Uitspraak
RECHTBANK LIMBURG
Zittingsplaats Maastricht
Strafrecht
Parketnummer : 03/108068-21
Tegenspraak
Vonnis van de meervoudige kamer d.d. 26 oktober 2023
in de strafzaak tegen
[verdachte] ,
geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1992,
thans gedetineerd in de [P.I.] .
De verdachte wordt bijgestaan door mr. C.C. Polat, advocaat kantoorhoudende te Breukelen.
1.Onderzoek van de zaak
De zaak is inhoudelijk behandeld op de zittingen van 18, 19 en 20 september 2023. De verdachte en zijn raadsman zijn verschenen. De officieren van justitie en de verdediging hebben hun standpunten kenbaar gemaakt. Het onderzoek werd formeel gesloten op 12 oktober 2023, waarbij de uitspraak is bepaald op 26 oktober 2023.
Het slachtoffer [slachtoffer] heeft zich als benadeelde partij gevoegd in het strafproces. Namens de benadeelde partij is op de zitting gehoord mr. F.E.L. Teerling, advocaat kantoorhoudende te Heerlen. De rechtbank heeft de vordering tot schadevergoeding behandeld.
Deze zaak is gelijktijdig maar niet gevoegd behandeld met de strafzaken tegen medeverdachten [medeverdachte 1] (03/007361-21) [medeverdachte 2] (03/007364-21) en [medeverdachte 3] (03/170856-21).
2.De tenlastelegging
De tenlastelegging is als bijlage aan dit vonnis gehecht.
De verdenking komt er, kort en feitelijk weergegeven, op neer dat de verdachte al dan niet samen met anderen, (met voorbedachten rade) heeft geprobeerd [slachtoffer] van het leven te beroven, dan wel dat hij medeplichtig is geweest aan het (met voorbedachten rade) proberen te doden van [slachtoffer] .
3.De beoordeling van het bewijs
3.1
Het standpunt van de officier van justitie
De officieren van justitie hebben zich op het standpunt gesteld dat het primair tenlastegelegde wettig en overtuigend bewezen kan worden. Zij hebben betoogd dat de verdachte samen met medeverdachten [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] , met voorbedachten rade, [slachtoffer] van het leven wilde beroven, waarbij [medeverdachte 1] heeft geschoten, de verdachte heeft gereden op de motor en [medeverdachte 2] het slachtoffer naar de plaats delict heeft gelokt.
3.2
Het standpunt van de verdediging
De raadsman heeft verzocht de verdachte vrij te spreken van het tenlastegelegde medeplegen van poging tot moord dan wel doodslag. Er zijn geen objectieve aanwijzingen in het dossier dat de verdachte naar Nederland is gekomen met de bedoeling om een poging tot liquidatie te ondernemen. De verdachte had geen wetenschap van hetgeen er ging gebeuren en dus geen opzet op het doden van [slachtoffer] . Er is geen sprake van een nauwe en bewuste samenwerking.
Ook ten aanzien van het subsidiair tenlastegelegde had de verdachte geen wetenschap en het (voorwaardelijk) opzet ontbreekt.
3.3
Het oordeel van de rechtbank [1]
Op 12 september 2020, omstreeks 23:16 uur, kregen verbalisanten de melding om naar de woning aan de [adres 1] te Sittard te rijden. [2] Aldaar zou zich een bebloede man op de oprit bevinden. Omstreeks 23:19 uur kwamen de verbalisanten ter plaatse en troffen daar het bebloede slachtoffer [slachtoffer] aan. Er stroomde bloed in golvende bewegingen uit zijn kin. [slachtoffer] zei op dat moment dat hij beschoten was. Er was geschoten vanaf een scooter toen [slachtoffer] hij in zijn Opel Corsa zat op een parkeerplaats vlakbij de woning. [3] In een later verhoor verklaarde [slachtoffer] dat hij naar die parkeerplaats was gelokt door Kevin [medeverdachte 2] . [slachtoffer] had die avond op de parkeerplaats afgesproken met [medeverdachte 2] . Toen hij daar aan kwam en [medeverdachte 2] niet zag, had hij [medeverdachte 2] gebeld. [medeverdachte 2] had gezegd:
“wacht effe binnen 10 seconden kom ik er aan”. Vervolgens waren twee personen op een (motor)scooter of motorfiets komen aanrijden. De passagier was afgestapt, had een wapen uit een soort van schoudertasje gepakt en had op [slachtoffer] geschoten. Er werd niets gezegd door de personen op de (motor)scooter of motorfiets. [4] Beide personen op de motor droegen een integraalhelm. [5]
“wacht effe binnen 10 seconden kom ik er aan”. Vervolgens waren twee personen op een (motor)scooter of motorfiets komen aanrijden. De passagier was afgestapt, had een wapen uit een soort van schoudertasje gepakt en had op [slachtoffer] geschoten. Er werd niets gezegd door de personen op de (motor)scooter of motorfiets. [4] Beide personen op de motor droegen een integraalhelm. [5]
De politie trof aan het begin van de parkeerplaats, gelegen aan de [straatnaam 1] , op een afstand van hemelsbreed 60 meter van de woning aan de [adres 1] te Sittard, [6] een personenauto (Opel Corsa) aan, met draaiende motor en brandende verlichting. De auto stond met de achterzijde in een heg. De bestuurdersstoel was doordrenkt met bloed.
Ter plaatse verklaarde een getuige dat hij een aantal knallen had gehoord en dat hij kort daarna een zwarte motor met hoge snelheid komende vanuit de [straatnaam 1] in de richting van de rotonde [straatnaam 2] had zien rijden. Op de motor zaten twee donker geklede personen. [7]
[slachtoffer] werd naar het ziekenhuis vervoerd. Daar werd schotletsel geconstateerd, met een traject verlopende van voor naar achter. Het projectiel was via de linkerkant van de kin het lichaam binnengedrongen en heeft vervolgens het lichaam geperforeerd door de wekedelen van de hals met letsel aan de gemeenschappelijke halsslagader, door de vijfde (nek)wervel, door de wekedelen van de nek en de schouder. Vanwege het letsel aan de halsslagader, met tekenen van een actieve bloeding, was de kans op overlijden groter dan 50%. [8]
Bij nader onderzoek op de parkeerplaats aan de [straatnaam 1] zag men dat de auto van het slachtoffer achteruit, over de begroeiing van de parkeerplaats, door de haag was gereden. De auto was met de achterzijde tegen bomen tot stilstand gekomen. In het linker voorportier zat geen raam. Dit raam was vermoedelijk omlaag gedraaid.
Op het geasfalteerde gedeelte van de parkeerplaats, in het verlengde van de auto, werden vijf hulzen aangetroffen (alle vijf 9mm Luger). Geconcludeerd werd dat er minimaal vijf keer is geschoten. Gelet op de schotbeschadigingen in de auto (voorruit en linker achterportier) en het letsel van [slachtoffer] , is er minimaal drie keer in de richting van de auto geschoten. [9]
Tussenconclusie
Gelet op het voorgaande stelt de rechtbank vast dat [medeverdachte 1] op 12 september 2020 op de parkeerplaats aan de [straatnaam 1] te Sittard op [slachtoffer] heeft geschoten, waarbij [slachtoffer] door een kogel is geraakt. De motor waarop [medeverdachte 1] naar de plaats delict is gereden, werd bestuurd door [verdachte] .
Het schietincident is primair aan [verdachte] ten laste gelegd als het medeplegen van een poging tot moord (handelen met voorbedachten rade), dan wel een poging tot doodslag. Subsidiair is dit ten laste gelegd als de medeplichtigheid aan de poging tot moord dan wel doodslag.
