Uitspraak
vonnis
RECHTBANK DORDRECHT
Sector civiel recht
zaaknummer / rolnummer: 70150 / KG ZA 07-105
Vonnis in kort geding van 19 juli 2007
in de zaak van
1. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
TS AGRO BEHEER B.V.,
gevestigd te Hendrik-Ido-Ambacht,
2. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
TS AGRO ONROEREND GOED B.V.,
gevestigd te Hendrik-Ido-Ambacht,
3. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
TS AGRO PRODUCTS IM-EXPORT B.V.,
gevestigd te Hendrik-Ido-Ambacht,
4. [eiser4],
wonende te Zwijndrecht,
eisers in conventie,
verweerders in reconventie,
procureur mr. J.A. Visser,
advocaat mr. D.M.C. Schuurmans te Voorburg,
tegen
de openbare rechtspersoon
DE GEMEENTE HENDRIK-IDO-AMBACHT,
zetelend te Hendrik-Ido-Ambacht,
gedaagde in conventie,
eiseres in reconventie,
procureur mr. J.H. Silfhout,
advocaten mr. J.S. Kalisvaart en mr. J.E. Boudesteijn te Rotterdam.
Eisers zullen hierna gezamenlijk TS Agro genoemd worden en gedaagde zal worden aangeduid als de gemeente.
1. De procedure
1.1. De voorzieningenrechter heeft ter terechtzitting van 5 juli 2007 kennis genomen van het volgende:
- de dagvaarding van 19 juni 2007,
- de eis in reconventie,
- de pleitnota van TS Agro,
- de pleitnota van de gemeente,
- de door partijen overgelegde producties.
1.2. Ten slotte is vonnis bepaald.
2. De feiten
2.1. De gemeente heeft op 15 augustus 2001 een overeenkomst van koop en verkoop (hierna: de overeenkomst) gesloten met TS Agro Products Im-export B.V. waarbij de gemeente de percelen grond gelegen nabij de Vrouwgelenweg te Hendrik-Ido-Ambacht, sectie E nummer 9590 (gedeeltelijk) groot 474 m2 en sectie E nummer 9595 (gedeeltelijk) groot 45 m2 aan TS Agro Products Im-export B.V. heeft verkocht. Daarbij is voorts het perceel grond gelegen nabij de Vrouwgelenweg te Hendrik-Ido-Ambacht, kadastraal bekend als gemeente Hendrik-Ido-Ambacht, sectie E nummer 9594 (gedeeltelijk) groot 353 m2 door TS Agro Products Im-export B.V. aan de gemeente verkocht.
2.2. In de overeenkomst is bepaald dat deze is gesloten onder de afspraken tussen partijen, zoals vastgelegd in de bij de overeenkomst behorende en door partijen voor akkoord getekende bijlage "afsprakenoverzicht" (hierna: de bijlage).
2.3. In de bijlage is onder meer het volgende bepaald:
"Hekwerk:
8. uitsluitend in het geval de gemeente het Perenlaantje vroegtijdig openstelt als openbaar toegankelijk gebied en alsdan het bestaande hekwerk kwalitatief gezien daarvoor niet meer door partij TSA gebruikt kan worden, komen de kosten voor een eventueel nieuw hekwerk ter afscherming van de percelen met nummer 9589 en 9593, alsmede het plaatsen daarvan voor rekening van de gemeente;
In alle andere situaties wordt het bestaande hekwerk en eventueel nieuw hekwerk door en voor rekening van partij TSA verplaatst dan wel geplaatst.
(...)
Voortgezet gebruik:
10. partij TSA verkrijgt van de gemeente om niet het voortgezet gebruik van plm.
1 hectare gemeentegrond gelegen achter de beoogde woonpercelen nummer 9590 (ged.) en 9595 (ged.) onder een opzegtermijn van drie maanden.
Bestaande opstalletjes:
11. de gemeente gedoogt op de onder 10. bedoelde grond de aanwezigheid van diverse opstalletjes waarvoor geen bouwvergunning is verleend, maar wel vereist;
De opstalletjes worden voor rekening van partij TSA verplaatst op basis van een aan te vragen bouwvergunning of anders gesloopt door en voor rekening van de gemeente."
