Uitspraak
RECHTBANK Gelderland
Civiel recht
Zittingsplaats Arnhem
Zaaknummer: C/05/390340 / HA ZA 21-343 / 871/592
Vonnis van 27 maart 2024
in de zaak van
ISOSUN B.V.,
gevestigd te Best,
eisende partij,
hierna te noemen: IsoSun,
advocaat: mr. S.G. Ong te Eindhoven,
tegen
ORR 785 B.V.,
gevestigd te Oss,
gedaagde partij,
hierna te noemen: ORR 785,
advocaat: mr. B. van Laarhoven-Severs te Oosterhout (Noord-Brabant).
1.De procedure
1.1.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- het tussenvonnis van 31 augustus 2022
- het deskundigenbericht van 8 augustus 2023
- het deskundigenbericht van 8 augustus 2023
- de conclusie na deskundigenbericht van IsoSun
- de conclusie na deskundigenbericht van ORR 785.
1.2.
Ten slotte is vonnis bepaald.
2.De verdere beoordeling
2.1.
In deze zaak vordert IsoSun op grond van ontbinding dan wel vernietiging van de koopovereenkomst terugbetaling van de koopsom van € 27.096,50 van ORR 785 voor een gekochte motorboot met trailer. Volgens IsoSun bezit de motorboot vanwege een defecte buitenboordmotor niet de eigenschappen die zij op grond van de overeenkomst mocht verwachten, althans is zij onvoldoende ingelicht over de staat van de buitenboordmotor. Naast terugbetaling van de koopsom wil IsoSun ook vergoeding van de door haar gemaakte onderzoeks-, stallings- en buitengerechtelijke kosten met rente.
2.2.
In het tussenvonnis van 11 mei 2022 is overwogen dat het erop aankomt om vast te stellen of het gebrek aan de buitenboordmotor al bestond ten tijde van de levering van de motorboot en zo ja, in hoeverre ORR 785 daarvan op de hoogte was. Om die vragen te kunnen beantwoorden heeft de rechtbank in het tussenvonnis van 31 augustus 2022 een onderzoek door een deskundige bevolen.
2.3.
De deskundige komt in zijn definitieve deskundigenbericht tot de conclusie dat de schade is veroorzaakt door waterslag die niet aanwezig kan zijn geweest vóór de aflevering van de motorboot op 8 juli 2020. Partijen hebben bij conclusies na deskundigenbericht op de bevindingen van de deskundige gereageerd. Zij trekken de conclusie van de deskundige voor wat betreft de waterslag niet in twijfel. Zij blijven in geschil over de vraag of de waterslag al bestond ten tijde van de levering. ORR 785 wijst erop dat de deskundige haar stelling dat de buitenboordmotor niet defect was bij de eigendomsoverdracht, onderschrijft. IsoSun meent echter dat de buitenboordmotor wel defect was op het moment van levering en betoogt dat het deskundigenbericht op drie punten onduidelijk is, te weten het geconstateerde aantal draaiuren van de buitenboordmotor, de bewijskracht van het matige onderhoud van de motorboot en het tijdstip en de (directe) gevolgen van de waterslag.
2.4.
De rechtbank overweegt als volgt. De deskundige beschrijft dat waterslag de situatie is dat water of een andere vloeistof in een cilinder van een motor komt. In die cilinder, die alleen geschikt is om gassen te comprimeren, treden vervolgens extreem grote krachten op omdat vloeistof anders dan gas niet samendrukbaar is. Veelal bezwijkt daardoor het zwakste deel van het drijfwerk, meestal de drijfstang. Deze raakt verbogen en breekt. Dit was bij de buitenboordmotor het geval, zo constateert de deskundige. Het afgebroken deel van de drijfstang slingert met grote kracht tegen de binnenzijde van het motorblok waar dan meestal een gat inslaat. Bij de buitenboordmotor was dit ook het geval. Hierdoor ontstaat een open verbinding naar buiten en geraken smeerolie en/of onderdelen buiten het motorblok. Ook is als gevolg van de plotselinge blokkering van de cilinder de draaiende krukas abrupt afgeremd, aldus de deskundige. Hierdoor en vanwege de massatraagheid van het vliegwiel werd de conische verbinding tussen de krukas en het vliegwiel overbelast waardoor deze is losgeraakt, de spie is ontzet en het vliegwiel is verdraaid ten opzichte van de krukas. Naar de mening van de deskundige is het technisch onmogelijk dat de buitenboordmotor dan nog functioneert. Dit betekent dat zeer kort na het moment van binnendringen van water, de buitenboordmotor moet zijn gestopt met functioneren en ook niet meer gestart kon worden.
