ECLI:NL:RBGEL:2020:5708

• Datum uitspraak: 28 oktober 2020
• Publicatiedatum: 27 oktober 2020
• Zaaknummer: C/05/369523 / HZ ZA 20-194
• Instantie: Rechtbank Gelderland
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht
• Procedures: Op tegenspraak
• Rechters: J.A.M. Strens-Meulemeester
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Dekking van schade aan lisianthusteelt door defect aan CO2-meter en alarmeringsvereisten

In deze zaak vordert de maatschap Flower XL, gespecialiseerd in de teelt van lisianthus, een verzekeringsuitkering van Achmea Schadeverzekeringen na schade aan hun gewassen door een defecte CO2-meter. Flower XL heeft een verzekeringsovereenkomst afgesloten met Achmea, waarbij de Verzekeringsvoorwaarden Bedrijven Compact Polis Agrarisch (BCPA) van toepassing zijn. De schade deed zich voor in januari 2019, toen Flower XL een hoge uitval in de plantenteelt constateerde. Een onderzoek door Enthoven Elektra B.V. wees uit dat de CO2-meter defect was en niet correct functioneerde. Flower XL meldde de schade bij Achmea, maar deze weigerde dekking omdat er geen alarmering had plaatsgevonden bij een afwijking van de temperatuur of luchtvochtigheid, zoals vereist in de polisvoorwaarden. De rechtbank oordeelt dat Flower XL niet heeft aangetoond dat het niet voldoen aan de alarmeringsvoorwaarden geen invloed heeft gehad op de omvang van de schade. De rechtbank wijst de vorderingen van Flower XL af en veroordeelt hen in de proceskosten.

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK GELDERLAND

Team kanton en handelsrecht

Zittingsplaats Zutphen

zaaknummer / rolnummer: C/05/369523 / HZ ZA 20-194

Vonnis van 28 oktober 2020

in de zaak van

de maatschap

[eiser 1] EN [eiser 2]

h.o.d.n.
FLOWER XL ,

gevestigd te 's Gravenzande,

eiseres,

advocaat mr. J.H. Hommel te Rotterdam,

tegen

de naamloze vennootschap

ACHMEA SCHADEVERZEKERINGEN ,

gevestigd te Apeldoorn,

gedaagde,

advocaat mr. E.H. Verweij te Apeldoorn.

Partijen zullen hierna Flower XL en Achmea genoemd worden.

1. De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

• de dagvaarding
• de conclusie van antwoord
• de brief van 3 juli 2020 van de rechtbank aan partijen waarin de mondelinge behandeling is bepaald op 24 september 2020 door middel van Skype
• de brief van 24 juli 2020 van de rechtbank aan partijen met de agenda voor de mondelinge behandeling op 24 september 2020
• de brief van 10 september 2020 van Flower XL met producties 30 tot en met 34
• het proces-verbaal van mondelinge behandeling van 24 september 2020.

1.2.

Ten slotte is vonnis bepaald.

2. De feiten

2.1.

Flower XL is sinds 1995 gespecialiseerd in het kweken van Lisianthus. De gewassen worden in kassen gekweekt.

2.2.

In en om de kas bevindt zich diverse apparatuur die de temperatuur, de luchtvochtigheid en het CO2-mengsel reguleren. De temperatuur in de kas wordt gereguleerd via drie temperatuurmeetboxen die zo’n één tot anderhalve meter boven de grond en de gewassen hangen. De CO2-meter reguleert het CO2-mengsel in de kas.

2.3.

De regulering van het CO2-mengsel vindt primair plaats via de zogeheten ocap-aansluiting en secundair via de ketel. Bij ocap-dosering wordt de klep van het ketelhuis zo ingesteld dat deze de aangezogen buitenlucht vermengt met CO2 uit de ocap-leiding om het mengsel via de hoofdleiding naar de kas te transporteren. In de kas vertakt dit leidingnetwerk tot aan de zogeheten CO2-darmen per plantbed, waar het mengsel onder en tussen de bladeren wordt geblazen. De CO2-meter bevindt zich in het nabij de kas gelegen kantoor van Flower XL. De CO2-meter wordt tweemaal per jaar geijkt.

