3.Overwegingen ten aanzien van het bewijs1
Het standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie heeft gesteld dat wettig en overtuigend bewezen kan worden dat verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan medeplegen van hetgeen is ten laste gelegd met betrekking tot alle zaaksdossiers, en dat verdachte daarvan een beroep of gewoonte heeft gemaakt.
Het standpunt van de verdediging
De raadsman heeft bepleit dat verdachte wordt vrijgesproken van de volgende gedeelten van de tenlastelegging:
- de onder het nietigheidsverweer aangehaalde bestanddelen, omdat niet is vastgesteld of de bedoelde personen zonder verblijfstitel in de EU waren en dus niet vaststaat dat zij wederrechtelijk hebben gereisd;
- de periode voor zover deze niet 29 april 2021 tot en met 2 juli 2021 beslaat;
- het bestanddeel ‘beroep of gewoonte’;
- smokkel in/door Servië;
- de smokkel van [migrant 6] (zaaksdossier 3) omdat die niet in de auto is gestapt.
- het onderdeel “Palestijnse nationaliteit” (zaaksdossier 4) omdat Nederland die
nationaliteit niet erkent.
Verder stelt de raadsman dat er geen sprake van is dat verdachte van mensensmokkel een beroep of gewoonte heeft gemaakt.
Genoemde verweren zullen worden besproken bij de beoordeling van het desbetreffende zaaksdossier of aan het eind van de beoordeling van de (samengenomen) zaaksdossiers.
Beoordeling door de rechtbank
Verdachte heeft het volgende verklaard over zijn betrokkenheid.
Hij was betrokken bij mensensmokkel door middel van het zoeken naar auto’s en transportmogelijkheden en het zoeken naar mensen die zich in bossen hadden verstopt. Hij kwam via Facebook in contact met die mensen, of met personen die zich met mensensmokkel bezighielden en wisten waar die mensen zich bevonden. Op die manier kwam hij er achter waar de te smokkelen personen zaten. Zijn betrokkenheid was afhankelijk van de situatie per zaak.
Verdachte kon een auto sturen als die beschikbaar was, of zelf mensen laten transporteren binnen een land. Verdachte deed dit in samenwerking met anderen. Hij werkte mee aan het in veiligheid brengen van Syriërs die hulp zochten. Daarbij werkte hij samen met [medeverdachte] .2
De verder hieronder per zaaksdossier omschreven bewijsmiddelen dienen waar van belang in onderlinge samenhang te worden beschouwd.
1. Het bewijs is terug te vinden in het in de wettelijke vorm door verbalisant [verbalisant] van de politie Oost-Nederland, district Noord- en Oost-Gelderland, opgemaakte proces-verbaal, nummer 2020510967, gesloten op 20 april 2022 en in de bijbehorende in wettelijke vorm opgemaakte processen- verbaal en overige schriftelijke bescheiden, tenzij anders vermeld. De vindplaatsvermeldingen verwijzen naar de pagina’s van het doorgenummerde dossier, tenzij anders vermeld.
2 Verklaring verdachte ter terechtzitting van 21 juli 2023.
Ten aanzien van de zaaksdossiers:
Zaaksdossier 1a en 1b
Op 21 mei 2021 is [chauffeur 1] in Hongarije, dicht bij de grens met Servië, aangehouden voor mensensmokkel door de Hongaarse politie. Hij bestuurde een Suzuki Vitara met daarin zes passagiers. De passagiers konden hun rechtmatig verblijf niet aantonen. De personen die hij vervoerde hadden de Syrische nationaliteit.3
Op dezelfde dag als [chauffeur 1] werd ook [chauffeur 2] door de politie aangehouden. Hij bestuurde een auto waarin vier mannen zaten die allemaal de Syrische nationaliteit hadden. Zij konden geen bewijs leveren voor een rechtmatig verblijf in Hongarije.4
Drie van de vervoerde Syriërs zijn door de politie gehoord. Zij verklaarden samengevat het volgende:
[getuige 1] verklaarde dat hij de Syrische nationaliteit heeft en met behulp van mensensmokkelaars via verschillende landen in Servië terecht was gekomen. Hij had meerdere malen geprobeerd de grens met Hongarije over te steken, en had nu 500 euro aan een smokkelaar betaald om de grens over te komen. Hij wilde naar Nederland. Uiteindelijk werden ze opgepikt door verdachte en verstopten zich in de auto.5
[getuige 2] heeft verklaard dat hij de Syrische nationaliteit heeft en 4000 euro had betaald aan een mensensmokkelaar, met als doel in Oostenrijk te komen. Het geld werd achtergelaten in een kantoor in Turkije. De mensensmokkelaar zou het geld krijgen als ze waren aangekomen op de bestemming, hetgeen zou worden bevestigd met een foto. Met tien man is hij vertrokken vanuit Servië met mensen van de mensensmokkelaar. Vier of vijf mensensmokkelaars plaatsten ladders tegen een hek waarmee ze over het hek klommen naar Hongaars grondgebied. Na een tijdlang lopen met een mensensmokkelaar stopten ze aan de rand van een bos. Toen kwam de auto aangereden waarin ze later werden aangehouden. De begeleidende mensensmokkelaar instrueerde hen om in de auto te stappen. De bestuurder gaf ze water en koekjes. Hij hoorde dat de chauffeur in het Arabisch door de telefoon te horen kreeg dat de andere auto was aangehouden door de politie en dat ze moesten oppassen. De bestuurder is nog een keer gestopt en heeft iedereen laten uitstappen. Daarna kwam hij terug en nam ze weer mee.6
[getuige 3] verklaarde dat hij de Syrische nationaliteit heeft. Hij had in Servië een mensensmokkelaar leren kennen die hem zou helpen in Oostenrijk te komen. Hij moest daar 4000 euro voor betalen. Het geld werd achtergelaten in een kantoor in Turkije, en zou worden uitbetaald aan de mensensmokkelaar als hij een bericht stuurde dat men het geld kon betalen. In Servië zetten vijf smokkelaars ladders tegen het grenshek, waarover ze naar Hongaars gebied klommen. Ze liepen enkele dagen met een andere mensensmokkelaar mee, tot ze aan de rand van een bos kwamen. Daar kwam een auto aangereden. Van tevoren had de eerste mensensmokkelaar een foto van de auto gestuurd waar ze in moesten stappen. Op een gegeven moment kreeg de chauffeur een telefoontje dat [getuige 3] kon horen. Iemand vertelde dat de mensen in de andere auto waren opgepakt.
