Uitspraak
vonnis
RECHTBANK LIMBURG
Burgerlijk recht
Zittingsplaats Roermond
zaaknummer / rolnummer: C/03/213804 / HA ZA 15-691
Vonnis van 14 december 2016
in de zaak van
de vennootschap naar Pools recht
DAIM POLSKA SP. Z.O.O.,
gevestigd te Kępa (Polen),
eiseres,
advocaat mr. E. van der Kolk,
tegen
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
HOYTINK HOLDING B.V.,
gevestigd te Middelaar,
gedaagde,
advocaat mr. S.V.M. Stevens.
Partijen zullen hierna Daim Polska en Hoytink genoemd worden.
1.De procedure
1.1.
Het verdere verloop van de procedure blijkt uit:
- het tussenvonnis van 23 maart 2016;
- de akte overlegging producties van Hoytink;
- de akte overlegging producties van Daim Polska;
- het proces-verbaal van comparitie van 4 oktober 2016.
2.De feiten
2.1.
Daim Polska houdt zich bezig met de verkoop en levering van (fles)doppen.
2.2.
Hoytink stond aan de basis van grote doppenfabrikanten over de hele wereld en genoot een goede reputatie. Daim Polska is begin jaren 2000 door Hoytink opgericht. Daim Polska had bij aanvang nog geen reputatie. Om die reden trad Hoytink regelmatig op als handelsagent voor Daim Polska. Sinds 2007 is Hoytink geen aandeelhouder meer van Daim Polska.
2.3.
Bij vonnis van deze rechtbank van 26 maart 2013 is Hoytink in staat van faillissement verklaard. Daim Polska heeft op 26 april 2013 (als de hoger-beroepprocedure tegen het faillissement aanhangig is) vier facturen ter verificatie bij de curator ingediend voor een totaalbedrag van € 66.283,00. Bij vonnis van 15 oktober 2015 heeft het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden het vonnis tot faillietverklaring vernietigd en het verzoek tot faillietverklaring alsnog afgewezen.
2.4.
Bij brief van 4 november 2015 heeft Daim Polska Hoytink gesommeerd tot betaling van de facturen met de factuurdata 27 maart 2008 (nummer 1/2008), 18 september 2009 (nummers 10/2009 en 11/2009) en 12 november 2009 (nummer 11/2009). Hoytink heeft daaraan geen gevolg gegeven.
2.5.
Het Pools burgerlijk wetboek (verder Pools BW) bevat onder meer de volgende bepalingen:
Artikel 118:
Unless a specific provision states otherwise, the period of limitation shall be ten years and for claims pertaining to periodical performances and claims resulting form an economic activity, three.
Artikel 120:
§ 1. The period of limitation shall begin to run on the day on which the claim has become enforceable. If the enforceability of the claim depends upon an act taken by the person entitled, the period of limitation shall begin to run on the day on which the claim would have become enforceable, if the person entitled had undertaken that act at the earliest possible time.
§ 2. The period of limitation for claims of default shall begin to run on the day on which the person against whom the claim is made failed to comply with the contents of the claim.
Artikel 554:
The claims arising from a sale within the scope of activity of the seller’s enterprise, the claims of craftsmen arising in the same way, and the claims of those who run agricultural farms arising from the sale of agricultural and forest produce shall be barred by limitation after the laps of two years.
2.6.
Artikel 91 van de Poolse Grondwet luidt:
1. After promulgation thereof in the Journal of Laws of the Republic of Poland (Dziennik Ustaw), a ratified international agreement shall constitute part of the domestic legal order and shall be applied directly, unless its application depends on the enactment of a statute.
2. An international agreement ratified upon prior consent granted by statute shall have precedence over statutes if such an agreement cannot be reconciled with the provisions of such statutes.
3. If an agreement, ratified by the Republic of Poland, establishing an international organization so provides, the laws established by it shall be applied directly and have precedence in the event of a conflict of laws.
2.7.
The Convention on the Limitation Period in the International Sale of Goods (New York 14 juni 1974), verder het Verjaringsverdrag, gewijzigd bij Protocol van 11 april 1980 te Wenen (hierna: het Protocol), bevat onder meer de volgende bepalingen [1] :
Artikel 3:
(1) This Convention shall apply only
( a) if, at the time of the conclusion of the contract, the places of business of the parties to a contract of international sale of goods are in Contracting States; or
( b) if the rules of private international law make the law of a Contracting State applicable to the contract of sale.
(2) This Convention shall not apply when the parties have expressly excluded its application.
1. Dit Verdrag is enkel van toepassing:
a.
a) indien de partijen bij een internationale koop van lichamelijke roerende zaken op het tijdstip van het afsluiten van de overeenkomst hun vestiging in verdragsluitende Staten hebben; of
a) indien de partijen bij een internationale koop van lichamelijke roerende zaken op het tijdstip van het afsluiten van de overeenkomst hun vestiging in verdragsluitende Staten hebben; of
b) indien de regels van het internationaal privaatrecht de wetgeving van een verdragsluitende Staat toepasselijk maken op de koopovereenkomst.
