Uitspraak
RECHTBANK HAARLEM
Sector kanton
Locatie Haarlem
zaak/rolnr.: 382660 / VV EXPL 08-97
datum uitspraak: 28 mei 2008
VONNIS VAN DE KANTONRECHTER IN KORT GEDING
inzake
[eiseres]
te [woonplaats]
eisende partij
hierna te noemen [eiseres]
gemachtigde mr. E.F. Seunke
tegen
de besloten vennootschap SANOMA UITGEVERS B.V.
te Hoofddorp, gemeente Haarlemmermeer
gedaagde partij
hierna te noemen Sanoma
gemachtigde mr. N.E. Koetsier
De procedure
[eiseres] heeft Sanoma op 13 mei 2008 gedagvaard. De mondelinge behandeling heeft plaatsgevonden op 21 mei 2008, waarbij de gemachtigden zich hebben bediend van pleitnotities. Sanoma heeft, voorafgaande aan de mondelinge behandeling, een schriftelijk antwoord en producties in het geding gebracht. De griffier heeft aantekening gehouden van hetgeen ter zitting aan de orde is geweest.
De feiten
1. Sanoma is uitgever van circa 50 week- en maandbladen, waaronder het weekblad Libelle.
2. [eiseres] is 59 jaar oud. Zij is in juni 1981 bij (de rechtsvoorgangster van) Sanoma in dienst getreden. [eiseres] was laatstelijk werkzaam in de functie van redactiesecretaresse bij Libelle.
3. Op de arbeidsovereenkomst is de cao voor het Boeken- en Tijdschrift Uitgeverijbedrijf (hierna de cao) van toepassing.
4. Artikel 12.1 van de cao bepaalt dat onder reorganisatie wordt verstaan “een verandering in de organisatie van de onderneming of een belangrijk onderdeel daarvan, zoals bedoeld in artikel 25 eerste lid, onderdeel a tot en met f, van de Wet op de Ondernemingsraden”.
5. Ingevolge artikel 12.3 van de cao dient Sanoma bij reorganisatie, fusie en/of liquidatie maatregelen en voorzieningen te treffen overeenkomstig een zogenoemd Sociaal Beleidskader.
6. Artikel 1 van Bijlage 5 van de cao bepaalt dat het Sociaal Beleidskader van toepassing is op “werknemers wier arbeidsplaats tengevolge van reorganisatie, fusie of liquidatie komt te vervallen, dan wel wier functie tengevolge hiervan een ingrijpende wijziging ondergaat”.
7. In overleg met de werknemersorganisaties is bij Sanoma het Sociaal Beleidskader Sanoma Uitgevers b.v. (hierna: het SBK) tot stand gekomen.
8. Artikel 2.2.2 van het SBK luidt, voor zover van belang, als volgt:
“Indien als gevolg van een organisatieverandering de inhoud van de functie van een werknemer ingrijpend wijzigt […] zal de geschiktheid van de werknemer moeten worden vastgesteld. Hierbij zal de “Procedure Geschiktheidbepaling”gehanteerd worden, zoals die in Bijlage I is weergegeven.”
9. De in bijlage I van het SBK weergegeven Procedure Geschiktheidbepaling luidt onder meer als volgt:
“een technische beoordeling van de geschiktheid van de medewerker […] wordt door de leidinggevende uitgevoerd (of, zo daartoe besloten is, uitgevoerd door een daarvoor deskundige instantie, als bij voorbeeld een assesment bureau […] In het geval er niet wordt voldaan aan de functie-eisen en de werkgever is van mening dat de werknemer onvoldoende ontwikkelingsmogelijkheden op dit terrein heeft […] zal een herplaatsingsonderzoek gestart worden […]”.
