Uitspraak
RECHTBANK LIMBURG
Zittingsplaats Roermond
Burgerlijk recht
Zaak/rolno.: 185634 CV EXPL 05-727
Vonnis van de kantonrechter d.d. 1 oktober 2014
inzake:
[eiser],
wonende te [woonplaats],
eisende partij,
gemachtigde mr. A.C.S. Grégoire, advocaat,
t e g e n
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Netherlands Car B.V.,
gevestigd Dr Hub van Doorneweg 1,
6121 RD Born, gemeente Sittard-Geleen,
gedaagde partij,
gemachtigde: mr. G.C. Endedijk,
rolgemachtigde J.A.P.M. Kerckhoffs, gerechtsdeurwaarder.
Partijen worden hierna verder [eiser] en Nedcar genoemd.
1.Het verder verloop van de procedure
1.1.
De kantonrechter verwijst naar het laatste tussen partijen gewezen tussenvonnis van
12 juni 2013.
12 juni 2013.
1.2.
Op 5 februari 2014 is ter griffie het deskundigenrapport van het Solvent Team Enschede ontvangen. Omdat uit het deskundigenrapport niet bleek dat het Solvent Team partijen in de gelegenheid had gesteld om opmerkingen te maken en verzoeken te doen naar aanleiding van het rapport, heeft de griffier aan het Solvent Team per email van 6 februari 2014 verzocht om partijen alsnog daartoe in de gelegenheid te stellen. Naar aanleiding van eenzelfde daartoe strekkend verzoek van Nedcar van 18 februari 2014, heeft de griffier aan het Solvent Team nogmaals verzocht partijen in de gelegenheid te stellen opmerkingen te maken en verzoeken te doen.
1.3.
Op 12 mei 2014 is ter griffie een nieuw deskundigenrapport van het Solvent Team Enschede ontvangen.
1.4.
[eiser] en Nedcar hebben vervolgens ieder een conclusie na deskundigenbericht genomen.
1.5.
Op 20 juni 2014 is ter griffie wederom een deskundigenrapport van het Solvent Team ontvangen, dat is gedateerd op 17 juni 2013, met aan het hoofd vermeld: “Definitief rapport”.
1.6.
Nedcar heeft hierna een akte na deskundigenbericht genomen waarna [eiser] een nadere conclusie na deskundigenbericht heeft genomen.
1.7.
Hierna is wederom vonnis bepaald, waarvan de uitspraak nader is bepaald op heden.
2.De verdere beoordeling
2.1.
Bij voormeld tussenvonnis d.d. 12 juni 2013 werd een deskundigenbericht bevolen en werd daartoe het Solvent Team Enschede benoemd. Het Solvent Team heeft uiteindelijk een definitief rapport uitgebracht, dat is gedateerd op 17 juni 2014. [eiser] en Nedcar hebben ieder op de bevindingen en conclusies vermeld in dat rapport gereageerd. [eiser] is het eens met de bevindingen en de conclusies. Nedcar daarentegen is van mening dat het rapport terzijde moet worden geschoven omdat het Solvent Team geen rekening heeft gehouden met de eerder uitgebrachte medische rapportages, van professor Kremer in het bijzonder, en van de rapportages van de arbeidsdeskundigen terwijl voorts het Solvent Team ongemotiveerd heeft gereageerd op de opmerkingen van Nedcar naar aanleiding van de conceptrapportage van het Solvent Team. Volgens Nedcar is cruciaal dat eerder is vastgesteld dat [eiser] gedurende een periode van 5,5 jaar is blootgesteld aan oplosmiddelen, terwijl het Solvent Team uitgaat van een periode van 18 jaar en dat nimmer sprake is geweest van hoge blootstelling aan oplosmiddelen
2.2.
