Uitspraak
RECHTBANK GELDERLAND
Team strafrecht
Zittingsplaats Arnhem
Parketnummer : 05/780109-15
Datum uitspraak : 13 juni 2016
Tegenspraak
vonnis van de meervoudige kamer
in de zaak van
de officier van justitie bij het arrondissementsparket Oost-Nederland
tegen
[verdachte]
geboren op [geboortedatum] te [geboorteplaats] ,
wonende te [adres] , [woonplaats] .
Raadsman: mr. J.G.D. Rutten, advocaat te Amsterdam.
Dit vonnis is gewezen naar aanleiding van het onderzoek ter openbare terechtzitting
van 30 mei 2016.
1.De inhoud van de tenlastelegging
Aan verdachte is ten laste gelegd dat:
1.
hij op of omstreeks 16 december 2015 te Geldermalsen openlijk, te weten op of aan een of meer openbare wegen, gelegen in/nabij het centrum en/of het gemeentehuis van Geldermalsen, in elk geval op of aan een openbare weg, in vereniging geweld heeft gepleegd tegen een of meer aldaar aanwezige dienstdoende politieambtenaren en/of medewerkers van de beveiliging en/of
(politie-)voertuigen en/of het gemeentehuis en/of hekwerk/dranghekken, welk geweld bestond uit het vastgrijpen en/of slaan/stompen van een of meer politieambtenaren en/of het gooien van een of meer (bier-)flessen in de richting van die politieambtena(a)r(en) en/of medewerker(s) en/of het (daarbij) luidkeels -provocerend- schreeuwen (onder meer: "gooien man, gooien
man" en/of "sla me dan, sla me dan" en/of "Sieg Heil") en/of het ter hand nemen en/of kapotgooien van (delen van) stenen/stoeptegels/klinkers en/of het gooien van (delen van) stenen/stoeptegels/klinkers en/of flessen en/of (volle) blikjes bier/drank en/of -zwaar- vuurwerk en/of (een) rookbom(men) tegen/naar/in de richting van die politieambtena(a)r(en) en/of medewerker(s) en/of die/dat (politie-)voertuig(en) en/of het gemeentehuis en/of het slaan,
stompen, schoppen en/of (omver-)trekken/duwen van die politieambtena(a)r(en) en/of medewerker(s) en/of het omvergooien van, het schoppen/duwen tegen en/of trekken aan dat/die hekwerk/dranghekken en/of het getalsmatig versterken van de groep van waaruit geweldshandelingen werden gepleegd en/of het -met de groep- opdringen in de richting van die politieambtena(a)r(en) en/of die medewerker(s) en/of het -vanuit de groep- luidkeels provoceren van en/of uitdagend/beledigend schreeuwen naar die politieambtena(a)r(en) en/of die medewerker(s);
2.
hij op of omstreeks 16 december 2015 te Geldermalsen, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, door geweld of bedreiging met geweld een vergadering van de raad van een gemeente, te weten een raadsvergadering van de gemeente Geldermalsen over de -mogelijke- komst van een asielzoekerscentrum, uiteen heeft gejaagd en/of tot het nemen of niet nemen van enig besluit heeft gedwongen en/of een lid, de voorzitter of een wethouder uit die vergadering heeft verwijderd of opzettelijk heeft verhinderd die bij te wonen of daarin vrij en onbelemmerd zijn plicht te vervullen, hierin bestaande dat verdachte en/of verdachtes mededader(s) zich hebben/heeft verzameld voor/bij het gemeentehuis en/of vervolgens een of meer aldaar aanwezige dienstdoende politieambtenaren en/of medewerkers van de beveiliging
hebben/heeft vastgegrepen, geslagen en/of gestompt en/of een of meer (bier-)flessen in de richting van die politieambtenaren en/of medewerkers hebben/heeft gegooid en/of (daarbij) luidkeels -provocerend- hebben/heeft geschreeuwd (onder meer: "gooien man, gooien man" en/of "sla me dan, sla me dan" en/of "Sieg Heil") en/of (delen) van stenen/stoeptegels/klinkers en/of flessen en/of (volle) blikjes bier/drank en/of -zwaar- vuurwerk en/of (een) rookbom(men) tegen/naar/in de richting van die politieambtenaren en/of medewerkers hebben/heeft gegooid en/of die politieambtenaren/medewerkers hebben/heeft geslagen, gestompt, geschopt en/of (omver-)getrokken/geduwd en/of een of meer hiervoor genoemde voorwerpen tegen het gemeentehuis en/of door een of meer ruiten van (de raadszaal van) het gemeentehuis hebben/heeft gegooid en/of hekwerk/dranghekken omver hebben/heeft gegooid/getrokken en/of
-luidkeels/uitdagend/beledigend- zijn/is opgedrongen in de richting van die politieambtenaren/medewerkers en/of (vervolgens) het voorterrein/beveiligd terrein van het gemeentehuis hebben/heeft betreden en/of de zogenaamde ME-linie hebben/heeft doorbroken en/of zijn/is opgedrongen in de richting van de ingang van het gemeentehuis;
2. Overwegingen ten aanzien van het bewijs [1]
I. Ten aanzien van de feiten 1 en 2
Op grond van de bewijsmiddelen worden de volgende feiten en omstandigheden, die verder ook niet ter discussie staan, vastgesteld. Hierbij wordt zoveel mogelijk de chronologische volgorde aangehouden.