10. Artikel 2.3 van het SBK bepaalt dat voor herplaatsing van werknemers die als gevolg van organisatieveranderingen boventallig zijn geworden, naar een andere passende functie binnen Sanoma zal worden gezocht conform de in bijlage II van het SBK weergegeven Werkwijze Herplaatsingen. Deze luidt onder meer als volgt:
“ Het herplaatsen is primair een verantwoordelijkheid van de direct leidinggevende […] De te herplaatsen werknemer is mede verantwoordelijk voor het vinden van een vervangende functie en dient zich daartoe actief in te spannen.”
11. Ingevolge het SBK is een Commissie Sociaal Beleidskader in het leven geroepen, die tot taak heeft toe te zien op en mee te werken aan een zodanige toepassing van het SBK dat de belangen van de betrokken werknemers zowel naar de letter als naar de geest van het SBK zo goed mogelijk zullen worden behartigd.
12. Artikel 7 van bijlage 11 van de cao biedt aan werknemers van 57 jaar en ouder, die tengevolge van een reorganisatie boventallig worden, de mogelijkheid om uit dienst te treden, waarbij de werkgever de WW-uitkering aanvult tot de leeftijd waarop de werknemer vervroegd met VUT kan gaan (de zogenoemde 57+ regeling).
13. Eind 2006 heeft Sanoma het voornemen opgevat tot een structurele kostenreductie door middel van een drietal organisatorische wijzigingen bij Libelle, waaronder het verstevigen van de ondersteuning voor de redactiestaf.
14. Bij memo van 20 februari 2007 heeft Sanoma bij de ondernemingsraad een adviesaanvraag ingediend in verband met deze wijzigingen. Met betrekking tot de versteviging van de ondersteuning voor de redactiestaf heeft Sanoma onder meer het volgende opgemerkt:
“Er is dringend behoefte aan een zwaarder profiel ten aanzien van de redactionele ondersteuning: voorlopig is hiervoor de functienaam “officeassistent” gebruikt. […] Voor de nieuwe functie van officeassistent is een ideaalprofiel opgesteld […] Het profiel is vergeleken met de huidige profielen van de redactiesecretaresse en redactieassistent. Dit leidt tot het inzicht dat het noodzakelijk is het functieprofiel aanzienlijk te verzwaren waardoor de functie ingrijpend wijzigt. […] In deze situatie zou voor de huidige twee medewerkers de “Procedure Geschiktheidbepaling” in werking moeten treden conform artikel 2.2.2 van het SBK. […] Gezien de sterk veranderde functie-eisen […] achten wij de kans gering dat de nieuwe functie van officeassistent passend is voor de huidige medewerkers in de ondersteuning. […] De redactiesecretaresse kunnen wij de 57+ regeling aanbieden […]”
15. In een gesprek op 20 februari 2007 heeft Sanoma [eiseres] op de hoogte gesteld van de voorgenomen wijzigingen. Daarbij heeft Sanoma [eiseres] de mogelijkheid om deel te nemen aan de 57+ regeling voorgesteld. Sanoma heeft [eiseres] in een (niet ondertekende) brief gedateerd “Februari 2007”, de inhoud van deze regeling uiteengezet en een berekening van de regeling verstrekt.
16. Bij memo van 21 maart 2007 heeft de OR een positief advies gegeven met betrekking tot de versteviging van de ondersteuning van de redactiestaf van Libelle, onder de voorwaarde dat “de betreffende medewerker (57+) in aanmerking komt voor een assessment […]”. Sanoma heeft [eiseres] hiervan bij brief van 12 april 2007 op de hoogte gesteld.
17. Bij e-mailbericht van 26 april 2007 heeft [eiseres] zich op het standpunt gesteld dat van een ingrijpende wijziging van haar functie geen sprake was en aan Sanoma medegedeeld niet aan het assessment te zullen deelnemen.
18. Op 31 mei 2007 heeft Sanoma de redactie van Libelle ingelicht over het project “Redactie Anders” ter bevordering van de efficiëntie en verdere kostenbesparing bij de redacties van de diverse tijdschriften van Sanoma. Een van de in het kader van “Redactie Anders” bij Libelle te nemen maatregelen betrof het samenvoegen van de werkzaamheden van de redactiesecretaresse met die van de redactieadministratie.