2.4.

Flower XL heeft bij Achmea een verzekeringsovereenkomst gesloten. Op deze overeenkomst zijn de Verzekeringsvoorwaarden Bedrijven Compact Polis Agrarisch (hierna ook: BCPA) versie 5.7 (augustus 2018) van toepassing.

In § 8 van de BCPA zijn onder meer de volgende bepalingen opgenomen.

“
Klimaat

Gewassen binnen

(…)

Omvang van de verzekering

De verzekering dekt schade aan gewassen in bedrijfsgebouwen die volgens het verzekeringsbewijs verzekerd zijn op deze voorwaarden, als de schade is ontstaan door een afwijking van de gewenste:

• temperatuur van het luchtmengsel of de voedingsbodem;

• luchtvochtigheid;

• planttemperatuur

door:

• een plotseling en onvoorzien uitvallen van de apparatuur, de scherminstallatie of de WK-installatie;

• een plotseling en onjuist functioneren van de apparatuur, de scherminstallatie of de WK-installatie;

(…)

De schade die voortvloeit uit de bovengenoemde gebeurtenissen is alleen verzekerd als onmiddellijk alarmering heeft plaatsgevonden op een afwijking van de juist ingestelde waarde van (ruimte-) temperatuur of luchtvochtigheid. Indien hierop geen alarmering heeft plaatsgevonden dan moet er alarmering zijn op uitval of onjuist functioneren van de apparatuur of de WK-installatie. In geval van uitval of onjuist functioneren van de scherminstallatie moet alarmering hebben plaatsgevonden op een onjuiste stand van het schermdoek. Het alarm moet direct zijn doorgemeld en ontvangen, waarna iemand snel ter plaatse is geweest en adequaat heeft opgetreden.

Op het niet voldoen aan deze voorwaarden voor dekking zal in de volgende gevallen geen beroep worden gedaan:

• De alarminstallatie is niet in werking getreden door dezelfde gebeurtenis die ook de desbetreffende apparatuur, de scherminstallatie of de WK-installatie heeft beschadigd;

• Door van buiten komende weersinvloeden zoals hagel, bliksem, stuifsneeuw, regen of smeltwater is plotseling en onvoorzien de alarminstallatie zichtbaar beschadigd;

• Er is een aantoonbare storing geweest in het telefoonnet waarop verzekerde is aangesloten. Capaciteits- of dekkingsproblemen vallen hier niet onder;

• De verzekerde toont aan dat het wel voldoen aan deze voorwaarden voor dekking geen invloed op de omvang van de schade zou hebben gehad .

(…)

Uitsluitingen

Van de uitsluiting waar een * bij is geplaatst, is de volledige tekst aan het eind van dit hoofdstuk te vinden. Van de dekking van deze voorwaarden is uitgesloten

(…)

• schade als deze is ontstaan bij een afwijking van de gewenste ruimtetemperatuur en de alarmgrenzen voor de minimum of maximum ruimtetemperatuur voor het betreffende gewas niet juist ingesteld waren (…) ” [onderstreping weggelaten, rechtbank]

2.5.

Eind januari 2019 heeft Flower XL een hoge uitval in de plantenteelt geconstateerd waardoor een groot deel van de gewassen niet kon worden geoogst.

2.6.

Flower XL heeft Enthoven Elektra B.V. (hierna: Enthoven Elektra) ingeschakeld om onderzoek naar de uitval te doen. Zij heeft op 5 februari 2019 een storing in de CO2-meter geconstateerd. De CO2-meting ging omhoog zodra iemand het kantoor binnenkwam. De CO2-meter is ontkoppeld en er is een nood CO2-meter geplaatst. De CO2-meter is ter reparatie aangeboden, maar wegens te hoge reparatiekosten en het feit dat geen garantie op de reparatie werd afgegeven is besloten tot een nieuwe CO2-meter. Op 11 februari 2019 is de CO2-meter geplaatst. Tot slot heeft Enthoven Elektraop 21 februari 2019, omdat het vochtfilter in de CO2-meter nat was, een condenspotje geplaatst, het papieren filter vervangen en gecontroleerd op lekkage (storingsbonnen en e-mail, productie 5 van Flower XL).

