ECLI:NL:RBGEL:2023:327

Uitspraak

RECHTBANK Gelderland

Civiel recht

Zittingsplaats Arnhem

Zaaknummer: C/05/403709 / HA ZA 22-209 / 1547

Vonnis van 25 januari 2023

in de zaak van

PREVOO MENGVOEDERS GRAAN EN KUNSTMEST B.V.,

te Margraten, gemeente Eijsden-Margraten,

eisende partij,

hierna te noemen: Prevoo,

advocaat: mr. R.A. van den Berkmortel te Maastricht,

tegen

FORFARMERS NEDERLAND B.V.,

te Lochem,

gedaagde partij,

hierna te noemen: ForFarmers,

advocaat: mr. J.C.M. Jochemsen-Vernooij te Nijmegen.

1.De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

- het tussenvonnis van 7 september 2022 en de daarin genoemde processtukken,
- het verkorte proces-verbaal van de mondelinge behandeling van 16 november 2022.

1.2.

Ten slotte is vonnis bepaald.

2.Inleiding en samenvatting

2.1.

Prevoo heeft haar onderneming, waaronder de wederverkoop van ForFarmers-producten, overgedragen aan een andere dealer. Partijen verschillen van mening over de vraag of Prevoo ook in die situatie recht heeft op schadeloosstelling door ForFarmers. Volgens ForFarmers moet de dealerovereenkomst tussen partijen zo worden uitgelegd dat zij Prevoo alleen schadeloos stelt als de onderneming aan haar wordt overgedragen. De rechtbank volgt ForFarmers niet in deze uitleg. Uit de tekst van de dealerovereenkomst blijkt dat Prevoo ook recht heeft op de schadeloosstelling als zij haar dealeractiviteiten aan een andere dealer overdraagt. Het had op de weg van ForFarmers gelegen om aan Prevoo duidelijk te maken dat Prevoo in dat geval haar aanspraak zou verliezen. Zij heeft dit evenwel nagelaten, zo blijkt uit (de onderhandelingen over) de activa-overeenkomst tussen Prevoo en de opvolgende dealer en de e-mailcorrespondentie tussen partijen. Dit betekent dat ForFarmers nog een bedrag van € 122.648,58 aan Prevoo moet betalen.

3. De feiten

3.1.

Prevoo is een onderneming die zich onder meer bezighoudt met de handel in mengvoeders, graan, kunstmest, zaaigranen en landbouwplastics.

3.2.

ForFarmers is een onderneming die zich onder meer bezighoudt met de productie en verkoop van veevoer voor landbouwdieren. Zij verkoopt deze zogenoemde mengvoeders onder meer via dealers die daartoe een exclusief gebied krijgen toegewezen.

3.3.

Prevoo en ForFarmers hebben een dealerovereenkomst gesloten met als ingangsdatum 1 mei 2018. Op grond van die overeenkomst is aan Prevoo het exclusieve recht toegekend tot wederverkoop van de producten van ForFarmers in het afgesproken gebied. Deze overeenkomst is in eerste instantie aangegaan voor een periode van drie jaar.

3.4.

In artikel 5.18 van de overeenkomst is opgenomen dat Prevoo, gedefinieerd als ‘Dealer’, bij beëindiging van de overeenkomst dan wel van haar werkzaamheden aan ForFarmers een lijst van afnemers zal overdragen via het daartoe aangewezen systeem. Artikel 5.19 bepaalt vervolgens:

Indien de informatie en de data met betrekking tot afnemers tussen Dealer en ForFarmers verdeeld worden, zullen Partijen vooraf overleg plegen omtrent de hoogte van een eventuele schadeloosstelling. In het geval Dealer de informatie en de data met betrekking tot afnemers niet overdraagt aan ForFarmers danwel niet bijwerkt in het door ForFarmers beschikbaar gestelde systeem zal ForFarmers geen schadeloosstelling aan Dealer verschuldigd zijn.