2.5.
De deskundige licht verder toe dat waterslag kan plaatsvinden doordat water via de luchtinlaat of via de uitlaat in de cilinder stroomt. De buitenboordmotor bevindt zich aan de buitenzijde van een vaartuig, met het motorblok en de luchtinlaat relatief dicht boven de waterlijn. Bij het te water laten moet erop worden gelet dat de buitenboordmotor niet te diep en te abrupt in het water komt. Ook bestaat de kans dat buitenboordwater in de luchtinlaat- of uitlaatsysteem terecht komt als bij het varen golven over de buitenboordmotor slaan, bijvoorbeeld bij achteruit varen, aldus de deskundige. Als waterslag en voornoemde schadelijke gevolgen plaatsvinden bij een draaiende motor, zal dit hoorbaar zijn aan vreemde geluiden en zal de motor niet meer normaal kunnen functioneren. Verder merkt de deskundige op dat een buitenboordmotor regelmatig moet worden schoongemaakt en geconserveerd om corrosie van gevoelige onderdelen te voorkomen, alsmede dat een buitenboordmotor jaarlijks moet worden nagekeken door een gespecialiseerd onderhoudsbedrijf.
2.6.
De rechtbank acht het rapport van de deskundige begrijpelijk, inzichtelijk en overtuigend. De door IsoSun in haar conclusie na deskundigenbericht opgeworpen ‘onduidelijkheden’ (aantal draaiuren, matig onderhoud en tijdstip ontstaan waterslag), zijn eerder door IsoSun ook als commentaar op conceptrapport van de deskundige gegeven. De deskundige heeft hierop in het definitieve deskundigenbericht gereageerd.
2.7.
Over het tijdstip van ontstaan van de waterslag betoogt IsoSun dat uit de analyse van ESMA (welke zij als productie 17 bij haar reactie op het concept rapport heeft gevoegd) en de verklaringen van [betrokkene 1] en [betrokkene 2] volgt dat de waterslag niet meteen catastrofaal was zodat deze dus eerder (voor de levering) kan zijn ontstaan. De deskundige rapporteert in dat verband dat een motor weliswaar op vijf van de zes cilinders kan functioneren maar dat als één van de cilinders is uitgevallen door waterslag en een gebroken drijfstang, een vreemd ratelend en/of tikkend geluid hoorbaar zal zijn [1] . Met een verdraaid vliegwiel kan de buitenboordmotor niet eens worden gestart, aldus de deskundige.
