ECLI:NL:RBDHA:2022:5512

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK DEN HAAG

Team handel

zaaknummer / rolnummer: C/09/598399 / HA ZA 20-840

Vonnis in incident van 16 maart 2022

in de zaak van

PHILIPS ELECTRONICS NEDERLAND B.V., te Eindhoven,

eiseres in de hoofdzaak,

verweerster in het incident,

advocaat mr. M.A.F. Evers te Eindhoven,

tegen

MARADIN LTD., te Yokneam (Israël),

gedaagde in de hoofdzaak,

eiseres in het incident,

advocaat mr. M. Bahl te Amsterdam.

Partijen zullen hierna Philips en Maradin genoemd worden.

1.De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

de dagvaarding van 10 december 2020, met producties 1 tot en met 22,
de incidentele conclusie tot onbevoegdverklaring,
de incidentele conclusie van antwoord.

1.2.

Op verzoek van Maradin is bij rolbeslissing van 17 november 2021 bepaald dat een mondelinge behandeling in het incident zal plaatsvinden. De mondelinge behandeling is op 10 februari 2022 gehouden. Daarbij zijn door beide partijen pleitnotities overgelegd. Ten slotte is vonnis in het incident bepaald.

2.De feiten

Tussen partijen staan, voor zover van belang voor dit incident, de volgende feiten als niet of onvoldoende weersproken vast.

project ontwikkeling en producties MEMS 1D scanspiegels (offerte 1)

2.1.

Maradin ontwikkelt en levert onder meer MEMS (Micro-elektromechanische systemen) scanspiegels. Philips is een ontwikkelaar, fabrikant en handelaar in elektronische, mechanische en andere producten en systemen.

2.2.

Maradin en Philips hebben medio 2018 gesproken over een mogelijke samenwerking bij de ontwikkeling en productie van MEMS 1D scanspiegels.

2.3.

Partijen hebben in verband met de voorgenomen samenwerking een ‘
Mutual non-Disclosure Agreement’(hierna: NDA) gesloten. De NDA is op 15 juli 2018 door Maradin ondertekend. In artikel 8 van de NDA is een forumkeuze (voor de rechter in Londen) opgenomen.

2.4.

Vervolgens heeft Philips op 3 september 2018 aan Maradin een voorstel toegestuurd met de titel: “
MEMS 1D scanning mirror for Maradin project proposal: Feasibility” (hierna: ‘het Voorstel). Het Voorstel heeft betrekking op, kort gezegd, het opstellen van een projectplan (‘
definition phase’) en het uitvoeren van een haalbaarheidsonderzoek en het produceren van demonstratiemodellen (‘
Concept phase’).

De kosten worden in het Voorstel geschat op € 370.000 (
best case scenario).

2.5.

Op 7 september 2018 heeft Philips, onder verwijzing naar het Voorstel, een offerte (
quotation) toegestuurd aan Maradin (hierna: ‘Offerte 1’) voor een bedrag van € 370.000. In

Offerte 1 staat ook:

“6 TERMS AND CONDITIONS

To the extent that the General Philips Innovation Services Terms & Conditions, as attached to this quotation, conflict with the terms stated in the body of this quotation, the terms referenced in the body of this quotation will supersede the General Philips Innovation Services Terms and Conditions.

7.ATTACHEMENT(S)

1.
General Terms and Conditions for the performance of Services on a Projects basis by Philips Electronics Nederland B.V. acting through Philips Innovation Services (“General Terms and Conditions”) Februari 2018.

(…)

Purchase Order:

Please send your Purchase Order mentioning our reference: “Emea006344-1” to (..) [e-mailadres]”

In de begeleidende aanbiedingsbrief schrijft Philips:
“We trust this offer meets your requirements and look forward to receiving your purchase order.”

[opmerking rechtbank: de in artikel 7 genoemde “General Terms and Conditions February 2018” van Philips worden hierna genoemd: “de Algemene Voorwaarden 2018”].

2.6.

In artikel 16 van de Algemene Voorwaarden 2018 staat een forumkeuzebeding, dat als volgt luidt:

“16. Governing law and forum

(…)

16.2

All disputes arising out of or in connection with any Offer, Confirmation or Agreement shall first be attempted by Customer and Philips to be settled through consultation and negotiations in good faith and a spirit of mutual cooperation.