Op 8 december 2015 werd door de burgemeester van de gemeente Geldermalsen de gemeenteraad onder embargo op de hoogte gebracht van de mogelijke komst van een asielzoekerscentrum (verder: AZC). Op 11 december 2015 zou het embargo eraf gaan omdat het dan via een persconferentie openbaar zou worden gemaakt. [2]
Op 10 december 2015 werd echter publiekelijk bekend dat de gemeente Geldermalsen toestemming wilde geven voor het bouwen van een AZC voor 1500 mensen op een braakliggend bedrijventerrein. Snel na deze bekendmaking ontstond er veel commotie onder de burgers van Geldermalsen. [3] Er werden protestborden geplaatst en via social media werden veel berichten uitgewisseld waarin hevig ongenoegen en/of ongerustheid werd geuit. [4]
Voor 16 december 2015 werd daarom een extra openbare raadsvergadering gepland bij wijze van inspraakavond over het AZC. De aanvragen stroomden bij de gemeente binnen om bij deze raadvergadering aanwezig te zijn en spreektijd te krijgen. Er konden ongeveer 100 mensen in de raadszaal aanwezig zijn en in de centrale hal van het gemeentehuis konden nog eens 110 mensen het debat via een videoscherm volgen. [5] In totaal konden dus 210 mensen aanwezig zijn. Het ongenoegen van de inwoners van de gemeente Geldermalsen dat ze niet aanwezig konden zijn bij deze raadsvergadering en de onvrede over de snelheid en de manier waarop de gemeenteraad dit onderwerp wilde behandelen, leidde tot veel oproepen op social media om toch naar het gemeentehuis te komen om het ongenoegen kenbaar te maken. [6] Besloten werd om 33 politiemensen in te zetten om de inspraakavond ongestoord te kunnen laten verlopen en de openbare orde rond het gemeentehuis te handhaven. Ook was vanuit Tiel op afroep een sectie ME (24 mensen) en een aanhoudingseenheid van de ME (8 personen) beschikbaar. [7]
Er werd afgesproken dat het voorplein van het gemeentehuis aan de Kuipershof door middel van hekken zou worden afgesloten om belangstellenden buiten te houden [8] . Bij het toegangshek stonden beveiligers die in het bezit waren van lijsten met namen van mensen die aanwezig mochten zijn bij de raadsvergadering. [9] Voor het gemeentehuis waren hekken geplaatst welke waren vastgemaakt met tiewraps om de boel bij elkaar te houden. [10]
Omstreeks 19:00 uur waren ongeveer 300 demonstranten aanwezig op het voorterrein van het gemeentehuis, aan de openbare weg de Kuipershof. Daaronder bevond zich een luidruchtige groep van ongeveer 40 personen waarvan sommigen een T-shirt droegen met opschrift “AZC NEE”. [11]
Omstreeks 19:45 uur begonnen de raadszaal en de centrale gang vol te lopen en was de sfeer nog gemoedelijk. Vanaf de Plantage te Geldermalsen was een lopende demonstratie welke omstreeks 19:45 uur arriveerde op de Kuipershof bij het gemeentehuis. Vlak daarna tot aan het begin van de vergadering begon de sfeer op de Kuipershof te veranderen. [12] Vanuit voornoemde luidruchtige groep, die steeds groter aan het worden was, werd geroepen “de ramen gaan eruit, de hekken gaan eruit”. [13] De situatie werd zo dreigend dat werd besloten om alle 33 politiemensen te verzamelen op het voorplein tezamen met de beveiligers. [14]
Om 20:00 uur begon de raadsvergadering en vanaf dat moment werd de sfeer grimmig. Het afgebakende voorterrein was leeg, maar de opdringerige groep die bij het hek stond, inmiddels uitgegroeid tot een grote groep, probeerde het hek te openen. De menigte van inmiddels enkele honderden personen drong op naar het voorterrein en werd gesommeerd achteruit te gaan, waaraan aanvankelijk gehoor werd gegeven. Het hek dat diende als nooduitgang werd daarop met tiewraps vastgezet. [15]
Daarna werd steeds meer (zwaar) vuurwerk gegooid richting de politiemensen in wier buurt het vuurwerk ook ontplofte. Door de politiemensen werd een linie gevormd tussen de hekken en de ingang van het gemeentehuis. Er werd met bierflessen, vuurwerk en andere projectielen gegooid in de richting van de politie, beveiliging en de raadszaal. [16]
Het hekwerk werd geforceerd door een grote kwade groep die wederom het voorterrein opkwam. De menigte werd opnieuw gesommeerd achteruit te gaan onder waarschuwing voor geweldgebruik. Omdat op deze sommatie niet werd gereageerd, heeft de politie een charge uitgevoerd. Daarop volgde een frontale aanval van de nog verder gegroeide mensenmenigte die het gemeentehuis in wilde. Er werd door de geüniformeerde politiemensen wederom in linie een charge uitgevoerd waarbij zij werden teruggedrongen tot tegen de hoofdingang van het gemeentehuis. Hierbij werden voortdurend bierflessen, zwaar vuurwerk en andere projectielen gegooid. [17]
De situatie werd zo bedreigend dat portofonisch werd gevraagd om ‘assistentie collega’. Dit is het uiterste bericht dat collega’s in het nauw zitten, vrezen voor hun leven en ondersteuning willen. [18]