19. Op 15 juni 2007 heeft [eiseres] bij de Commissie Sociaal Beleidskader bezwaar gemaakt tegen de wijziging van haar functie, waarbij zij heeft aangevoerd dat geen sprake is van een ingrijpende wijziging van de functie.
20. Op 12 september 2007 heeft de Commissie Sociaal Beleidskader advies uitgebracht. Zij heeft daarbij onder meer het volgende opgemerkt:
“De Commissie leest in de adviesaanvraag aan de OR dat in feite de twee bestaande functies “redactiesecretaresse”en “redactie assistent” verdwijnen en dat daarvoor één nieuwe functie “office assistent” terugkomt. De Commissie ziet dit toch meer als een nieuwe functie […] en in mindere mate als een gewijzigde functie.
[…]
De Commissie is van oordeel dat [eiseres] in de gelegenheid gesteld moet worden om aan de hand van een assessment procedure aan te tonen dat zij zich kwalificeert voor de nieuwe functie van office assistent, ongeacht of er nu wel of niet sprake is van een situatie van een ingrijpende wijziging.”
21. Op 6 december 2007 heeft Sanoma het Informatiememorandum structuuraanpassing Libelle ingediend bij de Ondernemingsraad. Zij heeft daarin onder meer het volgende opgemerkt:
“De medewerker financiële administratie/coördinator redactie-assistente (1 fte) vertrekt op eigen initiatief per 1 januari 2008 […] De administratieve taken zullen verschuiven naar de redactieassistent (1 fte). De functie wijzigt hierdoor. De functie was als gevolg van een eerdere inkrimping bij de redactionele ondersteuning in 2007, reeds gewijzigd.”
22. Sanoma heeft, in een gesprek op 6 december 2006, [eiseres] geïnformeerd over de verschuiving van de taken van de redactieassistente naar de functie van [eiseres].
23. Op 13 december 2007 heeft de OR aangegeven geen aanleiding te zien tot het stellen van nadere vragen met betrekking tot het informatiememorandum.
24. Bij brief van 21 december 2007 heeft Sanoma [eiseres] op haar verzoek een Beschrijving Functieprofiel Officeassistent Libelle Versie december 2007, toegestuurd.
25. Op 21 januari 2008 heeft [eiseres] Sanoma (nogmaals) doen weten niet aan het assessment te willen deelnemen en de nieuwe functie van office assistent niet te ambiëren.
26. Bij brief van 7 februari 2008 heeft Sanoma onder meer het volgende aan [eiseres] medegedeeld:
“Dit betekent dat we er vanuit moeten gaan dat je verder niet in aanmerking wenst te komen voor deze gewijzigde functie van office assistent. […] er zal een herplaatsingsonderzoek gestart worden […] De functie zoals jij die thans uitoefent zal in haar huidige vorm verdwijnen met ingang van 1 maart 2008 en dat betekent dat jij vanaf die datum boventallig bent […]”
27. Sanoma heeft per 1 juni 2008 een nieuwe medewerker in de functie van office assistent aangesteld.
De vordering
[eiseres] vordert bij wijze van voorlopige voorziening (samengevat) primair om:
a. Sanoma te verbieden [eiseres] op non-actief te stellen, op straffe van een dwangsom van € 5.000,00 per dag;
b. Sanoma te gebieden [eiseres] blijvend tot haar eigen werkzaamheden van redactiesecretaresse toe te laten, op straffe van een dwangsom van € 5.000,00 per dag;
subsidiair om:
c. Sanoma te veroordelen om [eiseres] per 1 juni 2008 een andere passende functie als redactie-secretaresse bij een van de andere bladen van Sanoma aan te bieden, op straffe van een dwangsom van € 5.000,00 per dag.
[eiseres] stelt daartoe het volgende.