In het definitief rapport d.d. 17 juni 2014 concludeert het Solvent Team als volgt:
Patiënt heeft een duidelijk, chronisch, reëel klachtenpatroon sinds 1986. Er is een duidelijke relatie in de tijd tussen zijn klachten en blootstelling aan oplosmiddelen in zijn werk bij Nedcar. Bij neuropsychologisch onderzoek worden er bij herhaling duidelijke afwijkingen gevonden. In de loop van de jaren zijn andere oorzaken zoveel mogelijk uitgesloten met onder meer laboratoriumonderzoek en een MRI scan van de hersenen. Er zijn wel pre-existente leerstoomissen. Wij zijn het eens met de door Prof. Viaene gestelde diagnose; chronische toxische encephalopathie (de schildersziekte) in combinatie met de pre-existente leerstoomis van patiënt.
De door de rechtbank gestelde vragen kunnen dan ook als volgt
worden beantwoord:
Vanaf wanneer was het ongeveer bekend dat het werken met zogenaamde vluchtige stoffen kan lijden tot het zogenaamde organisch psychosyndroom?
De le artikelen over schildersziekte zijn verschenen in 1976 en in 1979, vanuit Scandinavië. In Nederland is er meer bekendheid ontstaan vanaf 1985, maar de solvent teams zijn pas opgericht in 1997 in Enschede en Amsterdam.
Lijdt de heer [eiser] aan OPS?
Op basis van zijn klachten, bevindingen bij neuropsychologisch onderzoek, de hoge
blootstelling en de relatie tussen blootstelling en klachten zijn wij ook van mening dat patiënt lijdt aan een chronisch toxische encephalopathie (de schildersziekte). Bij MRI onderzoek zijn andere oorzaken uitgesloten. Ook laboratoriumonderzoek heeft geen verklaring gegeven.
Zo ja, kan er verband zijn tussen de door de heer [eiser] in het verleden beroepsmatig
uitgevoerde werkzaamheden en dit syndroom?
Gezien de relatie in de tijd en de hoge blootstelling is er geen twijfel dat deze klachten zijn ontstaan door de beroepsmatige blootstelling aan oplosmiddelen.
Zijn er naar uw oordeel andere psychische of fysieke oorzaken betreffende de heer [eiser] die hebben kunnen bijdragen aan het ontstaan bij de heer [eiser] van het OPS?
Er bestaat naast zijn chronische toxische encephalopathie een pre-existente leerstoomis, die een deel van de afwijkingen bij neuropsychologisch onderzoek kunnen verklaren.
Wat zijn de gevolgen voor het maatschappelijk en het privéleven van de heer [eiser] van zijn CTE?
De beperkingen en het klachtenpatroon van patiënt zijn in het rapport beschreven.
2.3.
De grootste bezwaren van Nedcar zijn gericht tegen de conclusies van het Solvent Team dat sprake is geweest van een blootstelling gedurende een periode van 18 jaar en dat sprake is van een hoge blootstelling. Volgens Nedcar betreft de duur van de blootstelling een periode van 5,5 jaar en blijkt uit de rapportages van de arbeidshygiënisten en van het Directoraat-Generaal van de Arbeid dat [eiser] niet is blootgesteld aan concentraties oplosmiddelen boven de wettelijk toegestane MAC-waarden. Uit het rapport van het Solvent Team (pagina 3, Mate van blootstelling) blijkt dat het Solvent Team heeft geïnventariseerd dat [eiser] de eerste jaren bij Nedcar werd blootgesteld aan wasbenzine en terpentine in de lakstraat en dat in die jaren geen beschermingsmiddelen werden gebruikt. Daarna werden werkzaamheden in de ML-straat verricht, waarbij slechts een stofmasker en stoffen handschoenen werden gebruikt, terwijl de belangrijkste blootstelling zich voordeed bij het reinigingswerk in de lakstraat: [eiser] heeft dit werk gedurende 8,5 jaar verricht waarbij de blootstellingsduur gemiddeld 4 tot 6 uur per dag was. Vervolgens werd [eiser] blootgesteld aan inkt op de afdeling repro en heeft hij carriers schoongemaakt van het transportsysteem en daarna schoonmaakwerk op de afdeling montage, in kantoren en op de productielijn. Het Solvent Team komt vervolgens tot de conclusie dat [eiser] ongeveer 18 jaar in wisselende mate heeft gewerkt met