De rechtbank overweegt dat uit het rapport van expertise van 25 augustus 2020 en de analyse van 8 mei 2021 van ESMA blijkt dat ESMA uitgaat van andere feiten dan zoals vastgesteld in het tussenvonnis van 11 mei 2022. [2] Zo schrijft ESMA dat ‘de buitenboordmotor niet proefgedraaid is’ en dat haar opdrachtgever (IsoSun) verklaarde dat ‘direct na het opstarten sprake was van het uit het motorblok pompen van met buitenwater geëmulgeerde smeerolie waarbij de buitenboordmotor een zeer afwijkend en rauw draaigedrag vertoonde’ en dat ‘de motor direct is stopgezet’. Dit komt niet overeen met de eigen verklaringen van [betrokkene 1] (de eigenaar van IsoSun). [3] [betrokkene 1] schrijft aan Troostwijk Auctions dat de buitenboordmotor bij het ophalen even is gestart en heeft gedraaid. Ook schrijft [betrokkene 1] dat hij later met een vriend ‘rustig het water ingevaren’ is en dat hij ‘na ongeveer 5 minuten’ merkte dat bij het vragen van meer vermogen de motor ‘begon te happeren’ waarop zij besloten naar wal te varen. Uit deze verklaringen volgt niet dat [betrokkene 1] bij het starten van de motor aan wal en later op het water rare geluiden hoorde; dit gebeurde pas na ongeveer 5 minuten op het water toen meer vermogen van de motor werd gevraagd. Dit wordt bevestigd door de door IsoSun later overgelegde verklaring van de aanwezige vriend, [betrokkene 2] . Hij schrijft [4] dat [betrokkene 1] de boot start en ‘rustig een keer op en neer’ begint te varen om de motor op te warmen. ‘Naar schatting 500 a 600 meter naar links en 500 à 600 meter naar rechts’ waarna [betrokkene 1] naar de kant komt om hem op te pikken. Ook schrijft [betrokkene 2] ‘we varen ca 1 km naar links en draaien om’ en als [betrokkene 1] meer vaart wil gaan maken ‘de motor vreemde geluiden begint te maken’. Zo zijn de feiten ook in voormeld tussenvonnis vastgesteld. Omdat de conclusie van ESMA tot stand is gekomen op basis van andere feiten dan waar de rechtbank en de deskundige vanuit gaan, kunnen de rapporten van ESMA niet dienen als onderbouwing van het standpunt van IsoSun dat de waterslag al voor levering van de motorboot aanwezig was.
2.8.
Verder werpt IsoSun tegen dat als de deskundige rapporteert dat hij niet weet hoe en wanneer de waterslag is ontstaan, hoe de deskundige dan kan zeggen dat er geen verband is met het matig onderhoud van de buitenboordmotor. Kennelijk is IsoSun van mening dat het matig onderhoud van de buitenboordmotor heeft bijgedragen aan of de oorzaak is van de waterslag. Anders dan IsoSun ziet de rechtbank niet dat het rapport van de deskundige op het punt van matig onderhoud innerlijk tegenstrijdig is. De deskundige rapporteert dat het matig onderhoud niet van invloed is geweest op de waterslag nu deze laatste plotseling is ingetreden. Als door aanwezige oppervlakkige roestvorming al eerder water in de cilinder terecht zou zijn gekomen, had de motor niet gestart kunnen worden dan wel had andere schade zichtbaar moeten zijn, zo begrijpt de rechtbank. De deskundige is immers van mening dat als de waterslag zou zijn ingetreden vóór de verkoop (en levering) van de motorboot er ook krassen, vreetsporen of vreemde verkleuringen zichtbaar zouden moeten zijn aan de cilindervoering, de drijfstang en de krukpen van de betreffende cilinder. Dergelijke schade heeft de deskundige echter niet geconstateerd zodat hij van mening is dat de waterslag plotseling is opgetreden en dat de buitenboordmotor niet al een periode met beschadigde cilinder heeft gefunctioneerd. [5]
2.9.
Ook het door de deskundige aangepaste aantal draaiuren van de buitenboordmotor van 785 naar 695 draaiuren is naar het oordeel van de rechtbank geen aanwijzing dat niet van de juistheid van het rapport van de deskundige kan worden uitgegaan. De rechtbank stelt vast dat het eerst genoemde aantal uren van 785 in het conceptrapport niet van een onderbouwing van voorzien. De deskundige heeft de aanpassing naar 695 draaiuren in het definitieve rapport voorzien van een toelichting. [6] Deze toelichting is inzichtelijk en overtuigend nu de deskundige heeft gekeken naar de factuur van de laatste onderhoudsbeurt van de buitenboordmotor op 5 maart 2020 [7] en de door IsoSun overgelegde verklaring van [betrokkene 3] , de laatste gebruiker van de boot. Hieruit blijkt dat het aantal draaiuren op 5 maart 679 uur bedroeg en dat op 7 en 8 maart 2020 nog twee dagen met de motorboot is gevaren. Uitgaande van 8 uur per dag is dit samen 695 uur. Dit aantal komt overeen met de draaiurenstand in de verkoopbrochure en hierover heeft IsoSun dus niet gedwaald. Dat een onafhankelijke uitlezing van de buitenboordmotor niet meer mogelijk blijkt te zijn, doet daar niet aan af. Dat het verschil in 90 draaiuren van invloed is op de door de deskundige geschatte dagwaarde van de buitenboordmotor, heeft IsoSun niet onderbouwd. De rechtbank heeft dan ook geen aanleiding om te twijfelen aan de rapportage van de deskundige waaruit volgt dat dit verschil kennelijk niet van invloed was.