De rechtbank stelt voorop dat voor een bewezenverklaring van 'voorbedachten rade' moet komen vast te staan, dat de verdachte zich gedurende enige tijd heeft kunnen beraden op het te nemen of het genomen besluit en hij niet heeft gehandeld in een ogenblikkelijke gemoedsopwelling, zodat hij de gelegenheid heeft gehad na te denken over de betekenis en de gevolgen van zijn voorgenomen daad en zich daarvan rekenschap te geven. Bij de vraag of sprake is van voorbedachten rade gaat het bij uitstek om een weging en waardering van de omstandigheden van het concrete geval, waarbij de rechter het gewicht moet bepalen van de aanwijzingen die voor of tegen het bewezen verklaren van voorbedachten rade pleiten. De vaststelling dat de verdachte voldoende tijd had om zich te beraden op het te nemen of het genomen besluit vormt weliswaar een belangrijke objectieve aanwijzing, maar behoeft de rechter niet ervan te weerhouden aan contra-indicaties een zwaarder gewicht toe te kennen.
De rechtbank heeft bij de beoordeling van de voorbedachten rade acht geslagen op de navolgende feiten en omstandigheden, zoals die plaatsvinden in de aanloop naar en op 11 en 12 september 2020.
Aanloop / achtergrond:
[slachtoffer] heeft verklaard dat hij een conflict heeft met [medeverdachte 1] . Dat conflict heeft te maken met de (poging tot) afpersing van een cafetariahouder in Valkenburg in 2018 door [medeverdachte 1] en [naam] , waarbij een jongen van [slachtoffer] als beveiliger behulpzaam was geweest. [medeverdachte 1] weigerde deze jongen van [slachtoffer] € 1
.000,-- te betalen. Hierdoor was het gehele conflict tussen [slachtoffer] en [medeverdachte 1] ontstaan. [slachtoffer] vond dat hij tegenover deze jongen hierdoor gezichtsverlies leed. Toen [slachtoffer] later in detentie verbleef, vernam hij dat zijn jongen flinke klappen had gekregen van [medeverdachte 1] en vijf andere personen. Na de aanval op zijn jongen wilde [slachtoffer] [medeverdachte 1] persoonlijk zien. [12]
.000,-- te betalen. Hierdoor was het gehele conflict tussen [slachtoffer] en [medeverdachte 1] ontstaan. [slachtoffer] vond dat hij tegenover deze jongen hierdoor gezichtsverlies leed. Toen [slachtoffer] later in detentie verbleef, vernam hij dat zijn jongen flinke klappen had gekregen van [medeverdachte 1] en vijf andere personen. Na de aanval op zijn jongen wilde [slachtoffer] [medeverdachte 1] persoonlijk zien. [12]
Het ging al lang niet meer om die € 1.000,--. [slachtoffer] wilde [medeverdachte 1] zien om hem total loss te slaan. [slachtoffer] beledigde [medeverdachte 1] via social media en bedreigde hem met zware mishandeling. Hij bedreigde ook [medeverdachte 1] ’ vrouw. Ook ging [slachtoffer] actief op zoek naar [medeverdachte 1] en vroeg aan mensen, ook via social media, waar [medeverdachte 1] was. [13] Daarbij loofde [slachtoffer] zelfs een financiële beloning uit voor het adres van [medeverdachte 1] . [14]
Ook [medeverdachte 1] heeft verklaard over het conflict met [slachtoffer] . [slachtoffer] was al hele lange tijd ruzie aan het zoeken met [medeverdachte 1] . Begin 2020 bleef [slachtoffer] berichten sturen en foto’s posten van [medeverdachte 1] en zijn vrouw en waren er geruchten dat [slachtoffer] [medeverdachte 1] zou gaan pakken. [medeverdachte 1] ’ vrouw was heel erg bang en wilde zelfmoord plegen omdat zij er niets meer tegen kon. Op enig moment heeft [medeverdachte 1] een huis gevonden in [plaats] , Denemarken, en is naar Nederland gegaan samen met [verdachte] om spullen op te halen. [15] Uit telefoongegevens van [verdachte] blijkt dat zijn telefoons op 7 en 8 augustus 2020 actief zijn op een Nederlands netwerk. [16]
Daarna, als [medeverdachte 1] weer in Denemarken is, stuurt [medeverdachte 2] screenshots door aan [medeverdachte 1] , dat [slachtoffer] [medeverdachte 1] zoekt tegen een beloning. [medeverdachte 2] zei dat hij wist waar [slachtoffer] was en dat hij [slachtoffer] voor [medeverdachte 1] zou kunnen regelen. [medeverdachte 1] wilde [slachtoffer] zien en hem confronteren. [17] [medeverdachte 2] heeft verklaard dat hij medio augustus 2020 een Facebookbericht van [slachtoffer] over [medeverdachte 1] heeft doorgestuurd naar [medeverdachte 1] . [18]
[medeverdachte 1] heeft verklaard dat hij nadien contact onderhield met [medeverdachte 2] over het regelen van [slachtoffer] voor [medeverdachte 1] . [19]
13 augustus 2020:
Tijdens het onderzoek werden meerdere crypto-telefoons in beslag genomen. Op 13 augustus 2020 werd er een bericht verzonden van de gebruiker met Sky-account [account 1] naar de gebruiker met Sky-account [account 2] , met de inhoud: “bro nex weekend we drive to nl and fuck somebody up.” [20] [verdachte] heeft ter terechtzitting verklaard dat hij de gebruiker was van de Sky-telefoon verbonden aan het account [account 2] . [21] [medeverdachte 1] heeft verklaard dat hij de gebruiker is van het account [account 1] . Het door hem gestuurde bericht van 13 augustus 2020 ging over [slachtoffer] . [22]
11 september 2020:
[medeverdachte 1] heeft verklaard dat hij vanuit Denemarken naar Nederland kwam in verband met een op handen zijnde verhuizing vanuit Nederland naar Denemarken. Ook wilde hij “dat met [slachtoffer] ” regelen (naar de rechtbank begrijpt: het regelen van [slachtoffer] voor [medeverdachte 1] op een locatie door [medeverdachte 2] en het vervolgens confronteren van [slachtoffer] door [medeverdachte 1] ). [23] Hij zei tegen [verdachte] dat [verdachte] hem vanuit Denemarken naar Nederland moest brengen. Zij kwamen op 11 september (2020) in de ochtend in Maastricht aan. [24] [verdachte] heeft verklaard dat hij op 11 en 12 september 2020 nagenoeg de hele dag samen is geweest met [medeverdachte 1] . [25]
Diezelfde dag, om 15:59 uur, kocht [medeverdachte 1] bij een tankstation in Maastricht een simkaart. [26] [verdachte] was daarbij aanwezig. [27] Deze simkaart bleek gekoppeld te zijn aan het telefoonnummer [telefoonnummer 1] . [28] Dit telefoonnummer was actief van 11 september 2020 te 16:12 uur tot en met 13 september 2020 te 22:43 uur. [29]
[medeverdachte 1] heeft verklaard dat hij in de middag had afgesproken met [medeverdachte 2] . Ze ontmoetten elkaar bij de Jumbo in Limbrichterveld (Sittard). [verdachte] bleef in de auto zitten, terwijl [medeverdachte 1] met [medeverdachte 2] buiten rond liep. [medeverdachte 1] heeft bij die gelegenheid een telefoon aan [medeverdachte 2] gegeven. [33]
[medeverdachte 2] heeft verklaard dat [medeverdachte 1] die middag samen met [verdachte] naar Limbrichterveld kwam. [verdachte] reed in de BMW. [medeverdachte 2] is samen met [medeverdachte 1] een rondje gaan lopen. [34] Er werd (onder andere) over [slachtoffer] gesproken en over een eventuele ontmoeting tussen [slachtoffer] en [medeverdachte 1] . [35] [medeverdachte 2] heeft verklaard dat hij bij die gelegenheid een telefoon van [medeverdachte 1] heeft gekregen. [medeverdachte 1] had gezegd: “Hiermee houden wij contact”. Het kon blijkbaar niet via de gewone gsm, aldus [medeverdachte 2] . [36] Vanaf 11 september 2020 heeft [medeverdachte 2] op geen andere wijze met [medeverdachte 1] gesproken dan met het telefoontoestel (Alcatel) dat hij toen van [medeverdachte 1] kreeg. [37] Deze telefoon is later bij [medeverdachte 2] aangetroffen en bleek onder andere gekoppeld te zijn aan het telefoonnummer [telefoonnummer 1] . In deze telefoon was één contact opgeslagen onder de naam “V” met het telefoonnummer [telefoonnummer 2] . [38]
