in vergelijking niet goed genoeg en er moet een betere zijn te vinden en wij hebben ook een doorkijk gekregen in dat waar [A] zich zo over opwindt en waar hij een misdaadjournalist op heeft gezet, dat wij denken dat hij gewoon kwetsbaar is en niet boven elke twijfel. (…)
2.6.
De kwestie, inclusief de uitlatingen van [gedaagde], is uitvoerig aan de orde geweest in de media.
2.7.
Bij brief van 24 november 2011 heeft de gemachtigde van [eiser] [gedaagde] gesommeerd te bevestigen dat de tijdens de Ledenraadvergadering gedane uitlatingen onwaar zijn.
2.8.
[eiser] heeft een kort geding tegen [gedaagde] aangespannen waarin hij rectificatie en schadevergoeding vordert. De voorzieningenrechter van deze rechtbank heeft deze vorderingen bij vonnis van 25 januari 2012 afgewezen omdat [eiser] onvoldoende aannemelijk had gemaakt dat [gedaagde] heeft gezegd of gesuggereerd dat [eiser] betrokken was bij omkooppraktijken. De onder 2.5 geciteerde transcriptie was op dat moment niet beschikbaar.
2.9.
Vervolgens heeft [eiser] een verzoek tot het houden van een voorlopig getuigenverhoor ingediend bij deze rechtbank. In het kader daarvan zijn twee getuigen gehoord.
3.De vordering en het verweer
3.1.
[eiser] vordert dat de rechtbank bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad:
zal verklaren voor recht dat [gedaagde] onrechtmatig heeft gehandeld ten opzichte van [eiser] en dientengevolge aansprakelijk is voor de vergoeding van de schade die [eiser] door de op 20 november 2011 tijdens de ledenraadvergadering van Ajax gedane uitlatingen heeft geleden;
[gedaagde] zal verplichten om binnen 3 dagen na betekening van het toewijzende vonnis de volgende rectificatie te doen publiceren in De Telegraaf, De Volkskrant, Het Parool en het Algemeen Dagblad:
“Op 20 november 2011 heb ik in de hoedanigheid van Voorzitter van de Raad van Commissarissen van Ajax N.V. tijdens de ledenraadvergaderingen van Ajax N.V. grievende uitlatingen gedaan en verdachtmakingen geuit over [eiser]die de indruk vestigen dat hij betrokken is bij omkoping en andere criminele activiteiten. De Rechtbank Midden-Nederland te Utrecht heeft bij vonnis van … (nader in te vullen) bepaald dat ik moet rectificeren, aangezien voor deze uitlatingen en verdachtmakingen onvoldoende feitelijke grondslag is aan te wijzen en in rechte niet aannemelijk is gemaakt dat [eiser]bij omkoping en andere criminele activiteiten betrokken zou zijn”;
3. zal bepalen dat [gedaagde] deze onder 2 opgestelde en geformuleerde rectificaties integraal, zonder enige toevoeging, bespreking of beschouwing van zodanige aard dat het doel of de strekking van de betreffende rectificatie zou worden aangetast in de betreffende media moet (doen) plaatsen;
4. zal bepalen dat [gedaagde] zich per direct en voortaan dient te onthouden van het doen van onjuiste, negatieve en/of grievende uitlatingen in het openbaar (waaronder in lek geval doch niet uitsluitend worden verstaan uitlatingen via de media), die de indruk kunnen vestigen dat [eiser] betrokken is bij omkoping of andere criminele activiteiten;
5. zal bepalen dat aan de vorderingen onder 2,3 en 4 een dwangsom is gekoppeld van € 10.000,- per dag of dagdeel dat [gedaagde] aan de hiervoor gegeven vorderingen geen gevolg geeft, te rekenen vanaf 7 dagen na betekening van dit vonnis met een maximum van € 1.000.000,-;
6. [gedaagde] zal veroordelen om binnen twee dagen na betekening van dit vonnis aan [eiser] te betalen de immateriële schade van € 10.000,-, subsidiair [gedaagde] zal veroordelen tot betaling van een voorschot van € 1.000,- met verwijzing naar de schadestaatprocedure;
7. [gedaagde] zal veroordelen om binnen twee dagen na betekening van het vonnis aan [eiser] te betalen een materiële schadevergoeding ter zake de proceskostenveroordeling in kort geding van € 1.076,- en voorts voor de overige materiële schade de kwestie te verwijzen naar een schadestaatprocedure voor het vaststellen van de definitieve hoogte van de door [eiser] geleden schade;
8. zal bepalen dat over de toegewezen vorderingen of voorschotten conform 6 en 7 wettelijke rente is verschuldigd vanaf 20 november 2011 tot de voldoening;
9. [gedaagde] zal veroordelen in de proceskosten.
3.2.
[eiser] heeft aan zijn vordering het volgende ten grondslag gelegd.
- [gedaagde] heeft door de mededelingen in de ledenraadvergadering inbreuk gemaakt op het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer van [eiser] en het recht op goede naam. De gedane uitlatingen hebben een beschuldigend en diffamerend karakter.
- Subsidiair zijn de uitlatingen te kwalificeren als een doen of nalaten in strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt.
- [eiser] heeft door de handelwijze van [gedaagde] schade geleden die voor rekening van [gedaagde] komt.
3.3.
[gedaagde] heeft daartegen het volgende verweer gevoerd.
- Van een publicatie als bedoeld in artikel 6:167 BW is geen sprake. [gedaagde] heeft de betreffende uitlatingen gedaan in de beslotenheid van de Ledenraad. De leden van de Ledenraad dienen geheimhouding te betrachten ten aanzien van alles dat in de Ledenraadvergadering wordt besproken en hebben daartoe een geheimhoudingsverklaring getekend. Dat de geheimhoudingsverplichting klaarblijkelijk door een van de aanwezigen is geschonden, doet daaraan op zichzelf niet af.
