Uitspraak
RECHTBANK GELDERLAND
1.De procedure
- het tussenvonnis van 1 maart 2023
- het proces-verbaal van mondelinge behandeling van 19 juni 2023
2.De feiten
Overeengekomen is dat de bouw medio maart 2020 wordt gestart en gereed komt
“binnen maximaal 175 werkbare werkdagen excl. vastgestelde atv en feestdagen en bouwvakvakantie. (exclusief verlenging door eventuele vertraging veroorzaakt door derde).”
“(…)
- alarminstallatie € 5.000,--;
- audio € 5.000,--;
- verlichtingsarmaturen € 20.000,--;
- domotica € 10.000,--;
- raamfolie € 11.000,--;
- infraroodpanelen € 2.000,--.
“Het bouwen van een vrijstaand woonhuis met aangebouwd bijgebouw, overeenkomstig deze technische omschrijving, de daarbij behorende tekeningen en detaillering, welke door de directie gedurende de bouw verstrekt worden.”
“De uiterlijke datum waarop de woning en het bijgebouw dienen te worden opgeleverd is vastgesteld op basis van 150 werkbare werkdagen na start bouw (…)”
- factuurnummer 21/00239 met als omschrijving
“20e “termijn”ad € 40.000,02;
- factuurnummer 21/00240 met als omschrijving
- factuurnummer 21/00241 met als omschrijving
- factuurnummer 21/00242 met als omschrijving
3.De vordering in conventie
a. [ged.conv./eis.reconv.] zal veroordelen om aan haar te betalen een bedrag van € 70.514,62, te vermeerderen met de wettelijke rente over een bedrag van € 69.989,22 vanaf 30 april 2022 tot aan de dag der algehele voldoening,
4.Het verweer in conventie
Hij heeft recht op vergoeding van de schuld die door hem is voldaan.
Valleibouw is toerekenbaar tekort geschoten. De schade die het gevolg is van de vele tekortkomingen in het werk (waarover hierna in reconventie meer) is groter dan het restant van de aanneemsom. [ged.conv./eis.reconv.] schort betaling van dit bedrag op vanwege de vele tekortkomingen in het werk. Om die reden is hij geen wettelijke rente verschuldigd.
5.De vordering in reconventie
a. voor recht zal verklaren dat de schuld van hem aan Valleibouw door verrekening volledig is voldaan;
1 februari 2023;
€ 27.089,43 voor de door hem geleden schade aan de tuin, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf 28 november 2020, althans vanaf 1 februari 2023;
28 november 2020, althans vanaf 1 februari 2023;
en subsidiair Valleibouw zal veroordelen tot betaling van een vervangende schadevergoeding voor de door [ged.conv./eis.reconv.] als gevolg van de tekortkomingen geleden schade, nader op te maken bij staat en te vereffenen als volgens de wet alsmede Valleibouw zal veroordelen tot het vergoeden van de kosten van voormeld rapport ad € 1.162,--, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf 28 november 2020, althans vanaf 1 februari 2023,
Doordat de tuin lager dan gepland moest worden aangelegd, moesten de keerwanden ver worden ingegraven en moest zand worden afgegraven en afgevoerd. De kosten daarvan bedragen € 23.164,68. Verder heeft [ged.conv./eis.reconv.] een extra drainage moeten aanleggen omdat de kans op wateroverlast is toegenomen doordat de woning lager ligt dan overeengekomen. De kosten van het aanleggen van de drainage bedragen € 1.172,--. Hij heeft recht op vergoeding van zijn eigen arbeidskosten die hij in dit verband heeft gemaakt. Het gaat daarbij om een bedrag van € 600,-- (8 uur tegen € 75,-- per uur).
De kosten van het aanpassen van de tuin bedragen in totaal € 27.089,43.
(€ 53.000,--) aan [ged.conv./eis.reconv.] terug te betalen.
[ged.conv./eis.reconv.] heeft aanspraak op vervangende schadevergoeding die gelijk is aan het bedrag van
€ 1.979,-- dat in de begroting voor de aanleg van de circulatieleiding is vermeld.
