Uitspraak
RECHTBANK DEN HAAG
Zittingsplaats Zwolle
Bestuursrecht
zaaknummers: NL22.12759 en NL22.12760
uitspraak van de enkelvoudige kamer in de zaak tussen
[eiser] en [eiseres], eisers,
V-nummers: [nummer] en [nummer]
(gemachtigde: mr. S.R. Nohar),
en
de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, verweerder,
(gemachtigde: K. Jansen).
Inleiding
In deze uitspraak beoordeelt de rechtbank het beroep van eisers tegen de afwijzing van de asielaanvragen van eisers. Eisers stellen van Nigeriaanse nationaliteit te zijn en te zijn geboren op [geboortedatum] en [geboortedatum]. Zij hebben op 1 augustus 2021 aanvragen tot het verlenen van een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd ingediend. Verweerder heeft met de bestreden besluiten van 8 juni 2022 deze aanvragen in de verlengde procedure afgewezen als ongegrond.
De rechtbank heeft het beroep op 26 oktober 2022 op zitting behandeld. Hieraan hebben deelgenomen: eisers, mr. A.S. Sewman als waarnemer van de gemachtigde van eisers, als tolk A.K. Nyaku en de gemachtigde van verweerder.
Beoordeling door de rechtbank
De rechtbank beoordeelt de afwijzing van de asielaanvragen van eisers. Zij doet dat aan de hand van de argumenten die eisers hebben aangevoerd, de beroepsgronden.
De rechtbank verklaart het beroep gegrond. Hierna legt de rechtbank uit hoe zij tot dit oordeel komt en welke gevolgen dit oordeel heeft.
Het asielrelaas van eisers
1. Eisers leggen aan hun asielaanvragen het volgende ten grondslag. Eiser komt uit een familie die behoort tot een juju-sekte. De vader van eiser was een juju-priester. Van eiser werd verwacht dat hij meedeed aan de rituelen die binnen deze sekte worden uitgevoerd. Als hij hieraan geen deel nam werd hij mishandeld door zijn vader en ooms. Na een van deze mishandelingen heeft zijn tante hem meegenomen naar haar huis in Lagos en daar heeft eiser van 2003 tot 2013 verbleven. Eiser is daar in aanraking gekomen met het christendom en heeft zich daartoe bekeerd. Na het overlijden van zijn tante is eiser in 2013 weer teruggekeerd naar zijn geboortedorp. Zijn bekering tot het christendom was een probleem voor zijn vader die om die reden de priester van de kerk heeft bedreigd en jongens de kerk heeft laten vernielen. Zijn weigering om deel te nemen aan de rituelen van de juju-sekte leidde er opnieuw toe dat eiser door zijn vader en ooms werd mishandeld. In 2013 hebben eisers elkaar leren kennen in Nigeria. Eiseres is, toen zij zwanger was van eiser, door de familie van haar echtgenoot genitaal verminkt, waardoor zij een miskraam heeft gehad en een maand lang ernstig ziek is geweest. Eiseres heeft hier een trauma en verschillende soorten angsten aan overgehouden. Na het overlijden van de vader van eiser in 2015 werd verwacht dat eiser zijn vader zou opvolgen als juju-priester. Dit wilde eiser als bekeerd christen niet. Zijn ooms hebben hem vanwege zijn weigering wederom mishandeld en bedreigd. Daarbij werd zijn echtgenote ook bedreigd. Aan dit geweld hebben eisers zich vervolgens kunnen onttrekken door, tijdens de voorbereiding op hun vertrek uit Nigeria, te doen alsof eiser ermee akkoord ging de rol van zijn vader in de juju-sekte over te nemen. Met behulp van een mensensmokkelaar zijn eiser en eiseres uiteindelijk in juli 2016 gezamenlijk gevlucht uit Nigeria. Via de mensensmokkelaar zijn zij in 2016 in Italië terechtgekomen, waarna zij het bericht kregen dat zij de schulden moesten aflossen, omdat anders hun familie iets zou worden aangedaan. Eisers moesten werkzaamheden voor de mensensmokkelaar verrichten en het geld afstaan. Eiser diende drugs te verhandelen en eiseres werd gedwongen als prostituee te werken. In Duitsland hebben eisers hieraan kunnen ontsnappen. Eisers worden echter op dit moment nog steeds bedreigd door de mensensmokkelaar en haar netwerk en de zus van eiseres is in Nigeria door deze groep mishandeld en bedreigd. Eisers zijn ook bang voor de mensensmokkelaar omdat zij voor hun vertrek met het haar van eisers juju-rituelen heeft uitgevoerd. Zij kan hen door middel daarvan nog steeds kwaad doen.
