Uitspraak
RECHTBANK GRONINGEN
Sector kanton
Locatie Groningen
Zaak\rolnummer: 404482/09-56
Vonnis in kort geding d.d. 2 juni 2009
inzake
[e[eiseres], wonende te Groningen,
eiseres in conventie, verweerster in reconventie, hierna [eiseres] te noemen,
gemachtigde mr. P.H.F. Yspeert, advocaat te Groningen,
tegen
Square Dranken B.V., gevestigd te 9718 EN Groningen, Jozef Israëlplein 8,
gedaagde in conventie, eiseres in reconventie, hierna Square Dranken te noemen,
gemachtigde mr. B.F.M. Kievitsbosch, advocaat te Groningen.
PROCESGANG
Op de in de inleidende dagvaarding genoemde gronden heeft [eiseres] een vordering ingesteld.
Square Dranken heeft schriftelijke geantwoord waarbij zij tevens een eis in reconventie heeft ingesteld.
De mondelinge behandeling is - tezamen met het door Square Dranken ingediende verzoek tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst - gehouden op 15 mei 2009. Partijen, Square Dranken vertegenwoordigd door haar directeur [naam directeur], zijn vergezeld door hun gemachtigden ter zitting verschenen, waar zij hun wederzijdse standpunten (nader) uiteen hebben gezet, mede aan de hand van door hun gemachtigden overgelegde pleitnotities. Van het verhandelde is door de griffier aantekening gehouden.
Het vonnis is bepaald op heden.
OVERWEGINGEN
1. De feiten in conventie en in reconventie
1.1. Als gesteld en erkend, dan wel niet (gemotiveerd) weersproken, alsmede op grond van de in zoverre onbetwiste inhoud van de overgelegde producties staat het volgende vast.
1.2. [eiseres] is sedert 1 juli 2007 in dienst van Square Dranken, een groothandel voor gedistilleerde dranken en wijnen, aanvankelijk op basis van een arbeidsovereenkomst voor de bepaalde tijd van één jaar. Na een jaar is de overeenkomst gecontinueerd en vervangen door een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. [eiseres] is als Geschäftsführerin werkzaam in Bunde, Duitsland. Haar feitelijke werkzaamheden bestaan uit het in- en verkopen van partijen drank in opdracht van relaties en op eigen initiatief ten behoeve van relaties.
1.3. In zowel het contract voor bepaalde als het contract voor onbepaalde tijd is een
concurrentiebeding opgenomen met de volgende tekst:
“De werkneemster zal zonder schriftelijke toestemming van werkgever gedurende de arbeidsovereenkomst en na het eind hiervan gedurende een tijdvak van één jaar, niet in enigerlei vorm een zaak gelijk, gelijksoortig of aanverwant aan het bedrijf van werkgever vestigen, drijven of mede drijven of doen drijven, hetzij direct hetzij indirect, als ook financieel in welke vorm ook bij een dergelijke zaak belang hebben, daarin of daarvoor op enigerlei wijze werkzaam zijn, al dan niet in dienstbetrekking hetzij tegen een vergoeding hetzij om niet, of daarin aandeel hebben in Nederland en/of Duitsland zulks op verbeurte van een direct opeisbare boete van 3 maandsalarissen per gebeurtenis en tevens 1/5e deel maandsalaris per iedere dag dat hij in overtreding is, te betalen aan werkgever onverminderd het recht van werkgever om volledige schadevergoeding te vragen. Het concurrentiebeding geldt niet indien de werkgever de arbeidsovereenkomst opzegt.”
1.4. In het contract voor onbepaalde tijd is daarnaast een relatiebeding opgenomen. Dit artikel luidt als volgt:
“Het is de werkneemster verboden om gedurende een periode van één jaar na afloop van de arbeidsovereenkomst op enigerlei wijze zakelijke contacten aan te gaan of te onderhouden met relaties van de werkgever. Relaties van de werkgever zijn alle natuurlijke en rechtspersonen waarmee de werkgever gedurende een periode van 12 maanden voorafgaande aan de beëindiging van de arbeidsovereenkomst zakelijke contacten heeft onderhouden, daaronder begrepen (rechts)personen waarmee de werkgever in onderhandeling is (geweest) om diensten en/of producten aan te leveren. In geval de werknemer in strijd handelt met het hierboven genoemde verbod, verbeurt de werknemer ten behoeve van de werkgever een direct -zonder verdere sommatie of ingebrekestelling- opeisbare boete van 3 maandsalarissen per gebeurtenis en tevens 1/5e deel maandsalaris dat hij in overtreding is, onverminderd het recht van de werkgever om volledige schadevergoeding van de werknemer te vorderen.”