Omstreeks 20:20 uur arriveerde de te hulp geroepen Mobiele eenheid (verder: ME) op de Kuipershof bij het gemeentehuis. [19] Met luidsprekers werd door de ME gevorderd dat mensen zich moesten verwijderen, waarbij werd aangekondigd dat anders geweld zou worden gebruikt. [20] De menigte richtte zich tegen de ME. Er waren volgens schattingen op dat moment tussen 1.000 en 1.200 boze mensen aanwezig. De ME-leden gingen al vechtend door de menigte naar de afzethekken bij het gemeentehuis en zij werden hierbij bekogeld met zwaar vuurwerk, flessen, blikjes en andere projectielen. Een ME-busje werd vernield doordat de spiegels werden kapotgeslagen met een verkeersbord of een stok. [21]
De sfeer werd nog grimmiger. De ME moest geweld gebruiken om bij de collega’s van de basispolitiezorg (verder: BPZ) te komen. Voor het hek werd een linie gevormd om een veilige ruimte te creëren voor de collega’s uit de BPZ. [22]
Door de menigte op de Kuipershof, vooral door degenen die vooraan stonden, werd steeds harder getrokken aan en getrapt tegen de hekken. Het hekwerk begaf het en de menigte bestormde de ME en het gemeentehuis. De ME heeft met de gehele sectie een aantal charges uitgevoerd. Op een gegeven moment was de ME genoodzaakt zich achter de hekken terug te trekken om de toegangsdeur tot het gemeentehuis te beveiligen. Enkele groepen demonstranten waren aan het ophitsen, door af te tellen naar een aanval richting de ME. Er werd geroepen: “Gooien, gooien”. Er werd vanuit de menigte met blikken, flessen en stenen naar het gemeentehuis en de ME gegooid. Vuurwerk ontplofte in de nabijheid van de politiemensen. De hekken werden steeds harder heen en weer getrokken en geduwd. Op een gegeven moment begaven de hekken het en bestormden de demonstranten de ME en het gemeentehuis. Door demonstranten werd geroepen: “We gaan gooien jongens, we gaan stoeptegels en keien verzamelen”. [23]
Een ME’er werd door een man vastgepakt en viel op de grond met de man bovenop hem. Door de ME werden waarschuwingsschoten gelost om de collega te kunnen ontzetten. Tot verbazing van sommige politiemensen reageerde de mensenmassa niet op de waarschuwingsschoten. Even later kon de belaagde ME’er weer opstaan doordat hij omhoog werd getrokken door zijn collega’s. De ME is hierop als groep naar achteren gelopen richting de hekken voor het gemeentehuis, maar de menigte bewoog met hen mee. Er bleef vanuit de menigte op de Kuipershof vuurwerk, stenen, stoeptegels, klinkers en andere voorwerpen zoals fietsen, stokken en verkeersborden gegooid worden naar de ME en het gemeentehuis. Ook werden vanuit de menigte op de Kuipershof slaande en schoppende bewegingen gemaakt richting de ME. Na de waarschuwingsschoten werd het commando “terugtrekken” gegeven, waarop de geüniformeerde politiemensen zich terugtrokken in het gemeentehuis en de ME poogde de linie bij de afzethekken te handhaven en zo het gemeentehuis te beveiligen. Tot tweemaal toe werd een stuk beton in de richting van de ME gegooid. [24]
Eén van de vuurwerkbommen is op het dak van het halletje van de toegangsdeur van het gemeentehuis beland. De knal van deze vuurwerkbom heeft kennelijk een gat in het dak gemaakt. [25]
Delen van het hekwerk werden opgetild en richting de ME gegooid. Toen bleek dat de ME de situatie niet meer kon beheersen, is de burgemeester medegedeeld dat de veiligheid van de aanwezige mensen in het gemeentehuis niet langer gegarandeerd kon worden. [26]
Omstreeks 20:28 uur nam de burgemeester de beslissing om de vergadering af te breken en moest iedereen voor zijn of haar veiligheid de raadszaal verlaten. [27] Er werd op dat moment van alles, waaronder stenen, tegen de ruiten van de raadszaal gegooid. Nadat de burgemeester en de andere aanwezigen uit de raadszaal waren geëvacueerd, bleken verschillende ramen gesneuveld en lag de zaal vol met glasscherven. [28]
II A. nadere overweging met betrekking tot openlijke geweldpleging; feit 1
Beoordeling door de rechtbank
De rechtbank overweegt op grond van het vorenstaande allereerst dat op 16 december 2015 op de openbare weg de Kuipershof te Geldermalsen, nabij het gemeentehuis massaal geweld heeft plaatsgevonden, dat kan worden gekwalificeerd als openlijke geweldpleging. Het geweld was gericht tegen dienstdoende politieambtenaren, medewerkers van de beveiliging, (politie-) voertuigen, het gemeentehuis en hekwerken/dranghekken. Daarbij is geduwd en getrapt tegen de hekwerken/dranghekken en zijn deze hekken opgetild en omhooggeduwd. Daarnaast is er met verschillende projectielen gegooid, waaronder zwaar vuurwerk, blikjes, flessen, stenen, betonblokken en stoeptegels richting het gemeentehuis en politieambtenaren en beveiligingsmedewerkers. De spiegels van een ME-voertuig zijn kapotgeslagen. Ook is door de menigte provocerend geschreeuwd naar de politieambtenaren en beveiligings-medewerkers.
II B. de rol van verdachte ten aanzien van feit 1
Het standpunt van de officier van justitieDe officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat het feit wettig en overtuigend kan worden bewezen.
Het standpunt van de verdedigingDe verdediging heeft zich op het standpunt gesteld dat [verdachte] de ten laste gelegde handelingen niet heeft verricht. Derhalve heeft hij geen significante bijdrage aan het geweld gepleegd en hij dient dan ook te worden vrijgesproken van het ten laste gelegde feit.