16.3

All disputes that have not been settled as per Clause 16.2 shall be submitted to the competent court in The Hague, the Netherlands, without prejudice to the right of Philips to bring any action or proceedings against Customer, including injunctive or other equitable relief in any other court of competent jurisdiction.”

2.7.

Vervolgens heeft Maradin door middel van een (niet-ondertekende) schriftelijke
purchase order(PO18000150) opdracht gegeven voor de ‘
1D Micromirror Proces Development’voor een bedrag van € 370.000 (hierna: ‘PO1). In PO1 wordt verwezen naar het in Offerte 1 opgenomen referentienummer (“
Details: EMEA00634-1”).

2.8.

Op 2 oktober 2018 heeft Philips de opdracht schriftelijk bevestigd. Hierin bevestigt Philips dat de opdracht zal worden uitgevoerd conform Offerte 1. Ook schrijft Phillips:

The General Terms and Conditions for the performance of Services and/or supply of Deliverables by Philips Electronics Nederland B.V., acting through Philips Innovation Services apply to this order confirmation.

The General Terms and Conditions have been sent to you as an attachment to the above mentioned quotation or will be sent to you upon your request.

The General Terms and Conditions are also published at our website http://www.innovationservices.philips.com/gtc.

(…)”

2.9.

Op 29 november 2018 heeft Philips een factuur van € 120.000 aan Maradin gestuurd, nadat de eerste mijlpaal uit Offerte 1 was behaald. Maradin heeft deze factuur betaald. Ook de daaropvolgende factuur van € 120.000 (van 3 januari 2019) voor het bereiken van de tweede mijlpaal (start
initial run) is tijdig door Maradin betaald.

2.10.

Op 29 april 2019 heeft Philips een bedrag van € 130.000 aan Maradin gefactureerd vanwege het bereiken van de laatste mijlpaal van Offerte 1 (
‘shipment of results initial run’). Daarnaast heeft Philips op 31 mei 2019 een factuur van € 170.000 aan Maradin verstuurd voor additionele werkzaamheden. Deze beide facturen zijn tot op heden niet door Maradin betaald.

project ‘Assembly flexes with mirror’(Offerte 2)

2.11.

Op verzoek van Maradin heeft Philips op 30 november 2018, onder verwijzing naar een voorafgaand voorstel, aan Maradin een offerte (
quotation) toegestuurd voor de ontwikkeling en assemblage van flexes met de scanspiegel (hierna: Offerte 2). De door Philips te verrichten werkzaamheden bestaan volgens Offerte 2 onder meer uit de inkoop van gereedschappen en materialen, beoordeling van ontwerpen en ingenieursactiviteiten. Verder staat in Offerte 2:

“(…)

6 VALIDITY

(…) Activities can only formally start if a valid purchase order is submitted. Please send your Purchase Order mentioning our reference: EMEA02401601 to:[e-mailadres].

7.TERMS AND CONDITIONS

To the extent that the General Philips Innovation Services Terms & Conditions, as attached to this quotation, conflict with the terms stated in the body of this quotation, the terms referenced in the body of this quotation will supersede the General Philips innovation Services Terms and Conditions.

8.ATTACHEMENT(S)

General Terms and Conditions for the performance of Services on Effort based Projects basis by Philips Electronics Nederland B.V. acting through Philips Innovation Services (“General Terms and Conditions”) February 2018.

(…)”

2.12.

Op 20 december 2018 heeft Maradin bij Philips via een (niet ondertekende) schriftelijke
purchase order(PO18000249) opdracht gegeven voor werkzaamheden zoals gespecificeerd in Offerte 2 (deze
purchase orderhierna te noemen: ‘PO2’).

2.13.

Op 8 september 2019 heeft Maradin via een (niet ondertekende) schriftelijke
purchase order(PO19000351) opdracht gegeven voor werkzaamheden zoals gespecificeerd in Offerte 2 (deze
purchase orderhierna te noemen: ‘PO3’).

2.14.