3. Dit Verdrag is niet van toepassing wanneer de partijen de toepassing ervan uitdrukkelijk hebben uitgesloten.
Artikel 8:
The limitation period shall be four years.
De verjaringstermijn bedraagt vier jaar.
Artikel 9:
(1) Subject to the provisions of articles 10, 11 and 12 the limitation period shall commence on the date on which the claim accrues.
(2) The commencement of the limitation period shall not be postponed by:
( a) a requirement that the party be given a notice as described in Paragraph 2 of article 1, or
( b) a provision in an arbitration agreement that no right shall arise until an arbitration award has been made.
1. Onder voorbehoud van het bepaalde in de artikelen 10, 11 en 12 loopt de verjaringstermijn vanaf de datum waarop de vordering kan worden ingesteld.
2. Het begin van de verjaringstermijn wordt niet uitgesteld wanneer:
a.
a) een partij de andere partij in kennis stelt in de zin van artikel 1, tweede lid; of
a) een partij de andere partij in kennis stelt in de zin van artikel 1, tweede lid; of
b) de arbitrageovereenkomst erin voorziet dat geen enkel recht ontstaat zolang geen arbitrale uitspraak is gegeven.
Artikel 10
(1) A claim arising from a breach of contract shall accrue on the date on which such breach occurs.
(2) A claim arising from a defect or other lack of conformity shall accrue on the date on which the goods are actually handed over to, or their tender is refused by, the buyer.
(3) A claim based on fraud committed before or at the time of the conclusion of the contract or during its performance shall accrue on the date on which the fraud was or reasonably could have been discovered.
1. Een vordering die volgt uit een tekortkoming in de nakoming van de overeenkomst, kan worden ingesteld vanaf de datum waarop deze tekortkoming zich voordeed.
2. Een vordering gegrond op een gebrek aan overeenstemming van de zaak kan worden ingesteld vanaf de datum waarop de zaak feitelijk aan de koper werd afgegeven of waarop het aanbod tot afgifte van de zaak door de koper werd geweigerd.
3. Een vordering gegrond op bedrog gepleegd vóór het sluiten van de overeenkomst of op het tijdstip van het sluiten, dan wel voortvloeiend uit latere frauduleuze handelingen, kan worden ingesteld, met het oog op de toepassing van artikel 9, vanaf de datum waarop het feit werd of redelijkerwijs behoorde te zijn ontdekt.
Artikel 13
The limitation period shall cease to run when the creditor performs any act which, under the law of the court where the proceedings are instituted, is recognized as commencing judicial proceedings against the debtor or as asserting his claim in such proceedings already instituted against the debtor, for the purpose of obtaining satisfaction or recognition of his claim.
De verjaringstermijn houdt op te lopen wanneer de schuldeiser enige handeling verricht die, krachtens het recht van het gerecht waarbij de zaak aanhangig is gemaakt, wordt beschouwd als de inleiding van een gerechtelijke procedure tegen de schuldenaar. Hetzelfde geldt wanneer de schuldeiser in de loop van een reeds ingezette procedure een vordering instelt waaruit zijn wil blijkt om zijn recht tegen de schuldenaar te doen gelden.
3.Het geschil
3.1.
Daim Polska vordert - samengevat - veroordeling van Hoytink tot betaling van
€ 90.233,31 (inclusief handelsrente tot en met 15 november 2015), te vermeerderen met de wettelijke handelsrente over € 57.108,55 vanaf 15 november 2015, vermeerderd met de proceskosten. Zij stelt dat zij flesdoppen aan Hoytink heeft verkocht en geleverd, maar dat Hoytink de facturen onbetaald heeft gelaten. Zij vordert nakoming door Hoytink van haar verplichting tot betaling.
3.2.
Hoytink betwist de vorderingen. Hoytink stelt onder meer dat zij in relatie tot Daim Polska is opgetreden als handelsagent, zodat Daim Polska kon profiteren van de goede reputatie van Hoytink. De facturen betreffen dan ook koopovereenkomsten met een derde, waarbij Hoytink de aflevering van de doppen op de overeengekomen plaats coördineerde en faciliteerde en ervoor zorgde dat de klanten met Daim Polska afrekenden. Materieel gezien was er geen sprake van koop door Hoytink. Er is volgens Hoytink sprake van een agentuurovereenkomst tussen hen, zodat Daim Polska geen vordering uit hoofde van een koopovereenkomst toekomt.
4.De beoordeling
4.1.
De rechtbank overweegt als volgt. In het tussenvonnis van 23 maart 2016 heeft de rechtbank overwogen dat zij voorshands van oordeel is dat op onderhavige overeenkomst(en) het Weens Koopverdrag van toepassing is en Pools recht op onderwerpen die niet uitdrukkelijk in het Weens Koopverdrag zijn geregeld. Er bestaat geen aanleiding van dit voorshandse oordeel af te wijken. De rechtbank maakt dit dan ook tot haar definitieve oordeel.
4.2.
Hoytink heeft als meest verstrekkende verweer aangevoerd dat, zo de vorderingen al kunnen worden gebaseerd op koopovereenkomsten, deze naar Pools recht zijn verjaard. Daim Polska heeft die stelling betwist. De rechtbank zal allereerst dit verweer beoordelen.