Beoordeling door de rechtbankVerdachte [verdachte] heeft ter terechtzitting verklaard dat hij naar het gemeentehuis van Geldermalsen is gegaan omdat hij wilde horen wat er in Geldermalsen zou gaan gebeuren en om zijn mening te kunnen laten horen. Hij had een shirt aan met daarop de tekst “AZC Nee”. Op het moment dat [verdachte] vooraan bij het hek stond liep het uit de hand. [verdachte] heeft het hekwerk vastgehad. Het zou kunnen dat hij tegen de politieambtenaren heeft gezegd “sla me dan, sla me dan”. [31]
Uit het proces-verbaal van bevindingen opgemaakt door verbalisant [verbalisant 1] komt naar voren dat op het moment dat het hekwerk openstond hij op de eerste rij de voor hem bekende [verdachte] zag staan, die behoorlijk verhit reageerde en naar zijn zeggen recht had op toegang omdat hij in Geldermalsen woont. Het hekwerk werd geforceerd door de grote kwade groep die vervolgens het voorterrein opkwam. Zij kwamen kwaad en met verhitte gezichten de kant van [verbalisant 1] en zijn collega’s op. De politieagenten konden daar niet weg. Op linie werd een charge uitgevoerd om de menigte terug te dringen naar de openbare weg toe. Met name [verdachte] reageerde daar furieus op. [verdachte] reageerde direct door een arm met vuist omhoog te brengen naar een collega die naast [verbalisant 1] in linie stond. [32] In het proces-verbaal van bevindingen opgemaakt door verbalisant [verbalisant 2] staat beschreven dat verbalisant [verdachte] herkende en [verdachte] zag in een groep van ongeveer 30 personen, die luid tegen hem en zijn collega’s schreeuwden. Hij hoorde [verdachte] en zijn mededemonstranten woorden schreeuwen zoals “kanker burgemeester” en ”optiefen”, waardoor de sfeer steeds grimmiger werd. Op het moment dat de demonstranten weer richting de hekken werden gedreven zag hij dat [verdachte] recht voor hem stond. Hij hoorde [verdachte] woorden schreeuwen zoals “opkankeren” en “ik pak jullie allemaal”. Hij zag dat [verdachte] met gebalde vuisten zich had gericht op een collega, die rechts van hem stond en slaande bewegingen maakte in de richting van zijn collega. Hij zag dat zijn collega achteruit ging als gevolg van de slaande beweging. [33]
In het proces-verbaal van bevindingen opgemaakt door verbalisant [verbalisant 3] staat beschreven dat op de beelden van een uitzending van RTL nieuws te zien is dat [verdachte] , die door [verbalisant 3] werd herkend, slaande bewegingen met gebalde vuisten in de richting van de geüniformeerde politieambtenaren maakte. Door naar achteren te lopen en te bukken konden de politieambtenaren deze slaande bewegingen ontwijken. [34]
Uit het proces-verbaal van bevindingen opgemaakt door verbalisant [verbalisant 4] komt naar voren dat hij zag dat een persoon in een wit shirt met daarop “AZC NEE”, druk aan het zoeken was op de grond. [verbalisant 4] hoorde hem schreeuwen: “Gooien man, gooien”. Op dat moment pakte de man een lege glazen bierfles van de grond en gooide deze met kracht richting de mobiele eenheid [35] . Vervolgens had dezelfde man met het witte shirt weer een fles in zijn handen die hij met kracht richting de ME gooide. De ME was op dat moment ongeveer 10 meter van de man met het witte shirt verwijderd. Op de camerabeelden herkende [verbalisant 4] voor 100 procent de persoon met het witte shirt aan zijn gelaat en kleding als de man die tot twee maal toe een fles had gegooid. Van Collega [verbalisant 5] hoorde [verbalisant 4] dat deze persoon [verdachte] betrof. [36]
[verdachte] heeft in het verhoor bij de politie verklaard dat hij toen hij vooraan stond aan een hek heeft getrokken. Voorts heeft [verdachte] verklaard dat hij tegen een verbalisant die voor hem stond heeft geroepen: “sla me dan, sla me dan”. [37]
De rechtbank is van oordeel dat, gelet op het voorgaande in onderlinge samenhang bezien, [verdachte] een significante en wezenlijke bijdrage heeft gehad in de ten laste gelegde openlijke geweldpleging door bierflessen in de richting de ME te gooien, slaande bewegingen te maken met gebalde vuisten in de richting van politieagenten en zijn arm met vuist naar een politieagent op te heffen. Verder heeft [verdachte] tegen een hekwerk geduwd en getrokken. Ook heeft [verdachte] vanuit de groep diverse bewoordingen geroepen waarmee hij onder andere de groep waar hij zich in bevond heeft opgeruid. Dit heeft [verdachte] gedaan door onder meer de woorden “gooien man, gooien” en
-tegen de politie- “sla me dan, sla me dan” te roepen. Hiermee heeft [verdachte] zich intimiderend en sfeerbepalend opgesteld tegenover de politieambtenaren en beveiligings-medewerkers. Ten slotte heeft [verdachte] de gewelddadige groep getalsmatig versterkt, is met de groep opgedrongen in de richting van de politieambtenaren en heeft hij zich op geen enkel moment van het door de anderen uitgeoefende geweld gedistantieerd.
De rechtbank acht dan ook overtuigend bewezen dat verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan de ten laste gelegde openlijke geweldpleging, op de wijze zoals hierna is vermeld.
III. Beoordeling van feit 2
De feiten
Ten aanzien van de gebeurtenissen op 16 december 2015 in Geldermalsen, verwijst de rechtbank allereerst naar de feitenbeschrijving zoals hiervoor onder I. vermeld.
Het standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie heeft gesteld dat het ten laste gelegde feit wettig en overtuigend bewezen kan worden. Ter onderbouwing van zijn standpunt heeft hij naar voren gebracht -kort samengevat- dat alle geweldshandelingen van de raddraaiers, zowel de handelingen die plaatsvonden vóór de waarschuwingsschoten als die van daarna, een bijdrage hebben geleverd aan het uiteenjagen van de raadsvergadering als bedoeld in artikel 124 wetboek van strafrecht. De officier van justitie is van mening dat de verdachte actief deelnam aan het geweld en alleen al daardoor voorwaardelijk opzet heeft gehad op het uiteenjagen van de raadsvergadering.
Het standpunt van de verdediging
De raadsman van verdachte heeft zich op het standpunt gesteld dat verdachte vrijgesproken dient te worden van het ten laste gelegde feit, nu de opzet van verdachte op het uiteenjagen van de raadsvergadering niet wettig en overtuigend kan worden bewezen.