Philips heeft op 29 november 2019 twee facturen aan Maradin verstuurd, te weten:

een factuur van € 33.155 voor uitgevoerde werkzaamheden op basis van PO2, en
een factuur van € 16.068,25 voor uitgevoerde werkzaamheden op basis van PO3.

Ook deze beide facturen zijn tot op heden niet door Maradin betaald.

3.De beoordeling in het incident

3.1.

Philips vordert in de hoofdzaak betaling van een bedrag van € 349.223,25, vermeerderd met BTW, rente en kosten.

3.2.

De vordering in de hoofdzaak ziet op de (onbetaald gebleven) facturen ter hoogte van respectievelijk € 130.000, € 170.000, € 33.155 en € 16.068,25, die Philips heeft opgesteld voor door haar verrichte werkzaamheden. Philips stelt dat zij op grond van de tussen partijen gesloten overeenkomst recht heeft op betaling van de facturen.

3.3.

Maradin vordert in het incident dat de rechtbank zich onbevoegd verklaart. Philips voert verweer in het incident. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

3.4.

Het gaat in dit incident om de vraag of deze rechtbank rechtsmacht heeft om over de ingestelde vordering te oordelen. Er is sprake van een geschil met internationale kenmerken, aangezien Philips in Nederland is gevestigd en Maradin in Israël. De rechtsmacht van deze rechtbank moet daarom in de eerste plaats worden beoordeeld aan de hand van de bevoegdheidsregels van de Brussel 1-bis Verordening^[1](hierna: ‘Brussel 1-bis’).

3.5.

Maradin is niet in een EU-lidstaat gevestigd. Dat neemt niet weg dat de bevoegdheidsregeling van artikel 25 Brussel 1-bis inzake forumkeuzebedingen blijft gelden (zie artikel 6 lid 1 Brussel I-bis). In artikel 25 Brussel 1-bis is, voor zover van belang, het volgende bepaald:

“1. Indien de partijen, ongeacht hun woonplaats, een gerecht of de gerechten van een lidstaat hebben aangewezen voor de kennisneming van geschillen die naar aanleiding van een bepaalde rechtsbetrekking zijn ontstaan of zullen ontstaan, is dit gerecht of zijn de gerechten van die lidstaat bevoegd, tenzij de overeenkomst krachtens het recht van die lidstaat nietig is wat haar materiële geldigheid betreft. Deze bevoegdheid is exclusief,

tenzij de partijen anders zijn overeengekomen. De overeenkomst tot aanwijzing van een bevoegd gerecht wordt gesloten:

a) hetzij bij een schriftelijke overeenkomst of bij een schriftelijk bevestigde mondelinge overeenkomst;

(….)”

3.6.

De rechtbank is met Philips van oordeel dat partijen in dit geval een rechtsgeldige forumkeuze voor deze rechtbank hebben gemaakt, zoals bedoeld in artikel 25 lid 1 sub a Brussel 1-bis. Daarvoor is het volgende redengevend.

3.7.

Artikel 25 lid 1 Brussel 1-bis voorziet in een regeling waarbij partijen een bevoegde rechter hebben aangewezen voor de beslechting van bepaalde geschillen. Dit vereist wilsovereenstemming tussen partijen over de forumkeuze. Het begrip ‘overeenkomst tot aanwijzing van een bevoegde rechter’ moet autonoom worden uitgelegd, met inachtneming van de doelstelling van dit artikel zoals die blijkt uit de Brussel 1-bis verordening.^[2]Het is vaste rechtspraak dat het in artikel 25 lid 1 sub a Brussel 1-bis neergelegde vormvereiste dat de clausule met de forumkeuze bij een schriftelijke overeenkomst moet zijn gesloten, tot doel heeft te waarborgen dat de wilsovereenstemming ten aanzien van de forumkeuze inderdaad vaststaat.^[3]Maar een schriftelijke overeenkomst hoeft niet noodzakelijkerwijs een door beide partijen ondertekende overeenkomst te zijn. Voldoende voor een schriftelijke overeenkomst is dat ieder der partijen schriftelijk met de forumkeuze heeft ingestemd. Dat kan ook doordat de forumkeuze is gemaakt in een schriftelijk stuk van de ene partij, waarvan de inhoud later schriftelijk door de andere partij is aanvaard.^[4]

3.8.