oplosmiddelen. Uit de woorden: “in wisselende mate” begrijpt de kantonrechter dat het Solvent Team daarmee bedoeld heeft te stellen dat de omvang van de blootstelling varieerde van laag naar hoog. Nedcar heeft ook niet concreet gesteld dat [eiser] gedurende de jaren dat hij voor Nedcar werkzaam was, een of meerdere perioden niet met oplosmiddelen heeft gewerkt dan wel daaraan was blootgesteld. Het Solvent Team heeft vervolgens uitgelegd dat de omvang van de blootstelling wordt bepaald op basis van de blootstellingsduur in solventjaren, het risico van de gebruikte middelen, de toepassingsfactor, de frequentie van piekblootstellingen, de ventilatie en de persoonlijke bescherming en dat zij op grond van al deze factoren tot de conclusie komt dat bij [eiser] sprake was van een hoge blootstelling. Nedcar heeft daartegen slechts aangevoerd dat het Solvent Team geen rekening heeft gehouden met de overgelegde medische stukken en met de eerdere medische rapportages, meer in het bijzonder de rapportages waaruit blijkt dat geen sprake is geweest van hogere MAC-waarden dan wettelijk toegestaan, maar uit het rapport van het Solvent Team blijkt dat tweemaal een beroepsanamnese is verricht, eenmaal door de arbeidshygiënist Gouders en eenmaal door de neuroloog dr. Hageman, terwijl beiden daarbij gebruik hebben gemaakt van alle beschikbare gegevens. Het verweer van Nedcar dat geen sprake is geweest van een hoge blootstelling dient daarom te worden verworpen.
2.4.
Nedcar stelt verder dat het Solvent Team onvoldoende aandacht heeft besteed aan het feit dat collega’s van [eiser] meenden dat [eiser] “dronken” op het werk was. Voor zover Nedcar bedoeld heeft te stellen dat de beperkingen van [eiser] mogelijk mede zijn veroorzaakt door alcoholgebruik, blijkt uit het rapport van het Solvent Team dat [eiser] weinig alcohol drinkt. Voorts is in het rapport vermeld dat confabulaties vaak worden geobserveerd bij patiënten met cognitieve stoornissen door alcoholabusis, maar dat bij [eiser] daarvoor geen aanwijzing bestaat.
2.5.
Nedcar stelt voorts nog dat het Solvent Team wel heeft geconcludeerd dat bij [eiser] sprake is van een pre-existente leerstoornis en dat deze stoornis voor een deel verantwoordelijk is voor de afwijkende testresultaten bij het neuropsychologisch onderzoek, maar dat het Solvent Team zich niet uitlaat over de vraag over de omvang van het deel dat bijdraagt aan de afwijkende testresultaten. Naar het oordeel van de kantonrechter is het antwoord op die vraag in de onderhavige procedure niet van belang. Beoordeeld moet worden of [eiser] lijdt aan OPS en of Nedcar aansprakelijk is voor de daardoor door [eiser] geleden en te lijden schade. De vaststelling van de omvang van die schade, die mogelijk mede afhankelijk kan zijn van het gedeelte van de medische beperkingen, de cerebrale schade, van [eiser] die kan worden toegeschreven aan de pre-existente leerstoornis van [eiser], is thans niet aan de orde. Die vraag dient te worden beantwoord in de schadestaatprocedure.
2.6.
Nedcar heeft verder nog opgemerkt dat dr. Viaene expliciet heeft aangegeven dat bij [eiser] sprake was van een gestage progressie van de klachten, ook nadat [eiser] niet meer met oplosmiddelen werkte en dat Nedcar daarom van mening is dat dit een aanwijzing is voor een andere oorzaak van de klachten dan de geringe blootstelling. Dit verweer moet worden verworpen. Allereerst blijkt uit het rapport van het Solvent Team dat sprake is geweest van een hoge blootstelling en heeft het Solvent Team geconcludeerd onder de kop: “Beroepsanamnese, pagina 4, voorlaatste zin: “Het onderzoek is vergeleken met het onderzoek in 1988 en er lijkt sprake van een onveranderd neuropsychologisch functioneren.” Nedcar heeft ook niet gemotiveerd waaruit die progressie van de klachten blijkt en evenmin waardoor die zouden worden veroorzaakt.