Indien Prevoo haar onderneming wenst te verkopen of overdragen, haar activiteiten wil beëindigen of de dealerovereenkomst wil opzeggen, bepaalt artikel 7.3 dat Prevoo de onderneming eerst aan ForFarmers aanbiedt:

Partijen zullen dan overleg voeren over een mogelijke overname door ForFarmers van (dat deel van) de onderneming van de Dealer conform de omschreven schadeloosstelling. Indien een dergelijke aanbieding en overleg niet plaatsvindt voorafgaande aan een dergelijke overdracht aan een derde, kan ForFarmers de Overeenkomst met onmiddellijke ingang beëindigen, zonder tot enige schadeloosstelling of vergoeding van welke aard dan ook, verplicht te zijn.

Artikel 7.10 regelt het volgende over de schadeloosstelling:

Uitsluitend indien de onderneming van de Dealer (al dan niet na afloop van de in artikel 7.1 vermelde termijn) door ForFarmers wordt overgenomen of aan een collega dealer van ForFarmers wordt overgedragen, en daarmee de Overeenkomst met de Dealer eindigt, heeft de Dealer recht op de schadeloosstelling zoals opgenomen inBijlage 7 en 7a.

Dealer is dan verplicht mee te werken aan een soepele overdracht van de klanten en de activiteiten in het gebied waarin hij handelt.

Bijlage 7 luidt voor zover hier relevant:

BIJLAGE 7. DE SCHADELOOSSTELLING

Uitgangspunten:

De geldwaarde die een dealer ontvangt bij het beëindigen van zijn activiteiten indien hij afziet van activiteiten in dezelfde sector, of

De geldwaarde die een dealer betaalt voor de omzet die wordt aangekocht waarbij in beide situaties de waarde is gebaseerd op toekomstige marge die een dealer kan c.q. zou kunnen behalen uit deze klanten.

De bijlage stelt vervolgens een aantal uitgangspunten vast voor de berekening van die schadeloosstelling. Deze is gebaseerd op een marge van de omzet die een dealer over de afgelopen twaalf maanden per afnemer heeft behaald. De betaling vindt plaats zes maanden na beëindiging. Afnemers die in die periode stoppen worden niet meegenomen in de berekening van de schadeloosstelling. Bijlage 7a bepaalt hoe het garantiebedrag wordt berekend dat een dealer bij wijze van schadeloosstelling kan ontvangen.

3.5.

Begin 2020 heeft Prevoo aan ForFarmers laten weten dat zij haar onderneming wilde verkopen. ForFarmers heeft haar daarop laten weten de dealeractiviteiten niet zelf te willen overnemen, waarna zij samen hebben gezocht naar een geschikte overnamekandidaat. In april 2020 heeft ForFarmers Maasland Agri als kandidaat voorgedragen aan Prevoo. Prevoo en Maasland Agri hebben vervolgens diverse besprekingen gevoerd over een mogelijke overname. ForFarmers was bij al deze besprekingen aanwezig.

3.6.

Op 5 november 2020 heeft ForFarmers aan Prevoo een overzicht gemaild van de berekening van de hoogte van de schadeloosstelling. Dit overzicht, dat per productgroep is uitgesplitst, telt op tot een bedrag van € 122.648,58. Op die dag heeft ForFarmers ook per e-mail in concept een agenda gestuurd aan Prevoo en Maasland Agri voor de bespreking van 9 november 2020, met daarop ter bespreking onder meer de marges die Prevoo behaalde uit rente, advies en diverse artikelen (al dan niet afkomstig van ForFarmers).

3.7.

Op 26 november 2020 heeft ForFarmers een agenda gemaild aan Prevoo en Maasland Agri voor de bespreking van 30 november 2020. Hierop staat onder andere het punt ‘schadeloosstelling overige producten (niet FF)’ vermeld. Prevoo en Maasland Agri bleken op die bespreking ten aanzien van de overnameprijs ver uit elkaar te liggen.

3.8.

