Uitspraak
RECHTBANK HAARLEM
Sector kanton
Locatie Haarlem
zaak/rolnr.: 500816 VV EXPL 11-45
datum uitspraak: 16 maart 2011
VONNIS VAN DE KANTONRECHTER IN KORT GEDI[eiser]nzake
[[eiser]
te [woonplaats]
eiser
hierna te noemen [eiser]
gemachtigde mrs. A.J. van Wulfften Palthe en J.H. Lange
tegen
de commanditaire vennootschap
Transavia Airlines C.V.
te Schiphol, gemeente Haarlemmermeer
gedaagde
hierna te noemen Transavia
gemachtigde mrs. J.M. van Slooten en J.H. Bennaars
De procedure
[eiser] heeft Transavia gedagvaard op 25 februari 2011. De mondelinge behandeling heeft plaatsgevonden op 2 maart 2011. De gemachtigden hebben pleitnotities overgelegd. Partijen hebben nog stukken in het geding gebracht. De griffier heeft aantekeningen gemaakt van wat partijen verder naar voren hebben gebracht. Ter zitting is gelijktijdig het verzoek van Transavia tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst behandeld. (Zaaknummer 497005 AO VERZ 11-36).
De feiten
1. [eiser], 47 jaar oud, is op 9 december 1986 bij Transavia in dienst getreden. De functie van [eiser] is thans captain van een Boeing 737 voor een salaris van € 12.763 bruto per maand exclusief emolumenten.
2. [eiser] bekleedde daarnaast vanaf 1 oktober 2002 de nevenfunctie van Hoofd Vliegdienst. Voor deze nevenfunctie ontving [eiser] een toeslag van € 2.750,- bruto per maand.
3. [eiser] was tevens reserve-postholder AOC. Het postholdership accountable manager AOC werd tot 29 november 2010 vervuld door de toenmalige algemeen directeur van Transavia, de heer [XXX].
4. De AOC (Air Operator’s Certificate) is een door de Inspectie voor Verkeer en Waterstaat (IVW) afgegeven vergunning waarin wordt verklaard dat de luchtvaartmaatschappij beschikt over de beroepsbekwaamheid en organisatie om luchtvaartuigen veilig te exploiteren. De AOC bepaalt onder meer dat de luchtvaartmaatschappij een accountable manager moet hebben die de eindverantwoordelijkheid draagt voor de vliegveiligheid en de gehele operatie van het bedrijf. In de Safety Manual van de luchtvaartmaatschappij is vastgelegd wie binnen het bedrijf de functie postholder en reserve-postholder vervult. De Safety Manual moet door de IVW zijn goed gekeurd voordat de vergunning wordt verleend. De reserve-postholder vervangt de postholder bij ziekte, vakantie of andere afwezigheid. Indien de postholder en de reserve-postholder beiden niet werkzaam zijn, is Transavia in overtreding van de regels. Het betreffende bedrijfsonderdeel mag dan in beginsel niet worden uitgeoefend. Indien de AOC-postholder en zijn reserve ontbreken, behoort de gehele vliegoperatie van Transavia stil te worden gelegd.
5. In juni 2010 hebben [eiser] en[XXX] onderhandeld over ontheffing van [eiser] uit de nevenfunctie Hoofd Vliegdienst en benoeming van [eiser] in de nevenfunctie van hoofd Operational Control Centre (OCC).
6.[XXX] heeft bij brief van 9 juni 2011 een voorstel gedaan aan [eiser] met daarin opgenomen de volgende passage: “Gegeven de bijzondere situatie ten tijde van jouw benoeming tot Hoofd OCC komt transavia.com met jou een “beschermingsclausule” overeen. Deze clausule geldt voor 2,5 jaar en heeft als achtergrond dat er omstandigheden kunnen intreden die voortzetting in de nevenfunctie Hoofd OCC onmogelijk en/of onredelijk maken en (na overleg) zullen leiden tot beëindiging daarvan. Deze beschermingsclausule heeft de hierna volgende inhoud.