De bestuurder is een keer gestopt en liet de passagiers uitstappen, na een minuut of tien kwam hij terug en liet ze instappen. Uiteindelijk werden ze aangehouden.7
[chauffeur 1] heeft, samengevat, het volgende verklaard.
Hij is gehandicapt. Hij leert moeilijk, gelooft mensen snel en durft geen nee te zeggen. Hij had
3 Proces-verbaal van bevindingen (vertaald), p. F505-F506.
4 Proces-verbaal van bevindingen (vertaald), p. F511-F512.
5 Proces-verbaal getuigenverhoor [getuige 1] (vertaald), p. H540-H543.
6 Proces-verbaal getuigenverhoor [getuige 2] (vertaald), p. H553-H558.
7 Proces-verbaal getuigenverhoor [getuige 3] (vertaald) p. H581-586
gereageerd op een advertentie voor snel geld verdienen. Hierna nam ene [medeverdachte] contact met hem op. [chauffeur 1] zou 1000 euro kunnen verdienen door migranten te vervoeren in Hongarije. Het was een job zonder problemen en als je gesnapt werd zou je met een goede raadsman binnen twee maanden weer buiten staan. [medeverdachte] haalde hem op 17 mei 2021 op, waarna nog twee andere mannen werden opgepikt die migranten zouden gaan vervoeren in Hongarije. Een ervan was [chauffeur 2] . In Boedapest aangekomen kreeg hij instructies van [medeverdachte] en iemand die hij zag als opdrachtgever.8
Aan [chauffeur 1] zijn foto’s getoond. Op de foto’s herkende hij [medeverdachte] als “ [medeverdachte] ” en [verdachte] als de
organisator in Hongarije.9
[chauffeur 1] heeft verder verklaard:
Op het vliegveld zijn auto’s gehuurd. [verdachte] zorgde voor telefoons. Hierna kregen [chauffeur 1] en een van de mannen die ook migranten moest vervoeren de coördinaten van een Starbucks bij het Westend. Daar aangekomen troffen ze [verdachte] en [verdachte] . Hij kreeg van [verdachte] een telefoon. Daarmee hield hij contact met [medeverdachte] . [verdachte] stuurde allen coördinaten. Toen hij vertrok om mensen op te halen had [chauffeur 1] alleen nog maar contact met [verdachte] . Vanaf het oppikken van de migranten kreeg [chauffeur 1] van [verdachte] ongeveer elk half uur coördinaten opgestuurd. [chauffeur 1] moest de migranten naar de Oostenrijkse grens brengen, daar moest hij een filmpje maken om te laten zien dat ze waren afgezet. Het filmpje moest worden gestuurd naar [medeverdachte] . [chauffeur 1] heeft vier migranten opgepikt en naar de Oostenrijkse grens gebracht. Daarna belde [verdachte] of ze de volgende dag een ritje konden doen. [chauffeur 1] en [chauffeur 2] zeiden ja. [chauffeur 1] kreeg van [verdachte] de coördinaten. Uiteindelijk werd hij met de migranten aangehouden.10
Ook aan [chauffeur 2] zijn foto’s getoond. Ook [chauffeur 2] herkende [medeverdachte] als verdachte [medeverdachte] .
[chauffeur 2] herkende ook [verdachte] , van wie hij meende dat die [verdachte] heette.11
[chauffeur 2] verklaarde het volgende:
Hem werd gevraagd mensen weg te brengen in Hongarije. Hij kreeg opdracht van [medeverdachte] . Die zou hem via Whatsapp coördinaten sturen waar mensen moesten worden opgepikt. Hij werd samen met [chauffeur 1] en een jongen die [naam] heette naar Hongarije gebracht. Hij heeft vier mannen opgepikt. Hij had steeds contact met [medeverdachte] en kreeg steeds coördinaten doorgestuurd. Toen werd hij aangehouden door de politie.
[chauffeur 2] zou er 1000 euro voor krijgen.
In Boedapest was hij naar een eetgelegenheid gestuurd waar [medeverdachte] was met onder meer [verdachte] . Daar kregen ze opdracht om auto’s te huren. [verdachte] betaalde het eten. Een dag later gaf [verdachte] bij de Starbucks geld voor de autohuur.