[medeverdachte 1] heeft verklaard dat hij met [medeverdachte 2] het plan had om [medeverdachte 2] met [slachtoffer] te laten afspreken voor een zogenaamde ripdeal. Ze zochten naar een afgelegen plek waar die zogenaamde ripdeal dan zou plaatsvinden. [39] [medeverdachte 1] en [verdachte] zijn na de ontmoeting bij de Jumbo te Sittard naar de parkeerplaats aan de [straatnaam 1] gereden. [40] [verdachte] reed. [41]
Op camerabeelden is te zien dat de BMW (van [verdachte] ) op 11 september 2020 om 16:43 uur over de parkeerplaats aan de [straatnaam 1] te Sittard rijdt. [42]
Om 17:25 uur kocht [medeverdachte 1] bij een avondwinkel in Sittard een simkaart, [43] waaraan het eerder genoemde telefoonnummer [telefoonnummer 2] is gekoppeld. [44] [medeverdachte 1] heeft verklaard dat hij een simkaart voor zichzelf kocht en de andere voor [medeverdachte 2] . [45]
Uit onderzoek is gebleken dat het telefoonnummer [telefoonnummer 2] actief was van 11 september 2020 te 17.56.34 uur tot 12 september 2020 te 23.27.08 uur en in gebruik was bij [medeverdachte 1] . [46] Om 17:56 uur die dag gaan telefoonnummers [telefoonnummer 2] en [telefoonnummer 1] voor het eerst samen sms-en. [47] In de korte periode dat beide telefoonnummers, in gebruik bij [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2]
,actief zijn geweest, vonden 124 telefonische contacten plaats tussen beide telefoonnummers. [48]
,actief zijn geweest, vonden 124 telefonische contacten plaats tussen beide telefoonnummers. [48]
[medeverdachte 1] heeft verklaard dat [medeverdachte 2] die avond een afspraak zou maken met [slachtoffer] . En dan zou [medeverdachte 1] daarheen komen. [49] ’s Avonds, vanaf 18:00 uur, maakte [medeverdachte 2] via WhatsApp contact met [slachtoffer] en stuurde enkele minuten later een SMS-bericht naar [medeverdachte 1] dat hij [slachtoffer] (
de rechtbank begrijpt: [slachtoffer] )heeft geappt en dat hij nog geen antwoord heeft gekregen. Daarna appt [medeverdachte 2] met [slachtoffer] en zegt dat ze moeten kijken voor een locatie, waarna [slachtoffer] een audiofragment naar [medeverdachte 2] stuurt, met de inhoud: “Wat bedoel je locatie, welke locatie? (…) Je komt toch met hem naar mij toe?” en later: “Je kan gewoon naar mij thuis komen.” Er vindt dan een telefoongesprek plaats tussen [slachtoffer] en [medeverdachte 2] . [medeverdachte 2] laat daarna aan [medeverdachte 1] weten “acht uur belt die me” en “dan hoor ik meer.”
de rechtbank begrijpt: [slachtoffer] )heeft geappt en dat hij nog geen antwoord heeft gekregen. Daarna appt [medeverdachte 2] met [slachtoffer] en zegt dat ze moeten kijken voor een locatie, waarna [slachtoffer] een audiofragment naar [medeverdachte 2] stuurt, met de inhoud: “Wat bedoel je locatie, welke locatie? (…) Je komt toch met hem naar mij toe?” en later: “Je kan gewoon naar mij thuis komen.” Er vindt dan een telefoongesprek plaats tussen [slachtoffer] en [medeverdachte 2] . [medeverdachte 2] laat daarna aan [medeverdachte 1] weten “acht uur belt die me” en “dan hoor ik meer.”
Vanaf 20:19 uur vinden er meerdere WhatsApp gesprekken plaats tussen [medeverdachte 2] en [slachtoffer] , waaruit blijkt dat [slachtoffer] bij hem thuis wil afspreken. Om 20:48 uur stuurt [slachtoffer] een audiofragment, met onder andere de volgende inhoud: “Stap met die jongen in. Zeg je komt naar mij toe, ik heb een klant. … En je komt hier aan. En klaar ik doe mijn ding, en iedereen is happy daarna.” Waarna [medeverdachte 2] aan [medeverdachte 1] bericht: “Die wilt dat bij hem doen dus met klant naar hem gaan pfff.” Om 21:18 uur stuurt [medeverdachte 2] naar [medeverdachte 1] : “Heb hem gezegd moeten eerst even meeten en praten over plan van aanpak maken.” Om 21:22 stuurt [medeverdachte 2] naar [slachtoffer] : “Maar kunnen we elkaar eerdt zien en dan goed bespreken aub even overleggen. (…)”
Na 22 uur stuurt [medeverdachte 2] naar [slachtoffer] nog het volgende bericht: “Jow maat, waar ben je?” en een audiofragment: “Hey jow maat, waar ben je? Dat we elkaar even kunnen zien en even kunnen spreken.”
[medeverdachte 1] stuurt om 23:09 uur een bericht naar [medeverdachte 2] : “Enmaat” Om 23:29 uur belt [medeverdachte 2] naar [slachtoffer] en kort daarna stuurt hij een bericht: “Welk cafe” Een paar minuten later informeert [medeverdachte 1] bij [medeverdachte 2] bij welk café. [medeverdachte 2] heeft [medeverdachte 1] daarop laten weten dat [slachtoffer] na het bellen niet meer online is geweest. [50]
12 september 2020:
[medeverdachte 1] heeft verklaard dat hij in de ochtend van 12 september 2020 een bericht stuurde naar mensen dat hij een snelle auto of motor wilde hebben. Er werd uiteindelijk een gestolen motor geregeld. [51]
[slachtoffer] heeft verklaard dat [medeverdachte 2] hem had gebeld voor drie sealtjes cocaïne. [medeverdachte 2] had hem gevraagd om naar de parkeerplaats bij de sporthal te komen. [slachtoffer] had meerdere keren geweigerd, maar [medeverdachte 2] bleef aandringen en uiteindelijk heeft [slachtoffer] met [medeverdachte 2] afgesproken. [52]
In de telefoon van [medeverdachte 2] werden meerdere berichten aangetroffen tussen [medeverdachte 2] en [slachtoffer] . Om 22:07 uur stuurde [medeverdachte 2] een bericht: “Kun jij 3 halve regelen alles betaald.” Om 22:09 uur stuurde [medeverdachte 2] naar [slachtoffer] : “Rond 2300uur.” Om 22:52 uur vroeg [slachtoffer] om een locatie. Om 22:52 uur stuurde [medeverdachte 2] naar [slachtoffer] : “TE [adres 2] , [postcode] Sittard.” [53]
[medeverdachte 1] is samen met [verdachte] , die reed, een helm gaan ophalen bij een vriend. [54] Deze vriend was woonachtig in België. [55] In de mastgegevens aan de hand van de telefoons van [medeverdachte 1] en [verdachte] zijn op 12 september 2020 meerdere verplaatsingen vanuit Nederland (Limburg) naar België te zien. [56]
[verdachte] heeft verklaard ter terechtzitting dat hij een helm heeft gekregen en de opdracht kreeg om op een motor te rijden, die moest worden opgehaald. Eveneens ter zitting heeft [verdachte] bevestigd dat hij samen met een persoon (wiens naam [verdachte] niet wil noemen) vanuit Maastricht is gereden naar de plek waar de motor werd opgehaald en dat [verdachte] met die motor van Hoenbroek naar de [straatnaam 3] in Geleen is gereden. [57] [medeverdachte 1] heeft verklaard dat hij aanwezig was bij het ophalen van de motor in Hoensbroek. [58]
Op camerabeelden is te zien dat om 22:54:39 uur een motor met daarop twee opzittenden de parkeerplaats aan de [straatnaam 1] op rijdt en er na een rondje weer af rijdt.