Beoordeling door de rechtbank
Allereerst dient de vraag te worden beantwoord wat de wetgever heeft bedoeld met de delictomschrijving van artikel 124 Wetboek van Strafrecht (verder: Sr). Bij de beoordeling daarvan heeft de rechtbank de wetsgeschiedenis betrokken. Nu de wetsgeschiedenis van artikel 124 Sr grotendeels parallel loopt met die van artikel 121 Sr (dat betrekking heeft op de vergadering van de kamers van de Staten Generaal), heeft de rechtbank ook acht geslagen op die wetsgeschiedenis. Daarbij heeft de rechtbank het navolgende bevonden.
Beoogd is de vrijheid van door verkiezingen aangewezen personen en lichamen te beschermen. Dat een vergadering van de raad van een gemeente doorgang moet kunnen vinden, is van fundamenteel democratisch belang en daarom werd voor het beletten hiervan door geweld of bedreiging met geweld, naast de algemene artikelen 141, 179, 284 en 318 Sr, een specifieke strafbaarstelling noodzakelijk geacht. Per 1 februari 2006 [38] zijn enkele aanpassingen aangebracht in de bepalingen die zien op geweld tegen - onder meer - de gemeenteraden. Aan artikel 124 Sr is toen toegevoegd: “hij die door geweld of bedreiging met geweld een vergadering van (..) uiteenjaagt of tot het nemen of niet nemen van enig besluit dwingt”. Het ‘uiteenjagen van een vergadering’ houdt in dat ‘de vergadering zoals deze bijeen is in de onmogelijkheid wordt gesteld zijn werkzaamheden te verrichten en dus voor het ogenblik niets kan doen’. [39] De rechtbank constateert derhalve dat een enkele verstoring van een raadsvergadering niet noodzakelijkerwijs valt onder de delicts-omschrijving van artikel 124 Sr.
Ook moet de opzet van de dader gericht zijn op het uiteenjagen of dwingen van de vergadering, dan wel op het verwijderen van een lid of het verhinderen van een lid een vergadering bij te wonen of daarin vrij en onbelemmerd zijn plicht te vervullen.Welke motieven aan deze opzettelijke gedraging ten grondslag liggen, is voor strafbaarheid onder deze bepaling irrelevant.
De rechtbank is allereerst van oordeel dat weliswaar de bijeenkomst op 16 december 2015 bedoeld was als een inspraakavond, maar wel in de vorm van een bijzondere raads-vergadering. Er is daarom sprake van een gemeenteraadsvergadering als bedoeld in artikel 124 Sr.
Voorts is de rechtbank van oordeel dat uit de bewijsmiddelen geen andere conclusie kan worden getrokken dan dat op 16 december 2015 te Geldermalsen de raadsvergadering van de gemeente uiteen is gejaagd ten gevolge van het openlijk geweld rondom het gemeentehuis, zoals hiervoor beschreven. Immers, door het geweld en de dreiging met geweld door een groep personen die was opgedrongen tot voor het gemeentehuis was de situatie door de ME niet meer te controleren en was er een reële dreiging aanwezig dat de menigte door de linie van de ME zou breken en zich de toegang tot het gemeentehuis zou verschaffen. Hierdoor was de veiligheid van de personen in het gemeentehuis niet langer te garanderen en heeft de burgemeester de vergadering afgebroken. Hierdoor is het de gemeenteraad ook onmogelijk gemaakt om enig politiek besluit te nemen na de inspraakrondes.
De rechtbank merkt nog op dat invoelbaar is dat de inwoners van Geldermalsen en omstreken, waaronder verdachte, zich buitengesloten voelden door de beslissing van het gemeentebestuur om maximaal 210 genodigden tot het gemeentehuis toe te laten. Eveneens is niet onbegrijpelijk dat deze mensen boos waren over de wijze waarop de besluitvorming over de komst van een AZC was verlopen en dat zij hiertegen wilden demonstreren. Echter, op het moment dat dit gepaard ging met geweld en dreiging met geweld, werd de grens van het democratisch toelaatbare ernstig overschreden.
Zoals hiervoor beschreven, is het geweld dat op 16 december 2015 bij het gemeentehuis in Geldermalsen plaatsvond, met name vanaf 20:00 uur - het moment dat de raadsvergadering begon - in hoog tempo geëscaleerd. De rechtbank heeft verdachte reeds schuldig bevonden aan deze openlijke geweldpleging. Daarbij overweegt de rechtbank verder dat het geweld vanaf het moment dat besloten is om de assistentie van de ME in te roepen [40] zodanig ernstige vormen had aangenomen en zich zozeer richtte op de toegang tot het gemeentehuis, op de politiemensen die die toegang moesten beschermen en op het besluitvormingsproces van de gemeenteraad, dat de kans aanmerkelijk was geworden dat de raadsvergadering niet zou kunnen worden voortgezet.
Ten aanzien van het als feit 2 tenlastegelegde dient de rechtbank de vraag te beantwoorden of verdachte’s opzet ook was gericht op het afbreken van die vergadering, dan wel of verdachte bewust die aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat de raadsvergadering zou worden afgebroken ten gevolge van het geweld. De rechtbank weegt hierbij mee in hoeverre causaal verband bestaat tussen de individuele gedragingen van verdachte en de beëindiging van de raadsvergadering. Naar het oordeel van de rechtbank is een zodanig causaal verband ook aanwezig indien het gaat om geweld gericht tegen het gemeentehuis en/of geweld gericht tegen politiemensen. Laatstgenoemden waren immers ter plaatse als de beschermers van het gemeentehuis en de raadsvergadering.
Zoals hiervoor bij de beoordeling van feit 1 tot uitdrukking is gebracht, is de rechtbank van oordeel dat verdachte een significante en wezenlijke bijdrage heeft geleverd aan het openlijk geweld op de Kuipershof.
[verdachte] heeft opgeruid en geweldshandelingen gepleegd tegen de politieagenten, bestaande uit het maken van slaande bewegingen met gebalde vuisten in de richting van politieagenten en het opheffen van zijn arm met vuist naar een politieagent. Voorts heeft hij geweldshandelingen gepleegd tegen de ME door met flessen in hun richting te gooien.