[medeverdachte] had gezegd dat als [chauffeur 2] gepakt zou worden, ze hem maar voor een paar weken konden opsluiten. Hij heeft het geld nooit gekregen.12
Medeverdachte [medeverdachte] heeft het volgende verklaard:
Hij heeft [chauffeur 1] gevraagd om voor geld mensen zonder papieren te vervoeren in Hongarije. Hij reisde tegelijk, maar niet samen met [chauffeur 1] naar Hongarije. Hij verbleef in Hongarije tot de chauffeurs klaar waren en ging dan weer terug. Hij gaf het geld aan de chauffeurs waarmee die betaalden voor benzine en eten en drinken. Hij kreeg daarvoor betaald. Hij had ook [chauffeur 2]
8 Proces-verbaal van verhoor [chauffeur 1] (vertaald), p. F680-F684.
9 Proces-verbaal van verhoor [chauffeur 1] (vertaald), p. F684-F685, F689-F693, F701-F702, F705-F707.F741- F742
10 Proces-verbaal van verhoor [chauffeur 1] (vertaald), p. F758-F764
11 Proces-verbaal van verhoor [chauffeur 2] (vertaald), p. F879-F884, F862,
12 Processen-verbaal van verhoor [chauffeur 2] (vertaald), p. F802, F820-F822
aangedragen als chauffeur. Hij wist dat de chauffeurs 1000 euro per rit kregen. Medeverdachte [verdachte] is een vriend van hem. [verdachte] regelde geld voor benzine en eten en drinken. Als de chauffeurs aankwamen in Hongarije stond daar iemand op ze te wachten. Die persoon onderhield contact via [verdachte] . [medeverdachte] ontving tussen april en juli 2021 ook betalingen om chauffeurs te betalen, de reis, de hotels et cetera. Dat er chauffeurs in het buitenland vastzitten vindt hij verschrikkelijk, maar ze kenden de risico’s.13
Uit een analyse van de bankgegevens van [verdachte] blijkt dat er op 20 mei 2021 drie keer is gepind bij Starbucks Westend in Boedapest.14
Verdachte heeft verklaard dat het klopt dat hij [chauffeur 1] aan de telefoon had toen die werd aangehouden. Ten aanzien van [chauffeur 2] heeft verdachte verklaard dat hij denkt dat [chauffeur 2] hem bedoelt als hij spreekt over ‘ [verdachte] ” en dat hij het eten heeft betaald in een restaurant. Wanneer de operatie was gelukt zou verdachte er geld mee hebben verdiend.15
Op basis van bovenstaande bewijsmiddelen acht de rechtbank bewezen dat verdachte bij dit feit betrokken is. De juridische kwalificatie van verdachtes betrokkenheid zal de rechtbank later bespreken.
Op 29 april 2021 werd bij een grenscontrole in Duitsland een Hongaarse auto gecontroleerd. De auto was via Oostenrijk Duitsland binnengekomen. De chauffeur van de auto was [chauffeur 3] . In de auto zaten vier personen die geen documenten konden tonen die hun verblijf in Duitsland legitimeerden. Het betrof [migrant 1] , [migrant 2] , [migrant 3] en [migrant 4] . Allen werden aangehouden.16
[migrant 4] heeft verklaard dat hij Syrisch staatsburger is, en drie jaar eerder van Syrië naar Turkije was gevlucht. Via Griekenland en Albanië is hij in Oostenrijk aangekomen. Ze zouden 800 euro betalen aan de chauffeur.17
[migrant 2] heeft verklaard uit Syrië te komen. Hij was via Turkije, Griekenland, Albanië, Kosovo, Servië, Roemenië, Hongarije en Oostenrijk in Duitsland gekomen. Hij had in Wenen iemand ontmoet die had aangeboden hem naar Duitsland te rijden.18
[migrant 3] heeft verklaard Syriër te zijn en dat hij naar Duitsland wilde. Hij is vanuit Turkije via Griekenland, Servië en Hongarije naar Oostenrijk gereisd. In Oostenrijk vertelde de mensensmokkelaar dat hij moest instappen en dat hij hem naar Duitsland zou brengen. Voor het hele traject had hij 10.000 euro betaald. De mensensmokkelaars waren allemaal verschillend, maar behoorden tot dezelfde groep.19
[chauffeur 3] heeft het volgende verklaard:
Het klopt dat hij illegalen smokkelde. De mensensmokkelaars maakten gebruik van personen die het financieel zwaar hebben en verslaafd zijn, en bij hem was dat ook zo gegaan. Als het verkeerd zou gaan zouden ze een advocaat regelen en geld opsturen. Hij heeft echter geen geld gekregen en er is ook geen advocaat geregeld.
13 Proces-verbaal van verhoor verdachte, p. B39-B45.
14 Proces-verbaal van bevindingen, p. C429-C430.
15 Verklaring verdachte ter terechtzitting van 21 juli 2023
16 Onderzoeksverslag Openbaar Ministerie Passau (vertaald), p. F231.
17 Proces-verbaal van verhoor [migrant 4] (vertaald), p. F247.
18 Proces-verbaal van verhoor [migrant 2] (vertaald), p. F254.
19 Proces-verbaal van verhoor [migrant 3] (vertaald), p. F257
De personen die erbij betrokken waren, waren [medeverdachte] en [verdachte] .20
[chauffeur 3] heeft op hem getoonde foto’s [medeverdachte] als [medeverdachte] en [verdachte] als [verdachte] herkend.21
[chauffeur 3] heeft verder verklaard, onder meer over hun rol:
[medeverdachte] is een tussenpersoon en heeft hem naar Oostenrijk gebracht. [verdachte] is de hoofdpersoon. [chauffeur 3] was benaderd door [medeverdachte] en dat deed hij voor [verdachte] . Ze hadden een auto gekocht voor [chauffeur 3] . De auto was betaald door [medeverdachte] met geld dat hij had gekregen van [verdachte] . Er zaten kentekenplaten op van een andere auto die ook door [medeverdachte] en [verdachte] was gekocht. Hij zou eerst een transport in Hongarije doen. [verdachte] werd dan gebeld dat er vier of zes mensen aan de grens stonden en [chauffeur 3] moest ze dan ophalen. Hij was ook met beide mannen in Hongarije geweest. De mannen hadden hem 2500 euro per maand geboden, en dan moest hij een keer per dag een transport doen. Ze zouden ook onderdak en eten regelen.