1.5. In artikel 16 van beide arbeidsovereenkomsten is bepaald dat de werkneemster een geheimhoudingsplicht heeft. In artikel 17 is een verbod op het in particulier bezit hebben of houden van documenten, correspondentie of afschriften die de werkneemster in verband met de werkzaamheden onder zich heeft verkregen, opgenomen.
1.6. Alvorens [eiseres] bij Square Dranken in dienst is getreden heeft zij gewerkt bij Kamstra International B.V. en Hellwege. Beide bedrijven zijn onderdeel van B&S B.V.
B&S B.V. is aandeelhouder van Square Dranken. In de arbeidsovereenkomsten met deze bedrijven was ook reeds een concurrentiebeding opgenomen.
1.7. In de zomer van 2008 hebben zich problemen voorgedaan tussen [eiseres] en een andere medewerkster van Square Dranken, mevrouw [naam medewerker], eveneens werkzaam in Bunde. Teneinde deze problemen op te lossen is afgesproken dat beide dames zo weinig mogelijk gelijktijdig in Bunde werkzaam zijn en wordt een afscheiding gemaakt tussen de kantoorruimte, de werkplek van [eiseres], en de gastenverblijven, de werkplek van [naam medewerker].
1.8. Op 25 februari 2009 heeft een gesprek plaatsgevonden tussen [eiseres] en [naam directeur]. Zij hebben onder andere gesproken over een beëindiging van de arbeidsovereenkomst en de wens van [eiseres] om ontslagen te worden uit de verplichtingen voortvloeiende uit het concurrentie- en relatiebeding. In een gesprek tussen partijen d.d. 9 maart 2009 is de wens van [eiseres] om ontslagen te worden uit het concurrentiebeding wederom aan de orde geweest.
1.9. [eiseres] is per vrijdag 27 maart 2009 arbeidsongeschikt gemeld. Zij heeft haar werkplek in Bunde ontruimd. Begin april 2009 heeft zij aan een aantal klanten van Square Dranken per e-mail bericht dat zij op dat moment niet in de gelegenheid is om zaken met hen te doen. Zij vermeldt verder dat zij bezig is met het opstarten van een eigen zaak en ze spreekt de hoop uit hen in de toekomst weer te kunnen bedienen.
1.10. [eiseres] is op 16 april 2009, in afwachting van nader onderzoek, door Square Dranken geschorst voor haar normale werkzaamheden.
2. De vorderingen
2.1. [eiseres] heeft gevorderd dat de kantonrechter bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad, het relatie- en concurrentiebeding in de arbeidsovereenkomst tussen partijen schorst, met veroordeling van Square Dranken in de proceskosten.
2.2. Square Dranken heeft voor antwoord in conventie geconcludeerd tot afwijzen van de vordering en in reconventie gevorderd dat de kantonrechter [eiseres] verbiedt het concurrentie-, relatie-, geheimhouding- en documentenbeding zoals opgenomen in de arbeidsovereenkomst tussen partijen te overtreden, onder verbeurte van een dwangsom van
€ 30.000,-- voor iedere overtreding en onder verbeurte van een bedrag van € 2.500,-- voor iedere dag dat deze overtreding voortduurt, met veroordeling van [eiseres] in de kosten van deze procedure.
3. Het standpunt van [eiseres]
in conventie
3.1. [eiseres] stelt dat er in het verleden een aantal incidenten heeft plaatsgevonden tussen haar en een collega mevrouw [naam medewerker]. Door deze incidenten en de wijze waarop Square Dranken hierop heeft gereageerd, is haar gebleken dat zij niet past in de bedrijfscultuur van Square Dranken.
Zij wil de arbeidsovereenkomst wel beëindigen en een eigen zaak beginnen maar omdat zij gebonden is aan een concurrentie- en relatiebeding is dat niet mogelijk.