4.3.
Blijkens artikel 4 van het Weens Koopverdrag regelt dit verdrag uitsluitend de totstandkoming van koopovereenkomsten en de rechten en verplichtingen van verkoper en koper voortvloeiend uit een zodanige overeenkomst. Verjaring is niet in het Weens Koopverdrag geregeld, zodat ten aanzien daarvan Pools recht van toepassing is.
4.4.
Naar Pools recht is de algemene verjaringstermijn voor vorderingen voortkomende uit commerciële activiteiten drie jaar, tenzij er een bijzondere regel geldt (artikel 118 Pools BW). Voor koopovereenkomsten geldt op grond van artikel 554 Pools BW een verjaringstermijn van twee jaar. De verjaringstermijn begint te lopen wanneer de vordering opeisbaar wordt (artikel 120 Pools BW).
4.5.
Polen is partij bij het Verjaringsverdrag (zie hierboven onder 2.4.). Het (bij Protocol gewijzigde) Verjaringsverdrag is door Polen geratificeerd op 13 maart 1995 en gepubliceerd in het Poolse staatsblad (Dziennik Ustaw, no. 286/1996). Nederland is geen partij bij dit verdrag.
4.6.
Op grond van artikel 91 lid 2 van de Poolse Grondwet hebben door Polen geratificeerde internationale verdragen voorrang boven het nationale Poolse recht.
4.7.
Artikel 3 onder 1 en sub b van het Verjaringsverdrag bepaalt dat dit verdrag van toepassing is in gevallen waarin de regels van internationaal privaatrecht de wetgeving van een verdragsluitende Staat toepasselijk maken op het koopcontract. Zoals al eerder overwogen acht de rechtbank op grond van het internationaal privaatrecht het Pools recht van toepassing op de door Daim Polska gestelde koopovereenkomst.
Nu Polen een verdragsluitende staat is, is het Verjaringsverdrag van toepassing op de gestelde koopovereenkomst.
4.8.
Op grond van artikel 8 van het Verjaringsverdrag bedraagt de verjaringstermijn
vier jaar. Op grond van de artikelen 9 en 10 van het Verjaringsverdrag vangt de verjaringstermijn aan op het moment dat de tekortkoming – in dit geval het niet betalen van de facturen – zich voordoet. Volgens de facturen is de betalingstermijn van factuur 1/2008 60 dagen, van de facturen 10/2009 en 11/2009 "bij aflevering" en van de factuur 14/2009 veertien dagen. Gelet op de laatste factuur – met datum 12 november 2009 en betaaltermijn van veertien dagen – is de verjaringstermijn laatstelijk aangevangen op 26 november 2009 en dus in beginsel ten aanzien van alle facturen in ieder geval voltooid per 26 november 2013.
4.9.
Daim Polska stelt evenwel dat de verjaring gestuit is. De stuitingshandelingen bestaan volgens Daim Polska uit de door Hoytink verrichte deelbetalingen (op de factuur met nummer 10/2009) van € 1.334,00 op 18 november 2009 en van € 2.790,00 op 25 januari 2010 (productie 8 bij de dagvaarding) en uit de indiening van de vorderingen ter verificatie in het faillissement van Hoytink op 26 april 2013.
4.10.
Op grond van artikel 13 Verjaringsverdrag wordt de verjaringstermijn gestuit door een handeling van de schuldeiser die wordt beschouwd als de inleiding van een gerechtelijke procedure jegens de schuldenaar. De vraag welke daden hebben te gelden als inleiding van een gerechtelijke procedure dient te worden beantwoord naar het recht van het land waar de rechtsvordering is ingesteld, in dit geval dus naar Nederlands recht.
4.11.
Het doen van een (deel)betaling door de schuldenaar heeft geen betrekking op een handeling van de schuldeiser. De rechtbank is voorts van oordeel dat het indienen van een vordering ter verificatie in een faillissement naar Nederlands recht niet heeft te gelden als de inleiding van een gerechtelijke procedure jegens Hoytink.
4.12.
De conclusie van het vorenstaande is dat de verjaringstermijn niet is gestuit. De vorderingen tot nakoming van de gestelde koopovereenkomsten zijn verjaard uiterlijk per
26 november 2013, waarmee het meest verstrekkende verweer van Hoytink slaagt. De in het geding zijnde vorderingen worden dan ook afgewezen.
4.13.
Daim Polska zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van Hoytink worden begroot op:
- griffierecht 1.909,00
- salaris advocaat
2.235,00(2,5 punten × tarief € 894,00)
2.235,00(2,5 punten × tarief € 894,00)
Totaal € 4.144,00
5.De beslissing
De rechtbank
5.1.
wijst de vordering af;
5.2.
veroordeelt Daim Polska in de proceskosten, aan de zijde van Hoytink tot op heden begroot op € 4.144,00;
5.3.
verklaart dit vonnis ten aanzien van de kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad,
Dit vonnis is gewezen door mr. F.C. Alink-Steinberg en in het openbaar uitgesproken op 14 december 2016. [2]