Het bestreden besluit
2. Het asielrelaas van eiser bevat volgens verweerder de volgende relevante elementen:
1. identiteit, nationaliteit en herkomst;
2. bedreigingen door vader en ooms;
3. betrokkene stelt christen te zijn;
4. problemen met smokkelaar.
2.1.
Het asielrelaas van eiseres bevat volgens verweerder de volgende relevante elementen:
1. identiteit, nationaliteit en herkomst;
2. genitale verminking;
3. problemen met smokkelaar.
2.2.
Verweerder acht bij eiser relevant element 1, 2 en 3 geloofwaardig. Relevant element 4 acht verweerder ongeloofwaardig.
2.3.
Verweerder acht bij eiseres relevant element 1 en 2 geloofwaardig. Relevant element 3 acht verweerder ongeloofwaardig.
2.4.
Verweerder acht de geloofwaardig geachte relevante elementen onvoldoende zwaarwegend om te concluderen dat eisers moeten worden aangemerkt als vluchteling in de zin van het Vluchtelingenverdrag. Deze relevante elementen zijn ook onvoldoende zwaarwegend om te concluderen dat eisers bij terugkeer een reëel risico lopen op ernstige schade zoals bedoeld in artikel 3 van het EVRM. [1]
2.5.
Verweerder concludeert daarom dat de asielaanvragen worden afgewezen als ongegrond.
2.6.
Eisers hebben dit gemotiveerd bestreden. De rechtbank zal hierna op de gronden van eisers ingaan.
Het oordeel van de rechtbank
Problemen met smokkelaar
3. Eisers voeren aan dat verweerder zich niet op het standpunt kan stellen dat eiseres tegenstrijdig heeft verklaard en dat eisers onderling tegenstrijdig hebben verklaard over het risico van de zijde van de mensensmokkelaar. Eiseres was namelijk tijdens het nader gehoor van 2 december 2021 erg ziek en heeft na het nader gehoor een miskraam gehad. Gelet op haar trauma en medische gesteldheid kan haar niet worden aangerekend dat zij tijdens het nader gehoor niet op alle punten even helder of gedetailleerd heeft verklaard. Verweerder is hier ten onrechte aan voorbijgegaan. Dit klemt temeer omdat uit de medische verklaring van GezondheidsZorg Asielzoekers (GZA) van 7 oktober 2022 volgt dat eiseres regelmatig kampt met geheugenproblemen. Op zitting hebben eisers hieraan toegevoegd dat verweerder er niet van had mogen uitgaan dat MediFirst deugdelijk onderzoek had verricht. Zo is het gehoor gestart om 9:50 uur, terwijl het onderzoek volgens het rapport van 9:00 tot 10:00 uur was, is het rapport pas enkele dagen later opgesteld en is het rapport zeer kort te noemen. MediFirst had daarnaast bij het GZA om nadere informatie moeten vragen.
3.1.
Naar het oordeel van de rechtbank mocht verweerder van de verklaringen van eiseres uitgaan en daarmee de tegenstrijdigheden tegenwerpen. Allereerst hebben eisers niet onderbouwd waaruit blijkt dat het medisch onderzoek van MediFirst bij eiseres op 2 december 2021 ondeugdelijk is geweest. Dat de tijden op het rapport en de starttijd van het nader gehoor elkaar overlappen, dat het rapport een paar dagen na het medisch onderzoek is opgesteld en dat het volgens eisers een zeer kort rapport is, is daarvoor geen onderbouwing. Ook hebben eisers niet onderbouwd waarom MediFirst op dat moment aanleiding had moeten zien om bij GZA nadere informatie op te vragen. De door eisers zelf overgelegde verklaring van GZA is pas recent, op 7 oktober 2022, opgesteld.