Om 22:57:57 uur rijdt wederom een motor de parkeerplaats aan de [straatnaam 1] op en lijkt daar stil te staan. De verlichting gaat uit. Om 23:01:15 uur lijkt de verlichting weer aan te gaan en rijdt de motor de parkeerplaats af. [59] [medeverdachte 1] heeft verklaard dat [medeverdachte 2] op de parkeerplaats zou zijn, maar hij was er niet. Hij zei tegen [verdachte] dat hij naar de Jumbo moest rijden, waar men [medeverdachte 2] een dag eerder had ontmoet. [medeverdachte 1] belde met [medeverdachte 2] , die zei dat hij er zo was. Ze ( [medeverdachte 1] en [verdachte] ) zijn toen terug gereden naar de parkeerplaats. [60]
Op de telefoon van [medeverdachte 2] werd een bericht aangetroffen van 23:08:41 uur. Hierin vroeg [medeverdachte 2] aan [slachtoffer] : “Ben je er.” [61]
[slachtoffer] heeft verklaard dat hij de parkeerplaats op reed. Hij verklaarde dat het een afgestorven, afgelegen parkeerterrein betrof, doodlopend met maar een ingang. [62]
Hij reed tot het einde van de parkeerplaats en is daar gedraaid. [63] Op camerabeelden is te zien dat omstreeks 23:10:26 uur een lichtkleurige Opel Corsa de parkeerplaats op rijdt, op het camerabeeld van rechts naar links. Om 23:11:14 uur komt de Opel Corsa weer in beeld en rijdt van links naar rechts over de parkeerplaats, in de richting van de uitgang van de parkeerplaats en verdwijnt uit beeld. [64]
Terwijl de Opel Corsa van [slachtoffer] richting de uitgang van de parkeerplaats reed, vond vanaf de telefoon van [slachtoffer] om 23:11:11 uur een uitgaand gesprek plaats van 12 seconden naar het telefoonnummer in gebruik bij [medeverdachte 2] . [65]
[slachtoffer] heeft verklaard dat hij naar [medeverdachte 2] belde, omdat hij [medeverdachte 2] niet zag. [slachtoffer] heeft [medeverdachte 2] in dit telefoongesprek gezegd:
“Luister maat, ik ben er, het is hier afgestorven man. Wie komt hier nou? What the fuck is dit voor rare plaats? Hier is in geen 10 miljoen jaar iemand geweest.” [66] [medeverdachte 2] vroeg vervolgens in dat gesprek aan [slachtoffer] om even te wachten en zei dat hij, [medeverdachte 2] , er over 10 seconden zou zijn. [67]
“Luister maat, ik ben er, het is hier afgestorven man. Wie komt hier nou? What the fuck is dit voor rare plaats? Hier is in geen 10 miljoen jaar iemand geweest.” [66] [medeverdachte 2] vroeg vervolgens in dat gesprek aan [slachtoffer] om even te wachten en zei dat hij, [medeverdachte 2] , er over 10 seconden zou zijn. [67]
Een getuige, die in zijn auto zat op de oprit naar de parkeerplaats aan de [straatnaam 1] , met de achterzijde van zijn auto richting de [straatnaam 1] , zag rond 23:10 uur vanuit zijn achteruitrijspiegel een motor of scooter rijden, komend uit de richting van de rotonde bij het Trevianumcollege. Hij hoorde dat de scooter/motor flink gas gaf. Op de motor zaten twee personen. [68]
[slachtoffer] heeft verklaard dat hij, nadat hij met [medeverdachte 2] had gebeld, zijn auto parkeerde en het raam opende. [69] Er kwam een motor in volle vaart aangereden en deze stopte schuin voor de auto van [slachtoffer] . [70] De persoon die achterop de motor zat, stapte af, haalde een wapen tevoorschijn en richtte dit wapen op [slachtoffer] . Het wapen haperde en de persoon moest het wapen doorhalen. De persoon richtte opnieuw het wapen op [slachtoffer] , die toen met zijn auto vol gas achteruit is gereden. Bij het eerste schot werd [slachtoffer] geraakt. [slachtoffer] kon zijn arm niet meer bewegen en voelde een druk op zijn keel. De auto slipte en ging niet verder achteruit. [71]
Op de camerabeelden is te zien dat om 23:12:15 uur de Opel Corsa vanuit rechts (komende vanuit de richting van de ingang van de parkeerplaats) achteruit de parkeerplaats op rijdt. De Opel stopt ter hoogte van de aldaar staande struiken. [72]
[verdachte] heeft verklaard dat hij de bestuurder van de motor was. De passagier (wiens naam [verdachte] niet wil noemen) is afgestapt. Terwijl [verdachte] op de motor zat, vond er een schietpartij voor hem plaats. Hij wist niet dat dit (de rechtbank begrijpt: het schieten) zou gebeuren. Wel wist hij dat er geweld gebruikt zou worden. [73]
In de telefoon van [medeverdachte 2] werd nog een sms-bericht aangetroffen dat hij om 23:12:19 uur naar [medeverdachte 1] stuurde. In dit bericht stond: “Hij is er.” [74]
[medeverdachte 2] heeft over de gang van zaken verklaard dat [medeverdachte 1] hem vertelde dat [medeverdachte 1] achterop de motor zat, van de motor is afgesprongen en vervolgens al vurend, al schietend op de auto is afgelopen. Bij de eerste kogel zakte [slachtoffer] al in elkaar. [75]
Nadat er geschoten is, is [verdachte] weggereden met [medeverdachte 1] achterop. [76] Een camera, geplaatst op de oprit tussen de percelen [adres 3] en [adres 4] te Sittard, op een afstand van 201,47 meter van de parkeerplaats aan de [straatnaam 1] registreert om 23:13:01 uur een motorfiets die met hoge snelheid voorbij rijdt, komende vanuit de richting van de [straatnaam 1] . [77] [medeverdachte 1] heeft verklaard dat hij na afloop de motor in brand heeft gestoken. [78] Omstreeks 23:55 uur werd bij de politie melding gemaakt van een brandende motor aan de [straatnaam 3] te Geleen. Omstreeks 00:30 uur werd aldaar op een stuk holle weg een motor (BMW type G310) met het Duitse kenteken [kenteken] aangetroffen. [79] Deze motor stond als gestolen geregistreerd. De motor lag op een half verharde, smalle veldweg, die iets verzonken ligt ten opzichte van de naastgelegen akkerbouwlanden. [80]
Overwegingen van de rechtbank
De rechtbank overweegt als volgt. [medeverdachte 1] is, zittend achter op een motor die door [verdachte] werd bestuurd, met - zo blijkt uit de verklaring van [slachtoffer] , ondersteund door een getuige ter plaatse – volle vaart naar de afgelegen doodlopende parkeerplaats aan de [straatnaam 1] gereden, in de wetenschap dat [slachtoffer] daar die avond zou zijn. Aangekomen op de parkeerplaats, waar [slachtoffer] op dat moment in zijn auto op [medeverdachte 2] zat te wachten, is [medeverdachte 1] van de motor gestapt, heeft hij het wapen uit zijn schoudertas gepakt en heeft hij, zonder iets te zeggen, minimaal vijf keer geschoten, terwijl hij al schietend naar de auto van [slachtoffer] toeliep. Uit onderzoek is gebleken dat er in ieder geval drie keer op de auto van [slachtoffer] is geschoten, waarin [slachtoffer] op dat moment zat.