2.7.

Uit geregistreerde metingen van de CO2-meter en de temperatuurboxen (productie 6 van Flower XL) is gebleken dat de CO2-meter als gevolg van een defect vanaf 7 december 2018 de lucht uit het kantoor in plaats van de kas registreerde. De defecte CO2-meter was uitgerust met een alarm dat afgaat bij een te hoog of te laag CO2-gehale. Het alarm is niet afgegaan. Het CO2-gehalte was ingesteld 0 – 2600 ppm.

2.8.

Op 12 maart 2019 heeft Flower XL de gewasschade gemeld bij de Rabobank Westland (hierna: Rabobank), de assurantietussenpersoon van Flower XL. Direct na de schademelding door de Rabobank heeft Achmea telefonisch contact opgenomen met [eiser 1] van Flower XL. [eiser 1] vertelde dat de groei was gestagneerd door een te hoog CO2-gehalte. Hierdoor zou het gewas vatbaar zijn geworden voor schimmels. Er was veel plantuitval door Fusarium volgens [eiser 1]. Achmea heeft de aanspraak op verzekeringsdekking meteen afgewezen, omdat afwijking op het CO2-gehalte geen verzekerd evenement is.

2.9.

Op 14 maart 2019 heeft de Rabobank telefonisch contact opgenomen met Achmea met de mededeling dat de schadeoorzaak niet langer gezocht werd in een te hoog CO2-gehalte, maar dat door het defect in de CO2-meter te koude lucht bij het gewas terecht was gekomen. Dit kon de uitval in de lisianthus verklaren.

2.10.

Bij e-mail van 15 maart 2019 laat Achmea aan Flower XL weten dat er vooralsnog geen dekking is voor dit evenement en dat de schademelding in behandeling is gegeven aan drs. ing. [naam 2]hierna: [naam 2]), schade-expert verbonden aan Achmea. [naam 2] heeft op 25 maart 2019 gerapporteerd (productie 8 van Flower XL). Op grond van de rapportage van [naam 2] heeft Achmea op 9 april 2019 per e‑mail (productie 9 van Flower XL) aan Flower XL bericht dat de gewasschade niet gedekt is op de BCPA, omdat geen alarm is ontvangen op een afwijking van de temperatuur in de kas of alarm op het onjuist functioneren van relevante apparatuur.

2.11.

Bij e-mail van 20 juni 2019 heeft [naam 3], financieel adviseur van Flower XL, Achmea verzocht om de afwijzing te heroverwegen met verwijzing naar een rapport van Eurofins Agro en een rapport van [naam 1] (hierna: [naam 1]), werkzaam bij [naam 4] (producties 10, 11 en 12 van Flower XL).

2.12.

Bij e-mail van 12 juli 2019 (productie 13 van Flower XL) heeft Achmea aan Flower XL laten weten vast te houden aan haar standpunt dat er geen dekking is, omdat geen alarm is afgegaan. Achmea heeft een aanvullend rapport van [naam 2] (productie 14 van Flower XL) meegestuurd waaruit volgens Achmea blijkt dat er geen causaal verband is aangetoond tussen de geclaimde oorzaak en de gewasschade.

2.13.

In reactie op het aanvullend rapport van [naam 2] heeft [naam 1] haar rapport van 22 juli 2019 uitgebracht (productie 15 van Flower XL). Dit rapport heeft Achmea niet van standpunt doen veranderen. De Rabobank heeft bij e-mail van 10 oktober 2019 (productie 16 van Flower XL) een coulanceverzoek ingediend. Dit verzoek is in verband met het ontbreken van alarm en causaal verband opnieuw door Achmea afgewezen (productie 17 van Flower XL).

2.14.

Het aanvullend rapport van [naam 1] van 16 oktober 2019 (productie 18 van Flower XL) gaat specifiek in op de hypothetische situatie dat tijdig gealarmeerd zou zijn. [naam 1] stelt dat de gewasschade niet voorkomen had kunnen worden, omdat de schimmel het gewas snel infecteert en eenmaal geïnfecteerd moeilijk te bestrijden is.