Verder heeft verweerder tijdens het horen van eiseres volgens de rechtbank voldoende rekening gehouden met de medische beperkingen zoals deze naar voren zijn gekomen uit het medisch onderzoek van MediFirst. Verweerder heeft in het nader gehoor ook meerdere keren aan eiseres gevraagd hoe het met haar ging, waarop zij aangaf dat het goed met haar ging. Verweerder heeft er in het bestreden besluit van eiser ook terecht op gewezen dat uit het gehoor niet is gebleken dat dit stroef of moeilijk verliep en dat eiseres, na confrontatie met de tegenstrijdigheden in de verklaringen van haarzelf en van eiser, enkel heeft aangegeven dat zij het verhaal over de mensensmokkelaar beter kende en dat eiser episodes heeft. Ook volgt de rechtbank verweerder erin dat hij in de overgelegde verklaring van GZA van 7 oktober 2022 zonder nadere concretisering geen aanleiding heeft hoeven zien om de verklaringen van eiseres in het nader gehoor van 2 december 2021 niet mee te nemen in de beoordeling. Het beroep van eisers op de medische omstandigheden van eiseres tijdens het gehoor slaagt daarom niet. Verweerder heeft de tegenstrijdigheden terecht tegengeworpen.
4. Verder voeren eisers aan dat zij de problemen en het risico van de zijde van de mensensmokkelaar aannemelijk hebben gemaakt. Uit de door eisers overgelegde whatsappberichten en de mails van 16 november 2020 en 20 november 2020 blijkt dat eisers nog altijd worden bedreigd door de mensensmokkelaar. Eisers hebben daarbij op zitting aangegeven dat verweerder de whatsappberichten overgelegd in de gronden van beroep van 17 oktober 2022 te letterlijk heeft gelezen en dat daaruit, anders dan verweerder stelt, geen tegenstrijdigheden zijn op te maken met de eerdere verklaringen van eisers. Ook hebben zij op zitting aangegeven dat het duidelijk is dat de berichten afkomstig zijn van de mensensmokkelaar en haar netwerk, aangezien er in de berichten gedreigd wordt. Uit de overgelegde kopieën van de medische verklaring van 8 augustus 2022 en aangifte van 9 augustus 2022, de informatie op de usb-stick en de foto’s van de zus van eiseres blijkt verder dat de zus van eiseres in het land van herkomst bedreigd wordt en is mishandeld door de mensensmokkelaar en haar aanhangers. Ook daarmee hebben eisers het risico van de zijde van de mensensmokkelaar aannemelijk gemaakt. De mensensmokkelaar heeft daarnaast zoveel macht dat de autoriteiten in Nigeria eisers niet kunnen of willen beschermen. De autoriteiten hebben aan de zus van eiseres ook aangegeven dat zij voor haar niets kunnen betekenen. Eisers lopen bij terugkeer dan ook het risico op ernstige schade zoals bedoeld in artikel 3 van het EVRM.
4.1.
De rechtbank volgt eisers erin dat uit de inhoud van de whatsappberichten die zijn overgelegd in de gronden van beroep van 17 oktober 2022 geen tegenstrijdigheden (met eerdere verklaringen van eisers) zijn op te maken. Naar het oordeel van de rechtbank kunnen de berichten ook anders geïnterpreteerd worden en heeft verweerder de berichten inderdaad te letterlijk gelezen. Zo kan in het eerste screenshot ook worden gelezen dat Anita eisers naar Italië heeft gebracht, wat bevestigd wordt in het tweede screenshot. En uit het derde screenshot valt niet direct op te maken dat specifiek Anita hen naar Duitsland heeft gebracht.
4.2.
De rechtbank is echter van oordeel dat verweerder de overgelegde stukken terecht onvoldoende heeft geacht om te kunnen concluderen dat eisers problemen hebben met en te vrezen hebben voor de mensensmokkelaar. Verweerder stelt terecht dat uit de mails en whatsappberichten niet is af te leiden dat deze afkomstig zijn van de mensensmokkelaar of haar netwerk. Dat er in de berichten wordt gedreigd is voor zo’n aanname onvoldoende onderbouwing. Ook stelt verweerder terecht dat uit de overgelegde foto’s en de informatie op de usb-stick niet kan worden opgemaakt dat de zus van eiseres wordt bedreigd of is mishandeld door de mensensmokkelaar of haar netwerk. Ook de combinatie met de overgelegde medische verklaring en aangifte onderbouwt die aanname onvoldoende, aangezien – zoals verweerder terecht aangeeft – die documenten enkel zijn opgesteld op basis van de verklaringen van de zus. Mede gezien de tegenstrijdigheden in de verklaringen van eisers over de mensensmokkelaar en de summiere verklaringen van eiseres over de mensensmokkelaar heeft verweerder naar het oordeel van de rechtbank voldoende gemotiveerd waarom hij de problemen met de mensensmokkelaar niet geloofwaardig acht.