[medeverdachte] had hem verteld dat het om transport van illegalen ging. Begin april 2021 gingen ze voor het eerst naar Hongarije, naar Baja bij de Servische grens. [verdachte] reed de hele route. Hij betaalde onderweg ook alles. In Hongarije sliepen ze in een hotel dat was geregeld door [medeverdachte] en betaald door [verdachte] . De auto kwam op naam van [medeverdachte] , maar werd betaald door [verdachte] . [verdachte] kreeg iedere keer ’s avonds bericht dat er mensen moesten worden opgehaald. [verdachte] kreeg dan een locatie via Whatsapp en [medeverdachte] stuurde dat aan [chauffeur 3] door. [chauffeur 3] moest mensen ophalen aan de Servische grens, maar uiteindelijk ging het steeds niet door omdat de illegalen waren opgepakt. [medeverdachte] en [verdachte] gingen terug naar Nederland en [chauffeur 3] zou daar blijven. Ze zouden hem een live locatie sturen waar hij dan mensen moest ophalen.
Uiteindelijk ging [chauffeur 3] eerder terug naar Nederland. Rond 16 april 2021 gingen ze weer naar Hongarije, [medeverdachte] en hij. [medeverdachte] kreeg daar een telefoontje van [verdachte] dat er zes mensen aan de Servisch-Hongaarse grens stonden. Ze reden erheen maar konden de mensen niet vinden. Ze zijn daar aangehouden door de politie.
Terug in Nederland stelde [medeverdachte] voor dat [chauffeur 3] mensen zou gaan vervoeren in Oostenrijk. [medeverdachte] kocht een auto met geld van [verdachte] . In Wenen kreeg [medeverdachte] een telefoontje van [verdachte] dat er vijf mensen opgehaald moesten worden. [medeverdachte] wist de locatie in Wenen en regelde alles met [verdachte] . Aangekomen bij de locatie wilde [medeverdachte] dat er eentje in de kofferbak zou gaan. Omdat ze dat niet wilden heeft [chauffeur 3] er maar vier meegenomen.
[medeverdachte] tankte beide auto’s vol en reed voor [chauffeur 3] uit. Bij de grens aangekomen kon [medeverdachte] doorrijden, maar [chauffeur 3] moest stoppen. Toen bleek dat de mensen in zijn auto geen papieren hadden zijn hij en zijn passagiers aangehouden.
Onderweg was één van de migranten gebeld door [verdachte] , en gaf hij zijn telefoon aan [chauffeur 3] . [verdachte] vroeg of [chauffeur 3] nog vragen had.
De betaling ging via een tussenbedrijf. Als je mensen hebt gebracht moest je een filmpje maken, en dat naar dat bedrijf sturen. Het bedrijf vroeg dan waar je je geld wilde halen. Bijvoorbeeld bij de kapperszaak van [verdachte] .
De illegalen die bij hem in de auto zaten moesten 800 euro betalen, maar hij weet niet aan wie. Dat ging via dat tussenbedrijf.
[verdachte] was steeds degene die wist waar de mensen waren en met hoeveel. Hij betaalde veel
dingen, waaronder de auto’s en de hotels.
[medeverdachte] kreeg steeds opdrachten van [verdachte] . Die vertelde hem wat hij moest doen. [medeverdachte] had [chauffeur 3] als chauffeur gevonden en hem naar [verdachte] gebracht. Hij regelde dingen als auto’s en hotels en vertelde [chauffeur 3] waar hij heen moest nadat hij dat van [verdachte] had gehoord.22
20 Proces-verbaal van verhoor [chauffeur 3] , p. C486.
21 Proces-verbaal van verhoor [chauffeur 3] , p. C492; fotoblad p. C495-C496
22 Proces-verbaal van verhoor [chauffeur 3] , p. C486-491.
De politie heeft de bankgegevens van [medeverdachte] opgevraagd. Uit deze gegevens blijkt dat [medeverdachte] tussen 24 en 29 april 2021 negen transacties heeft uitgevoerd in Hongarije, Oostenrijk en Duitsland. Tussen 24 en 27 april in Hongarije, tussen 27 april en 28 april in Oostenrijk. Zowel op 28 april en 29 april 2021, dus de dag voordat en de dag waarop [chauffeur 3] is aangehouden is er geld overgemaakt van de rekening van [verdachte] naar de rekening van [medeverdachte] . Op 25 april 2021 zijn [chauffeur 3] en [medeverdachte] door de Oostenrijkse politie gecontroleerd toen ze samen in een auto zaten. 23 Dit alles ondersteunt de verklaring van [chauffeur 3] over de rol van [medeverdachte] en [verdachte] .