2.15.

Bij brief van 17 februari 2020 (productie 19 van Flower XL) heeft de raadsman van Flower XL Achmea aangeschreven en het aanvullend rapport van 16 oktober 2019 meegestuurd. Primair is het standpunt namens Flower XL dat de gewasschade onder de dekking valt. Subsidiair beroept Flower XL zich op de volgende polisvoorwaarde in §8 BCPA: “
Op het niet voldoen aan deze voorwaarden voor dekking zal in de volgende gevallen geen beroep worden gedaan:

• De verzekerde toont aan dat het wel voldoen aan deze voorwaarden voor dekking geen invloed op de omvang van de schade zou hebben gehad. ”

2.16.

Het tweede aanvullende rapport van [naam 2] kwam kort na betekening van de dagvaarding, op 29 april 2020 gereed. Hierbij zijn vier bijlagen gevoegd (productie 2 van Achmea).

3. Het geschil

3.1.

Flower XL vordert veroordeling van Achmea tot betaling van een verzekeringsuitkering van € 185.454,00 en van de bijkomende kosten van € 31.045,71, vermeerderd met rente en kosten.

3.2.

Achmea voert verweer.

3.3.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

4. De beoordeling

Waar gaat deze zaak over?

4.1.

Flower XL ontdekt eind januari 2019 in haar kas een hoge uitval in de lisianthusteelt waardoor een groot deel van de gewassen niet kon worden geoogst. Zij laat onderzoek doen door Enthoven Elektro, die constateert dat de CO2-meting omhoog gaat zodra iemand het kantoor binnenkomt waar de CO2-meter hangt. De CO2-meter blijkt defect te zijn en wordt vervangen op 21 februari 2019 door een nieuwe CO2-meter. De defecte CO2-meter wordt weggegooid. Na vervanging van de CO2-meter heeft de lisianthusteelt zich hersteld. Op 12 maart 2019 heeft Flower XL via de Rabobank haar schade gemeld aan Achmea en een beroep gedaan op verzekeringsdekking. Achmea laat dezelfde dag telefonisch weten dat een afwijking op het CO2-gehalte geen verzekerd evenement oplevert. Flower XL preciseert vervolgens haar schadeoorzaak. Door het defect van de CO2-meter komt er volgens Flower XL te koude lucht bij het gewas, wat de uitval kan verklaren. Dit is aan te merken als schade die is ontstaan door een afwijking van de gewenste temperatuur.

Gedekt evenement?

4.2.

De zaak gaat in de kern om een dekkingsgeschil. De dekking staat omschreven in de Klimaatparagraaf van de BCPA (§8). Toegespitst op deze zaak (zie 2.4) is schade aan gewassen gedekt als de schade is ontstaan door een afwijking van de gewenste (1) temperatuur van het luchtmengsel of de voedingsbodem, (2) de luchtvochtigheid en (3) de planttemperatuur door een plotseling en onvoorzien uitvallen van de apparatuur en/of een plotseling en onjuist functioneren van de apparatuur. Voorwaarde voor dekking is dat onmiddellijk alarmering heeft plaatsgevonden op een afwijking van de juist ingestelde waarde van (ruimte-)temperatuur of luchtvochtigheid. Indien hierop geen alarmering heeft plaatsgevonden, moet er alarmering zijn op uitval of onjuist functioneren van de apparatuur. Het alarm moet direct zijn doorgemeld en ontvangen, waarna iemand snel ter plaatse is geweest en adequaat heeft opgetreden. Verder is bepaald dat geen beroep wordt gedaan op het niet voldoen aan deze voorwaarden voor dekking, als de alarminstallatie niet in werking is getreden door dezelfde gebeurtenis die ook de desbetreffende apparatuur heeft beschadigd en/of de verzekerde aantoont dat het wel voldoen aan deze voorwaarden voor dekking geen invloed op de omvang van de schade zou hebben gehad. Tot slot is van dekking uitgesloten schade door onjuiste dosering door onjuiste instelling, programmering of bediening door verzekerde of zijn personeelsleden of door onjuiste installatie van de apparatuur.

4.3.