De in de hoofdzaak ingestelde vorderingen van Philips vloeien voort uit overeenkomsten tussen partijen. Philips stelt dat die overeenkomsten tot stand zijn gekomen doordat Philips offertes aan Maradin heeft verstrekt, die vervolgens door middel van
purchase orderszijn aanvaard (zie de vaststaande feiten, 2.5, 2.7, 2.11 tot en met 2.13). Die stellingen van Philips zijn als zodanig niet (gemotiveerd) door Maradin bestreden.

3.9.

De desbetreffende Offertes (1 en 2) van Philips moeten naar het oordeel van de rechtbank zo worden uitgelegd dat Philips daarin haar algemene voorwaarden van toepassing verklaarde op de met Maradin te sluiten overeenkomst. In respectievelijk artikel 6 en 7 van de Offertes (‘
Terms and Conditions’)wordt naar de Algemene Voorwaarden verwezen en in de Offertes wordt nadrukkelijk benoemd dat de Algemene Voorwaarden 2018 worden meegezonden. Tussen partijen is ook niet in geschil dat Maradin telkens samen met de Offertes, als bijlage, een (digitaal) exemplaar van de Algemene Voorwaarden heeft ontvangen. Of dit de Algemene Voorwaarden 2018 waren (zoals Philips stelt), of een oudere versie uit 2016 (zoals Maradin stelt), is voor de uitkomst van dit incident niet van belang. Het is niet bestreden dat in de beide versies in artikel 16.3 hetzelfde forumkeuzebeding staat en dat de beide versies ook voor wat betreft de overige hier relevante bepalingen precies hetzelfde luiden. Maradin heeft dus hoe dan ook kennis kunnen nemen van de inhoud van het hier relevante forumkeuzebeding. Het is ook niet gesteld of gebleken dat Maradin enige opmerking over (de datum van) de ontvangen algemene voorwaarden heeft gemaakt. Ongeacht welke versie van de algemene voorwaarden Maradin heeft ontvangen, kon er dan ook geen misverstand over bestaan – en was voor Maradin voldoende kenbaar – dat Philips een forumkeuzebeding op de overeenkomst van toepassing wilde laten zijn.

3.10.

Vast staat dat Maradin vervolgens, zoals verzocht in de Offertes en zonder verdere opmerkingen, op basis van respectievelijk Offerte 1 en 2 meermalen opdrachten aan Philips heeft gegeven door een schriftelijke
purchase orderte sturen. Met deze
purchase orderheeft Maradin schriftelijk laten blijken dat zij akkoord was met de inhoud van de Offertes, en dus ook met de daarbij behorende toepasselijkheid van het forumkeuzebeding dat in artikel 16.3 van de Algemene Voorwaarden is opgenomen.

3.11.

Met deze schriftelijke stukkenwisseling staat met voldoende zekerheid vast dat beide partijen ermee hebben ingestemd om alle geschillen die voortvloeien uit de tussen partijen gesloten overeenkomst(en) door deze rechtbank te laten beslechten.

3.12.

Het betoog van Maradin dat gelet op de definitie van ‘agreement’ in artikel 19 van de algemene voorwaarden geen sprake is van een overeenkomst, zodat geen sprake is van een geschil over een overeenkomst (artikel 16.2 juncto 16.3 van de algemene voorwaarden) wordt verworpen. Het betoog stuit reeds erop af dat de uitleg die Maradin aan de algemene voorwaarden geeft, niet als juist kan worden aanvaard. In artikel 19 staat, voor zover van belang:

“Agreement” shall mean the agreement setting out the terms and conditions in relation to the Services, which terms and conditions shall be those set out in these General Terms and Conditions, where applicable resulting from an Offer or Confirmation, and duly executed[de XXXechtbank begrijpt: by]
Philips and Customer.”