2.7.
Gelet op al het vorenstaande is de kantonrechter van oordeel dat het Solvent Team de in het tussenvonnis van 12 juni 2013 gestelde vragen voldoende gemotiveerd heeft beantwoord en neemt de kantonrechter de door het Solvent Team getrokken conclusies over. Dat betekent dat vast is komen te staan dat [eiser] als gevolg van de door hem bij Nedcar verrichte werkzaamheden sinds 1986 lijdende is aan chronische toxische encephalopathie/organisch psychosyndroom, ook wel schildersziekte genoemd en dat [eiser] vanwege het daardoor ontstane klachtenpatroon wordt beperkt in zowel zijn privé- als zijn maatschappelijk leven, derhalve schade lijdt.
2.8.
De vraag die vervolgens moet worden beantwoord is, of Nedcar aansprakelijk is voor de door [eiser] geleden schade.
2.9.
Op grond van artikel 7:658 BW is de werkgever verplicht de lokalen, werktuigen en gereedschappen waarin of waarmee hij de arbeid doet verrichten, op zodanige wijze in te richten en te onderhouden alsmede voor het verrichten van de arbeid zodanige maatregelen te treffen en aanwijzingen te verstrekken als redelijkerwijs nodig is om te voorkomen dat de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade lijdt. De werkgever is jegens de werknemer aansprakelijk voor de schade die de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt, tenzij hij aantoont dat hij voornoemde verplichtingen is nagekomen of dat de schade in belangrijke mate het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer.
2.10.
In de onderhavige zaak is gesteld noch anderszins gebleken dat [eiser] gedurende de werkzaamheden zich schuldig heeft gemaakt aan opzet of bewuste roekeloosheid ten aanzien van de blootstelling aan oplosmiddelen. Blijkens de stukken heeft de meeste blootstelling aan oplosmiddelen plaatsgevonden in de lakstraat en in de ML-straat. In het rapport van het Solvent Team wordt daarover vermeld dat in de lakstraat geen beschermingsmiddelen werden gebruikt en dat in de ML-straat een stofmasker en stoffen handschoenen werden gebruikt, terwijl voorts is vermeld dat [eiser] heeft aangegeven dat hij in het begin alleen een stofkapje gebruikte en dat later een persluchtleiding werd aangeboden. Bij de conclusie van dupliek heeft Nedcar een door een van haar medewerkers opgemaakte beschrijving van de werkzaamheden van de ML-spuiters gedurende de periode van omstreeks 1984 tot 1990 overgelegd waarin onder de kop: “persoonlijke beschermingsmiddelen” onder andere is vermeld het gebruik van een overall, handschoenen en mondmaskers en dat bij het Class 5 spuiten altijd spuitkappen voorzien van verse luchttoevoer gebruikt werden. Uit het vorenstaande blijkt weliswaar dat in de ML-straat sprake is geweest van persoonlijke beschermingsmiddelen, maar gesteld noch anderszins is gebleken dat door Nedcar toezicht werd gehouden op het gebruik van die beschermingsmiddelen en dat die middelen, indien gebruikt, voldoende bescherming boden tegen schade als gevolg van oplosmiddelen. In het (omvangrijke) dossier heeft de kantonrechter geen werkinstructie ten behoeve van de ML-spuiters aangetroffen, meer in het bijzonder het gebruik van de spuitmaskers met verse luchttoevoer. Met betrekking tot de overige door [eiser] op de andere afdelingen verrichte werkzaamheden is in het geheel niets gesteld over beschermingsmiddelen en werkinstructies. Naar het oordeel van de kantonrechter is Nedcar derhalve tekort geschoten in haar zorgplicht om te voorkomen dat [eiser] schade lijdt in de uitoefening van zijn werkzaamheden.