Het gevolg van het ontbreken van de circulatieleiding is dat er niet direct warm water uit de kraan komt. Hierdoor verbruikt [ged.conv./eis.reconv.] meer water dan in de situatie waarin wel een circulatieleiding zou zijn aangebracht. Hij schat de extra kosten daarvan op een bedrag van € 21,90 per jaar, hetgeen over een periode van 30 jaar neerkomt op een bedrag van
€ 438,--. Doordat [ged.conv./eis.reconv.] en andere gebruikers een moment moeten wachten totdat het water dat zij willen gebruiken de juiste temperatuur heeft, is sprake van derving van woongenot. De waarde van het gederfde woongenot kan over een periode van 20 jaar worden begroot op een bedrag van € 2.000,--.
De woning is minder waard door het ontbreken van een circulatieleiding. [ged.conv./eis.reconv.] begroot de waardevermindering op een bedrag van € 1.374,54.
De schade wegens het ontbreken van de circulatieleiding komt daarmee uit op een totaal bedrag van € 5.791,54.
Daarnaast is één van de binnendeuren krom en functioneert niet goed omdat het kozijn niet recht staat. Ondanks toezegging daartoe heeft Valleibouw de deur niet vervangen.
Het aanschaffen en plaatsen van een nieuwe deur begroot [ged.conv./eis.reconv.] op € 1.573,40.
Voor het herstellen van de deur moet opnieuw stucwerk worden aangebracht. De kosten daarvan begroot hij op € 1.500,--.
Nu Valleibouw in verzuim is om de woning op 24 november 2020 zonder gebreken op te leveren, maakt [ged.conv./eis.reconv.] aanspraak op vervangende schadevergoeding ad in totaal € 4.073,40.
Subsidiair geldt dat Valleibouw sinds 24 november 2020 in verzuim verkeert, waardoor de verbintenis tot nakoming kan worden omgezet een in verbintenis tot vervangende schadevergoeding. De schade moet nader worden begroot.
Valleibouw is daarmee toerekenbaar tekortgeschoten. Hessel vordert in plaats van nakoming vervangende schadevergoeding.
Valleibouw heeft voor het aanbrengen van de wandbeugels gaten in de tegelwanden geboord. Door verwijdering van de wandtegels zal tegelwerk vervangen moeten worden. De kosten daarvan worden begroot op € 4.161,--. Daarnaast dienen plafondbeugels te worden aangeschaft ten bedrage van € 293,--. Totaal komt dit neer op een bedrag van € 4.454,--.
6.Het verweer in reconventie
Het werk is op 23 juli 2021 opgeleverd. De daarbij geconstateerde onvolkomenheden zijn door de Vereniging Eigen huis niet als ernstige gebreken aangemerkt, zijn korte tijd later hersteld en staan aan oplevering niet in de weg (artikel 9 lid 3 AVA). Bovendien heeft [ged.conv./eis.reconv.] het werk op of omstreeks de datum van de oplevering in gebruik genomen. Ook op grond van artikel 9 lid 4 AVA dient het werk als opgeleverd te worden beschouwd.
Krachtens artikel 16 lid 3 AVA is de aannemer na de dag waarop het werk als opgeleverd geldt niet meer aansprakelijk voor tekortkomingen aan het werk.
Zij is niet toerekenbaar tekortgeschoten bij de uitvoering van de overeenkomst.
7.De beoordeling
in conventie en in reconventie
Zoals hierna zal blijken worden de vorderingen van Valleibouw (grotendeels) en de vorderingen van [ged.conv./eis.reconv.] (voor een relatief klein gedeelte) toegewezen, zodat verrekening van de vordering van [ged.conv./eis.reconv.] met de vordering van Valleibouw met het gelijktijdig uitspreken van het in conventie en in reconventie te wijzen vonnis plaats vindt.
-minderwerk trapleuning p.m.
€ 2.080,-- (als opgenomen in de hierna te bespreken factuur) het minderwerk ten aanzien van de trapleuning, mengkranen, scharnieren en bouwbeslag is begrepen.
bouwkundig meerwerk” een bedrag van € 2.942,59 in rekening. Zij brengt daarop een bedrag van € 2.080,-- in mindering ter zake van “
bouwkundig minderwerk.” Inclusief btw resteert een bedrag van € 1.043,73.
“MEER-en MINDERWERK VALLEIBOUW” van 19 november 2021 staan diverse posten meerwerk opgesomd met daarachter de bedragen en de data waarop volgens Valleibouw door [ged.conv./eis.reconv.] een akkoord is gegeven voor het meerwerk.
