6.3Het oordeel van de rechtbank
Na te melden straf is in overeenstemming met de ernst van het gepleegde feit en de omstandigheden waaronder dit is begaan en is gegrond op de persoon en de persoonlijke omstandigheden van de verdachte, zoals daarvan tijdens het onderzoek ter terechtzitting is gebleken. De rechtbank neemt hierbij in het bijzonder het volgende in aanmerking.
De verdachte heeft als buurman, die enkele appartementen verderop op dezelfde gang als het slachtoffer woonde, het slachtoffer in haar eigen woning opgezocht en haar met een priem in de buik gestoken. De verwonding van het slachtoffer is beperkt gebleven, maar een dodelijke afloop was reëel. Het handelen van de verdachte getuigt van een ernstig gebrek aan respect voor de lichamelijke integriteit en gezondheid van het slachtoffer. Het moet voor het slachtoffer bijzonder traumatisch zijn geweest om dit incident mee te maken in de beslotenheid van haar eigen woning, de plek waar zij zich bij uitstek veilig had moeten voelen. Dat blijkt ook wel uit de slachtofferverklaring: de gebeurtenis heeft veel impact op het slachtoffer gehad en heeft dat nu, ruim een half jaar later, nog steeds. Zij is vanwege de gebeurtenis verhuisd. Daarnaast heeft de verdachte andere flatbewoners schrik aangejaagd, onder wie de buurvrouw die het slachtoffer direct na het incident heeft opgevangen.
Uit de aard en de ernst van het bewezen verklaarde feit volgt dat niet kan worden volstaan met een andere of lichtere straf dan een onvoorwaardelijke vrijheidsbenemende straf van aanzienlijke duur.
Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen over de ernst van het bewezen verklaarde feit en de omstandigheden waaronder dat is gepleegd, acht de rechtbank in beginsel een gevangenisstraf voor de duur van vier jaren aangewezen.
Vervolgens moet worden nagegaan of de persoon van de verdachte of zijn persoonlijke omstandigheden invloed hebben op de strafoplegging en zo ja, in welke mate.
De rechtbank heeft acht geslagen op het strafblad van de verdachte van 24 maart 2022. Hieruit blijkt dat de verdachte niet eerder is veroordeeld voor strafbare feiten.
Voorts heeft de rechtbank kennisgenomen van de Pro Justitia-rapportages van psychiater [psychiater] d.d. 16 juni 2022 en GZ-psycholoog [GZ psycholoog] d.d. 17 juni 2022. De psychiater heeft het volgende geconcludeerd. Bij de verdachte is sprake van een autismespectrumstoornis, een stoornis in het gebruik van cannabis en van parafilie met geweldsfantasieën. Er is sprake van een beperkt reflectief en mentaliserend vermogen, beperkte coping op het gebied van emotieregulatie en de sociale vaardigheden zijn beperkt ontwikkeld. Alle stoornissen waren ten tijde van het bewezen verklaarde aanwezig. De verschillende aspecten van de stoornissen hebben een rol gespeeld in de totstandkoming van het bewezen verklaarde. De parafilie, de beperkingen in het sociale contact, het beperkte reflectief en mentaliserend vermogen, de beperkte coping op het gebied van emotieregulatie en de obsessieve interesses passend bij een autismespectrumstoornis, zijn van invloed geweest op het denken, voelen en handelen van de verdachte. Gezien de doorwerking van de vastgestelde stoornissen in het bewezen verklaarde, wordt geadviseerd het bewezen verklaarde in verminderde mate aan de verdachte toe te rekenen.
De psycholoog heeft eveneens geconcludeerd dat bij de verdachte sprake is van een autismespectrum stoornis, een stoornis in het gebruik van cannabis en van parafilie. Alle stoornissen waren ten tijde van het bewezen verklaarde aanwezig. Het is aannemelijk dat de combinatie van beschreven stoornissen heeft doorgewerkt in het bewezen verklaarde. De verdachte is onvoldoende in staat om gezonde en weloverwogen keuzes te maken. De verdachte zit in zijn eigen fantasiewereld en zal hier, passend bij de autismespectrumstoornis, niet zomaar uit kunnen stappen. De verdachte is onvoldoende in staat om emoties te herkennen en onder controle te houden. Gelet op het voorgaande adviseert de psycholoog om het bewezen verklaarde in verminderde mate aan de verdachte toe te rekenen.
De rechtbank neemt deze conclusies over en legt deze ten grondslag aan haar beslissing dat het bewezen verklaarde de verdachte verminderd kan worden toegerekend. Dit heeft een matigende werking op de op te leggen straf.
Een en ander brengt de rechtbank tot de conclusie dat voor de bewezen verklaarde poging tot doodslag oplegging van een gevangenisstraf voor de duur van drie jaren passend en geboden is.
Tenuitvoerlegging van de op te leggen gevangenisstraf zal volledig plaatsvinden binnen de penitentiaire inrichting, tot het moment dat aan de verdachte voorwaardelijke invrijheidstelling wordt verleend als bedoeld in artikel 6:2:10 van het Wetboek van Strafvordering.