Naar aanleiding van die bespreking heeft Maasland Agri Prevoo op 8 december 2020 een e-mail gestuurd. Daarin vraagt zij Prevoo haar marges te onderbouwen en verkent zij de mogelijkheden om het verschil te overbruggen. Daartoe maakt zij onder meer de volgende berekening:

ForFarmers rekent een schadeloosstelling uit van ca. 125.000 euro, uitgaande van normale verkoopcondities.
Als we de zaaizaden en meststoffen en overige zakgoed erbij tellen, zonder graanhandel kom ik vlgs FF normen op ca 205.000 euro ruwweg geteld.
(…)

Grofweg geschat zit maximaal 10% van de omzet op auto incasso, 90% niet: Dat is een bate van ca 40.000 euro waarvoor FF geen schadeloosstelling uitkeert.

Maasland Agri somt vervolgens de onderdelen op waaruit volgens haar het verdienmodel van Prevoo bestaat, met de opmerking dat zij voor een aantal van die onderdelen niet wenst te betalen. Zij meldt daarnaast:

Waar wil ik wel een goodwill voor betalen:

Uiteraard de omzet aan ForFarmers mengvoer en zakgoed
Voor de toeslagen aan betaald advies bij individuele banken
Bruto marge uit verkoop zaaizaden en meststoffen, maar met aftrek van handelingskosten en rentekosten die daar mee gepaard gaan
Graan-inname en graan handel met aftrek van handelingskosten en rentekosten.

3.9.

Op 19 mei 2021 hebben Prevoo en Maasland Agri uiteindelijk overeenstemming bereikt over de verkoop van de gehele onderneming aan Maasland Agri voor een bedrag van € 275.000,00. In de activaovereenkomst die Prevoo en Maasland Agri hiertoe op 15 juni 2021 hebben ondertekend is opgenomen dat dit bedrag ziet op ‘goodwill (klantenbestand etc.)’. Daarnaast zijn nog bedragen opgenomen voor inventaris en voorraad. De overeenkomst bepaalt voorts dat de goodwill wordt verminderd met de brutowinst van de klanten die binnen zes maanden na de overdracht stoppen als klant. Dit bedrag dient Prevoo dan aan Maasland Agri terug te betalen.

3.10.

Op 29 april 2021, een maand voor het einde van de looptijd van de dealerovereenkomst, heeft ForFarmers aan Prevoo bericht verheugd te zijn dat Prevoo met Maasland Agri overeenstemming heeft bereikt over de overname en dat de dealerovereenkomst wordt verlengd tot 1 juli 2021, waarna deze van rechtswege zal eindigen. Voor het overige blijven de afspraken uit de dealerovereenkomst ongewijzigd.

3.11.

Op 1 juli 2021 heeft Prevoo haar onderneming overgedragen aan Maasland Agri. Maasland Agri heeft de verschuldigde goodwillvergoeding aan Prevoo voldaan.

3.12.

Medio december 2021 heeft Prevoo de schadeloosstelling in een telefoongesprek tussen partijen ter sprake gebracht. Daarin heeft ForFarmers laten weten deze vergoeding niet te zijn verschuldigd, omdat Prevoo haar onderneming aan Maasland Agri heeft overgedragen en van Maasland Agri goodwill heeft ontvangen. Partijen hebben in de daaropvolgende dagen met elkaar gecorrespondeerd over de verschuldigdheid van deze schadeloosstelling. Op 11 februari 2021 heeft Prevoo ForFarmers gesommeerd tot betaling, waarna op 16 maart 2021 een bespreking heeft plaatsgevonden. Partijen hebben echter geen overeenstemming kunnen bereiken. Betaling van de schadeloosstelling is uitgebleven.

4.Het geschil

4.1.

Prevoo vordert – samengevat – ForFarmers bij uitvoerbaar bij voorraad te verklaren vonnis te veroordelen tot betaling van € 122.648,58, te vermeerderen met de wettelijke handelsrente. Daarnaast vordert zij ForFarmers te veroordelen tot betaling van de buitengerechtelijke incassokosten van € 2.002,49, de proceskosten en de nakosten, alle te vermeerderen met de wettelijke rente.

4.2.