- De transcriptie is waarschijnlijk niet volledig. [eiser] dient de bandopname over te leggen.
- De mededelingen die [gedaagde] heeft gedaan, deed hij in zijn hoedanigheid van voorzitter van de RvC.
- De uitlatingen kunnen niet als onrechtmatig worden aangemerkt.
- [eiser] heeft door de uitlatingen geen schade geleden.
4.De beoordeling
4.1.
Ter beoordeling ligt de vraag voor of [gedaagde] tijdens de Ledenraadvergadering op 20 november 2011 onrechtmatige uitlatingen over [eiser] heeft gedaan en of deze op grond van het bepaalde in artikel 6:167 BW dienen te worden gerectificeerd.
4.2.
Artikel 6:167 BW bepaalt dat de rechter tot rectificatie kan veroordelen, indien sprake is van een onjuiste of door onvolledigheid misleidende publicatie van gegevens van feitelijke aard. Het hier genoemde begrip ‘publicatie’ dient ruim te worden uitgelegd en kan zien op iedere openbaarmaking, ook indien deze niet in de media heeft plaatsgevonden. Vaststaat dat de betreffende uitlatingen hebben plaatsgevonden binnen de Ledenraadvergadering van Ajax.
4.3.
Ter beoordeling ligt de vraag voor of uitlatingen in de Ledenraadvergadering als uitlatingen in het openbaar of als uitlatingen in beslotenheid moeten worden aangemerkt. In het laatste geval is van ‘publicatie’ in de zin van artikel 6:167 BW geen sprake. De rechtbank acht in dat verband van belang dat de Ledenraad uit circa 30 personen bestaat die als zodanig zijn benoemd. Voorafgaand aan hun benoeming hebben zij een geheimhoudingsverklaring moeten ondertekenen waarin zij hebben verklaard dat zij informatie die onder voorwaarde van vertrouwelijkheid wordt gedeeld in de Ledenraadvergadering strikt vertrouwelijk zullen behandelen en dat zij alle maatregelen zullen nemen om te voorkomen dat deze informatie zou kunnen lekken. Voorts vermeldt de geheimhoudingsverklaring dat slechts de voorzitter van de Ledenraad naar buiten treedt en dat leden zich niet op eigen initiatief tot de media wenden. De omstandigheid dat sprake is van een beperkte kring van personen die gehouden is tot geheimhouding omtrent het aldaar besprokene brengt naar het oordeel van de rechtbank met zich dat uitlatingen tijdens de Ledenraadvergadering als uitlatingen in beslotenheid moeten worden aangemerkt. [eiser] stelt zich op het standpunt dat in de praktijk geen geheimhouding wordt betracht en dat hetgeen in de Ledenraadvergadering wordt besproken vrijwel direct ‘op straat’ ligt. Dit laatste is door [gedaagde] echter gemotiveerd betwist. Gelet op deze betwisting en de verplichting een geheimhoudingsverklaring te ondertekenen, had het op de weg van [eiser] gelegen om zijn stelling, dat van een besloten karakter feitelijk geen sprake is en dat uitlatingen tijdens de Ledenraadvergadering daarom als ‘openbaar’ moeten worden aangemerkt, nader te onderbouwen. Nu deze onderbouwing ontbreekt, moet worden geoordeeld dat van uitlatingen in het openbaar geen sprake is. Dat een of meer van de aanwezigen zich niet aan de geheimhoudingsverplichting heeft gehouden en mededelingen omtrent het aldaar besprokene heeft gedaan aan De Telegraaf doet op zichzelf niet af aan de constatering dat de uitlatingen in beslotenheid zijn gedaan en deze niet aan [gedaagde] kunnen worden tegengeworpen.
4.4.
Het voorgaande leidt tot de conclusie dat van ‘publicatie’ in de zin van artikel 6:167 BW geen sprake is. De daarop gebaseerde vordering om [gedaagde] tot rectificatie te veroordelen is reeds om die reden niet toewijsbaar.
4.5.
Afgezien van het voorgaande wordt geoordeeld dat de door [gedaagde] gedane uitlatingen niet onrechtmatig zijn. Daarbij is van belang dat [gedaagde] de uitspraken heeft gedaan in antwoord op in de Ledenraadvergadering aan [gedaagde] gestelde vragen ten aanzien van de beslissing van de RvC. [gedaagde] was in zijn hoedanigheid van voorzitter van de RvC gehouden deze vragen te beantwoorden. Blijkens de onder 2.5 weergegeven transcriptie heeft [gedaagde] geen beschuldigingen jegens [eiser] geuit maar slechts gewezen op verdenkingen die jegens hem bestonden waardoor de benoeming van [eiser] een verhoogd risico voor Ajax zou zijn. Daarbij heeft hij zich niet bediend van zware of nodeloos grievende bewoordingen of verdachtmakingen. Gelet op de gang van zaken kunnen deze uitlatingen niet als onrechtmatig worden bestempeld.
4.6.
Het voorgaande brengt met zich dat de vorderingen van [eiser] moeten worden afgewezen. [eiser] zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van [gedaagde] worden begroot op:
- griffierecht 868,00
- salaris advocaat
904,00(2,0 punten × tarief € 452,00)
904,00(2,0 punten × tarief € 452,00)
Totaal € 1.772,00
5.De beslissing
De rechtbank
5.1.
wijst de vorderingen af,
5.2.
veroordeelt [eiser] in de proceskosten, aan de zijde van [gedaagde] tot op heden begroot op € 1.772,00.
Dit vonnis is gewezen door mr. D.J. van Maanen en in het openbaar uitgesproken op 8 april 2015. [1]