De op te leggen maatregel
Recidiverisico en behandelkader
De psychiater heeft in voornoemd rapport geconcludeerd dat de kans op soortgelijk geweld als matig wordt ingeschat. Op lange termijn wordt dit risico groter ingeschat. Escalatierisico is niet uit te sluiten. Ernstiger geweld zou aansluiten bij de gewelddadige fantasieën van de verdachte. Om de kans op recidive te verlagen, is een behandeling nodig die gericht is op abstinentie van cannabisgebruik, de autismespectrumstoornis en de parafilie. Een langdurige behandeling in een klinische zetting, met kennis van de bij de verdachte aanwezige problematiek, is noodzakelijk om het recidiverisico voldoende en langdurig te verlagen. Gelet op de uitgebreide problematiek en het in kaart brengen van de precieze factoren die het recidiverisico verhogen, zal een behandeling de nodige tijd kosten. De verdachte is gemotiveerd tot behandeling. Een behandeling in het kader van bijzondere voorwaarden bij een voorwaardelijk strafdeel is volgens de psychiater niet aangewezen. De psychiater adviseert om tbs met voorwaarden op te leggen.
De psycholoog heeft in voornoemd rapport geconcludeerd dat de kans op een vergelijkbaar (seksueel) gewelddadig delict op korte termijn als laag tot matig wordt ingeschat, maar dat op lange termijn dit risico als matig tot hoog wordt ingeschat. Bij een onvoldoende behandeling zullen de parafilieën die een dwangmatig karakter kennen, weer meer actief worden. Onderliggende seksuele en gewelddadige fantasieën zullen op enig moment worden opgebouwd, waardoor het recidiverisico op termijn toeneemt. Gelet op de ernst van het feit, het onvoorspelbare karakter van het bewezen verklaarde feit, de complexe pathologie en het recidiverisico is een intensieve en langdurige behandeling noodzakelijk om het recidiverisico voldoende te verlagen. Een voldoende strikt juridisch kader is noodzakelijk. De verdachte legt een forse mate van probleembesef aan de dag, waardoor hij bereid is tot en gemotiveerd is voor hulpverlening. De verdachte toont zich bereid zich aan voorwaarden te houden. Wanneer de verdachte zich niet aan de voorwaarden houdt, is een behandeling niet meer mogelijk, terwijl de complexe pathologie waarschijnlijk jarenlange behandeling en begeleiding vereist. Een behandeling in het kader van bijzondere voorwaarden bij een voorwaardelijk strafdeel is daarom niet wenselijk. De psycholoog adviseert om tbs met voorwaarden op te leggen. Tbs met dwangverpleging acht de psycholoog een brug te ver.
De rechtbank heeft voorts kennisgenomen van het reclasseringsrapport van GGZ Fivoor van 13 juni 2022. De reclassering schat het recidiverisico vanwege de vastgestelde parafilie in als hoog. Een intensieve behandeling is geïndiceerd om het recidiverisico te reduceren. Gelet op de complexe pathologie, de ernst van het bewezen verklaarde feit en de benodigde duur van de behandeling, wordt tbs met voorwaarden het best passend geacht. De reclassering adviseert ook de dadelijke uitvoerbaarheid van de tbs-maatregel.
De maatregel
Naar het oordeel van de rechtbank zijn de stoornissen van de verdachte en het daaruit voortvloeiende recidiverisico zodanig, dat het vanuit veiligheidsoogpunt onverantwoord is om de verdachte onbehandeld terug te laten keren in de maatschappij. De rechtbank is, gelet op bovenstaande bevindingen van de psychiater, psycholoog en de reclassering, van oordeel dat voor de complexe problematiek van de verdachte een langdurige behandeling in een klinische setting noodzakelijk is. De tbs-maatregel met voorwaarden vormt het meest passende behandelkader om het recidiverisico te verlagen. Behandeling binnen het kader van een voorwaardelijke straf met bijzondere voorwaarden volstaat niet.
De rechtbank stelt vast dat is voldaan aan de wettelijke vereisten voor het opleggen van
tbs. Het bewezen verklaarde feit is een misdrijf waarop naar de wettelijke omschrijving een gevangenisstraf van vier jaren of meer is gesteld, tijdens het begaan van dat feit bestond bij de verdachte een ziekelijke stoornis van de geestvermogens en de veiligheid van anderen, dan wel de algemene veiligheid van personen eist het opleggen van de tbs-maatregel.
Gelet op het voorgaande zal de rechtbank dan ook de terbeschikkingstelling van de
verdachte gelasten, waarbij de voorwaarden zullen worden gesteld zoals de reclassering heeft geadviseerd, behoudens het locatieverbod. De verdachte heeft zich ter terechtzitting bereid verklaard tot naleving van de voorwaarden.
Duur maatregel
De tbs-maatregel met voorwaarden zal worden opgelegd voor een misdrijf dat gericht is tegen of gevaar veroorzaakt voor de onaantastbaarheid van het lichaam van een of meer personen. Indien alsnog wordt beslist dat de verdachte van overheidswege zal worden verpleegd, kan de tbs-maatregel daarna langer duren dan vier jaren.
Dadelijke uitvoerbaarheid
Gelet op de hiervoor besproken rapportages is de rechtbank van oordeel dat er ernstig rekening mee moet worden gehouden dat de verdachte wederom een dergelijk misdrijf zal begaan indien hij niet direct na zijn invrijheidstelling aan zijn behandeling kan beginnen. Het is dan ook van belang dat de detentie en de tbs op elkaar aansluiten. Teneinde te voorkomen dat tussen het einde van de detentie – mocht dit vonnis tegen die tijd nog niet onherroepelijk zijn – en de aanvang van de tbs een periode zonder toezicht zal ontstaan, zal de rechtbank op grond van artikel 38, zesde lid, van het Wetboek van Strafrecht bevelen dat de tbs-maatregel dadelijk uitvoerbaar is.