Verdachte heeft verklaard dat het klopt dat [chauffeur 3] , [medeverdachte] en hij samen naar Hongarije zijn geweest en dat verdachte dingen betaalde, waaronder de benzine. Als de operatie was gelukt had hij er geld mee verdiend.24
Door de raadsman is betoogd dat de verklaring van [chauffeur 3] moet worden uitgesloten van het bewijs, omdat de rechter-commissaris het onderzoek te snel heeft afgesloten zonder [chauffeur 3] te horen, terwijl de verklaring van [chauffeur 3] is te beschouwen als ‘sole and decisive” in het licht van de jurisprudentie van het EVRM.
De rechtbank verwerpt dit verweer omdat deze verklaring, in het licht van de andere bewijsmiddelen niet als “sole and decisive” kan worden beschouwd. Naast de verklaring van [chauffeur 3] zijn van belang de hiervoor genoemde bankgegevens van [medeverdachte] , en de eerdergenoemde verklaringen van [medeverdachte] over zijn rol als ronselaar van de chauffeurs en de samenwerking tussen [medeverdachte] en [verdachte] zoals blijkt uit de andere hierboven genoemde en hierna nog te noemen bewijsmiddelen.
Anders dan de raadsman stelt is de verklaring van [chauffeur 3] niet te beschouwen als ‘sole and decisive’ en kan deze worden gebezigd voor het bewijs, ondanks de vaststelling dat de verdediging het ondervragingsrecht uiteindelijk niet heeft kunnen uitoefenen. De vraag of de rechter- commissaris het onderzoek te vroeg heeft gesloten behoeft dus geen zelfstandige bespreking meer.
Subsidiair heeft de raadsman bewijsuitsluiting bepleit omdat de verklaringen van [chauffeur 3] onbetrouwbaar zijn. De rechtbank passeert dit verweer, nu de verklaringen van [chauffeur 3] met betrekking tot de rol van verdachte worden ondersteund door de overige - besproken - bewijsmiddelen in het dossier.
Gelet op het vorenstaande acht de rechtbank bewezen dat verdachte bij deze mensensmokkel is betrokken. De juridische kwalificatie van verdachtes betrokkenheid zal de rechtbank later bespreken.
Op 14 juni 2021 werd door de politie in Oostenrijk [chauffeur 4] aangehouden. Hij bestuurde een auto met kenteken [kenteken 1] , waarin drie illegale vreemdelingen zaten. Het betroffen [migrant 11] , met de Iraakse nationaliteit, [migrant 12] , Syrische nationaliteit en [migrant 7] , Syrische nationaliteit.
Vier andere personen waren het bos ingevlucht toen de eerste drie instapten en ondersteunende militairen van het Oostenrijkse leger dat zagen. De militairen hadden gezien dat [chauffeur 4] gericht naar de ontmoetingsplek was gereden. In het gebied waren de dagen ervoor vaker illegale vreemdelingen opgepakt. De vier personen die het bos in gevlucht waren zijn later opgepakt. Het bleken vier Syriërs, illegale vreemdelingen, te zijn. Het betrof [migrant 6] , [migrant 13]
23 Proces-verbaal van bevindingen, p. C387-C389
24 Verklaring van verdachte ter terechtzitting van 21 juli 2023
[migrant 13] , [migrant 14] en [migrant 15] .25
[migrant 12] heeft verklaard dat hij geld had gedeponeerd op een kantoor in Istanboel om via mensensmokkelaars naar Oostenrijk te reizen. Hij betaalde 4000 euro. In Servië zijn ze met een mensensmokkelaar te voet naar de grens met Hongarije gebracht. Vanaf daar werden ze met een auto naar de Oostenrijkse grens gebracht. Daar staken ze te voet de grens over. In Oostenrijk zou een wagen ze ophalen om ze naar Wenen te brengen. Toen die auto verscheen, een Opel Zafira, en ze in wilden stappen zag hij in de verte een wagen van wat hij vermoedde dat de grenspolitie was. De bestuurder van de Zafira reed meteen weg. Ze zaten met zijn drieën in de wagen, de andere vier konden niet meer instappen en zijn weggerend. Na een kilometer of 20 werden ze door de politie aan de kant gezet.26
[chauffeur 4] heeft het volgende verklaard:
[medeverdachte] had hem een baantje in Oostenrijk beloofd. Hij had [medeverdachte] ontmoet in de kapsalon van [verdachte] in Apeldoorn. [medeverdachte] pakte al zijn bankpassen af. Hij had de auto op [chauffeur 4] ’s naam gezet. [medeverdachte] was de planner. In Wenen in het hotel werd [medeverdachte] gebeld door [verdachte] , diens bijnaam is [verdachte] . Hij stond boven [medeverdachte] . [verdachte] gaf de opdracht door aan [medeverdachte] en die gaf hem door aan [chauffeur 4] . [medeverdachte] organiseerde alles. [medeverdachte] kreeg waanzinnig veel geld vooruitbetaald en later ook. [chauffeur 4] werd bij de eerste rit gepakt en kreeg niks.