Clausule:
Indien na overleg met jou blijkt dat voortzetting in jouw nevenfunctie van Hoofd OCC onverhoopt niet meer mogelijk is (bijvoorbeeld, doch niet alleen, wegens verval nevenfunctie), danwel in alle redelijkheid niet meer van jou kan worden verlangd, dan vindt beëindiging van jouw nevenfunctie als Hoofd OCC plaats met wederzijds goedvinden. In dat geval zal het beëindigen van de nevenfunctie Hoofd OCC gepaard gaan met de toekenning door transavia.com aan jou van een eenmalige vergoeding van 345.000 euro bruto, het bedrag dat voor dat geval als redelijk is afgesproken tussen partijen.
Deze bepaling ziet slechts op beëindiging van de nevenfunctie van Hoofd OCC. Jouw
arbeidsovereenkomst in de functie van Gezagvoerder B737 wordt daarna voltijds voortgezet. Geen aanspraak op deze vergoeding bestaat indien sprake is van beëindiging van jouw nevenfunctie in geval van een dringende reden voor ontslag op staande voet aan jouw kant en/of in geval van beëindiging op jouw eigen verzoek anders dan dit verzoek wordt ingegeven door (interne dan wel externe) factoren die maken dat voortzetting van je werkzaamheden in alle redelijkheid niet van jou kan worden verlangd. In deze laatstgenoemde uitzonderingssituatie heb je derhalve aanspraak op de contractuele vergoeding.
Over de datum waarop jij je hoofdfunctie als Gezagvoerder B737 weer voltijds zult
uitvoeren, zal alsdan overleg plaatsvinden. Op deze bepaling kan slechts een beroep worden gedaan voor de duur van maximaal 2,5 jaar (gerekend vanaf 1 juli 2010) en derhalve tot en met 31 december 2012. Nadien kunnen transavia.com noch jij aan deze bepaling in dan wel buiten rechte rechten ontlenen.”
7. [eiser] heeft de brief met dit voorstel voor akkoord ondertekend. Deze overeenkomst is tot stand gekomen met medeweten van de commercieel directeur van Transavia, de hee[YYY] en mevrouw [ZZZ], hoofd personeelszaken van Transavia.
8. Daarnaast is tussen [XXX] en [eiser] een ongedateerde overeenkomst (hierna: de aanvullende overeenkomst) tot stand gekomen met de volgende inhoud:
Naast en in zoverre in aanvulling op brief P&O/2010008 dd. 9 juni 2010 komen ondergetekenden het volgende overeen:
Indien gedurende de looptijd van de beschermingsclausule zich de situatie voor doet dat[XXX] - vrijwillig of niet vrijwillig - zijn positie bij transavia.com gaat verlaten, treden hij en [eiser] onverwijld in overleg teneinde vast te stellen of hierdoor een situatie ontstaat waardoor redelijkerwijs de voortzetting van de nevenfunctie van [eiser] niet meer kan worden verlangd. Hierbij zal voor de bepaling hiervan de mening van [eiser] doorslaggevend zijn.
Wordt op grond van de hiervoor beschreven situatie vastgesteld dat redelijkerwijs de voortzetting van de nevenfunctie van [eiser] niet meer kan worden verlangd, vindt beëindiging van de nevenfunctie plaats volgens de condities als vastgelegd in de hierboven genoemde brief P&O/20 10008 dd. 9 juni 2010.
9. Op 29 november 2010 hebben Transavia en [XXX] een beëindigingovereenkomst gesloten uit hoofde waarvan [XXX] per die datum terugtrad als statutair bestuurder en op grond waarvan de arbeidsovereenkomst per 1 februari 2011 zou eindigen.