2.10.
Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen komt niet vast te staan dat het gebrek aan de buitenboordmotor al bestond voor de verkoop en levering. Daarom kan niet worden geoordeeld dat ORR 785 is tekortgeschoten in de nakoming van haar verplichting om een deugdelijke motorboot te leveren. IsoSun was dan ook niet bevoegd tot buitengerechtelijke ontbinding van de koopovereenkomst (artikel 6:265 BW). En, zoals hiervoor overwogen komt niet vast te staan dat IsoSun heeft gedwaald over het aantal draaiuren. Voor zover IsoSun betoogt dat ORR 785 geen melding heeft gemaakt van de matige staat van onderhoud van de buitenboordmotor, rechtvaardigt dit evenmin ontbinding dan wel vernietiging van de koopovereenkomst op grond van dwaling dan wel bedrog. Er is dan ook geen grond voor terugbetaling van de koopprijs en of toewijzing van een schadevergoeding. De vorderingen van IsoSun worden daarom afgewezen.
2.11.
IsoSun is in het ongelijk gesteld en moet daarom de proceskosten (inclusief nakosten) betalen. Voor veroordeling van IsoSun in de daadwerkelijk door ORR 785 gemaakte proceskosten kan alleen plaats zijn in buitengewone omstandigheden, waarbij dient te worden gedacht aan misbruik van procesrecht of onrechtmatig handelen. Bij het aannemen van misbruik van procesrecht of onrechtmatig handelen als grond voor een veroordeling in de werkelijk gemaakte proceskosten past terughoudendheid, gelet op het recht op toegang tot de rechter. Met inachtneming van deze terughoudendheid ziet de rechtbank onvoldoende grond voor een veroordeling in de volledige proceskosten. Naar het oordeel van de rechtbank heeft IsoSun geen feiten of omstandigheden gesteld waarvan zij op voorhand moest begrijpen dat deze geen kans van slagen hadden of dat het beroep op ontbinding dan wel vernietiging evident ongegrond zou zijn. Daarom worden de proceskosten van ORR 785 conform het liquidatietarief begroot op:
- griffierecht
€
2.076,00
- salaris advocaat
€
1.965,00
(2,50 punten × € 786,00)
- nakosten
€
178,00
(plus de verhoging zoals vermeld in de beslissing)
Totaal
€
4.219,00
2.12.
Zoals aan partijen is bericht kan de rechter ten overstaan van wie de mondelinge behandeling van 16 februari 2021 is gehouden, dit vonnis niet wijzen wegens benoeming elders.
3.De beslissing
De rechtbank
3.1.
wijst de vorderingen van IsoSun af,
3.2.
veroordeelt IsoSun in de proceskosten, aan de zijde van ORR 785 begroot op € 4.219,00, te betalen binnen veertien dagen na aanschrijving daartoe, te vermeerderen met € 92,00 plus de kosten van betekening als IsoSun niet tijdig aan de veroordeling voldoet en het vonnis daarna wordt betekend,
3.3.
verklaart dit vonnis uitvoerbaar bij voorraad.
Dit vonnis is gewezen door mr. S.J. Peerdeman en in het openbaar uitgesproken op 27 maart 2024.
871