Totaal bedrag meer- en minderwerk tot 25-11- 2020 (excl. BTW)” ad € 898,98, “
Vast glasstrook naast taatsdeur ter plaatsen van woonkamer-kantoor” ad € 390,00 en “
leveren en monteren cilinders”ad
€ 352,00. Voor zover [ged.conv./eis.reconv.] dit heeft willen betwisten, heeft hij dit onvoldoende gemotiveerd gedaan, zodat daaraan voorbij wordt gegaan.
minderwerk W-installatie.” Inclusief btw resteert een bedrag van
€ 13.823,74.
MEER-en MINDERWERK [betrokken bedrijf 2]” van 19 november 2021 in het geding gebracht. Hieruit kan met betrekking tot deze factuur worden afgeleid dat [ged.conv./eis.reconv.] akkoord is gegaan met de post “
Schrobput nabij buitenkraan” ad € 257,40 en de post “
Wijziging drukpanelen toiletten” ad € 391,60. In totaal komt dit neer op een bedrag van € 649,--. Voor zover [ged.conv./eis.reconv.] dit heeft willen betwisten, heeft hij dit onvoldoende gemotiveerd gedaan, zodat daaraan voorbij wordt gegaan.
“Meerwerk inzake [betrokken bedrijf 1] is uitvoering en geregeld besproken en door cliënte alsmede door installateur [betrokken bedrijf 2] toegelicht, waarop uw cliënt akkoord heeft gegeven.”
meerwerk E-installatie” een bedrag van € 65.497,30 in rekening. Zij brengt daarop een bedrag van € 53.000,-- in mindering ter zake van “
minderwerk E-installatie”. Inclusief btw resteert een bedrag van
€ 15.121,73.
MEER-en MINDERWERK [betrokken bedrijf 3]” blijkt dat het bedrag van € 65.497,30 bestaat uit “
Meer-en minderwerk E-installatie volgens opgave [betrokken bedrijf 3] d.d. 16-11-2021” ad € 39.154,50 alsmede “
Meer-en minderwerk leveren en installeren diverse armaturen volgens opgave [betrokken bedrijf 3] d.d. 16-11-2021” ad € 26.342,80.
Elektrotechnische installaties” een bedrag van € 38.640,-- is opgenomen ter zake van “
Offerte [betrokken bedrijf 3] lev.- monteren”. Hoe dit bedrag is samengesteld blijkt uit de offerte van [betrokken bedrijf 3] (hierna: [betrokken bedrijf 3] ) d.d. 14 november 2019 (productie 13 van Valleibouw). Dit bedrag is verdisconteerd in de aanneemsom.
“Nadat wij met [voornaam]( [ged.conv./eis.reconv.] , rechtbank)
overeengekomen waren dat de meer-en minderwerk overzichten van de installatie werkzaamheden en verlichting helemaal correct zijn conform de uitvoering hebben wij deze doorgestuurd naar Valleibouw voor de facturatie. Dat is geweest op 16 november 2021. Het totaal kwam uit op € 59.543,00 excl. btw (installatie:€ 35.595,00) en verlichting € 23.948,00). Dat is aansluitend ook administratief afgewerkt waarmee dit wat ons betreft is afgerond.”7.24. [ged.conv./eis.reconv.] heeft niet betwist dat hij rechtstreeks contact met [betrokken bedrijf 3] heeft gehad over de elektrische installatie en de armaturen. Evenmin heeft hij betwist dat hij akkoord was met de door [betrokken bedrijf 3] opgestelde overzichten van meer-en minderwerk (productie 14 van Valleibouw).
Nu hier geen sprake is van een stelpost, waarvoor de aannemersvergoeding geldt, heeft Valleibouw jegens [ged.conv./eis.reconv.] geen aanspraak op 10% aannemersvergoeding.
(ad in totaal € 5.955,--) en domotica (ad € 16.890,--) voor. In beide gevallen is sprake van een overschrijding van de begroting voor deze stelposten.
€ 28.977,08.
Uit hetgeen hierna in reconventie zal worden overwogen volgt dat er geen sprake is van gebreken waarvoor Valleibouw jegens [ged.conv./eis.reconv.] aansprakelijk is. De vertraging in de oplevering is niet als een voor herstel vatbare tekortkoming in de nakoming van de overeenkomst te kwalificeren. [ged.conv./eis.reconv.] heeft dan ook ten onrechte betaling van de slottermijn van de aanneemsom opgeschort.
[ged.conv./eis.reconv.] zal worden veroordeeld tot betaling van de wettelijke rente over het bedrag dat hij per saldo aan Valleibouw verschuldigd is.