Artikel 12.1 van de cao verwijst voor het begrip reorganisatie naar artikel 25 van de WOR. Blijkens de tekst van artikel 25 eerste lid sub d en e van de WOR dient er sprake te zijn van een belangrijke wijziging van de werkzaamheden of de organisatie van de onderneming.
De wijziging die Sanoma wenst door te voeren in de ondersteuning van de redactiestaf van Libelle valt niet aan te merken als een belangrijke wijziging in de zin van artikel 25 WOR. Het gaat immers niet om een belangrijke reorganisatie in de gehele organisatie van Sanoma als onderneming, maar slechts om de wijziging van één functie (die van [eiseres]) binnen een van de circa 50 verschillende week- en maandbladen die Sanoma uitgeeft. Daarbij komt dat Libelle niet als aparte onderneming in de zin van de WOR kan worden beschouwd, aangezien zij niet voldoet aan de in artikel 1 WOR gegeven definitie. Libelle heeft geen eigen OR, geen eigen personeelsvereniging en sluit geen zelfstandige contracten of arbeidsovereenkomsten af.
Er is dus slechts sprake van een kleine reorganisatie op afdelingsniveau, zodat het SBK en de daarin opgenomen Procedure Geschiktheidbepaling en Werkwijze Herplaatsingen niet van toepassing zijn. In plaats daarvan dient te worden gekeken naar de individuele situatie van de werknemer, in casu [eiseres].
De functie van [eiseres] is niet vervallen. De werkzaamheden van [eiseres] zijn niet verdwenen; [eiseres] verricht deze werkzaamheden tot op de dag van vandaag. Sanoma wil de functie van [eiseres] slechts wijzigen, door deze te verzwaren met nieuwe taken en [eiseres] verplichten door middel van een assessment naar die nieuwe functie te solliciteren. Sanoma is niet gerechtigd om, zonder toestemming van [eiseres], de functie van [eiseres] eenzijdig te wijzigen en om [eiseres], omdat zij niet aan het assessment wenst mee te doen, vervolgens boventallig te verklaren. Sanoma dient [eiseres] in de gelegenheid te stellen haar gewone werkzaamheden te blijven verrichten.
Indien Sanoma niet zal worden veroordeeld om af te zien van de op non-actief stelling van [eiseres] en [eiseres] blijvend tot haar werkzaamheden toe te laten, dient zij [eiseres] een andere passende functie als redactiesecretaresse aan te bieden bij een van haar andere bladen in Hoofddorp. De functie van officeassistent kan niet als een passende functie worden beschouwd, omdat de taken te veelomvattend zijn (na de tweede wijziging van december 2007 in feite 2.44 fte) en voor een groot deel (op het gebied van de financiële administratie) niet binnen het vakgebied van [eiseres] liggen.
[eiseres] heeft, gelet op het voornemen van Sanoma om [eiseres] per 1 juni 2008 op non-actief te stellen, een spoedeisend belang bij haar vordering.
Het verweer
Sanoma heeft gemotiveerd verweer gevoerd waarop, voor zover van belang, bij de beoordeling van het geschil zal worden ingegaan.
De beoordeling van het geschil
1. De gevorderde voorlopige voorziening komt slechts voor toewijzing in aanmerking als in dit geding aan de hand van de thans bekende feiten en omstandigheden de verwachting gewettigd is dat in een eventueel tussen partijen nog te voeren bodemprocedure een soortgelijke vordering van [eiseres] tot een toewijzing daarvan zal leiden. De kantonrechter is voorshands van oordeel dat dit niet het geval is.
2. Niet in geschil is dat aan Sanoma de beleidsvrijheid toekomt om wijzigingen aan te brengen in haar organisatie of onderdelen daarvan.
De kern van het geschil betreft de vraag of de door Sanoma doorgevoerde reorganisatie(s) vallen binnen de definitie van de cao.