De rechtbank is van oordeel dat de voornoemde handelingen van [verdachte] zijn aan te merken als geweldsgedragingen gericht tegen de politiemensen en de juist door hen beschermde raadsvergadering. Er is derhalve sprake van een causaal verband tussen de individuele gedragingen van [verdachte] en de beëindiging van de raadsvergadering en [verdachte] heeft, naar het oordeel van de rechtbank, dan ook die aanmerkelijke kans dat de raadsvergadering zou worden uiteengejaagd, bewust aanvaard.
De raadsman heeft nog betoogd dat er tussen [verdachte] en de medeverdachten geen sprake was van een bewuste en nauwe samenwerking om de raadsvergadering uiteen te jagen, zodat het ten laste gelegde medeplegen niet kan worden bewezen. De rechtbank overweegt hieromtrent dat er sprake was van een gezamenlijke uitvoering van alle geweldshandelingen door [verdachte] en vele andere geweldsplegers, terwijl uit de inhoud van de bewijsmiddelen voortvloeit dat de geweldsplegers sterk op elkaar reageerden, hetzij door mee te doen, hetzij door aan te moedigen. De rechtbank overweegt daartoe nog dat [verdachte] en andere geweldsplegers allen op het plein voor het gemeentehuis aanwezig waren en hun geweldshandelingen in een kort tijdsbestek van ongeveer 20 minuten [41] plaatsvonden. De gewelddadige gedragingen van de groep waar [verdachte] deel van uitmaakte, te weten het gooien met zwaar vuurwerk, flessen en blikjes naar het gemeentehuis en politiemensen, het omtrekken van hekken en de (verbale) agressie jegens de politie, waren mede gericht op het uiteenjagen van de raadsvergadering en vonden alle vrijwel tegelijkertijd plaats. Dit levert medeplegen op.
De rechtbank komt dan ook tot een bewezenverklaring van feit 2 zoals hierna vermeld.
3.Bewezenverklaring
Naar het oordeel van de rechtbank is wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte het onder 1 en 2 tenlastegelegde heeft begaan, te weten dat:
1.
hij op
of omstreeks16 december 2015 te Geldermalsen openlijk, te weten op of aan
een of meeropenbare wegen, gelegen
in/nabij
het centrum en/ofhet gemeentehuis van Geldermalsen
in elk geval op of aan een openbare weg, in vereniging geweld heeft gepleegd tegen een of meer aldaar aanwezige dienstdoende politieambtenaren en/of medewerkers van de beveiliging en/of
of omstreeks16 december 2015 te Geldermalsen openlijk, te weten op of aan
een of meeropenbare wegen, gelegen
in/nabij
het centrum en/ofhet gemeentehuis van Geldermalsen
in elk geval op of aan een openbare weg, in vereniging geweld heeft gepleegd tegen een of meer aldaar aanwezige dienstdoende politieambtenaren en/of medewerkers van de beveiliging en/of
(politie-)voertuigen en/of het gemeentehuis en/of hekwerk/dranghekken, welk geweld bestond uit het vastgrijpen en/of slaan/stompen van een of meer politieambtenaren en/of het gooien van een of meer (bier-)flessen in de richting van die politieambtena(a)r(en) en/of medewerker(s) en/of het (daarbij) luidkeels -provocerend- schreeuwen (onder meer: "gooien man, gooien
man" en/of "sla me dan, sla me dan" en/of "Sieg Heil") en/of het ter hand nemen en/of kapotgooien van (delen van) stenen/stoeptegels/klinkers en/of het gooien van (delen van) stenen/stoeptegels/klinkers en/of flessen en/of (volle) blikjes bier/drank en/of -zwaar- vuurwerk en/of (een) rookbom(men) tegen/naar/in de richting van die politieambtena(a)r(en) en/of medewerker(s) en/of die/dat (politie-)voertuig(en) en/of het gemeentehuis en/of het slaan,
stompen, schoppen en/of (omver-)trekken/duwen van die politieambtena(a)r(en) en/of medewerker(s) en/of het omvergooien van, het schoppen/duwen tegen en/of trekken aan dat/die hekwerk/dranghekken en/of het getalsmatig versterken van de groep van waaruit geweldshandelingen werden gepleegd en/of het -met de groep- opdringen in de richting van die politieambtena(a)r(en) en/of die medewerker(s) en/of het -vanuit de groep- luidkeels provoceren van en/of uitdagend/beledigend schreeuwen naar die politieambtena(a)r(en) en/of die
medewerker(s);
2.