Aan haar vordering legt Prevoo ten grondslag dat partijen een dealerovereenkomst hebben gesloten waarin Prevoo in artikel 7.10 het recht op schadeloosstelling is toegekend in het geval de onderneming van Prevoo aan een collega-dealer wordt overgedragen en de overeenkomst met Prevoo eindigt. Prevoo stelt dat hiervan met de overdracht van haar bedrijf aan Maasland Agri sprake is en dat partijen het bedrag aan schadeloosstelling hebben vastgesteld op € 122.648,58. Deze betaling had binnen zes maanden na beëindiging van de overeenkomst aan haar betaald moeten zijn. Prevoo vordert nakoming van deze afspraak.

4.3.

ForFarmers betwist de vorderingen van Prevoo en meent dat artikel 7.10 zo moet worden uitgelegd dat deze bepaling alleen geldt bij overname van de onderneming aan haar. Prevoo heeft voor de overname van haar klantenbestand al een bedrag aan goodwill ontvangen van Maasland Agri, de overnemende dealer, en kan daarvoor niet nogmaals een bedrag ontvangen van ForFarmers.

4.4.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover nodig, nader ingegaan.

5.De beoordeling

5.1.

Kern van het geschil tussen partijen is de vraag of ForFarmers nog een bedrag aan schadeloosstelling aan Prevoo moet betalen voor de overdracht van de onderneming van Prevoo aan Maasland Agri. Niet in geschil is dat Prevoo haar klanten aan Maasland Agri heeft overgedragen en dat zij onder andere daarvoor van Maasland Agri een vergoeding heeft ontvangen van € 275.000,00. Partijen verschillen van mening over de vraag hoe artikel 7.10 van de dealerovereenkomst moet worden uitgelegd. Prevoo stelt dat zij ook bij overdracht van haar onderneming aan een andere dealer onverkort recht heeft op de schadeloosstelling. ForFarmers meent dat dit alleen het geval is bij overdracht aan haar.

Maatstaf

5.2.

Vooropgesteld wordt dat de vraag of een overeenkomst met de door Prevoo gestelde inhoud tot stand is gekomen moet worden beantwoord aan de hand van de Haviltexmaatstaf. Daarbij komt het aan op de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan deze bepalingen mochten toekennen en hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. Daarbij zijn telkens van beslissende betekenis alle omstandigheden van het concrete geval, gewaardeerd naar hetgeen de maatstaven van redelijkheid en billijkheid meebrengen.

5.3.

De onderhavige overeenkomst betreft een commerciële overeenkomst die ertoe strekt de rechten en verplichtingen van partijen nauwkeurig vast te leggen. Niet gebleken is echter dat partijen over de inhoud en de bewoordingen van de overeenkomst hebben onderhandeld en evenmin dat zij daarbij zijn bijgestaan door deskundige juristen. Tijdens de mondelinge behandeling heeft ForFarmers aangevoerd dat de onderhavige overeenkomst is gebaseerd op de laatste versie van het standaardcontract waarover zij met dealervereniging ‘ForDealers’ heeft onderhandeld en dat Prevoo ook lid was van die vereniging. Deze onderhandelingen hebben volgens ForFarmers begin 2018 plaatsgevonden. De onderhavige dealerovereenkomst dateert van mei 2018 en is daarmee gesloten nadat de onderhandelingen over het standaardcontract waren afgerond. Hieruit volgt dat niet is gebleken dat Prevoo betrokken was bij de onderhandelingen over het standaardcontract.

5.4.

Over het standaardcontract heeft ForFarmers onweersproken aangevoerd dat zij deze bij in elk geval een deel van haar dealers hanteert. Deze standaardovereenkomst, die is gesloten tussen professionele partijen, strekt er daarmee toe de rechtspositie van de dealers op uniforme wijze te regelen. Onder deze omstandigheden is de rechtbank van oordeel dat de dealerovereenkomst op een meer objectieve wijze moet worden uitgelegd, dat wil zeggen aan de hand van objectieve omstandigheden zoals de (elders) in de overeenkomst gebruikte formuleringen, het systeem van het contract en de aannemelijkheid van de rechtsgevolgen waartoe de onderscheiden, op zichzelf mogelijke tekstinterpretaties zouden leiden (vgl. Hoge Raad 4 mei 2018, ECLI:NL:HR:2018:668).

Uitleg

5.5.