10. Diezelfde dag heeft [eiser] aan [XXX] de volgende brief gestuurd: “Verwijzend naar de aanvullende overeenkomst behorende bij de brief met referentie P&O/2010008 d.d. 9 juni 2010, wil ik u bij deze kenbaar maken dat ik per direct mijn nevenfunctie als Hoofd OCC beëindig volgens de condities zoals vastgelegd in genoemde brief. Eén en ander heeft vanzelfsprekend geen invloed op mijn functie als gezagvoerder B737 en andere nevenfuncties. Graag zie ik de eenmalige vergoeding per ommegaande op mijn rekening gestort. (…).”
11. [eiser] heeft de middag van 29 november 2010 met [YYY] een gesprek gehad op het hoofdkantoor van Transavia. [eiser] heeft een kopie van de aanvullende overeenkomst aan [YYY] overhandigd. Aan de orde is onder meer geweest het postholdership AOC en de betaling van de vergoeding. [eiser] heeft in dit gesprek aan [YYY] meegedeeld dat hij wilde nadenken over de vraag of hij het postholdership AOC wilde vervullen. Voorafgaand aan het gesprek met [YYY] heeft [eiser] een gesprek gevoerd met de heer[AAA], president- commissaris van Transavia.
12. [YYY] heeft op 30 november 2010 een e-mail van [XXX] ontvangen, waarin onder meer staat: “ Bijgaand ongevraagd maar zeer goed bedoeld een assessment van mijn kant over hoe de afspraak die ik Met [eiser] heb gemaakt ten aanzien van zijn nevenfunctie geïnterpreteerd dient te worden. Er zijn twee documenten die hierop zien:
- de brief P&O/201008 dd. 9 juni 2010 die ook in de file van [eiser] zit
- de aanvullende overeenkomst van dezelfde datum
(…). Tijdens de besprekingen met [eiser], waar [ZZZ] voor een groot deel ook bij is geweest, werd duidelijk dat [eiser] zich bepaald onveilig voelde bij transavia vanwege het geweld dat er om zijn persoon was losgebarsten. De druk van [BBB] en [CCC] op zijn vertrek, de publieke beschuldiging over zijn “daderschap”in het dossier Poch, etc. maakte dat hij expliciet stelde dat hij nog wel kon functioneren als manager van HV met de “beschermende paraplu” van mij boven hem, maar dat niet meer zou kunnen als ik zou vertrekken en er bvb een KLM-er of anderszins een nieuwe baas boven hem zou komen die zou kunnen zwichten voor de druk van de KLM om hem te ontslaan dan wel te beschadigen. Onnodig te zeggen dat de druk en onveiligheid waar ik het over heb bijzonder goed gedocumenteerd is.
Dit is de reden dat ik met [eiser] naast de hoofdovereenkomst een aanvullende overeenkomst heb afgesloten die aangeeft hij recht heeft op het beëindigen van de nevenfunctie met de eenmalige vergoeding in het geval ik transavia zou gaan verlaten. (…) Ik heb de overeenkomst met [eiser] gesloten in wetenschap en de persoonlijke ervaring dat hij zich terecht bedreigd voelde door de leiding van de KLM en dat hiervoor speciale afspraak op zijn plaats was. (…). De afspraak is rechtsgeldig en het beroep dat [eiser] doet op het nakomen van de afspraak is valide. (…)”.
13. [YYY] heeft bij brief van 30 november 2010 aan [eiser] geantwoord: “In antwoord op uw brief van 29 november 2010 waarin u verzoekt uw nevenfunctie per direct neer te leggen conform de condities zoals vastgelegd in de aanvullende overeenkomst behorende bij de brief van 9 juni 2010 (…), geven wij hierbij aan dit verzoek per direct tot uitvoering te zullen brengen. (…).”
14. Met ingang van 3 december 2010 is de heer [DDD], voormalig lid van de directie van KLM, aangetreden als plaatsvervanger van [XXX].