3. Sanoma heeft, naar het voorlopig oordeel van de kantonrechter, genoegzaam aannemelijk gemaakt dat zowel de eerste (februari 2007) als tweede (december 2007) reorganisatie het gevolg is van een concernomvattend streven bij Sanoma naar een zo groot mogelijke kostenbesparing, ingegeven door de noodzaak om als uitgever van tijdschriften het hoofd boven water te houden in een tijd van teruglopende oplagen en abonnementen. Duidelijk is dat met een kostenbesparing binnen een van de door Sanoma uitgegeven tijdschriften niet slechts het bedrijfsbelang van dat tijdschrift, maar dat van Sanoma als geheel is gediend. De stelling van [eiseres] dat slechts sprake is van een enkele, op zichzelf staande, wijziging op afdelingsniveau, die geen verband houdt met de organisatie van Sanoma als geheel, kan dan ook geen stand houden. Dit rechtvaardigt daarom vooralsnog de conclusie dat de bij Libelle doorgevoerde reorganisatie van onder meer de redactieondersteuning in het licht van het voortbestaan van Sanoma als geheel, als een belangrijke wijziging op de voet van artikel 25 lid 1 sub d WOR heeft te gelden.
4. Anders dan [eiseres] is de kantonrechter van oordeel dat Libelle kan worden beschouwd als een onderneming in de zin van artikel 1 lid 1 sub c WOR. Vast staat dat Libelle, evenals de andere door Sanoma uitgegeven bladen, als een organisatorisch verband binnen Sanoma kan worden beschouwd, in de zin van een groep personen die krachtens een arbeidsovereenkomst onder een bepaalde leiding en op een bepaalde locatie samenwerkt. De omstandigheid dat Libelle geen eigen contracten afsluit of arbeidsovereenkomsten aangaat, doet dit niet anders zijn. Libelle kan voorts als een zelfstandige eenheid worden aangemerkt, nu zij zich naar buiten zelfstandig presenteert met een eigen blad onder die naam. Juridische zelfstandigheid of een eigen rechtsvorm, is daartoe niet vereist.
5. Slotsom van het vorenstaande is dat op grond van de thans gebleken feiten en omstandigheden genoegzaam aannemelijk is, dat de reorganisatie binnen het door Sanoma uitgegeven weekblad Libelle, aan te merken is als een reorganisatie in de zin van de cao. Dit brengt mee dat het ingevolge de cao tot stand gekomen SBK van toepassing is.
6. Nu [eiseres] heeft aangegeven de (gewijzigde) functie van officeassistent niet te ambiëren omdat zij zichzelf niet in staat acht alle taken binnen die functie naar behoren te verrichten, heeft Sanoma overeenkomstig het toepasselijke SBK [eiseres] per 1 maart 2008 boventallig mogen verklaren, een herplaatsingsonderzoek mogen starten en een nieuwe medewerker voor die functie mogen aantrekken.
7. Het voorgaande leidt ertoe dat de (primaire) vordering tot het treffen van een voorlopige voorziening als genoemd onder a. en b. zal worden geweigerd. Voor toewijzing van de (subsidiaire) vordering sub c. is evenmin aanleiding, nu het toepasselijke SBK niet voorschrijft dat Sanoma aan [eiseres] een passende functie als redactiesecretaresse moet aanbieden zoals door [eiseres] gevorderd.
8. Hetgeen partijen voor het overige te berde hebben gebracht behoeft, in het licht van het voorgaande, geen bespreking, nu dit niet tot een andere uitkomst kan leiden.
9. De proceskosten komen voor rekening van [eiseres] omdat deze in het ongelijk wordt gesteld.
Beslissing
De kantonrechter:
- weigert de gevorderde voorlopige voorziening;
- veroordeelt [eiseres] tot betaling van de proceskosten, die aan de kant van Sanoma tot en met vandaag worden begroot op € 400,00 aan salaris gemachtigde.
Dit vonnis is gewezen door mr. E.P. Stolp en uitgesproken op de openbare terechtzitting van bovengenoemde datum.