De rechtbank is van oordeel dat uit de tekst van artikel 7.10 volgt dat Prevoo ook recht heeft op de schadeloosstelling bij overdracht van haar onderneming aan een collega-dealer. Dit staat immers in de eerste zin van artikel 7.10. Niet in geschil is dat Prevoo heeft voldaan aan haar verplichting als bedoeld in de laatste zin van deze bepaling, te weten dat zij heeft meegewerkt aan een soepele overdracht van de klanten en de activiteiten in het gebied waarin zij handelt. Daarmee is in beginsel voldaan aan de vereisten van artikel 7.10. De bijlagen 7 en 7a waarnaar artikel 7.10 verwijst bevatten handvatten voor de berekening van die schadeloosstelling, zodat deze in zoverre aansluiten bij artikel 7.10. Dat wordt niet anders doordat bijlage 7 als ‘uitgangspunten’ voor de schadeloosstelling noemt het bedrag dat een dealer ontvangt bij het beëindigen van zijn activiteiten (sub a) of het bedrag dat de dealer voor de aangekochte omzet betaalt (sub b). Anders dan ForFarmers betoogt kan hieruit niet zonder meer worden afgeleid dat niet ForFarmers maar de opvolgende dealer een bedrag betaalt aan de stoppende dealer. De bijlage legt immers niet uit wat met deze uitgangspunten wordt bedoeld en ook niet hoe sub a zich verhoudt tot sub b. De bijlage sluit daardoor niet uit dat Prevoo, zoals zij zelf stelt, op grond van sub a een bedrag ontvangt van ForFarmers. De plaatsing van de uitgangspunten direct onder de titel van bijlage 7 duidt er bovendien op dat met ‘de geldwaarde’ het bedrag van de schadeloosstelling wordt bedoeld. Dit is volgens de overeenkomst het bedrag dat ForFarmers betaalt, terwijl de vergoeding van in dit geval Maasland Agri goodwill wordt genoemd. Uit het betoog van ForFarmers kan worden afgeleid dat ook zij meent dat deze schadeloosstelling is voorbehouden aan haar en niet kan worden gezien als goodwill. Zonder nadere toelichting, die ontbreekt, doet de verwijzing naar bijlage 7 daarom niet af aan de uitleg van artikel 7.10.

5.6.

ForFarmers heeft op 5 november 2020 per e-mail de hoogte van de schadeloosstelling met Prevoo gedeeld. Niet gebleken is dat ForFarmers daarbij enig voorbehoud heeft gemaakt waaruit Prevoo had moeten afleiden dat zij geen aanspraak kon maken op dat bedrag indien zij haar onderneming aan een andere dealer zou overdragen. Dit had wel op de weg van ForFarmers gelegen, temeer nu de onderhandelingen met Maasland Agri op dat moment al een aantal maanden onderweg waren en ForFarmers daarvan op de hoogte was.

5.7.

Prevoo heeft ook uit artikel 7.3 niet hoeven afleiden dat zij alleen aanspraak kon maken op de schadeloosstelling bij overdracht van haar activiteiten aan ForFarmers. Niet in geschil is immers dat Prevoo haar voornemen om haar activiteiten te staken en haar onderneming over te dragen heeft gedeeld met ForFarmers en ForFarmers vervolgens heeft afgezien van overname. Daarmee is voldaan aan het bepaalde in artikel 7.3.

5.8.

De door ForFarmers voorgestane uitleg van artikel 7.10 vindt daarnaast onvoldoende steun in artikel 5.18 en 5.19. Artikel 5.18 vereist dat Prevoo bij beëindiging van haar werkzaamheden een volledige en bijgewerkte lijst van haar afnemers aan ForFarmers verstrekt via het daartoe aangewezen systeem. Niet in geschil is dat Prevoo dit ook heeft gedaan. Weliswaar vereist sub a dat dit gebeurt voorafgaand aan de betaling van de schadeloosstelling, maar hieruit volgt nog niet dat geen betaling plaatsvindt als Prevoo haar dealeractiviteiten aan een andere dealer overdraagt. Een dergelijk voorbehoud wordt niet gemaakt. Dit staat ook niet in artikel 5.19, dat uitgaat van de situatie waarin de afnemers tussen Prevoo en ForFarmers worden verdeeld en Prevoo geen informatie over haar afnemers verstrekt aan ForFarmers. Deze situatie is hier niet aan de orde. Deze bepalingen kunnen daarom in zoverre naast artikel 7.10 bestaan. Daarbij komt dat artikel 5 volgens de titel betrekking heeft op service, begeleiding, promotie en privacy en artikel 7.10 niet verwijst naar artikel 5.18 en 5.19. Prevoo had daarom niet hoeven begrijpen dat artikel 7.10 zou worden beperkt door artikel 5.18 en 5.19.