2.4. De onder 10. van de bijlage bedoelde hectare grond maakt deel uit van het voorheen door TS Agro als golfbaan geëxploiteerde terrein van ongeveer 16 ha.
2.5. Bij aangetekende brief van 27 juni 2006 heeft de gemeente onder verwijzing naar punt 10 van de bijlage medegedeeld dat het om niet verleende voortgezet gebruik van de percelen 9590 en 9595 zal worden beëindigd per 1 oktober 2006. Daarbij is verzocht de grond op die datum vrij op te leveren van opstallen en de aanwezige dieren af te voeren. Deze brief is gericht aan T.S. Agro B.V. ter attentie van de heer [eiser4].
2.6. In haar brief van 6 december 2006, wederom gericht aan T.S. Agro B.V. ter attentie van Slijkerman, heeft de gemeente geconstateerd dat er geen gevolg is gegeven aan het verzoek in de brief van 27 juni 2006. In deze brief is het voortgezet gebruik nogmaals opgezegd, waarbij is aangegeven dat uiterlijk 16 maart 2007 het gebruik dient te zijn beëindigd en alle dieren dienen te zijn verwijderd.
2.7. Op 11 april 2007 heeft de gemeente de percelen grond ontruimd.
2.8. Namens de gemeente heeft projectorganisatie De Volgerlanden op 11 april 2007 ter attentie van Slijkerman een brief aan T.S. Agro B.V. verzonden waaruit onder meer het volgende blijkt:
"(...) Tot op heden heeft u aan ons verzoek geen gevolg gegeven.
Omdat de betreffende percelen inmiddels nodig zijn voor andere doeleinden hebben wij vandaag, woensdag 11 april 2007, opdracht gegeven de daar aanwezige afrastering en houten opstalletjes te verwijderen. Tevens hebben wij de daar aanwezige dieren af laten voeren. Dit is mede om schade aan derden en aan de nieuwe aanplant in de monumentale Perenlaan te voorkomen. Nog geen maand geleden hebben deze dieren, nadat zij opnieuw waren uitgebroken, voor de tweede maal vraatschade veroorzaakt aan de kostbare en zeldzame aanplant van de Perenlaan.
De dieren zijn tijdelijk ondergebracht en worden uiteraard goed verzorgd. Wij verzoeken u ons schriftelijk binnen een week aan te geven waar wij de dieren kunnen onderbrengen."
2.9. TS Agro heeft bij deze rechtbank een bodemprocedure tegen de gemeente aanhangig gemaakt, waarin zij onder meer aanvoert dat er aan de zijde van de gemeente sprake is van een tekortkoming in de nakoming van de overeenkomst en dat de gemeente het voortgezet gebruik van de percelen grond niet naar willekeur kan beëindigen. De zaak is behandeld op de rolzitting van 11 juli 2007, waarbij de gemeente een conclusie van antwoord kon nemen naar aanleiding van het door TS Agro opgeworpen (voorwaardelijke) incident, waarin TS Agro een voorlopige voorziening vordert die overeenkomt met haar eis in dit kort geding.
3. Het geschil in conventie
3.1. TS Agro vordert -samengevat- bij vonnis, voor zover mogelijk uitvoerbaar bij voorraad, te bepalen:
I. dat de gemeente gehouden is te gehengen en te gedogen, dat TS Agro de hectare (gemeente)grond in kwestie gebruikt, in ieder geval, totdat door de rechtbank eindvonnis zal zijn gewezen in de door TS Agro tegen de gemeente aanhangig gemaakte bodemprocedure, zulks onder de verplichting voor de gemeente om binnen twee dagen na betekening van het vonnis,
i. de gereedschappen, schapen en geit van TS Agro, die zij vandaar afvoerde, aldaar terug te brengen en
ii. er voor te zorgen:
a. dat het perceel alsdan weer naar behoren omheind zal zijn, zodanig dat die schapen en geit niet kunnen weglopen en
b. voor die schapen en geit aldaar gelijkwaardige dag en nacht verblijven aanwezig zullen zijn, als door de gemeente op 11 april 2007 verwijderd en/of vernield zijn;
II. en of een zodanige voorziening te treffen als de voorzieningenrechter juist zal oordelen;
dit alles met veroordeling van de gemeente in de kosten van het geding.