hij op
of omstreeks16 december 2015 te Geldermalsen, tezamen en in vereniging met
een ander ofanderen,
althans alleen,door geweld of bedreiging met geweld een vergadering van de raad van een gemeente, te weten een raadsvergadering van de gemeente Geldermalsen over de -mogelijke- komst van een asielzoekerscentrum, uiteen heeft gejaagd en
/oftot het
nemen ofniet
of omstreeks16 december 2015 te Geldermalsen, tezamen en in vereniging met
een ander ofanderen,
althans alleen,door geweld of bedreiging met geweld een vergadering van de raad van een gemeente, te weten een raadsvergadering van de gemeente Geldermalsen over de -mogelijke- komst van een asielzoekerscentrum, uiteen heeft gejaagd en
/oftot het
nemen ofniet
nemen van enig besluit heeft gedwongen
en/of een lid, de voorzitter of een wethouder uit die vergadering heeft verwijderd of opzettelijk heeft verhinderd die bij te wonen of daarin vrij en onbelemmerd zijn plicht te vervullen,hierin bestaande dat verdachte en/of verdachtes mededader
(s
)zich hebben/heeft verzameld voor
/bijhet gemeentehuis en/of vervolgens een of meer aldaar aanwezige dienstdoende politieambtenaren en/of medewerkers van de beveiliging
en/of een lid, de voorzitter of een wethouder uit die vergadering heeft verwijderd of opzettelijk heeft verhinderd die bij te wonen of daarin vrij en onbelemmerd zijn plicht te vervullen,hierin bestaande dat verdachte en/of verdachtes mededader
(s
)zich hebben/heeft verzameld voor
/bijhet gemeentehuis en/of vervolgens een of meer aldaar aanwezige dienstdoende politieambtenaren en/of medewerkers van de beveiliging
hebben/heeft vastgegrepen, geslagen en/of gestompt en/of een of meer voorwerpen in de richting van die politieambtenaren en/of medewerkers hebben/heeft gegooid en/of een betonblok, althans een dergelijk voorwerp, ter hand hebben/heeft genomen en/of (vervolgens) hebben/heeft getracht die/dat betonblok/voorwerp over dat/die hekwerk/dranghekken te gooien en/of (daarbij) luidkeels -provocerend- hebben/heeft geschreeuwd naar die politieambtenaren
en/of die medewerkers en/of (met een voorwerp) een spiegel van een ME-voertuig kapot hebben/heeft geslagen en/of (delen) van stenen/stoeptegels/klinkers en/of flessen en/of (volle) blikjes bier/drank en/of -zwaar- vuurwerk en/of (een) rookbom(men) tegen/naar/in de richting van die politieambtenaren en/of medewerkers hebben/heeft gegooid en/of die politieambtenaren/medewerkers hebben/heeft geslagen, gestompt, geschopt en/of (omver-)getrokken/geduwd en/of een of meer hiervoor genoemde voorwerpen tegen het gemeentehuis en/of door een of meer ruiten van (de raadszaal van) het gemeentehuis hebben/heeft gegooid
en/of hekwerk/dranghekken omver hebben/heeft gegooid/getrokken en/of -luidkeels/uitdagend/beledigend- zijn/is opgedrongen in de richting van die
politieambtenaren/medewerkers en/of (vervolgens) het voorterrein/beveiligd terrein van het gemeentehuis hebben/heeft betreden en/of de zogenaamde ME-linie hebben/heeft doorbroken en/of zijn/is opgedrongen in de richting van de ingang van het gemeentehuis.
Voor zover er in de tenlastelegging kennelijke taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn die fouten verbeterd. Verdachte is daardoor niet in zijn verdediging geschaad.
Wat meer of anders is ten laste gelegd dan hiervoor bewezen is verklaard, is niet bewezen.
Verdachte moet daarvan worden vrijgesproken.
4.De kwalificatie van het bewezenverklaarde
Het bewezenverklaarde levert op:
Ten aanzien van feit 1:
Openlijk in vereniging geweld plegen tegen personen of goederen
Ten aanzien van feit 2:
Medeplegen van door geweld of bedreiging met geweld een vergadering van de raad van een gemeente uiteenjagen of tot het nemen of niet nemen van enig besluit dwingen.
5.De strafbaarheid van het feit
De feiten zijn strafbaar.
6.De strafbaarheid van de verdachte
Verdachte is strafbaar, nu geen omstandigheid is gebleken of aannemelijk geworden die de strafbaarheid van verdachte uitsluit.
7.Overwegingen ten aanzien van straf en/of maatregel
Het standpunt van de officier van justitie
De officier van justitie heeft geëist dat verdachte ter zake van het onder van het onder 1 en 2 tenlastegelegde zal worden veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 8 maanden, waarvan 2 maanden voorwaardelijk met een proeftijd van 2 jaren, met aftrek van de tijd in verzekering en voorlopige hechtenis doorgebracht.
Het standpunt van de verdediging
De verdediging heeft verzocht rekening te houden met de omstandigheden dat verdachte een eigen bedrijf heeft, geen justitiële documentatie heeft en met de manier waarop hij is aangehouden. Bij zijn aanhouding is verdachte ’s-nachts van zijn bed gelicht en geboeid afgevoerd en vervolgens heeft verdachte zeven dagen in beperkingen gezeten, aldus de raadsman. Naar de mening van de verdediging kan dan ook worden volstaan met een werkstraf, mede gelet op het beperkte aandeel van verdachte.
Beoordeling door de rechtbank
De rechtbank heeft allereerst rekening gehouden met de ernst en omvang van het geweld dat tegen de aanwezige politiemensen en beveiligers is gebruikt. Gelet op de persoonlijke ervaringen van de betrokken politiemensen, zoals die zijn gerelateerd in het procesdossier, was de situatie op 16 december 2015 voor hen zeer gewelddadig, beangstigend en intimiderend. Door een grote woedende mensenmassa van naar schatting meer dan 1.000 personen, waaronder verdachte, zijn de nog geen 70 medewerkers van de basispolitiezorg, mobiele eenheid en arrestatie-eenheid ernstig in het nauw gedreven. Sommigen van hen hebben ongeveer 45 minuten - zonder beschermende kleding - stand moeten houden tegen de aanzwellende menigte die hen belaagde. De aanwezige politiemensen hadden tot taak de orde te handhaven en het gemeentehuis en de aldaar aanwezige personen te beschermen. Bij de uitoefening van hun taken zijn zij geslagen en geschopt. Er zijn hekken omver geworpen en er is met zwaar vuurwerk, glaswerk en straatstenen naar hen gegooid. Zij zijn bedreigd en beledigd en werden zelf gehoond omdat ze dit werk voor weinig geld zouden doen. In het bijzonder door het rondom hen ontploffende vuurwerk en de naar hen gegooide straatstenen hebben de politiemensen persoonlijk angst gevoeld. Een enkeling vermeldt zelfs bang te zijn geweest hun kinderen niet meer te kunnen zien. De rechtbank is zich ervan bewust dat dergelijke beangstigende ervaringen ook bij professionele politiemensen sporen nalaat en hun functioneren in de toekomst voor langere tijd kan beïnvloeden. Zoals ook door verschillende politiemensen is verklaard, acht de rechtbank het een wonder dat er geen zwaargewonden zijn gevallen. Enkele politiemensen ervaren ten gevolge van de gebeurtenissen slapeloosheid, concentratieverlies, pijn en druk op de oren. Bij één politieambtenaar is door een arts zelfs gehoorschade vastgesteld.