5.9.

Indien ForFarmers betaling van de schadeloosstelling bij overname door een opvolgend dealer had willen uitsluiten, had het voor de hand gelegen dit met zoveel woorden in de dealerovereenkomst op te nemen. Dit geldt in de eerste plaats nu zij het standaardcontract waarop de dealerovereenkomst is gebaseerd (met ForDealers) heeft opgesteld. In de tweede plaats is zij, zoals zij zelf ook aanvoert, vaker betrokken bij de overdracht van dealeractiviteiten aan een opvolgend dealer. Voor Prevoo was dit niet het geval. De enkele omstandigheid dat ForFarmers niet eerder met een stoppende dealer discussie heeft gehad over de uitleg van artikel 7.10 maakt, indien juist, evenmin dat Prevoo van de uitleg van ForFarmers had moeten uitgaan. Het was dan ook aan ForFarmers om hierover duidelijkheid te scheppen in de dealerovereenkomst. Zij heeft dit echter nagelaten.

5.10.

Daarnaast is van belang dat ForFarmers betrokken was bij de onderhandelingen tussen Prevoo en Maasland Agri over de overname van de onderneming van Prevoo. Zij was bij alle besprekingen aanwezig en bepaalde (mede) de agenda. De onderhandelingen hebben geresulteerd in een activa-overeenkomst. Ook deze activa-overeenkomst verwijst echter op geen enkele plaats naar (de schadeloosstelling uit) de dealerovereenkomst, laat staan dat daarin is opgenomen dat Prevoo geen aanspraak meer kan maken op de schadeloosstelling. ForFarmers heeft ook hier nagelaten duidelijkheid te scheppen over de schadeloosstelling. Artikel 2 van de activa-overeenkomst vermeldt enkel dat het bedrag aan goodwill ziet op ‘klantenbestand etc.’. Zonder nadere toelichting, die ontbreekt, volgt hieruit niet dat Prevoo geen aanspraak kan maken op een schadeloosstelling. Dit geldt temeer nu ForFarmers geen partij is bij deze activa-overeenkomst en ten behoeve van haar ook geen derdenbeding is opgenomen. De enkele omstandigheid dat de strekking van artikel 8, vierde alinea in de activa-overeenkomst gelijk is aan een bepaling uit bijlage 7 van de dealerovereenkomst maakt dit niet anders. Het is niet onlogisch dat Maasland Agri een dergelijke voorwaarde heeft willen bedingen. Gelet op de aanwezigheid van ForFarmers bij de besprekingen is het ook niet onlogisch dat de bepalingen overeenkomen.

5.11.