3.2. [eiseres] stelt dat zij door deze bedingen onbillijk in haar belangen wordt benadeeld. Zij heeft altijd in de drankenhandel gewerkt. Door het concurrentie- en relatiebeding kan zij de relaties die zij in het verleden heeft opgebouwd en die zij heeft meegenomen naar Square Dranken niet zelf meer bedienen. Haar expertise ligt geheel in de drankenhandel zodat zij alleen in die branche haar inkomen kan verwerven. Het belang van Square Dranken bij handhaving van de bedingen weegt daar niet tegen op. Het in stand houden van deze bedingen is voorts onredelijk aangezien zij slechts voor een relatief korte periode bij Square Dranken werkzaam is geweest.
in reconventie
3.3. [eiseres] betwist dat zij het concurrentiebeding heeft overtreden c.q. onrechtmatig heeft gehandeld. Zij drijft nog geen andere firma en werkt daar ook niet in. In de e-mails kondigt zij slechts aan dat zij hoopt de relaties in de toekomst weer te kunnen bedienen. Met “in de toekomst” bedoelt zij op het moment dat de kantonrechter positief op haar vordering heeft beslist.
[eiseres] is dan ook van mening dat de vordering in reconventie dient te worden afgewezen. Subsidiair merkt [eiseres] op dat de gevorderde dwangsom buitensporig hoog is en bovendien niet aan een maximum is gebonden.
4. Het standpunt van Square Dranken
in conventie
4.1. Er is geen reden om het concurrentiebeding te schorsen. [eiseres] heeft zich tijdens het dienstverband kunnen ontwikkelen tot haar huidige niveau. Vanaf 1994 is zij steeds in dienst geweest van aan elkaar gelieerde bedrijven, heeft zij kennis gemaakt met relaties van deze bedrijven en daarvoor werkzaamheden uitgevoerd. [eiseres] heeft in deze periode het vak geleerd en kennis kunnen opdoen van de markt. Door haar zijn geen extra inspanningen verricht anders dan het uitvoeren van de overeengekomen werkzaamheden.
4.2. De relaties waar [eiseres] voor werkt zijn voor het grootste gedeelte bestaande of vroegere relaties van Square Dranken. [eiseres] is niet binnengehaald in verband met de relaties die aan haar zouden kleven en zij is ook niet voor de functie benaderd. De relaties van Square Dranken zijn van de onderneming en zijn niet afkomstig van [eiseres]. Square Dranken heeft er groot belang bij haar relaties te beschermen.
4.3. Square Dranken heeft bij indiensttreding van [eiseres] aan haar een zeer goed salaris geboden. Het contract kent daarnaast een aantal aantrekkelijke secundaire arbeidsvoorwaarden. Met dergelijke riante arbeidsvoorwaarden wordt als tegenprestatie van [eiseres] verwacht dat zij haar werk vervuld, maar gekoppeld daaraan dat zij zich gedurende een overeengekomen periode bindt aan een concurrentie- en relatiebeding. Dit concurrentiebeding is naar haar omvang en inhoud niet onredelijk bezwarend te noemen.
4.4. [eiseres] kiest er zelf voor om als zelfstandig ondernemer aan de slag te gaan en in zijn algemeenheid wordt zij daarin niet belemmerd. Zij heeft vaardigheden ontwikkeld op het terrein van in- en verkoop. Deze vaardigheden zijn breed inzetbaar in de handel. Het concurrentiebeding belemmert [eiseres] niet om in- en verkoopactiviteiten op welk terrein dan ook uit te oefenen, behalve op het terrein van de dranken.
in reconventie
4.5. Gebleken is dat [eiseres] al tijdens het dienstverband het concurrentie- en/of relatiebeding heeft overtreden. Zij heeft immers de relaties van Square Dranken per e-mail benaderd met de mededeling dat zij bezig is met voorbereidingen voor een eigen onderneming.
De boetebedingen hebben geen effect gesorteerd. Ter bevordering van de naleving van deze bedingen is het noodzakelijk dat een directe reactie kan volgen op het gedrag van [eiseres].
De gevorderde boetebedragen en het feit dat bij overtreding onmiddellijk tot executiemaatregelen kan worden overgegaan, moeten er borg voor staan dat [eiseres] daadwerkelijk gevolg geeft aan de contractueel overeengekomen bedingen.
Als [eiseres] met de kennis en wetenschap en met relaties van Square Dranken voor eigen rekening handel zou gaan drijven dan zal dit met zekerheid aanzienlijke schade toebrengen aan het bedrijfsresultaat van Square Dranken.
5. De beoordeling
in conventie
5.1. De spoedeisendheid van de vordering is niet weersproken en deze blijkt overigens voldoende uit de aard van het gevorderde.
5.2. In deze kort geding procedure moet aan de hand van de door partijen gepresenteerde feiten, zonder nader onderzoek, beoordeeld worden of de vordering van [eiseres] in een bodemprocedure een zodanige kans van slagen heeft, dat vooruitlopend daarop toewijzing reeds nu gerechtvaardigd is.