De tijdstippen van de telefooncontacten, van de cameraregistraties en van de melding aan de politie van het aantreffen van een zwaargewonde man op de oprit aan de [straatnaam 1] geeft het zeer korte tijdsbestek weer waarin de gebeurtenissen rondom de schietpartij elkaar opvolgden. Het gegeven dat [slachtoffer] naar een afgelegen plek werd gelokt en de daar binnen die korte tijd getoonde kordaatheid en doelgerichtheid van [medeverdachte 1] ’ handelen kort voorafgaand aan en tijdens het schieten, duidt - gelet op de uiterlijke verschijningsvorm - naar het oordeel van de rechtbank op niets anders dan de uitvoering van een vooropgezet plan om [slachtoffer] van het leven te beroven. Ook het feit dat er ter plaatse niets is gezegd en dat [medeverdachte 1] vijf maal heeft geschoten nadat zijn wapen aanvankelijk haperde wijst daarop. [medeverdachte 1] heeft verklaard dat hij [slachtoffer] wilde confronteren, in elkaar wilde slaan en bang wilde maken, maar dat past niet bij zijn handelwijze op de plaats delict. [medeverdachte 1] ging immers direct en zonder iets te zeggen of zijn identiteit kenbaar te maken (door bijvoorbeeld zijn motorhelm af te zetten) over tot schieten.
De rechtbank heeft daarbij tevens acht geslagen op de volgende feiten en omstandigheden.
[medeverdachte 1] is de dag voor de schietpartij samen met [verdachte] vanuit Denemarken naar Nederland gekomen, onder andere om “dat met [slachtoffer] te regelen.” Diezelfde dag heeft hij twee telefoons geregeld, waarvan een in gebruik bij [medeverdachte 2] en de andere bij [medeverdachte 1] , speciaal om met elkaar over de ontmoeting met [slachtoffer] te communiceren. Deze telefoons zijn ook enkel gebruikt in de periode rondom de schietpartij en in die periode hadden [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] zeer veelvuldig contact. Er was een vooropgezet plan om [slachtoffer] onder valse voorwendselen naar een afgelegen plek te lokken, waarover door beiden zeer veelvuldig werd gecommuniceerd. Deze plek, de parkeerplaats aan de [straatnaam 1] en de latere plaats delict, werd een dag voor het schietincident reeds bekeken door [medeverdachte 1] en [verdachte] in een voorverkenning. Het betrof een doodlopende parkeerplaats, met maar een in- en uitgang, waardoor vluchten voor [slachtoffer] bemoeilijkt was. In de ochtend van 12 september 2020 regelde [medeverdachte 1] een snelle, gestolen motor, welke werd gebruikt om naar de parkeerplaats te rijden en welke na het schietincident op een eveneens afgelegen plek in brand werd gestoken. Kort voor het schietincident gaf [medeverdachte 2] de locatie door aan [slachtoffer] en werd [medeverdachte 1] door [medeverdachte 2] op de hoogte gebracht van de komst van [slachtoffer] . Deze omstandigheden, in onderling verband en samenhang bezien, passen bij het plan om [slachtoffer] met voorbedachten rade te doden. Van enige contra-indicatie voor het handelen met voorbedachten rade door [medeverdachte 1] is niet gebleken. De ontmoeting met [slachtoffer] was door [medeverdachte 1] dan ook opgezet om [slachtoffer] dood te schieten.
Medeplegen?
In de visie van de officieren van justitie heeft [verdachte] de poging tot moord samen met [medeverdachte 2] en [medeverdachte 1] gepleegd, waarbij [medeverdachte 1] gezien moet worden als de “hoofddader” (schutter en organisator). Voor medeplegen moet komen vast te staan dat er sprake was van een nauwe en bewuste samenwerking tussen de verdachten én dat [verdachte] , net als [medeverdachte 1] , (op zijn minst: voorwaardelijk) opzet heeft gehad op de dood van [slachtoffer] .
De officieren van justitie hebben betoogd dat op basis van de uiterlijke verschijningsvorm van de gedragingen van [verdachte] en [medeverdachte 1] kan worden afgeleid dat zij nauw en bewust hebben samengewerkt met het doel om [slachtoffer] te doden. Daartoe hebben zij verwezen naar de berichten die tussen [medeverdachte 1] en [verdachte] werden verstuurd, de voorbereidingshandelingen die werden getroffen, waarbij [verdachte] steeds aanwezig was en het vluchten van [verdachte] en [medeverdachte 1] naar Denemarken na afloop van de schietpartij. Met andere woorden: [verdachte] moet volgens de officieren van justitie volledig op de hoogte zijn geweest van waar de voorbereiding en samenwerking toe gingen leiden.
Voor zover de officieren van justitie nog hebben verwezen naar een bericht van 10 september 2020, waarin [medeverdachte 1] naar [verdachte] schrijft: “take black tracksuit with you” en even later “and glove”, waarin [verdachte] kennelijk instructies kreeg over de kleding die hij moest dragen, overweegt de rechtbank dat [verdachte] ter zitting heeft ontkend dat hij dit bericht heeft gelezen. Er is geen bewijs dat deze ontkenning kan ontkrachten. De rechtbank heeft dit bericht om die reden niet meegenomen in de overwegingen.
[verdachte] heeft ontkend dat hij wist dat er op de parkeerplaats geschoten zou worden. Er kan niet worden vastgesteld dat [verdachte] daadwerkelijk de bedoeling - en daarmee vol opzet - had om het slachtoffer [slachtoffer] van het leven te beroven. Bewijs daarvoor ontbreekt.
De vraag is dan of [verdachte] bewust de aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat [slachtoffer] van het leven zou worden beroofd.
Uit het dossier blijkt niet dat [verdachte] op de hoogte was van het langlopende conflict tussen [medeverdachte 1] en [slachtoffer] , noch dat hij [slachtoffer] kende of ervan op de hoogte was dat het doel van [medeverdachte 1] van het bezoek aan Nederland in het weekend van 11 en 12 september 2020 (mede) was om [slachtoffer] door [medeverdachte 2] naar een (afgelegen) locatie te laten lokken zodat [medeverdachte 1] daar met [slachtoffer] de confrontatie zou kunnen aan gaan.
Ongeveer een maand voor de schietpartij, op 13 augustus 2020, kreeg [verdachte] wel een bericht van [medeverdachte 1] waarin hem werd medegedeeld dat ze volgend weekend naar Nederland zouden gaan “to fuck somebody up”.
[verdachte] is vervolgens naar Nederland gekomen met [medeverdachte 1] in het weekend van 11 en 12 september 2020. [verdachte] heeft verklaard dat hij op 11 en 12 september 2020 nagenoeg de hele dag samen is geweest met [medeverdachte 1] . Het staat vast dat [verdachte] bij belangrijke voorbereidingshandelingen voor de schietpartij aanwezig is geweest.
Zo was hij aanwezig bij de aankoop van een opwaardeercode voor een van de simkaarten die vervolgens werden gebruikt door [medeverdachte 2] en [medeverdachte 1] om onderling contact te houden over het lokken van [slachtoffer] . Ook reed hij mee naar de ontmoeting met [medeverdachte 2] bij de Jumbo Limbrichterveld, die [slachtoffer] naar de plaats delict moest lokken. [verdachte] bleef daar bij de Jumbo echter in de auto zitten, toen [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] met elkaar spraken. [verdachte] heeft dus niet gehoord wat er tussen beiden is besproken. Overigens blijkt ook niet uit het dossier dat in dat gesprek over het doodschieten van [slachtoffer] is gesproken. [verdachte] was - als gezegd - weliswaar aanwezig bij de aankoop van een van de opwaardeercodes van de sim-kaarten gebruikt tussen [medeverdachte 2] en [medeverdachte 1] voor hun onderlinge communicatie over dat lokken, maar niet is komen vast te staan dat [verdachte] op de hoogte was van de inhoud van die communicatie, noch van het feit dat die communicatie plaats vond via speciaal voor dat doel aangeschafte pre-paid simkaarten/telefoons.
[verdachte] was aanwezig bij de voorverkenning van de parkeerplaats aan de [straatnaam 1] op 11 september 2020 en heeft een dag later samen met [medeverdachte 1] eerst een helm in België en later de (gestolen) motor opgehaald in Hoensbroek om daarmee vervolgens naar de [straatnaam 1] in Sittard te rijden, waar de schietpartij heeft plaatsgevonden.