ForFarmers doet daarnaast een beroep op de e-mailcorrespondentie die is gevoerd tijdens de onderhandelingen tussen Prevoo en Maasland Agri. Hieruit blijkt dat ForFarmers haar berekening van de schadeloosstelling heeft gedeeld met Prevoo en Maasland Agri. Ook blijkt hieruit dat de marges van Prevoo en later ook de schadeloosstelling op de agenda stonden om te bespreken. Uit de e-mail van 8 december 2020 volgt voorts dat Maasland Agri bij de berekening van de door haar te betalen goodwill rekening heeft gehouden met de schadeloosstelling door ForFarmers. Hieruit kan worden afgeleid dat de schadeloosstelling onderdeel is geweest van de onderhandelingen en mogelijk zelfs van het bod van Maasland Agri. Dat betekent echter nog niet dat daarmee betaling van de schadeloosstelling door ForFarmers van de baan was. Volgens Prevoo stemde zij in met het delen van de schadeloosstelling om Maasland Agri inzicht te geven in onder meer de goederenstromen, omzet en marges van haar onderneming. Maasland Agri kon zo de waarde van de onderneming bepalen, aldus Prevoo. De rechtbank volgt Prevoo in haar standpunt dat Prevoo hieruit niet had moeten afleiden dat ForFarmers niet langer de schadeloosstelling zou betalen. Dit volgt ook niet uit de e-mail van 9 april 2021 van Maasland Agri aan ForFarmers. Niet alleen betwist Prevoo ontvangst van deze e-mail, ook kan hieruit enkel worden afgeleid dat Maasland Agri het Excelbestand waarin de schadeloosstelling door ForFarmers was opgenomen tijdens de onderhandelingen heeft aangevuld en aan de hand daarvan de overnamesom heeft bepaald. Dit Excelbestand heeft volgens ForFarmers ook tijdens de onderhandelingen op tafel gelegen en is onderdeel geweest van de besprekingen. Zelfs als dat zo zou zijn, hetgeen Prevoo betwist, blijkt hieruit nog niet dat Prevoo naast de goodwillvergoeding geen aanspraak meer kon maken op schadeloosstelling door ForFarmers of dat Prevoo dat zo moest begrijpen. Ook uit de overige correspondentie blijkt niet dat ForFarmers op enig moment aan Prevoo duidelijk heeft gemaakt dat de goodwillvergoeding en de schadeloosstelling niet naast elkaar konden bestaan.

5.12.

Gelet op de uitleg van artikel 7.10, waarvan Prevoo naar het oordeel van de rechtbank mocht uitgaan, had het wel op de weg van ForFarmers gelegen bij Prevoo duidelijk te maken dat het haar bedoeling was dat de goodwillvergoeding in de plaats zou komen van de schadeloosstelling. Dit geldt temeer nu Prevoo stelt dat zij op 30 november 2020 aan ForFarmers en Maasland Agri een overzicht van haar accountant heeft verstrekt dat is getiteld ‘waardeberekening onderneming’ en gedateerd 25 november 2020. Hierin wordt de waarde van de onderneming berekend aan de hand van vijfmaal de EBITDA, dat neerkomt op € 873.577,00. Met aftrek van de schadeloosstelling ‘via ForFarmers’ van € 122.649,00 komt het bedrag ‘via de direct kopende partij’ neer op € 750.928,00. ForFarmers heeft niet betwist dat dit document met haar is gedeeld en ook niet dat laatstgenoemd bedrag het bod van Prevoo is geweest, waarmee Maasland Agri overigens niet akkoord kon gaan. Hieruit had voor ForFarmers duidelijk moeten zijn dat Prevoo uitging van betaling van zowel de schadeloosstelling als de goodwillvergoeding. Indien ForFarmers zich hier niet in had kunnen vinden, had zij dit aan Prevoo kenbaar moeten maken. Onder deze omstandigheden kan ForFarmers Prevoo dan ook niet verwijten dat Prevoo niet zelf om duidelijkheid had gevraagd.

5.13.

Tot slot heeft ForFarmers tijdens de mondelinge behandeling betoogd dat Prevoo als lid van dealervereniging ForDealers op de hoogte was van het principe dat de schadeloosstelling niet geldt bij overdracht aan collega-dealer. Zoals hiervoor onder r.o. 5.3 vermeld is de dealerovereenkomst tussen Prevoo en ForFarmers gesloten nadat de onderhandelingen over de standaardovereenkomst al waren afgerond. Hieruit volgt dat niet is gebleken dat Prevoo als lid van ForDealers betrokken was bij de onderhandelingen over die standaardovereenkomst. Voorts is gesteld noch gebleken dat partijen over deze dealerovereenkomst hebben onderhandeld, zodat de rechtbank voorbij gaat aan dit standpunt.

Conclusie

5.14.