3.2. De gemeente voert verweer. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
4. Het geschil in reconventie
4.1. De gemeente vordert -samengevat- bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad,
Primair: TS Agro te veroordelen en te bevelen het gebruik van de gemeentegrond
achter de percelen 9590 en 9595 te staken en gestaakt te houden alsmede deze gronden voor
zover nog noodzakelijk te ontruimen en ontruimd te houden en de grond volledig en
behoorlijk te verlaten, en wel binnen twee dagen nadat het te wijzen vonnis zal zijn
betekend, althans binnen een in goede justitie vast te stellen termijn, bij gebreke waarvan de
gemeente wordt gemachtigd de ontruiming zelf te doen bewerkstelligen, zo nodig met
behulp van de sterke arm van politie en justitie;
Subsidiair: voor zover wordt geoordeeld dat het voortgezet gebruik niet rechtsgeldig
is opgezegd bij de brief van 27 juni 2006, TS Agro te veroordelen en te bevelen het gebruik
van de gemeentegrond achter de percelen te staken en gestaakt te houden alsmede deze
gronden voor zover nog noodzakelijk te ontruimen en ontruimd te houden en volledig en
behoorlijk te verlaten met ingang van 16 augustus 2007;
dit met voordeling van TS Agro in de kosten van deze procedure, het salaris van de gemachtigde daaronder begrepen.
4.2. TS Agro voert verweer. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
5. De beoordeling in conventie
5.1. Het spoedeisend belang bij de vordering in conventie is voldoende aannemelijk geworden, nu TS Agro daaraan ten grondslag legt dat de gemeente onrechtmatig heeft gehandeld door eigenmachtig over te gaan tot ontruiming en de vordering strekt tot het beëindigen van de aldus ontstane toestand.
5.2. In het algemeen geldt dat een bezitter van een zaak gevrijwaard dient te zijn tegen eigenrichting, in die zin dat het de werkelijk gerechtigde niet is toegestaan de zaak eigenmachtig terug te nemen. Indien dat laatste niettemin heeft plaatsgevonden, dient een vordering tot herstel in de oude toestand te worden toegewezen, behoudens bijzondere omstandigheden.
5.3. Aannemende dat de gemeente het voortgezet gebruik rechtgeldig heeft opgezegd, brengt dat niet zonder meer met zich dat het haar vervolgens vrij stond eigenmachtig tot ontruiming over te gaan. Het verweer van de gemeente dat deze bevoegdheid voortvloeit uit artikel 11 van de bijlage faalt. Dit artikel lijkt vooralsnog niet méér in te houden dan een regeling van hetgeen bij einde van het gebruik moet gebeuren met de tot dat moment door de gemeente gedoogde opstallen; kort gezegd: verhuizen of afbreken. Een recht voor de gemeente tot eigenmachtig ingrijpen valt daarin naar het oordeel van de voorzieningen-rechter niet te lezen.
5.4. Ten aanzien van de hekken heeft de gemeente nog aangevoerd dat het haar vrij stond deze te verwijderen omdat deze haar eigendom waren. TS Agro heeft dit gemotiveerd betwist zodat voorshands niet vast is komen te staan dat de hekken eigendom waren van de gemeente. Bovendien heeft TS Agro onweersproken gesteld dat de verwijderde hekken onder meer haar gebruiksdoel van de percelen dienden.
5.5. Het voorgaande leidt tot de conclusie dat de gemeente onrechtmatig heeft gehandeld door eigenmachtig over te gaan tot ontruiming van de percelen grond waarvan het voortgezet gebruik aan TS Agro was verleend, zodat herstel in de oude toestand dient plaats te vinden. Van het bestaan van bijzondere omstandigheden op grond waarvan dit achterwege zou moeten worden gelaten, is niet gebleken. Dit betekent dat de vordering van TS Agro integraal zal worden toegewezen op de wijze zoals hierna is vermeld.