Niet is komen vast te staan dat [verdachte] wist dat de motor gestolen was. Het moest [verdachte] echter wel duidelijk zijn geweest dat de gang van zaken rondom de motor op zijn minst zeer verdacht was. Er was kennelijk een reden dat men niet “gewoon” met de auto van [verdachte] naar de [straatnaam 1] kon gaan, maar dat daarvoor speciaal een motor geregeld moest worden. Kort voor de schietpartij stond [verdachte] minutenlang met gedoofde lichten op de afgelegen parkeerplaats, waar hij een dag eerder samen met [medeverdachte 1] had rondgereden. [verdachte] heeft ter terechtzitting verklaard dat hij op dat moment niet met [medeverdachte 1] heeft gesproken. [medeverdachte 1] heeft dit als getuige in de zaak van [verdachte] ter zitting bevestigd. Ter zitting heeft [verdachte] verklaard dat hij prospect was bij een motorclub (de rechtbank begrijpt: [motorclub] ). Hem werd medegedeeld dat hij niet te veel vragen moest stellen en moest doen waartoe hij opdracht kreeg. [verdachte] heeft dan ook geen vragen gesteld en de opdrachten van [medeverdachte 1] uitgevoerd.
Ondanks dat [verdachte] , volgens zijn eigen verklaring, niet wist wat er precies ging gebeuren, dacht [verdachte] wel, zo heeft hij ter terechtzitting verklaard, dat er op 12 september 2020 op die parkeerplaats aan de [straatnaam 1] geweld gebruikt zou worden. De inhoud van het eerder aan [verdachte] toegezonden bericht, in combinatie met de verdachte omstandigheden rondom de door [medeverdachte 1] geregelde (gestolen) motor en het feit dat een en ander ging plaatsvinden op een kennelijk daarvoor speciaal uitgezochte afgelegen locatie leidden [verdachte] kennelijk tot die conclusie.
[verdachte] heeft ontkend dat hij wist dat [medeverdachte 1] op 12 september 2020 een wapen bij zich had. Hij heeft verklaard geen wapen te hebben gezien. Ook [medeverdachte 1] heeft verklaard dat [verdachte] niet wist dat [medeverdachte 1] een wapen bij zich had. Uit het dossier is komen vast te staan dat [medeverdachte 1] het wapen in een schoudertas (en derhalve uit het zicht van [verdachte] ) heeft vervoerd en het wapen pas vlak voor het schieten op de plaats delict tevoorschijn heeft gehaald.
Nu niet kan worden vastgesteld dat de verdachte wist dat [medeverdachte 1] een wapen bij zich had of anderszins wist dat er (wellicht) op iemand geschoten zou worden, acht de rechtbank niet bewezen dat verdachtes opzet, in voorwaardelijke zin, was gericht op de dood van [slachtoffer] . Er was dan ook geen sprake van een nauwe en bewuste samenwerking tussen [medeverdachte 1] en [verdachte] , met als doel [slachtoffer] te doden. De verdachte omstandigheden die aan de schietpartij vooraf zijn gegaan, passen naar het oordeel van de rechtbank ook bij het toepassen van zwaar geweld tegen een persoon. Ook in dat geval kunnen er immers voorbereidingen worden getroffen teneinde latere vervolging door politie en justitie te voorkomen.
De rechtbank zal [verdachte] vrijspreken van het tenlastegelegde medeplegen van poging tot moord dan wel doodslag.
Medeplichtigheid
Voor medeplichtigheid als bedoeld in artikel 48 van het Wetboek van Strafrecht is dubbel opzet vereist. Verdachtes opzet moet gericht zijn op (in dit geval) het verschaffen van gelegenheid en daarnaast moet de verdachte opzet hebben op het misdrijf dat hij ondersteunt (in dit geval een poging tot moord). Voorwaardelijk opzet is voldoende.
Opzet op de medeplichtigheid
De rechtbank acht wel bewezen dat [verdachte] door het brengen van [medeverdachte 1] (vanuit Denemarken) naar Nederland, in het bijzonder naar Limburg (Maastricht), en vervolgens [medeverdachte 1] in of via Limburg naar allerlei afspraken te brengen die verband houden met de latere schietpartij, het opzet heeft gehad op het verschaffen van gelegenheid als bedoeld in artikel 48, aanhef en tweede lid, van het Wetboek van Strafrecht. Dit geldt ook ten aanzien van het besturen van de (vlucht)motor, zoals in de tenlastelegging is opgenomen. De rechtbank verstaat daaronder het naar de plaats delict rijden van [medeverdachte 1] en vervolgens weer wegrijden van die plaats delict met [medeverdachte 1] . Met deze handelingen heeft [verdachte] het plegen van het feit in ieder geval makkelijker gemaakt. Daarmee is aan het opzetvereiste voor medeplichtigheid voldaan.
Dat [verdachte] opzet had om de vlucht naar Denemarken te faciliteren door [medeverdachte 1] naar Denemarken te rijden, acht de rechtbank niet bewezen. Niet kan worden vastgesteld dat dit deel uitmaakte van een plan. Vooraf waren kennelijk al afspraken gemaakt over de terugreis, maar van deze afspraken staat niet vast dat die terugreis verband hield met het mogelijk maken van de vlucht.
Opzet op het gronddelict
Met betrekking tot het opzet op het gronddelict (poging tot moord) ontbreekt het in deze zaak aan een verklaring van [verdachte] dan wel aan ander bewijs, waaruit het opzet van de verdachte rechtstreeks kan worden gedestilleerd.
Volgens vaste rechtspraak van de Hoge Raad kan een medeplichtige ook aansprakelijk worden gehouden voor een zwaarder misdrijf dan waarop zijn opzet was gericht. Voorwaarde is dat er tussen het door hem beoogde misdrijf en het door de dader gepleegde misdrijf voldoende verband bestaat.
[verdachte] dacht dat er geweld zou worden gebruikt tegen een derde. Dit heeft [verdachte] er niet van weerhouden handelingen te verrichten die het feit makkelijker zouden maken. Zijn opzet was gericht op een geweldsdelict. Dat dit geweldsdelict niet bestond uit een enkele klap, volgt uit de aard van de voorbereidingen die werden getroffen. Die voorbereidingen waren zodanig, dat het voor [verdachte] duidelijk moet zijn geweest dat het om een zwaar geweldsdelict zou gaan. Gelet hierop is de rechtbank van oordeel dat [verdachte] op zijn minst genomen voorwaardelijk opzet heeft gehad op een zware mishandeling met voorbedachten rade. Door op [slachtoffer] te schieten is het geweld tegen [slachtoffer] verder gegaan dan het geweld waarop het (voorwaardelijk) opzet van [verdachte] was gericht. Dat staat er evenwel niet aan in de weg om tot een bewezenverklaring te komen van het opzet van [verdachte] op dit grondfeit, nu er naar het oordeel van de rechtbank voldoende verband bestaat tussen beide strafbare feiten, te weten tussen zware mishandeling met voorbedachten rade en poging tot moord.
De rechtbank heeft daarbij acht geslagen op de aard van de beide delicten en de omstandigheden waaronder een en ander heeft plaatsgevonden, waarbij het gebruik van ernstig geweld te voorzien was.
Dat brengt mee dat kan worden bewezen verklaard en gekwalificeerd dat de verdachte medeplichtig is geweest aan poging tot moord. Dat het opzet van de verdachte beperkt was tot een zware mishandeling met voorbedachte rade, zal op de voet van artikel 49, vierde lid, van het Wetboek van Strafrecht bij de strafoplegging in aanmerking worden genomen.