15. Bij brief van 7 december 2010 zijn de afspraken die [eiser] met Transavia heeft gemaakt over het stopzetten van de nevenfunctie vastgelegd. “Vanaf 1 december 2010 blijft u beschikbaar voor (neven)activiteiten/taken op kantoor. Deze activiteiten worden op 1 april 2011 beëindigd. (….). Gezien de uitzonderlijke situatie wordt de nevenfunctietoeslag verdubbeld. (…). Na 1 april 2011 zal uw arbeidsovereenkomst als gezagvoerder B737 voltijds worden gecontinueerd, inclusief bijbehorende nevenfuncties binnen de afdeling Vliegdienst.” Deze brief is door mevrouw [ZZZ]e namens Transavia en door [eiser] voor akkoord ondertekend.
16. In opdracht van de Raad van Commissarissen is een onderzoek ingesteld naar de gang van zaken rondom de totstandkoming van de overeenkomst van 9 juni 2010 en met name de aanvullende overeenkomst. In dit kader heeft [YYY] op 17 december 2010 verklaard: “ (…). In januari 2010 werd de heer [eiser] aangegeven dat in relatie tot de zaak Poch, hij zijn functie had moeten verlaten. Dat gesprek is gevoerd met mij, [EEE], [XXX], [ZZZ] en [eiser]. Later in een gesprek met de heer [BBB], de heer [XXX] en mijzelf werd aangegeven wat wij hadden moeten doen (wij hadden hem ontslag moeten aanzeggen). De heer [CCC] heeft het later ook in die bewoordingen geuit naar diverse mensen binnen Transavia. Dat ontslag vonden wij (directie Transavia) een verstrekkende maatregel. Wij wilden het op een andere manier aanpakken/regelen. De heer [XXX] is vervolgens degene die deze gesprekken verder heeft gevoerd. (…). Ik wist overigens alleen van de eerste overeenkomst en niet van deze aanvullende. Hier werd ik pas op 29 november 2010 mee geconfronteerd. Ik neem aan dat [ZZZ] de tweede overeenkomst wel kende en heeft gezien. U vraagt mij naar het tijdspad van de 29ste november. In de ochtend heeft de heer [AAA] gesproken met de heer Michiel [XXX], [EEE] en mijzelf. Het gesprek met mij en de heer [AAA] was rond 11.30 uur. Ik weet niet of de heer [AAA] daarna nog met anderen heeft gesproken. Daarna, in de middag heb ik een gesprek met gehad met [eiser] en [ZZZ]. [eiser] [eiser] wilde het uitvoeren van de overeenkomst snel geregeld hebben omdat [XXX] het pand reeds verlaten had. We hebben het die middag (om ongeveer 14.00 uur) (met [eiser]/[ZZZ]) over de overeenkomsten gehad, ik wilde daar even over nadenken. Geef me even de tijd, heb ik volgens mij gezegd. De volgende ochtend (de 30ste) heb ik opnieuw een gesprek gehad met de heer [eiser] en mevrouw [ZZZ] om verder uitvoering aan de afspraken te geven. Ik heb die dag (de 30ste) eerst (telefonisch) ruggespraak gehouden met de heer [AAA]. In dat gesprek met de heer [AAA] hebben wij besloten tot uitbetaling over te gaan. De heer [EEE] was ook bij dit telefoongesprek aanwezig. De daadwerkelijke uitbetaling is vervolgens via de daarvoor verantwoordelijke afdelingen in gang gezet. (…). Op de vraag waarom er zo snel is uitbetaald, kan ik verklaren dat de heer [eiser] de uitvoering van overeenkomsten wilde koppelen aan het uitvoeren van het AOC houderschap. De zorg van het niet nakomen van de gemaakte afspraken (overeenkomsten) zou zijn dat de taken niet werden uitgevoerd (AOC houderschap). Ik wilde uiteraard dat de operatie goed afgedekt zou zijn, dus met andere woorden, hadden we er belang bij om eea goed en snel te regelen. (…)”.
17. Op basis van de uitkomsten van het onderzoek heeft Transavia [eiser] met ingang van 17 januari 2011 op non-actief gesteld.