De conclusie is dat artikel 7.10 van de dealerovereenkomst zo moet worden uitgelegd dat Prevoo ook bij overdracht van haar onderneming aan een collega-dealer recht heeft op de schadeloosstelling. Dit is zelfs zo als Prevoo hierdoor tweemaal een vergoeding zou ontvangen voor het overdragen van haar klanten: eenmaal als goodwill van Maasland Agri en eenmaal als schadeloosstelling door ForFarmers. Deze uitkomst is op zichzelf ook niet onaannemelijk. De relatie tussen Prevoo en ForFarmers is een andere dan die tussen Prevoo en Maasland Agri en de overwegingen voor de afgesproken vergoedingen kunnen alleen daarom al anders zijn. ForFarmers heeft de stellingen van Prevoo onvoldoende gemotiveerd betwist. De rechtbank zal dan ook voorbij gaan aan haar aanbod tot het leveren van bewijs van haar uitleg.

5.15.

ForFarmers heeft de hoogte van de schadeloosstelling op zichzelf niet betwist. Dit betekent dat de vordering van Prevoo zal worden toegewezen. Uit bijlage 7 volgt dat de schadeloosstelling had moeten worden betaald zes maanden ‘na beëindiging’. Prevoo heeft haar onderneming op 1 juli 2021 overgedragen aan Maasland Agri. De gevorderde wettelijke handelsrente als bedoeld in artikel 6:119a BW zal daarom worden toegewezen vanaf 1 januari 2022.

5.16.

Prevoo vordert vergoeding van buitengerechtelijke incassokosten. Aan de wettelijke eisen voor een vergoeding voor buitengerechtelijke incassokosten is voldaan. De hoogte van de vordering zal worden getoetst aan het Besluit vergoeding voor buitengerechtelijke incassokosten (hierna: het Besluit). Het gevorderde bedrag aan buitengerechtelijke incassokosten komt overeen met het in het Besluit bepaalde tarief en zal worden toegewezen, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf 11 februari 2022.

5.17.

ForFarmers is de partij die ongelijk krijgt en zij zal daarom in de proceskosten worden veroordeeld. Tot aan dit vonnis worden de proceskosten aan de zijde van Prevoo als volgt vastgesteld:

- kosten van de dagvaarding

€

108,41

- griffierecht

€

5.737,00

- salaris advocaat

€

3.540,00

(2 punten × tarief V € 1.770,00)

Totaal

€

9.385,41

5.18.

De gevorderde veroordeling in de nakosten is toewijsbaar voor zover deze kosten op dit moment kunnen worden begroot. De nakosten zullen dan ook worden toegewezen op de wijze zoals in de beslissing vermeld.

6.De beslissing

De rechtbank

6.1.

veroordeelt ForFarmers om aan Prevoo te betalen een bedrag van € 122.648,58, te vermeerderen met de wettelijke handelsrente als bedoeld in artikel 6:119a BW over het toegewezen bedrag, met ingang van 1 januari 2022, tot de dag van volledige betaling,

6.2.

veroordeelt ForFarmers om aan Prevoo te betalen een bedrag van € 2.001,49 aan buitengerechtelijke incassokosten, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf 11 februari 2022,

6.3.

veroordeelt ForFarmers in de proceskosten, aan de zijde van Prevoo tot dit vonnis vastgesteld op € 9.385,41, te vermeerderen met de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 BW over dit bedrag met ingang van de vijftiende dag na deze uitspraak tot de dag van volledige betaling,

6.4.

veroordeelt ForFarmers in de na dit vonnis ontstane kosten, begroot op € 163,00 aan salaris advocaat, te vermeerderen met € 85,00 aan salaris advocaat en met de explootkosten als ForFarmers niet binnen veertien dagen na aanschrijving aan het vonnis heeft voldaan en er vervolgens betekening van de uitspraak heeft plaatsgevonden, en te vermeerderen met de wettelijke rente als bedoeld in artikel 6:119 BW over de nakosten met ingang van de vijftiende dag na betekening van deze uitspraak tot de dag van volledige betaling,

6.5.

verklaart dit vonnis uitvoerbaar tot zover bij voorraad,

6.6.

wijst het meer of anders gevorderde af.

Dit vonnis is gewezen door mr. I.W.M. Olthof en in het openbaar uitgesproken op 25 januari 2023.