C2/3.3 van de Vreemdelingencirculaire (Vc) ‘eerdere confrontatie met wandaden’.
5. Eisers stellen zich op het standpunt dat verweerder gelet op de verklaringen van eiseres had moeten toetsen of eiseres voldoet aan de voorwaarden uit het beleid als bedoeld in paragraaf C2/3.3. van de Vc onder ‘eerdere confrontatie met wandaden’. Eiseres heeft namelijk verklaard dat zij als gevolg van de gedwongen genitale verminking een miskraam heeft gekregen en deze gebeurtenis voor haar zeer traumatisch is geweest. Verweerder heeft dit ten onrechte niet getoetst.
5.1.
De rechtbank deelt get standpunt van eisers in deze. Eiseres heeft in het nader gehoor aangegeven dat zij getraumatiseerd is geraakt en angsten heeft ontwikkeld door de gedwongen genitale verminking en de daaropvolgende miskraam. Uit het voornemen van eiseres blijkt dat verweerder de verminking en miskraam geloofwaardig heeft geacht. Daarmee heeft eiseres naar het oordeel van de rechtbank feiten en omstandigheden naar voren gebracht die verweerder aanleiding hadden moeten geven om te beoordelen of eiseres voldoet aan de voorwaarden uit het beleid als bedoeld in paragraaf C2/3.3. van de Vc onder ‘eerdere confrontatie met wandaden’. Dat er terecht niet getoetst is aan dit beleid, omdat het geen ambtshalve toets is, verwerpt de rechtbank. Verweerder dient alle relevante feiten en omstandigheden mee te nemen in zijn beoordeling. Daarmee kleeft er aan het besluit een motiveringsgebrek. Verweerder zal dit alsnog moeten toetsen.
Vrees om opnieuw besneden te worden
6. Eisers voeren aan dat eiseres bij terugkeer het risico loopt om nogmaals verminkt te worden door haar schoonfamilie en dat zij daarmee bij terugkeer opnieuw het risico loopt op een onmenselijke behandeling. Daarbij heeft zij geen beschermingsalternatief of binnenlands vestigingsalternatief. Zij dient daarom in aanmerking te komen voor een verblijfsvergunning asiel bepaalde tijd op grond van het beleid zoals neergelegd in WBV 2021/10 van 21 juni 2021. Verweerder heeft dit relevante element ten onrechte niet getoetst.
6.1.
De rechtbank overweegt dat verweerder nader dient te onderzoeken of eiseres bij terugkeer wederom het risico loopt om aan genitale verminking onderworpen te worden door haar schoonfamilie. Verweerder heeft weliswaar terecht acht geslagen op de informatie over vrouwenbesnijdenis uit het Algemeen Ambtsbericht Nigeria van maart 2021 [2] (ambtsbericht), maar niet is gebleken dat ook is onderzocht waarom eiseres denkt dat het in haar geval anders is. Op zitting heeft eiseres verklaard dat de schoonfamilie bij de eerste poging om eiseres te besnijden is gestopt omdat de verwondingen te ernstig waren. Wanneer zij hersteld zou zijn, zou de familie verder gaan met het afronden van de besnijdenis, alleen voordat dit kon gebeuren zijn eisers gevlucht. Eiseres is hierover eerder niet bevraagd. Dit maakt naar het oordeel van de rechtbank de enkele verwijzing naar het ambtsbericht onvoldoende om te concluderen dat eiseres bij terugkeer niet het risico loopt om opnieuw besneden te worden door haar schoonfamilie. Verweerder zal zijn standpunt hierover nader moeten motiveren.