18. Diezelfde dag hebben [YYY] en [eiser] een telefoongesprek gevoerd. [eiser] heeft dit telefoongesprek heimelijk opgenomen. Een gedeelte van het telefoongesprek is als transcript in deze procedure overgelegd.
19. [XXX] heeft in februari 2011 een kortgeding procedure aangespannen tegen Transavia. Inzet was – kort gezegd - nakoming van de beëindigingovereenkomst en betaling aan [XXX] van € 525.000,-. De voorzieningenrechter van deze rechtbank heeft bij vonnis van 28 februari 2011 de vorderingen afgewezen.
20. [AAA] heeft op 28 februari 2011 verklaard: “In mijn functie als President-commissaris van Transavia heb ik, nadat met [XXX] overeenstemming was bereikt over zijn vertrek, op 29 november 2010 gesprekken gevoerd met een aantal sleutelfunctionarissen. (…). Achteraf is mij duidelijk geworden dat [eiser] toen ik hem sprak, eigenlijk op weg was naar [YYY] met wie hij een afspraak had om te spreken over het inroepen van de overeenkomst. Ik wist op dat moment niet van de overeenkomsten af. Toen ik met [eiser] sprak, had hij de brief van 29 november 2010 aan [XXX] kennelijk al bij zich. Hij heeft mij daar in ons gesprek niets over verteld. (…)”.
21. [YYY] heeft op 17 maart 2011 verklaard, in aanvulling op zijn verklaring van 17 december 2010: “(…). Toen [eiser] mij op 29 november 2010 confronteerde met de aanvullende overeenkomst was die nieuw voor mij. Hij wilde de betaling snel geregeld omdat [XXX] al was vertrokken. Ik heb bedenktijd gevraagd omdat eea mij overviel. Hij wilde niet bevestigen dat hij de taken als postholder/Accountable Manager zou vervullen, voordat er een akkoord was dat het geld zou worden overgemaakt. Ik voelde mij door hem onder druk gezet om tot onmiddellijke uitbetaling over te gaan. Het gevaar was dat anders de toestellen aan de grond zouden moeten blijven. De discussie die ik met [eiser] heb gevoerd over de dubbele neventoeslag voor het blijven vervullen van zijn positie tot 1 april 2011 was emotioneel. (…). [eiser] stelde dit als voorwaarde voordat hij zou bevestigen het postholdership uit te oefenen. (…)”.
De vordering
[eiser] vordert bij wijze van voorlopige voorziening (samengevat) veroordeling van Transavia tot:
- wedertewerkstelling in zijn functie als gezagvoerder Boeing 737 en zijn neventaken als Type Rating Instructor en Examinator (TRI en TRE) onder uitbetaling van de daarbij behorende vergoedingen en arbeidsvoorwaardenpakket, op straffe van verbeurte van een dwangsom;
- het zorgdragen voor een volledige interne en externe rehabilitatie van [eiser], een en ander zoals beschreven in de dagvaarding;
- betaling van de kosten van deze procedure.
Het verweer
Transavia betwist de vordering en voert aan dat [eiser] terecht op non-actief is gesteld.
Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
De beoordeling
1. Het spoedeisend belang van [eiser] bij zijn vorderingen is gegeven door de non-actiefstelling, die naar zijn aard immers een tijdelijk karakter heeft.
2. De vordering tot wedertewerkstelling zal worden toegewezen. Tussen partijen staat niet ter discussie dat [eiser] een onbesproken staat van dienst heeft als gezagvoerder. Niet is gebleken van bezwaren voor het uitoefenen van deze functie, daarbij in aanmerking genomen dat hij geen managementfunctie zal bekleden – dit is niet door [eiser] gevorderd – zodat van een directe samenwerking tussen [eiser] en het bestuur van Transavia geen sprake hoeft te zijn. Transavia heeft tegen de uitoefening van de functie van gezagvoerder in zoverre ook geen bezwaar gemaakt, anders dan dat [eiser] moet voldoen aan (de medische) eisen die voor iedere vliegenier gelden. In dat verband zal de termijn waarbinnen [eiser] moet worden toegelaten tot zijn werkzaamheden worden gesteld op vijf dagen na de betekening van dit vonnis. De dwangsom zal worden gematigd en gemaximeerd.