Als deze voorwaarden worden toegepast op het voorval betekent dit dat bij afwijking van de gewenste temperatuur alarmering had moeten plaatsvinden op uitval of onjuist functioneren van de CO2-meter. De CO2-meter valt immers onder apparatuur ten behoeve van de teelt. Achmea heeft zich daarom primair op het standpunt gesteld dat dekking moet worden afgewezen, omdat geen alarmering heeft plaatsgevonden op het onjuist functioneren van de CO2-meter.

Flower XL heeft erop gewezen dat de CO2-meter op zich wel CO2-waardes heeft gemeten, maar dat door het defect aan de CO2-meter de waardes in het kantoor zijn geregistreerd. Het alarm is niet afgegaan omdat in het kantoor geen sprake is geweest van een te hoog of te laag CO2-gehalte. De gemeten waarde is steeds binnen de grenzen van 300 – 1300 ppm gebleven, aldus Flower XL.

4.4.

[naam 2] heeft in zijn rapport van 5 juli 2019 (productie 14, p. 3 van Flower XL) in reactie op het rapport van [naam 1] bevestigd dat uit de CO2-grafieken blijkt dat de metingen maximaal 1300 ppm zijn geweest. Dit betekent dat de CO2-meter dan geen alarm afgeeft. In feite is dan de vraag of het niet functioneren van de apparatuur erin heeft bestaan dat het alarm niet is afgegaan door dezelfde gebeurtenis die ook de desbetreffende apparatuur heeft beschadigd. Immers, het gebrek/defect van de CO2-meter bestaat uit het meten van de CO2 in het kantoor in plaats van in de kas. Omdat in het kantoor de CO2-waarden binnen 300 – 1300 ppm zijn gebleven en aldus de grenswaarden van het alarm niet hebben overschreden is het alarm niet afgegaan. Volgens de polisvoorwaarden zou dan sprake kunnen zijn van een situatie dat geen beroep wordt gedaan op het niet voldoen aan deze voorwaarden voor dekking.

4.5.

Het had op de weg van Flower XL gelegen om te stellen en bij betwisting te bewijzen dat het gebrek/defect van de CO2-meter en het niet afgaan van het alarm is opgetreden door dezelfde gebeurtenis. Voorshands is dat niet komen vast te staan. Het heeft er alle schijn van dat door het defect het meetpunt van de CO2-waarde van de kas is verplaatst naar het kantoor en dat als gevolg van het feit dat vervolgens geen afwijkende CO2-waarden in het kantoor zijn gemeten er geen alarm is afgegaan. Daaruit volgt dat deze apparatuur niet langer deed waartoe zij was geïnstalleerd, namelijk het meten van de CO2-waarde in de kas. Of tegelijkertijd de werking van het alarm mogelijk ook defect is geraakt, is niet gebleken. De CO2-meter is niet meer beschikbaar voor onderzoek, zodat het vaststellen van de precieze gebeurtenis niet meer mogelijk is. Dan heeft te gelden dat geen sprake is van dezelfde gebeurtenis in de zin van de polisvoorwaarde.

4.6.

Flower XL heeft zich op het standpunt gesteld dat [naam 1] met de aanvulling van 16 oktober 2019 op het schaderapport (productie 18 van Flower XL) heeft aangetoond dat het wel voldoen aan deze voorwaarden voor dekking geen invloed op de omvang van de schade zou hebben gehad. [naam 1] schrijft onder meer:

“
(…) kan ook aangenomen worden dat de infectiedruk op het moment van planten van de eerste vakken lisianthus in 2019 laag was. De grote uitval moet dus een duidelijke reden hebben gehad (de bewuste storing).

(…) Door Fusarium aangetaste planten zullen het meestal niet overleven en blijven infectiebron in het gewas. Door intensief spuiten met Topsin (wekelijks) kan de infectie wat afgeremd worden, maar dit lukt eigenlijk nooit voldoende. Op dit bedrijf is gedurende bijna de hele teelt wekelijks bestreden.