De rechtbank heeft op grond van het procesdossier en het onderzoek ter terechtzitting geen enkele aanleiding om aan te nemen dat de politiemensen buitenproportioneel geweld hebben gebruikt, dan wel zelf aanleiding hebben gegeven tot het geweld dat tegen hen was gericht.
De rechtbank kan zich niet aan de indruk onttrekken dat een relatief kleine groep politiemensen zwaar in de verdrukking is geraakt tussen enerzijds de wens van het gemeentebestuur om snel tot besluitvorming te komen en anderzijds de losgeslagen volkswoede die dat gemeentebestuur daarmee heeft opgeroepen. Het waren immers de politieagenten die de taak hadden om de openbare orde te handhaven en de bescherming te bieden nadat was besloten om op deze wijze een inspraakavond over een op dat moment reeds omstreden voorgenomen besluit te organiseren. De boosheid van de demonstranten dat ze geen toegang hadden tot de extra ingelaste raadsvergadering en zich daardoor van de besluitvorming buitengesloten voelden, acht de rechtbank op zichzelf niet onbegrijpelijk.
Maar door het explosieve geweld is een duidelijke grens in ernstige mate overschreden.
De ME die de politiemensen voor het gemeentehuis te hulp is geschoten, heeft zich, als gevolg van het vele geweld jegens hen bestaande uit onder meer het gooien van vuurwerk, stenen, flessen en blikken bier en betonblokken aanvankelijk moeten terugtrekken. Als gevolg daarvan is de raadsvergadering afgebroken, waarna de raadsleden, de burgemeester en overige aanwezigen zijn geëvacueerd. Daardoor is het democratisch proces verstoord. Dit raakt de Nederlandse samenleving diep in de fundamenten van onze rechtsstaat.
De rechtbank heeft daarnaast bij de bepaling van de op te leggen straf gelet op de specifieke rol van verdachte en de aard en ernst van hetgeen bewezen is verklaard, alsmede de omstandigheden waaronder dit is begaan. Ook is gelet op de persoon en de omstandigheden van de verdachte zoals van een en ander bij het onderzoek ter terechtzitting is gebleken, waarbij onder meer is gelet op het uittreksel uit het algemeen documentatieregister, gedateerd 2 mei 2016.
Verdachte heeft naar het oordeel van de rechtbank een actieve rol bij het openlijk geweld gespeeld. Hij heeft immers vanaf de start van de gewelddadigheden tot het einde een prominente opruiende rol gehad, waarbij hij naar het oordeel van de rechtbank steeds de confrontatie heeft opgezocht. Hij heeft aan een hek getrokken, met flessen gegooid naar de politie en slaande bewegingen naar de politie gemaakt. De rechtbank is van oordeel is dat verdachte vooral een bijdrage heeft geleverd aan de escalatie van het geweld door anderen.
Verder heeft verdachte zich samen met anderen schuldig gemaakt aan het uiteenjagen van de gemeenteraad, hetgeen de rechtbank als een schending van de democratische rechtsstaat beschouwt. Daarnaast neemt de rechtbank enerzijds in aanmerking dat verdachte een flinke justitiële documentatie heeft. Anderzijds is hij niet recentelijk voor geweldsdelicten veroordeeld.
Gelet op het vorenoverwogene ziet de rechtbank aanleiding om van de strafeis van de officier van justitie af te wijken en een deels onvoorwaardelijke vrijheidsstraf, van na te melden duur, op te leggen.
8.De toegepaste wettelijke bepalingen
De beslissing is gegrond op de artikelen 10, 14a, 14b, 14c, 27, 55, 124 en 141 van het Wetboek van Strafrecht.
9.De beslissing
De rechtbank:
verklaart bewezen dat verdachte de ten laste gelegde feiten, zoals vermeld onder punt 3, heeft begaan;
verklaart niet bewezen hetgeen verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan hierboven bewezen is verklaard en spreekt verdachte daarvan vrij;
verstaat dat het aldus bewezenverklaarde oplevert de strafbare feiten zoals vermeld onder punt 4;
verklaart verdachte hiervoor strafbaar;
veroordeelt verdachte wegens het bewezenverklaarde tot:
een
gevangenisstrafvoor de duur van
6 (zes) maanden;
gevangenisstrafvoor de duur van
6 (zes) maanden;
bepaalt, dat een gedeelte van de gevangenisstraf groot
2 (twee) maanden, niet ten uitvoer zal worden gelegd, tenzij de rechter later anders mocht gelasten op grond dat veroordeelde zich vóór het einde van een
proeftijd van 2 jarenaan een strafbaar feit heeft schuldig gemaakt;
2 (twee) maanden, niet ten uitvoer zal worden gelegd, tenzij de rechter later anders mocht gelasten op grond dat veroordeelde zich vóór het einde van een
proeftijd van 2 jarenaan een strafbaar feit heeft schuldig gemaakt;
beveelt dat de tijd, door veroordeelde vóór de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in verzekering en voorlopige hechtenis doorgebracht, bij de uitvoering van de opgelegde gevangenisstraf in mindering zal worden gebracht;
heft op het geschorste bevel voorlopige hechtenis.
Dit vonnis is gewezen door mr. P.C. Quak (voorzitter), mr. J. Barrau en mr. S. Kropman, rechters, in tegenwoordigheid van mr. M.S. Verhagen en mr. J.M.B. Moll van Charante, griffiers,
en uitgesproken ter openbare terechtzitting van deze rechtbank op 13 juni 2016.