5.6. De gemeente zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van TS Agro worden begroot op:
- dagvaarding EUR 70,85
- vast recht 251,00
- overige kosten 0,00
- salaris procureur 816,00
Totaal EUR 1.137,85
6. De beoordeling in reconventie
6.1. De gemeente stelt dat zij het voortgezet gebruik van de grond heeft opgezegd omdat zij deze dringend nodig heeft voor eigen gebruik als opslagterrein. In verband met de ontwikkelingen in het gebied dient het huidige opslagterrein op korte termijn te worden voorbelast zodat het daarna kan worden bebouwd. Er is geen alternatief terrein voorhanden dat dienst kan doen als opslagterrein.
6.2. Partijen verschillen van mening over de vraag of de gemeente -gezien hetgeen tussen hen is overeengekomen- het voortgezet gebruik mag opzeggen vanwege de hierboven vermelde reden. Bij de beantwoording van de vraag hoe de verhouding tussen partijen is geregeld komt het aan op de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan de bepalingen van de overeenkomst -waarmee kennelijk getracht is aan einde te maken aan diverse langdurige procedures tussen partijen- mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. Deze vraag dient te worden beantwoord in de bodemprocedure, aangezien dat de strekking van dit kort geding te buiten gaat.
6.3. TS Agro heeft gemotiveerd betwist dat de gemeente het perceel op dit moment nodig heeft voor eigen gebruik. Voort heeft zij gemotiveerd betoogd dat er alternatieve locaties voor het opslagterrein voorhanden zijn. De eisen die de gemeente stelt aan het vervangende opslagterrein (hoog en droog gelegen) zijn niet zodanig dat het de voorzieningenrechter aannemelijk voorkomt dat op korte termijn geen enkel ander deel van de voormalige golfbaan met een oppervlakte van ongeveer 16 ha. daarvoor geschikt is of kan worden gemaakt. De gemeente heeft haar (spoedeisend) belang bij de vordering in reconventie tot ontruiming van juist de aan TS Agro in gebruik gegeven hectare derhalve onvoldoende aannemelijk gemaakt.
6.4. Dit betekent dat zowel de primaire als de subsidiaire vordering in reconventie dient te worden afgewezen.
6.5. De gemeente zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van TS Agro worden begroot op:
- salaris procureur EUR 408,00 (factor 0,5 × tarief EUR 816,00)
- overige kosten 0,00
Totaal EUR 408,00
7. De beslissing
De voorzieningenrechter
in conventie
7.1. bepaalt dat de gemeente gehouden is te gehengen en te gedogen, dat TS Agro de hectare (gemeente)grond in kwestie gebruikt, in ieder geval, totdat door de rechtbank eindvonnis zal zijn gewezen in de door TS Agro tegen de gemeente aanhangig gemaakte bodemprocedure, zulks onder de verplichting voor de gemeente om binnen twee dagen na betekening van dit vonnis,
i. de gereedschappen, schapen en geit van TS Agro, die zij vandaar afvoerde, aldaar terug te brengen en
ii. er voor te zorgen:
a. dat het perceel alsdan weer naar behoren omheind zal zijn, zodanig dat die schapen en geit niet kunnen weglopen en
b. voor die schapen en geit aldaar gelijkwaardige dag en nacht verblijven aanwezig zullen zijn, als door de gemeente op 11 april 2007 verwijderd en/of vernield zijn;
7.2. veroordeelt de gemeente in de proceskosten, aan de zijde van TS Agro tot op heden begroot op EUR 1.137,85,
7.3. verklaart dit vonnis in conventie uitvoerbaar bij voorraad,
in reconventie
7.4. wijst de vorderingen af,
7.5. veroordeelt de gemeente in de proceskosten, aan de zijde van TS Agro tot op heden begroot op EUR 408,00.
Dit vonnis is gewezen door mr. A.J.P. van Essen en in het openbaar uitgesproken op 19 juli 2007.