[chauffeur 4] zou 500 euro krijgen voor een rit. Op aanwijzing van [medeverdachte] tankte hij een paar keer zonder betalen. [chauffeur 4] kreeg via Whatsapp van [medeverdachte] te horen waar hij mensen moest ophalen. Toen [chauffeur 4] op de afgesproken plek in Oostenrijk was, zaten er mensen achter bomen verstopt. Drie daarvan zijn in zijn auto gestapt, hij dacht dat daar zeven mensen waren. Toen hij soldaten zag werd hij bang en reed weg. De vier die niet in de auto zaten renden weg. [chauffeur 4] belde daarom [medeverdachte] , maar die zei dat hij zichzelf moest helpen. Kort daarop werd hij aangehouden. [medeverdachte] had hem beloofd dat hij, als [chauffeur 4] gearresteerd zou worden, hem zou helpen met geld en een advocaat. Maar [chauffeur 4] heeft niets gekregen.27
Verdachte [medeverdachte] heeft verklaard dat hij met [chauffeur 4] is meegegaan naar Oostenrijk en hem heeft ondersteund. Verdachte had de auto gekocht en onderweg eten en drinken geregeld.28
Op een bij [verdachte] in beslag genomen telefoon is een filmpje aangetroffen dat door [medeverdachte] is gestuurd. Daarop is de auto te zien waarmee [chauffeur 4] is aangehouden.29
Tussen 7 juni 2021 en 8 juni 2021 heeft [medeverdachte] 17 telefooncontacten gehad met het telefoonnummer van [chauffeur 4] . Tijdens de telefoongesprekken werd het volgende besproken:
- het verzekeren van een auto door [chauffeur 4] ;
- dat [chauffeur 4] maar achter [medeverdachte] aan moet rijden;
- [medeverdachte] instrueert [chauffeur 4] te tanken en dan gelijk weg te rijden. Wat voor benzine hij moet tanken en dat hij een mondkapje voor moet doen;
- dat [chauffeur 4] te opvallend rijdt;
- [chauffeur 4] moet eerst geld sturen naar Western Union en dan rijden ze gelijk weg uit Nederland, eerst naar Berlijn;
- [medeverdachte] vertelt hoe [chauffeur 4] moet rijden en wat hij moet doen;
25 Mutatierapport Oostenrijkse politie (vertaald), p. F1198-F1200; proces-verbaal getuigenverhoor [getuige 4] (vertaald), p. F1222-1223.
26 Proces-verbaal van verhoor [migrant 12] (vertaald), p. F1232.
27 Proces-verbaal van verhoor [chauffeur 4] (vertaald) p. F1300-F1309
28 Verklaring verdachte ter terechtzitting van 21 juli 2023.
29 Proces-verbaal van bevindingen, p. C969-C071.
- [medeverdachte] is boos dat ze elkaar kwijt zijn geraakt terwijl [chauffeur 4] achter hem aan moest rijden;30
Een observatieteam heeft geconstateerd dat op 8 juni 2021 de Opel Zafira met kenteken [kenteken 1] , de auto waar [chauffeur 4] later in zou worden aangehouden, achter de Mercedes van [medeverdachte] rijdt. Deze auto was twee dagen eerder op naam van [chauffeur 4] gezet.31
Diezelfde dag heeft [medeverdachte] telefonisch contact met [verdachte] . In het gesprek gaat het over wanneer [medeverdachte] vertrekt. [medeverdachte] vertelt dat hij wat heeft geregeld met de brandstof, is goedkoper. [verdachte] vraagt of ze met zijn drieën vertrekken. [medeverdachte] zegt dat die vriend van [verdachte] , als ze daar zijn, hem maar gelijk moeten overnemen.
Daarna hebben [medeverdachte] en [verdachte] het over iemand die niet geschikt is om te rijden. [medeverdachte] zegt dat hij gisteren gelijk is gepakt door de politie. Die persoon moet eerst nog een beetje leren. [verdachte] zegt dat [medeverdachte] hem moet laten weten als ze onderweg, vertrokken zijn.
Later die dag, om 21.15 uur is er opnieuw contact tussen [medeverdachte] en [verdachte] . [medeverdachte] zegt dat hij halverwege Duitsland rijdt. [verdachte] vraagt hoe laat [medeverdachte] denkt dat hij ongeveer in Wenen is. [medeverdachte] zegt dat hij dat nog niet weet, hij gaat naar die ene plek. [verdachte] zegt dat hij die jongen gewoon laat komen.
Op 9 juni 2021 belt [verdachte] [medeverdachte] . [medeverdachte] zegt dat ze binnendoor zijn gegaan, ze gaan de grens over daar bij Oostenrijk. [verdachte] vraagt hoe lang het nog duurt voor die grens, dat dorpje. [medeverdachte] zegt nog een uurtje. [verdachte] zegt ik hoop dat ze het vandaag nog redden met die auto maar rij maar door. [medeverdachte] zegt dat hij bijna door zijn geld heen is. [verdachte] zegt dat hij 400 (ntv) en vraagt of dat niet genoeg is.
Dezelfde dag volgt opnieuw een telefoongesprek tussen [verdachte] en [medeverdachte] . [medeverdachte] zegt we hebben een probleem. [medeverdachte] vertelt over iemand die hij had meegenomen die door de politie is opgepakt omdat hij voor 30 euro had getankt zonder te betalen. Nu blijkt dat hij nog een boete van 750/800 euro had open staan in Duitsland die hij gelijk moet betalen. [medeverdachte] zegt dat hij nu in Wenen is en zo weer terug moet naar het politiebureau om hem op te halen. [verdachte] zegt dat hij weet dat [medeverdachte] hem moet ophalen maar dat die man nog helemaal niets heeft verdiend en hun zoveel geld kost.