5.3. De belangen van partijen afwegend komt de kantonrechter tot het voorlopig oordeel dat voor een schorsing van het concurrentie- en/of relatiebeding geen aanleiding bestaat.
Vast staat dat [eiseres] door ondertekening van de arbeidsovereenkomst uitdrukkelijk akkoord is gegaan met het concurrentie- en relatiebeding. Aangezien in de arbeidsovereenkomsten tussen [eiseres] en haar vorige werkgevers ook een concurrentiebeding was opgenomen was zij bekend met de strekking en de mogelijke gevolgen van het opnemen van een dergelijk beding in de overeenkomst. [eiseres] heeft niet betwist dat juist in verband met deze bedingen aan haar een zeer goed salaris en aantrekkelijke secundaire arbeidsvoorwaarden is geboden.
5.4. [eiseres] heeft aangevoerd dat het voor haar niet mogelijk is om een eigen bedrijf te beginnen zonder dat zij de relaties, die zij in het verleden heeft opgebouwd en die zij heeft meegenomen naar Square Dranken, kan bedienen. Naar het oordeel van de kantonrechter is echter niet aannemelijk geworden dat [eiseres] de gestelde relaties daadwerkelijk heeft meegenomen toen zij bij Square Dranken in dienst trad. Dat zij in het verleden een relatie heeft opgebouwd met de klanten, komt eerder voort uit haar vorige dienstverbanden met aan Square Dranken gelieerde bedrijven.
5.5. De kantonrechter oordeelt voorts dat -naar Square Dranken heeft gesteld en door [eiseres] niet is weersproken- er gelet op de vaardigheden die [eiseres] heeft verworven in de in- en verkoop, voldoende mogelijkheden zijn voor haar om, althans gedurende de duur van het concurrentie- en relatiebeding, op een ander terrein werkzaam te zijn dan de drankenhandel.
5.6. Gelet op het bovenstaande zal de vordering van [eiseres] worden afgewezen. [eiseres] zal als de in het ongelijk gestelde partij worden veroordeeld in de proceskosten.
in reconventie
5.7. [eiseres] heeft na haar ziekmelding en na het ontruimen van haar werkplek een aantal relaties per mail bericht dat zij bezig is met het opstarten van een eigen bedrijf en dat zij hoopt dat zij hen in de toekomst zal kunnen bedienen. Naar het oordeel van de kantonrechter heeft [eiseres] door het verzenden van deze e-mails in ieder geval de strekking van het relatiebeding overtreden. Niet alleen zijn deze e-mails gezonden naar relaties van Square Dranken, ook de tekst van de e-mails laten aan duidelijkheid niets te wensen over.
Gelet op deze handelwijze van [eiseres] en het belang van Square Dranken bij onverkorte nakoming van de onderhavige bedingen zal de kantonrechter de vordering in reconventie toewijzen. De kantonrechter zal de gevorderde dwangsom matigen en maximeren als in het dictum van het vonnis bepaald.
5.8. [eiseres] zal, als de in het ongelijk gestelde partij, worden veroordeeld in de proceskosten. Gelet op de samenhang tussen de conventionele en de reconventionele vordering, zullen de kosten aan de zijde van Square Dranken echter worden begroot op nihil
BESLISSING IN KORT GEDING
De kantonrechter:
in conventie
wijst de vordering af;
veroordeelt [eiseres] in de kosten van het geding in conventie, aan de zijde van Square Dranken tot aan deze uitspraak vastgesteld op € 400,00 voor salaris van de gemachtigde;
in reconventie
verbiedt [eiseres] het concurrentiebeding, relatiebeding, geheimhoudingsbeding en documentenbeding zoals opgenomen in de arbeidsovereenkomst tussen partijen te overtreden, onder verbeurte van een dwangsom van € 20.000,-- voor iedere overtreding en onder verbeurte van een bedrag van € 1.000,-- voor iedere dag dat deze overtreding voortduurt, met dien verstande dat het maximum van de te verbeuren dwangsommen wordt vastgesteld op € 200.000,--;
veroordeelt [eiseres] in de kosten van het geding in reconventie aan de zijde van Square Dranken tot aan deze uitspraak begroot op nihil;
verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad;
wijst af het meer of anders gevorderde.
Dit vonnis is gewezen door mr. G.J.J. Smits, kantonrechter, en op 2 juni 2009 uitgesproken ter openbare terechtzitting in aanwezigheid van de griffier.