3.4
De bewezenverklaring
De rechtbank acht bewezen dat de verdachte
[medeverdachte 1] op 12 september 2020 in de gemeente Sittard-Geleen (op de [straatnaam 1] te Sittard), ter uitvoering van het door die [medeverdachte 1] voorgenomen misdrijf om [slachtoffer] opzettelijk en met voorbedachten rade van het leven te beroven, met een vuurwapen meermalen op die [slachtoffer] heeft geschoten, terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid, waartoe hij, verdachte, in de periode van 10 september 2020 tot en met 13 september 2020 in de provincie Limburg, opzettelijk gelegenheid heeft verschaft tot het plegen van bovengenoemd misdrijf door
- die [medeverdachte 1] (vanuit Denemarken) naar Nederland te rijden en
- die [medeverdachte 1] met zijn, verdachtes, auto te brengen naar diverse voorbereidende afspraken (onder meer over de ontmoetingsplek met [slachtoffer] en het ophalen van een helm en een (gestolen) motor) en
- die (vlucht)motor te besturen, waar [medeverdachte 1] achterop zat.
De rechtbank acht niet bewezen hetgeen meer of anders is ten laste gelegd. De verdachte zal daarvan worden vrijgesproken.
4.De strafbaarheid van het bewezenverklaarde
Het bewezenverklaarde levert het volgende strafbare feit op:
Medeplichtigheid aan poging tot moord
Er zijn geen feiten of omstandigheden aannemelijk geworden die de strafbaarheid van het feit uitsluiten.
5.De strafbaarheid van de verdachte
De verdachte is strafbaar, omdat geen feiten of omstandigheden aannemelijk zijn geworden die zijn strafbaarheid uitsluiten.
6.De straf
6.1
De vordering van de officier van justitie
De officieren van justitie hebben op grond van hetgeen zij bewezen hebben geacht, gevorderd aan de verdachte op te leggen een gevangenisstraf voor de duur van 18 jaren met aftrek van het voorarrest. Zij hebben daartoe verwezen naar jurisprudentie van het Hof Den Haag, dat bij een liquidatie als uitgangspunt 21 jaar gevangenisstraf hanteert. Het wettelijke strafmaximum bedraagt 20 jaar.
Volgens de officieren van justitie betreft het weliswaar een poging tot moord, maar dit betekent niet dat er automatisch een derde van de gebruikelijke straf afgehaald dient te worden, nu het overduidelijk is dat het de bedoeling was dat die poging wél zou slagen.
De officieren van justitie hebben in hun strafeis verder rekening gehouden met het milieu waarin zich een en ander heeft afgespeeld, het georganiseerde verband van de liquidatiepoging, de langdurige en koelbloedige voorbereiding, het proberen te wissen van sporen en het vluchten nadien en de houding van de verdachte.
6.2
Het standpunt van de verdediging
De verdediging heeft, onder verwijzing naar een uitspraak van rechtbank Amsterdam, betoogd dat de gevorderde straf (absurd) hoog is.
6.3
Het oordeel van de rechtbank
Bij de bepaling van de op te leggen straf is gelet op de aard en ernst van hetgeen bewezen is verklaard, op de omstandigheden waaronder het bewezenverklaarde is begaan en op de persoon van de verdachte, zoals een en ander uit het onderzoek ter terechtzitting naar voren is gekomen.
De strafeis van de officieren van justitie is gebaseerd op het primair tenlastegelegde; het medeplegen van poging tot moord. De rechtbank acht dit feit niet bewezen. Wel acht zij bewezen dat de verdachte medeplichtig was aan de poging tot moord. De rechtbank heeft vastgesteld dat verdachte geen opzet heeft gehad op de dood van het slachtoffer, maar op een zware mishandeling met voorbedachten rade. Gelet op artikel 49, vierde lid, van het Wetboek van Strafrecht, zal de rechtbank in de strafmaat rekening houden met het strafmaximum voor dit strafbaar feit, te weten een gevangenisstraf voor de duur van 12 jaren. Nu de verdachte ‘slechts’ medeplichtig is geweest aan het strafbaar feit, wordt de maximaal op te leggen straf met een derde verminderd, zodat als stafmaximum geldt een gevangenisstraf voor de duur van 8 jaar.
De verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan de medeplichtigheid aan een poging tot moord op het slachtoffer. Hij had een belangrijk aandeel in een ophanden zijnde poging om het slachtoffer dood te schieten. De verdachte had weliswaar niet voor ogen deel uit te maken van een moordplan, maar hij wist wel dat er een gewelddadige confrontatie zou plaatsvinden. Kennelijk was dat voor hem geen reden om zich terug te trekken, maar bleef hij handelingen verrichten die de uiteindelijke schietpartij makkelijker hebben gemaakt. Dat hij prospect was bij een motorclub en graag volwaardig lid wilde worden en daarom geen vragen mocht stellen en “gewoon” opdrachten moest uitvoeren, was voor hem kennelijk zo belangrijk dat hij daardoor niet terugdeinsde om betrokken te raken bij ernstige strafbare feiten. De verdachte heeft de schutter, [medeverdachte 1] , rondgereden en ook naar de plaats delict gereden toen het slachtoffer daar in zijn auto stond te wachten, nadat hij onder valse voorwendselen naar de plaats delict was gelokt. Er werd vijf keer geschoten, waarvan drie keer in de richting van de auto van het slachtoffer, die geraakt werd door een van de kogels en zeer ernstig gewond raakte; de halsslagader werd geperforeerd. Met hevig bloedend letsel heeft het slachtoffer zich naar de dichtstbijzijnde woning begeven en heeft daar om hulp gevraagd.
Het slachtoffer is mede door het handelen van de verdachte in een uitermate beangstigende situatie terecht gekomen. Hij heeft letterlijk doodsangsten uitgestaan. Het feit dat hij nog in staat was redelijk rustig te blijven en hulp te zoeken alsmede en het snelle optreden van de hulpdiensten, heeft er uiteindelijk voor gezorgd dat hij nog in leven is. Het slachtoffer ondervindt nog dagelijks de gevolgen van het schietincident en dat zal naar verwachting ook nooit veranderen. Hij zal altijd afhankelijk blijven van een rolstoel of rollator. De beschadiging van zijn ruggenmerg zal naar verwachting nooit meer herstellen. De klachten die hier uit voortvloeien, te weten verminderde gevoeligheid, rugpijn, krachtverlies in benen en verlammingsverschijnselen, zijn permanent. Het slachtoffer ervaart een dof gevoel bij zijn linkerschouder, zijn borstkas en zijn linkervoet en heeft daarbij ook last van een branderige sensatie. Hierdoor slaapt hij slecht. Ook heeft hij last van spasmen, die veel energie kosten en het slachtoffer beperken in zijn spraak. Het behoeft geen uitleg dat dit alles tot ernstig gederfd levensgenot heeft geleid.
Meer in het algemeen brengen deze schietpartijen ook in de maatschappij, in het bijzonder in de buurt waar de schietpartij zich heeft afgespeeld, ernstige gevoelens van angst en onveiligheid teweeg. Ook dit kan de verdachte worden aangerekend.
De rechtbank heeft bij de bepaling van de straf acht geslagen op de handelingen die de verdachte heeft verricht, de ernstige gevolgen voor het slachtoffer en de straffen die in min of meer vergelijkbare zaken voor degelijke delicten plegen te worden opgelegd.
Alles afwegend acht de rechtbank een gevangenisstraf voor de duur van zes jaren passend. Bij de straftoemeting dient de rechtbank rekening te houden met een overschrijding van de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6 van het EVRM. De Hoge Raad neemt in zijn uitleg van de redelijke termijn als uitgangspunt dat binnen twee jaar na aanvang van de redelijke termijn in eerste aanleg vonnis dient te worden gewezen. De redelijke termijn vangt aan op het moment dat door of vanwege de Staat jegens de verdachte een handeling is verricht waaruit deze heeft opgemaakt en redelijkerwijs heeft kunnen opmaken dat tegen hem een strafvervolging zou worden ingesteld. De verdachte werd op 9 januari 2021 als verdachte aangehouden en in verzekering gesteld. De rechtbank neemt deze datum als uitgangspunt voor de aanvang van de redelijke termijn. Dit vonnis wordt op 26 oktober 2023 gewezen. Daarmee is de redelijke termijn met ruim 9 maanden overschreden.