[medeverdachte] gaat kijken of hij het kan oplossen.32
Uit de telefoongesprekken blijkt dat [medeverdachte] de zaken met betrekking tot de Opel Zafira regelde en voor [chauffeur 4] uit reed naar Oostenrijk. [medeverdachte] gaf [chauffeur 4] aanwijzingen, waaronder dat hij moest tanken zonder betalen (‘iets goedkopers geregeld met de brandstof’). [medeverdachte] heeft tijdens de reis geregeld contact gehad met [verdachte] . Hij hield [verdachte] op de hoogte, ook van beoogde nieuwe chauffeurs. [medeverdachte] hield [verdachte] op de hoogte van waar ze waren, zodat de laatste wist wanneer hij iemand moest sturen. [verdachte] zorgde ook voor het geld. Ze bespraken problemen die waren ontstaan met andere chauffeurs.
[medeverdachte] regelde de zaken ter plekke en [verdachte] regelde op de achtergrond het vervolg (de migranten) en het geld.
Verdachte heeft verklaard dat hij [verdachte] / [verdachte] wordt genoemd. Verdachte heeft voorts verklaard dat hij benzinekosten heeft betaald voor de rit.33
30 Proces-verbaal van bevindingen, p. C145 e.v.
31 Proces-verbaal van bevindingen, p. C542-C544.
32 Proces-verbaal van bevindingen, C144-C146.
33 Verklaring verdachte ter terechtzitting van 21 juli 2023.
Door de raadsman is betoogd dat de verklaring van [chauffeur 4] moet worden uitgesloten van het bewijs, omdat deze niet bij de rechter-commissaris is gehoord, terwijl de verklaring van [chauffeur 4] is te beschouwen als ‘sole and decisive” in het licht van de jurisprudentie van het EVRM.
De rechtbank verwerpt dit verweer omdat deze verklaring, in het licht van de andere bewijsmiddelen niet als zodanig kan worden beschouwd. Naast de verklaring van [chauffeur 4] zijn er de tapgesprekken tussen [chauffeur 4] en [medeverdachte] , de bevindingen van het observatieteam en de tapgesprekken tussen [medeverdachte] en [verdachte] .
Anders dan de raadsman stelt is de verklaring van [chauffeur 4] dus niet te beschouwen als ‘sole and decisive’ en kan deze worden gebezigd voor het bewijs, ondanks de vaststelling dat de verdediging het ondervragingsrecht niet heeft kunnen uitoefenen.
De raadsman heeft subsidiair bepleit dat de verklaringen van [chauffeur 4] van bewijs moet worden uitgesloten omdat die onbetrouwbaar zijn. Echter zoals hiervoor aangegeven worden zijn concrete en specifieke verklaringen gedekt door meerdere andere - besproken - bewijsmiddelen, zodat deze als betrouwbaar voor het bewijs gebezigd kunnen worden.
Instappen auto
De bewezenverklaring betreft ten aanzien van zaaksdossier 3 alle migranten, ook zij die niet bij [chauffeur 4] zijn ingestapt. Deze mannen bevonden zich illegaal op Oostenrijks grondgebied, waar zij beland waren met behulp van de mensensmokkelorganisatie waarvan verdachte deel uitmaakte. Dat het gedeelte van het traject dat door [chauffeur 4] zou worden verzorgd voor hen misliep, doet hier niet aan af.
De rechtbank acht dan ook bewezen dat verdachte ook bij deze mensensmokkel is betrokken. De juridische kwalificatie van verdachtes betrokkenheid zal de rechtbank later bespreken.
Op 2 juli 2021 werd [chauffeur 5] in Oostenrijk staande gehouden door mensen van het Oostenrijkse federale leger. [chauffeur 5] bestuurde op dat moment een Renault Master met kenteken [kenteken 2] . In de laadruimte van de auto bleken 13 illegalen te zitten, 2 uit Palestina, 6 uit Syrië en 5 uit Somalië. Onder hen bevonden zich [migrant 8] , [migrant 9] en [migrant 10] .34
[chauffeur 5] heeft samengevat het volgende verklaard:
Hij was in een winkel benaderd om vluchtelingen op te pikken en naar een vluchtelingenkamp in de buurt van Wenen te brengen. Hij kreeg een telefoon waarmee hij instructies zou krijgen van ene [verdachte] . Hij kreeg ook 500 euro voor onkosten. Hij ging naar Wenen met de Renault Master. In Oostenrijk had hij gesprekken met [verdachte] die zei dat er 9 mensen waren die hij op moest pikken. [verdachte] was zelf niet in Oostenrijk. [verdachte] stuurde hem locaties door. Op de locatie die hij van [verdachte] kreeg trof hij aanvankelijk niemand. Na telefonisch overleg met [verdachte] reed [chauffeur 5] naar een andere plek. Eerst zag hij niemand, toen kwamen er 13 mensen uit het bos, die in zijn bestelwagen stapten. Hij reed richting Wenen maar werd toen staande gehouden door soldaten van het federale leger en daarna door de politie gearresteerd.
Hij wist dat de mensen die hij vervoerde illegalen waren. 35
Door de politie zijn gesprekken geïntercepteerd tussen [chauffeur 5] en [verdachte] .
34 Ambtelijke aantekening politie Burgenland (Oostenrijk) (vertaald), p. F1034; F1007-F1015.
35 Proces-verbaal verhoor [chauffeur 5] (vertaald), p. F1043-F1043, F1048-F1050.
Op 28 juni 2021 zegt [chauffeur 5] tegen [verdachte] dat kenteken en verzekering nog niet zijn gekomen. [verdachte] zegt dat ze dan een dagje moeten wachten.