Anders dan Maradin betoogt, moeten de woorden ‘duly executed’, ook taalkundig gezien, niet zo worden begrepen dat uitsluitend sprake is van een ‘agreement’ als sprake is van een door beide partijen
ondertekendcontract. Meer voor de hand ligt dat, zoals Philips stelt, met ‘
duly executed’tot uitdrukking is gebracht dat ook sprake kan zijn van een overeenkomst zodra partijen uitvoering hebben gegeven aan een (mondelinge) overeenkomst, een offerte of opdrachtbevestiging van Philips. Steun daarvoor biedt artikel 1.3 van de Algemene Voorwaarden, waarin het volgende staat:

“
1.3 These General Terms and Conditions together with the relevant Offer issued by Philips set forth the terms under which Philips offers to perform the Services and/or deliver the Deliverables to Customer. When Customer accepts Philips’ Offer, either by acknowledgement, or acceptance of any Services and/or Deliverables,a binding agreement shall be formed(onderstreping rechtbank)
. Such Agreement is limited to the General Terms and Conditions as provided by Philips. (…)”

Uit deze bepaling blijkt dat volgens de Algemene Voorwaarden van Philips sprake is van een bindende overeenkomst, wanneer – zoals hier het geval is – een offerte van Philips door de wederpartij wordt aanvaard. In dat geval zijn de Algemene Voorwaarden van toepasing. De Algemene Voorwaarden kunnen dus niet zo worden uitgelegd, dat pas sprake kan zijn van een overeenkomst, als er een schriftelijke overeenkomst is die door beide partijen is ondertekend.

3.13.

Evenmin slaagt het betoog van Maradin dat zij niet erop bedacht hoefde te zijn dat de Algemene Voorwaarden een andere bevoegde rechter zouden aanwijzen dan de Londense rechter, die in de NDA wordt aangewezen voor geschillen over de NDA. Dat de NDA op 15 juli 2018 wel (door Maradin) is ondertekend, brengt niet met zich mee dat tussen Philips en Maradin gebruikelijk is geworden dat uitsluitend sprake is van wilsovereenstemming wanneer een handtekening wordt gezet onder een schriftelijke overeenkomst. Nog daargelaten dat de NDA maar door één partij is ondertekend, blijkt uit de offertes van Philips duidelijk op welke wijze deze kunnen worden aanvaard, namelijk door het verstrekken van een
Purchase Order. Dat heeft Maradin (meermalen) gedaan. Het is niet gesteld of gebleken dat Maradin daarbij om nog een schriftelijk ondertekend contract heeft verzocht. Vast staat bovendien dat beide partijen uitvoering hebben gegeven aan de overeenkomsten: Philips heeft werkzaamheden verricht en Maradin heeft zonder protest facturen betaald. Er zijn dan ook geen aanknopingspunten voor de stelling dat instemming van Maradin met de toepasselijke algemene voorwaarden pas zou vaststaan, wanneer er sprake was van een ondertekende schriftelijke overeenkomst.

3.14.

De conclusie is dat deze rechtbank op grond van artikel 25 lid 1 sub a Brussel 1-bis bevoegd is om in de hoofdzaak kennis te nemen van de vorderingen van Philips, aangezien partijen dat in een forumkeuzebeding (artikel 16.3 van de Algemene Voorwaarden 2018) zijn overeengekomen. De incidentele vordering tot onbevoegdverklaring wordt daarmee afgewezen.

3.15.

De beslissing over de proceskosten in het incident wordt aangehouden, totdat in de hoofdzaak een eindvonnis is gewezen.

3.16.

De hoofdzaak wordt naar na te noemen roldatum verwezen voor het nemen van een conclusie van antwoord. Iedere verdere beslissing in de hoofdzaak wordt aangehouden.

4.De beslissing

De rechtbank

in het incident

4.1.

wijst de vordering tot onbevoegdverklaring af;

4.2.

houdt de beslissing over de proceskosten aan tot het (eind)vonnis in de hoofdzaak;

in de hoofdzaak

4.3.

verwijst de zaak naar de rol van 4 mei 2022 voor het nemen van een conclusie van antwoord door Maradin;

4.4.

houdt iedere verdere beslissing aan.

Dit vonnis is gewezen door mr. A.M. Voorwinden en in het openbaar uitgesproken op 16 maart 2022.^[5]