Juju-sekte
7. Eisers stellen zich op het standpunt dat zij bij terugkeer wel degelijk te vrezen hebben voor de familie van eiser. Verweerder miskent dat de problemen voor eiser door het overlijden van zijn vader juist zijn toegenomen. Hij dient immers zijn vader op te volgen als juju-priester en hij zal bij terugkeer problemen ondervinden als hij aangeeft dat hij dit nog steeds weigert. Ook zijn bekering tot het christendom leidt tot problemen, omdat hij door zijn bekering het juju-geloof niet meer volgt, wat niet in goede aard zal vallen bij zijn ooms. Hij zal bij terugkeer dan ook ernstige problemen ondervinden vanwege zijn bekering, temeer nu hij zijn vader dient op te volgen. Eisers zijn ook na hun vertrek nog telefonisch lastiggevallen door de familie van eiser hierover. Daarbij komt dat eiser afhankelijk was van zijn familie en dit bij terugkeer opnieuw zal worden. Het is aannemelijk dat eisers niet zelf hun broek op kunnen houden. Ook heeft eiser nimmer zelfstandig gewoond. Verweerder kan daarom niet aannemen dat eiser bij terugkeer een eigen leven kan opbouwen en uit het vizier van zijn familie kan blijven.
7.1.
De rechtbank overweegt allereerst dat verweerder ten onrechte aan het bestreden besluit ten grondslag heeft gelegd dat er geen sprake was van vervolging wegens godsdienst. Naar het oordeel van de rechtbank kan het (met bedreiging en mishandeling) proberen om een mens te dwingen aan sektarische rituelen deel te nemen en het (met gelijke middelen) proberen een mens te dwingen een leidende rol binnen een sekte te aanvaarden wel degelijk worden gezien als een vervolging om godsdienstige reden. In zoverre kleeft er aan het bestreden besluit een motiveringsgebrek.
7.2.
De rechtbank volgt verweerder echter wel in zijn standpunt dat eiser niet aannemelijk heeft gemaakt dat hij bij terugkeer naar Nigeria van zijn ooms te vrezen heeft voor herhaling van de mishandelingen en bedreigingen. Dat eisers na hun vertrek nog telefonisch zijn lastiggevallen door zijn familie, heeft verweerder onaannemelijk kunnen achten. Eiseres heeft immers in haar nader gehoor aangegeven dat er geen contact meer was met de familie van eiser. [3] Verweerder heeft er verder op gewezen dat het niet noodzakelijk is voor eiser om terug te keren naar zijn geboortegrond en dat het onwaarschijnlijk is dat eiser door zijn ooms en netwerk opgespoord zal (kunnen) worden.
Dit standpunt acht de rechtbank verdedigbaar. Dat eiser zich, als 32-jarige man, niet zonder zijn familie een bestaan kan verzekeren heeft hij niet aannemelijk gemaakt.
Conclusie en gevolgen
8. Het beroep is gegrond. De rechtbank vernietigt de bestreden besluiten. De rechtbank ziet geen aanleiding de rechtsgevolgen van de bestreden besluiten in stand te laten of zelf in de zaak te voorzien. Verweerder moet daarom nieuwe besluiten nemen en daarbij rekening houden met deze uitspraak.
9. Eisers krijgen ook een vergoeding voor de proceskosten die zij hebben gemaakt. Verweerder moet die vergoeding betalen. Deze kosten stelt de rechtbank op grond van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vast op € 1.518,- (1 punt voor het indienen van het beroepschrift en 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 759,- en een wegingsfactor 1).
Beslissing
De rechtbank:
- verklaart de beroepen gegrond;
- vernietigt de bestreden besluiten;
- draagt verweerder op nieuwe besluiten te nemen met inachtneming van deze uitspraak;
- veroordeelt verweerder in de proceskosten van eisers tot een bedrag van € 1.518,-.
Deze uitspraak is gedaan door mr. P.H. Banda, rechter, in aanwezigheid van mr. J.C. Smitstra, griffier.
De uitspraak is uitgesproken in het openbaar en bekendgemaakt op:
Informatie over hoger beroep
Een partij die het niet eens is met deze uitspraak, kan een hogerberoepschrift sturen naar de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State waarin wordt uitgelegd waarom deze partij het niet eens is met de uitspraak. Het hogerberoepschrift moet worden ingediend binnen 4 weken na de dag waarop deze uitspraak is verzonden. Kan de indiener de behandeling van het hoger beroep niet afwachten, omdat de zaak spoed heeft, dan kan de indiener de voorzieningenrechter van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State vragen om een voorlopige voorziening (een tijdelijke maatregel) te treffen.