3. De vordering Transavia te veroordelen tot interne en externe rectificatie is niet toewijsbaar. Nog afgezien van de onmogelijkheid om – voor wat betreft de externe rectificatie - het Haarlems Dagblad een rectificatie op te leggen, nu het hier om een derde gaat die geen partij is in deze procedure, is rehabilitatie niet mogelijk nu thans niet eenduidig kan worden vastgesteld dat [eiser] geen enkel verwijt treft ten aanzien van de gebeurtenissen die aanleiding hebben gegeven tot de non-actiefstelling. De directe aanleiding voor Transavia om [eiser] op non-actief te stellen vloeide voort uit de conclusies van het door haar verrichtte onderzoek naar de gang van zaken rondom de totstandkoming van de aanvullende overeenkomst en de wijze waarop [eiser] van deze aanvullende overeenkomst gebruik heeft gemaakt. Transavia verwijt [eiser] meer in het bijzonder (maar niet uitsluitend) dat hij afspraken heeft gemaakt die strijdig zijn met de belangen van Transavia, [eiser] misbruik heeft gemaakt van zijn bevoegdheid door op 29 november 2010 onmiddellijk en eenzijdig te bepalen dat hij in aanmerking kwam voor de vergoeding waarbij hij zijn nevenfunctie neerlegde en Transavia verwijt [eiser] dat hij oneigenlijke druk heeft uitgeoefend op Transavia door de continuering van het Postholdership AOC afhankelijk te stellen van de betaling van de vergoeding.
4. Naar het oordeel van de kantonrechter moet de handelwijze van [eiser] worden bezien in de context van de gebeurtenissen die vooraf zijn gegaan aan de totstandkoming van de overeenkomst. Een en ander kan in het kader van dit kort geding, dat zich niet leent voor nader feitenonderzoek, niet worden beoordeeld. Nu een eventuele toewijzing van de vordering tot rehabilitatie, afhankelijk is van de uitkomst van een dergelijk onderzoek, wordt deze afgewezen.
5. Dit laat onverlet dat de kantonrechter ervan uitgaat dat partijen in goed overleg de wedertewerkstelling van [eiser] in zijn functie als gezagvoerder Boeing 737 op een neutrale wijze intern zullen communiceren.
6. Transavia zal als de in overwegende mate in het ongelijk gestelde partij de kosten van deze procedure dienen te dragen.
De beslissing
De kantonrechter:
- veroordeelt Transavia bij wijze van voorlopige voorziening:
om [eiser] binnen vijf dagen na betekening van dit vonnis toe te laten tot zijn werkzaamheden als gezagvoerder Boeing 737 en zijn neventaken als Type Rating Instructor en Examinator (TRI en TRE) te verrichten onder uitbetaling van de daarbij behorende en toepasselijke vergoedingen en arbeidsvoorwaardenpakket;
- bepaalt dat Transavia een dwangsom verbeurt van € 2.000,-- per dag voor iedere dag dat deze de hiervoor gegeven beslissing niet nakomt, tot een maximum van € 400.000;
- veroordeelt Transavia tot betaling van de proceskosten, die aan de kant van [eiser] tot en met vandaag worden begroot op de volgende bedragen:
dagvaarding € 90,81
vastrecht € 284,00
salaris gemachtigde € 200,00
- verklaart dit vonnis uitvoerbaar bij voorraad;
- wijst het meer of anders gevorderde af.
Dit vonnis is gewezen door mr. J.J. Udo de Haes en is uitgesproken op de openbare terechtzitting van bovengenoemde datum in aanwezigheid van de griffier.