2.11.
Gelet op al het vorenstaande zullen de vorderingen van [eiser] worden toegewezen.
In dat verband constateert de kantonrechter dat [eiser] in de inleidende dagvaarding vordert:
a. voor recht te verklaren dat Nedcar conform art. 7:658 aansprakelijk is voor zijn gezondheidsklachten en de daardoor door hem geleden schade;
b. Nedcar te veroordelen tot het vergoeden van alle schade die [eiser] heeft geleden of nog zal lijden, op de maken bij schadestaat en te vereffenen volgens de wet, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf 12 oktober 2000 tot de dag der algehele voldoening en
c. Nedcar te veroordelen in de kosten van deze procedure.
De vordering vermeld onder punt a. strookt derhalve niet geheel met de vordering onder punt b. nu in punt a. niet wordt gevorderd om te verklaren voor recht dat Nedcar aansprakelijk is voor de door [eiser] nog te lijden schade. Nu de vordering onder punt b. samenhangt met de vordering onder punt a. en artikel 7:685 BW bepaalt dat de werkgever jegens de werknemer aansprakelijk is voor de schade die de werknemer lijdt, kan daaruit worden geconcludeerd dat daarin tevens is begrepen de nog te lijden schade. De vorderingen kunnen dan ook worden toegewezen zoals hierna in het dictum van dit vonnis te vermelden.
2.12.
Als de in het ongelijk gestelde partij dient Nedcar te worden veroordeeld in de proceskosten aan de zijde van [eiser] gerezen, tot aan de datum van uitspraak van dit vonnis in totaal begroot op € 3.021,60, samengesteld uit € 85,60 aan explootkosten, € 103,00 ter zake van griffierecht, € 1.800,00 ter zake van salaris en noodzakelijke verschotten van de gemachtigde van [eiser] en € 2.000,00 ter zake van de kosten van het Solvent Team).
Ter zake van de kosten van de deskundige prof. Kremer heeft Nedcar aan de griffier een voorschot betaald van € 1.800,00 zodat de griffier aan Nedcar een bedrag van € 967,00 dient te restitueren. Ter zake van de kosten van het Solvent Team heeft de griffier een bedrag van € 2.000,00 voorgeschoten, zodat Nedcar die kosten aan de griffier dient te betalen. Na verrekening met het bedrag van € 967,00 resteert derhalve een bedrag van € 1.033,00 dat Nedcar aan de griffier dient te betalen, zodat Nedcar daartoe zal worden veroordeeld.
3.De beslissing
De kantonrechter:
verklaart voor recht dat Nedcar jegens [eiser] aansprakelijk is voor de schade die [eiser] in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt;
veroordeelt Nedcar alle schade aan [eiser] te vergoeden die [eiser] heeft geleden of nog zal lijden, op de maken bij staat en te vereffenen volgens de wet, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf 12 oktober 2000 tot de dag der algehele voldoening;
veroordeelt Nedcar in de proceskosten aan de zijde van [eiser] gerezen en tot aan de datum van uitspraak van dit vonnis in totaal begroot op € 3.021,60, waarvan te betalen
- aan [eiser] een bedrag van € 1.021,60 ter zake van explootkosten, griffierecht en salaris gemachtigde en
- aan de griffier van deze rechtbank een bedrag van € 1.033,00 ter zake van voorgeschoten kosten van de deskundige, door overmaking van dit bedrag op op rekeningnummer NL22 RBOS 0569 9906 45 ten name van MVJ arrondissement Limburg locatie Maastricht onder vermelding van nota deskundigen en met vermelding van de namen van partijen en het zaaknummer;
verklaart dit vonnis uitvoerbaar bij voorraad;
wijst af het meer of anders gevorderde.
Dit vonnis is gewezen door mr. A.H.M.J.F. Piëtte, kantonrechter en in het openbaar uitgesproken in tegenwoordigheid van de griffier.
Typ: FL
Mlzr.