(…)

Wat dat betreft is het opvallend dat de uitval na het ontdekken van de storing (rond 21 februari) en het oogsten van de slechte vakken zo snel weer op een normaal niveau zat. Alle vakken die daarna geplant zijn zijn normaal gegroeid, zonder extra uitval. Dit wijst erop dat het klimaat en het bestrijdingsschema normaalgesproken op dit bedrijf in orde is en dat de uitval samenhangt met de storing.

Voor het uitvalpercentage had het nauwelijks uitgemaakt als er direct na de storing extra gespoten was met Topsin. Het middel is weliswaar systemisch (…), maar de werking tegen de schimmels komt van carbenzim. Dit is een omzetproduct van de Topsin, de omzetting duurt meer dan een week. Vanwege deze trage werking krijgt eenmaal ingegroeide schimmel dus ruim de tijd om schade aan te richten. (…) Bestrijdingsmaatregelen (curatief) na een kortdurende storing van het klimaat hebben daardoor nauwelijks effect .”

4.7.

[naam 2] heeft in het aanvullende rapport van 12 mei 2020 (productie 2, p. 4 van Achmea) opgemerkt dat eind november/begin december 2018 op de CO2-grafieken uit de klimaatcomputer duidelijk afwijkende waarden zijn te zien. Hierop had Flower XL voorafgaand aan het planten van de lisianthus adequaat kunnen reageren, zodat de schade volledig voorkomen had kunnen worden, aldus Achmea.

4.8.

Vaststaat dat Flower XL zelf voor het begin van de periode dat het misging met de CO2-meter, uitgaat van 7 december 2018. Dat is dan ook het moment dat alarmering plaats had moeten vinden en maatregelen genomen hadden moeten worden. Dat dit pas later door analyse van de klimaatgrafieken duidelijk is geworden, komt voor risico van Flower XL. Daarom kan de redenering van [naam 1] niet worden gevolgd, omdat zij uitgaat van de datum van 21 februari 2019, het moment waarop Enthoven Elektra de laatste reparatie heeft verricht aan de nieuwe CO2-meter. De rechtbank volgt in dezen de uiteenzetting van [naam 2]. Dit betekent dat Flower XL niet heeft aangetoond dat het wel voldoen aan deze voorwaarden voor dekking geen invloed op de omvang van de schade zou hebben gehad.

Conclusie is dat Achmea een beroep kan doen op de alarmeringsvoorwaarde en niet gehouden is om dekking te verlenen.

4.9.

Ter gelegenheid van de mondelinge behandeling (randnummer 8 van de pleitnota) heeft Flower XL nog aangevoerd dat Achmea nimmer heeft aangegeven dat de alarmvoorwaarde een kernbeding is. Ten aanzien van deze voorwaarde ontbreekt de vereiste wilsovereenstemming volgens Flower XL. Achmea heeft erop gewezen dat de vraag of een voorwaarde een kernbeding is uit de opmaak van de polis blijkt.

Dit verweer kan Flower XL niet baten. Het afsluiten van de verzekering houdt in dat tussen partijen wilsovereenstemming is over de polisvoorwaarden. Daarbij komt dat de alarmvoorwaarde duidelijk een voorwaarde is waarmee Achmea beoogt de omvang van de schade binnen een voor haar aanvaardbaar risico te houden. Deze bepaling is niet dermate ‘vreemd’ dat een partij als Flower XL een dergelijke voorwaarde niet had hoeven te verwachten, daargelaten of dat juridische consequenties zou hebben.

4.10.

De overige verweren behoeven dan geen bespreking meer, omdat het niet kan leiden tot toewijzing van de vordering.

4.11.

Flower XL zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van Achmea worden begroot op:

- griffierecht € 4.131,00

- salaris advocaat
4.804,00 (2,0 punten × tarief € 2.402,00)

Totaal € 8.935,00

5. De beslissing

De rechtbank

5.1.

wijst de vorderingen af,

5.2.

veroordeelt Flower XL in de proceskosten, aan de zijde van Achmea tot op heden begroot op € 8.935,00,

5.3.

verklaart dit vonnis wat betreft de kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad.

Dit vonnis is gewezen door mr. J.A.M. Strens-Meulemeester en in het openbaar uitgesproken op 28 oktober 2020.