De rechtbank ziet in het tijdsverloop en de termijnoverschrijding aanleiding de door haar passend geachte straf te matigen. Zij zal de straf matigen met drie maanden, zodat de rechtbank aan [verdachte] zal opleggen een gevangenisstraf voor de duur van 5 jaar en 9 maanden.
Tenuitvoerlegging van de opgelegde gevangenisstraf zal volledig plaatsvinden binnen de penitentiaire inrichting, tot het moment dat de verdachte in aanmerking komt voor deelname aan een penitentiair programma, als bedoeld in artikel 4 Penitentiaire beginselenwet of tot het moment dat de regeling van voorwaardelijke invrijheidsstelling aan de orde is, als bedoeld in artikel 6:2:10 Wetboek van Strafvordering.
7.De benadeelde partij en de schadevergoedingsmaatregel
7.1
De vordering van de benadeelde partij
De benadeelde partij [slachtoffer] heeft een schadevergoeding gevorderd van € 178.840,-, bestaande uit € 3.840,- aan materiële schade en € 175.000,- aan immateriële schade. Ook heeft hij gevorderd de vordering te verhogen met de wettelijke rente en de schadevergoedingsmaatregel op te leggen.
7.2
Het standpunt van de officier van justitie
De officieren van justitie hebben zich op het standpunt gesteld dat de vordering in zijn geheel kan worden toegewezen.
7.3
Het standpunt van de verdediging
De verdediging heeft verzocht, gelet op de door haar verzochte vrijspraak, de vordering van de benadeelde partij af te wijzen.
7.4
Het oordeel van de rechtbank
De rechtbank is van oordeel dat de benadeelde partij als gevolg van het bewezenverklaarde rechtstreeks schade heeft geleden. De verdediging heeft de vordering inhoudelijk niet betwist.
De rechtbank is van oordeel dat de vordering van de benadeelde partij, voor zowel het materiële als het immateriële deel, voldoende is onderbouwd en ook alleszins redelijk is.
De verdachte zal worden vrijgesproken van het primair tenlastegelegde medeplegen van een poging tot moord. Wel is hij schuldig aan medeplichtigheid aan poging tot moord. Naar het oordeel van de rechtbank is hij daardoor ook verantwoordelijk voor de schade die is ontstaan als gevolg van het schietincident. Medeverdachten [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] , in wier zaken de rechtbank vandaag eveneens vonnis heeft gewezen, zijn vandaag veroordeeld wegens respectievelijk poging tot moord en medeplichtigheid aan poging tot moord. Allen zijn in civielrechtelijke zin hoofdelijk jegens de benadeelde partij aansprakelijk. Uit jurisprudentie van de Hoge Raad volgt dat ook de bijdrage van een medeplichtige aan een strafbaar feit in gelijke mate als de dader de grondslag kan vormen voor vergoeding van de bij dat strafbaar feit veroorzaakte schade (ECLI:NL:HR:2012:BX5554). De rechtbank is van oordeel dat de bijdrage van [verdachte] aan de poging tot moord zodanig was, dat ook hij verantwoordelijk dient te worden gehouden voor de schade van de benadeelde partij. De vordering zal dan ook hoofdelijk worden toegewezen.
De toe te wijzen vordering wordt verhoogd met de wettelijke rente vanaf 12 september 2020. Ook zal de schadevergoedingsmaatregel worden opgelegd, waarbij de gijzeling bij niet-betaling zal worden bepaald op 365 dagen.
8.De wettelijke voorschriften
De beslissing berust op de artikelen 36f, 48 en 289 van het Wetboek van Strafrecht, zoals deze artikelen luidden ten tijde van het bewezenverklaarde.
9.De beslissing
De rechtbank:
Vrijspraak
- spreekt de verdachte vrij van het primair tenlastegelegde;
Bewezenverklaring
- verklaart het tenlastegelegde bewezen zoals hierboven onder 3.4 is omschreven;
- spreekt de verdachte vrij van wat meer of anders is ten laste gelegd;
Strafbaarheid
- verklaart dat het bewezenverklaarde het strafbare feit oplevert zoals hierboven onder 4 is omschreven;
- verklaart de verdachte strafbaar;
Straf
- veroordeelt de verdachte tot een gevangenisstraf voor de duur van vijf jaren en negen maanden;
- beveelt dat de tijd die door de veroordeelde vóór de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in voorarrest is doorgebracht, bij de uitvoering van deze gevangenisstraf in mindering zal worden gebracht;
Benadeelde partij en schadevergoedingsmaatregel
- wijst de vordering van de benadeelde partij [slachtoffer] , ten aanzien het bewezenverklaarde feit, toe en veroordeelt de verdachte hoofdelijk tot betaling aan de benadeelde partij [slachtoffer] , van een bedrag van € 178.840,-, bestaande uit € 3.840,- aan materiële schade en € 175.000,- aan immateriële schade, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf 12 september 2020 tot aan de dag der algehele voldoening;
- bepaalt dat voor zover het bedrag van € 178.840 door de mededader(s) is betaald, de veroordeelde niet gehouden is dit bedrag aan de benadeelde partij te betalen;
- veroordeelt verdachte tevens hoofdelijk in de proceskosten door de benadeelde partij gemaakt, tot op heden begroot op nihil, en in de proceskosten die de benadeelde partij ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog moet maken;
- legt aan de verdachte de verplichting op aan de Staat, ten behoeve van het slachtoffer [slachtoffer] een bedrag van € 178.840,- te betalen, bij niet-betaling te vervangen door 365 dagen gijzeling, met dien verstande dat de gijzeling de betalingsverplichting niet opheft, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf 12 september 2020;
- bepaalt dat voor zover voornoemd bedrag door de mededader(s) is betaald, de verdachte niet gehouden is dit bedrag aan de staat te betalen;
- bepaalt dat bij voldoening van de schadevergoedingsmaatregel de betalingsverplichting aan de benadeelde partij vervalt en omgekeerd.
Dit vonnis is gewezen door mr. C.G.A. Wouters, voorzitter, mr. R.A.M.M. Gijselaers en
mr. L.E.M. Hendriks, rechters, in tegenwoordigheid van mr. C.K. Spronk, griffier, en uitgesproken ter openbare zitting van 26 oktober 2023.
BIJLAGE I: De tenlastelegging
Aan de verdachte is ten laste gelegd dat
hij op of omstreeks 12 september 2020 in de gemeente Sittard-Geleen (op/nabij de [straatnaam 1] te Sittard), tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen, ter uitvoering van het door verdachte en/of zijn mededader(s) voorgenomen misdrijf om [slachtoffer] opzettelijk en met voorbedachten rade van het leven te beroven, met een vuurwapen meermalen op die [slachtoffer] heeft geschoten, terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid;
subsidiair althans, indien het vorenstaande niet tot een veroordeling mocht of zou kunnen leiden:
[medeverdachte 1] op of omstreeks 12 september 2020 in de gemeente Sittard-Geleen (op/nabij de [straatnaam 1] te Sittard), tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen, ter uitvoering van het door die [medeverdachte 1] en/of zijn mededader(s) voorgenomen misdrijf om
[slachtoffer] opzettelijk en met voorbedachten rade van het leven te beroven, met een vuurwapen meermalen op die [slachtoffer] heeft geschoten, terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid, waartoe hij, verdachte, in of omstreeks de periode van 10 september 2020 tot en met 13 september 2020 in de gemeente Sittard-Geleen, in
elk geval in de provincie Limburg, opzettelijk gelegenheid en /of inlichtingen heeft verschaft tot het plegen van bovengenoemd misdrijf door
- die [medeverdachte 1] vanuit Denemarken naar Nederland te rijden en/of
- die [medeverdachte 1] met zijn, verdachtes, auto te brengen naar diverse
voorbereidende afspraken (onder meer over de ontmoetingsplek met [slachtoffer] en/of het ophalen van helmen en/of een (gestolen) motor) en/of
- die (vlucht)motor te besturen, waar [medeverdachte 1] achterop zat,
- en de vlucht van [medeverdachte 1] naar Denemarken heeft gefaciliteerd door hem naar Denemarken te rijden.