Op 1 juli 2021 belt [verdachte] met [chauffeur 5] , die zegt dat het binnen is.
Op 2 juli 2021 belt [verdachte] naar [chauffeur 5] . [chauffeur 5] zegt dat hij in Oostenrijk is en een rondje heeft gereden over een verlaten afgelegen weg langs de snelweg, bij een soort bos. Daar zit de plek. [verdachte] zegt dat hij maar een hotel moet boeken. [verdachte] vraagt of de auto goed is.
[chauffeur 5] zegt dat hij denkt dat hij een bekeuring heeft gereden en [verdachte] zegt dat hij die wel zal betalen.
Dezelfde dag vraagt [verdachte] telefonisch of [chauffeur 5] een foto wil sturen van de bus, zodat hij die kan doorsturen naar de mensen zodat zij weten welke bus te gaan nemen. Hij zegt dat de mensen naar drie steden moeten worden gebracht en de rest naar Nederland.
Ook op 2 juli 2021 vindt een telefoongesprek plaats tussen beide, waarin [verdachte] aan [chauffeur 5] doorgeeft hoe hij moet rijden, en waar de mensen precies zitten. Hij heeft [chauffeur 5] de locatie gestuurd. Als [chauffeur 5] zegt dat hem een politieauto tegemoet komt, zegt [verdachte] dat hij door moet rijden en moet wachten bij een tankstation of restaurant.
Een kwartier later zegt Alhans tegen [chauffeur 5] dat hij een uurtje moet wachten.
Om 17.25 uur wordt [chauffeur 5] aangehouden door de politie in Oostenrijk. Hij heeft op dat moment [verdachte] aan de telefoon.
Ongeveer een half uur later, om 17.41 uur, belt [verdachte] naar iemand anders, dat hij de winkel gaat sluiten omdat hij een afspraak heeft en weg moet.36
Verdachte heeft verklaard dat hij [verdachte] / [verdachte] wordt genoemd. Verdachte heeft verder verklaard dat hij de persoon was die [chauffeur 5] aan de telefoon had toen [chauffeur 5] werd aangehouden. 37
Uit het vorenstaande blijkt dat verdachte een coördinerende rol vervulde bij het ophalen van 13 illegale migranten in Oostenrijk. Daarbij zijn inbegrepen de migranten waaraan in de tenlastelegging de Palestijnse nationaliteit is gekoppeld. Weliswaar zijn inwoners van Palestina statenloos, maar het betreft personen van buiten de Europese Unie, wier doorreis naar en door de EU wederrechtelijk is. De betreffende omschrijving is ook voldoende concreet om de herkomst te verduidelijken.
Wederrechtelijk
De rechtbank verwerpt het verweer met betrekking tot de wederrechtelijkheid. Er is geen enkele reden te bedenken waarom personen die zich legaal in de EU bevinden, voor veel geld, met behulp van mensensmokkelaars de grens zouden oversteken, vaak door middel van ladders. Zij die al de grens over waren, wachtten verborgen in de bossen op de auto die ze verder zou brengen. Uit de verklaringen van de aangehouden migranten blijkt zonder enige twijfel dat niemand van hen legaal in de EU verbleef. Dat daar ook legale vreemdelingen bij hebben gezeten is totaal ongeloofwaardig. Daar komt bij dat de rechtbank geen reden heeft te twijfelen aan de processen-verbaal van de politie in Hongarije, Oostenrijk en Duitsland, waarin wordt gerelateerd dat de betrokken migranten geen legale verblijfsstatus hadden.
Medeplegen
Uit het hiervoor beschrevene blijkt dat verdachte onderdeel heeft uitgemaakt van een crimineel netwerk dat illegale migranten de EU heeft binnengesmokkeld. Achter dit netwerk ging een grote organisatie schuil. Uit de verklaringen van de migranten blijkt dat van tevoren grote bedragen werden betaald aan mensensmokkelaars. Hierna begon een strak georganiseerde operatie, waarbij veel mensen betrokken waren. Migranten werden naar een
36 Proces-verbaal bevindingen, C155-C156.
37 Verklaring verdachte ter terechtzitting van 21 juli 2023.
grenshek gebracht, meerdere personen zetten daar ladders tegen het hek, daarna werden migranten door iemand naar een oppikplaats begeleid waar ze werden opgepikt door de chauffeurs. Die chauffeurs moesten worden gerekruteerd en begeleid, en daar hield [medeverdachte] zich mee bezig. [medeverdachte] zorgde ook voor de financiën van de chauffeurs. Het geld kreeg hij doorgaans van verdachte. Verdachte coördineerde op afstand de transporten van de illegale migranten. Hij verzorgde de financiën door geld naar [medeverdachte] over te maken en stuurde de locaties door waar de migranten moesten worden opgehaald.
De rechtbank verwerpt dus het verweer dat geen sprake is van medeplegen gelet op de uiteenlopende activiteiten die verdachte binnen de keten van mensensmokkelaars vervulde en die bewuste en nauwe samenwerking vereisten.
Beroep/gewoonte
Gelet op de periode, het aantal transporten, de professionaliteit van de hele organisatie en het feit dat met de mensensmokkel grof geld werd verdiend, acht de rechtbank ook bewezen dat verdachte van het smokkelen van illegalen zijn beroep of een gewoonte heeft gemaakt.
Wat meer of anders is aangevoerd vindt zijn weerlegging in de hiervoor opgenomen bewijsmiddelen en -overwegingen en behoeft dus geen verdere bespreking meer.