€ 1.532,00 (2,0 punten x tarief € 766,00)
De gemeente heeft op 24 augustus 2018 de omgevingsvergunning verleend (productie 15 van Valleibouw).
In de bij de omgevingsvergunning behorende voorschriften staat onder meer:
“4. U neemt bij het bepalen van het peil en de exacte situering van het bouwplan de aanwijzingen in acht die een medewerker van het team Handhaving u geeft.”
Peil i.o.m. gemeente en opdrachtgever af te leiden ten opzichte kruin voorliggende straat, bovenzijde afgewerkte begane grondvloer is peil.”
7.49. Gelet op de bij de omgevingsvergunning behorende voorschriften mocht [ged.conv./eis.reconv.] er niet vanuit gaan dat de woning zou worden gebouwd op de door hem gewenste peilhoogte.
Daaraan doet niet af dat in de bouwplaatsvoorzieningen tevens staat vermeld:
“Hoogte af te leiden van hoogste kruin voorliggende weg, peil= 100 mm boven kruin weg.”,omdat de peilhoogte niet door [ged.conv./eis.reconv.] kan worden bepaald
.
In artikel 7:754 BW is immers het volgende bepaald over de waarschuwingsplicht van de aannemer:
De aannemer is bij het aangaan of uitvoeren van de overeenkomst verplicht de opdrachtgever te waarschuwen voor onjuistheden in de opdracht voor zover hij deze kende of redelijkerwijs behoorde te kennen. Hetzelfde geldt in geval van gebreken en ongeschiktheid van zaken afkomstig van de opdrachtgever, daaronder begrepen de grond waarop de opdrachtgever een werk laat uitvoeren, alsmede fouten of gebreken in de door de opdrachtgever verstrekte plannen, tekeningen, berekeningen, bestekken of uitvoeringsvoorschriften.”
In de overeenkomst staat immers duidelijk dat het werk gereed moet zijn binnen maximaal 175 werkbare werkdagen. In de begroting staat (op bladzijde 1):
“bouwtijd 150 werkbare werkdagen en incl. bijgebouw 175 werkbare werkdagen (zie nota) in nader overleg naar wat reeel is i.v.m. levertijden Zie overeenkomst.”
Anders dan [ged.conv./eis.reconv.] stelt, is het niet aan Valleibouw om aan te geven welke werkzaamheden zij niet kon uitvoeren vanwege het weer. Gebruikmaking van de objectieve informatie van [betrokken bedrijf 4] strekt er mede toe om discussies op dit punt te voorkomen. Overigens had het op de weg van [ged.conv./eis.reconv.] gelegen om haar stelling dat Valleibouw tijdens onwerkbare dagen best binnen had kunnen werken, niet nader heeft geconcretiseerd. Daarbij komt dat een onwerkbare dag ook als onwerkbaar wordt beschouwd indien de binnentemperatuur in de woning onder een bepaalde waarde zakt.
Valleibouw is de wettelijke rente dan ook verschuldigd met ingang van 1 februari 2023 als door [ged.conv./eis.reconv.] subsidiair is gevorderd.
[ged.conv./eis.reconv.] mocht dan ook niet verwachten dat de kosten die zijn gemoeid met de in de offerte vermelde stelposten waren inbegrepen in het bedrag van € 38.640,--.
MEER-en MINDERWERK [betrokken bedrijf 3]”, bijlage 1 bij productie 8 van Valleibouw) blijkt dat Valleibouw heeft erkend dat zij geen uitgaven heeft gedaan die ten laste van de stelposten gebracht kunnen worden.
€ 53.000,-- niet geheel aan stelposten is besteed, Valleibouw aan [ged.conv./eis.reconv.] een bedrag van
€ 6.207,-- (€ 53.000,-- minus € 46.793,--) moet terugbetalen.
“Een circulatieleiding kan inderdaad niet direct op een boiler die door de warmtepomp wordt gestookt. Als een ww-circulatieleiding wenselijk is, dan plaatsen we in de circulatieleiding een extra elektrische boiler met een circulatiepomp. De elektrische boiler houdt dan de ww-circulatieleiding op 65 graden. Ik kan me niet herinneren dat er eerder over een ww-circulatieleiding is gesproken.”
Onder deze omstandigheden kan [ged.conv./eis.reconv.] zich er niet op beroepen dat Valleibouw hem niet heeft gewaarschuwd dat de gekozen verwarmingsinstallatie niet zonder meer kon worden gecombineerd met een circulatieleiding. Valleibouw heeft overigens gemotiveerd betwist dat zij [ged.conv./eis.reconv.] niet heeft gewaarschuwd.
[ged.conv./eis.reconv.] heeft vervolgens aangevoerd dat het probleem van de klemmende schuifdeur kan worden opgelost door het profiel aan te passen. Valleibouw heeft het profiel echter niet geplaatst, zodat [ged.conv./eis.reconv.] Valleibouw daarop niet kan aanspreken. Dit wordt niet anders doordat [ged.conv./eis.reconv.] vervolgens heeft aangevoerd dat het klemmen van de badkamerdeur niet is veroorzaakt door het niet goed geplaatste profiel en dat het probleem kan worden verholpen door de gipsplaat smaller te maken en een nieuwe stucstop te plaatsen.
Het feit dat de badkamerdeur aanloopt kan dan ook niet als een aan Valleibouw toerekenbaar gebrek worden beschouwd.
“Dakwaterafvoeren in Pluvia systeem met onderdruk (…). Afmetingen dakwaterafvoeren conform berekening leverancier, op basis van af te voeren dakoppervlak.”
In de offerte wordt aangeboden:
“Het leveren en aanbrengen van de traditioneel hemelwaterafvoeren ten behoeve van lage dak en pluvia-systeem hemelwaterafvoeren ten behoeve van hoge dak op door ons te verzorgen buiten verzamelriolering.”Voorts bevat de offerte de volgende in vet gedrukt waarschuwing:
“Let op: theoretisch is het mogelijk om een pluvia-systeem toe te passen, echter de fabricaat staat hier niet 100% achter, omdat voor het een woonhuis is en omdat alle dakafschot naar een punt moet leiden, dit ook om een bepaalde waterstand te garanderen voor de werking van het pluvia-systeem. Graag hierover ook met de constructeur te overleggen.”
“vlgs. installateur is niet overal Pluvia mogelijk (…) hwa deels Pluvia deels standaard.”
Dit betekent dat [ged.conv./eis.reconv.] niet wordt gevolgd in zijn stelling dat Valleibouw te weinig Pluvia-systemen heeft aangebracht en Valleibouw om die reden tekortgeschoten zou zijn.
Vebidak heeft in haar rapport d.d. 14 februari 2022 (productie 19 van [ged.conv./eis.reconv.] ) aangegeven op welke wijze de problemen zouden kunnen worden verholpen.
Valleibouw heeft aangeboden om de volgende werkzaamheden uit te voeren:
-afschot creëren facade;
“het bedachte constructief ontwerp voldoet op sterkte maar zal zeker leiden tot zichtbare vervormingen.”
[betrokkene 1] heeft voorts opgemerkt dat in de door hem ontvangen berekening van [betrokken bedrijf 6] enkel de vervorming van de balklaag is berekend en dat die vervorming al wat te hoog is en dat de overschrijding door [betrokken bedrijf 6] toelaatbaar wordt geacht.
[betrokkene 1] voegt daaraan toe:
“De vervorming van de staalconstructie is niet berekend, deze moet eigenlijk nog worden toegevoegd. Dit zal ongetwijfeld hebben geleid tot een te grote vervorming met mindere afwatering.”
Dat van dit laatste sprake is, is gesteld noch gebleken.
[ged.conv./eis.reconv.] voert daar tegenover aan dat als een leverancier plafondbeugels aanbiedt, hij mag aannemen dat het veilig is. Maar daarmee heeft hij de stelling van Valleibouw dat bevestiging van de douchewanden volgens de installateur om veiligheidsredenen niet met plafondbeugels dient te geschieden onvoldoende gemotiveerd betwist. De leverancier weet immers niet waarvoor de plafondbeugels worden aangeschaft. Of plafondbeugels voor het bevestigen van douchewanden geschikt zijn, kan het beste worden beoordeeld door de installateur van de douchewanden. Daarmee komt aan het oordeel van de installateur meer gewicht toe.
7.112. [ged.conv./eis.reconv.] betwist niet dat Valleibouw (in de bouwvergadering van 13 oktober 2020) met hem heeft besproken dat de installateur er om veiligheidsredenen niet achter stond om de douchewanden te bevestigen door middel van plafondbeugels en dat zij daarom heeft gekozen voor wandbeugels.
8.De beslissing
11 oktober 2023.