Uitspraak
RECHTBANK DEN HAAG
eisende partij,
gemachtigden: mr. C.C. Oberman en mr. N.M. Cuppen,
hierna: de Staat,
gemachtigde: mr. J.B.F. Smit.
1.De procedure
- de dagvaarding van 30 maart 2020 met producties;
- de conclusie van antwoord met productie.
2.De feiten
“
First of all, thank you for giving us more information about a possibly integrity breach. We do understand that sometimes it is not easy to talk about colleagues in relation to a possibly integrity breach. However, know that colleagues who contact us to report something, enjoy protection from the organization. You can always report to us without having any legal consequences for yourself. From VCI we find it important that colleagues know how to find us and dare to report without fear of the consequences.”
“
During our discussion yesterday you mentioned that you would need the names of the persons I have discussed with on the issues of:1. Shell – breach of confidentiality. Saturday 9th December 2017 – incoming visit of the Dutch financial police on evening of Monday 11th December 2018. And Staff Policy meeting was on am of Monday 11th December 2017.2. Chartered jet.Regarding the Shell issue persons informed and knew of the incident:
“(…)
Uit het MTO[medewerkerstevredenheidsonderzoek]
van uw post van afgelopen mei komen de volgende punten naar voren, die aandacht behoeven:- Werksfeer, werkplezier en sociale cohesie
- Samenwerking tussen de CdP en de rest van de (lokale) staf
- Veilige werkomgeving en omgangsvormen
- Transparantie
- Werkdruk en herstelbehoefte
“
Today you spoke with [betrokkene 9] ( [functie] ) and myself about your future at the embassy in Abuja.You were told that the situation at the offices has become untenable and that severe measures must be taken. On the explicit instruction of the management of the Ministry in The Hague, the embassy will seek termination of your contract of employment. You will be informed as soon as possible about further proceedings.I herewith inform you that as per today I do not request service of you, which means that your presence in the office is no longer required. Your salary will be paid until further notice. You should however keep yourself available for consultation. You are of course allowed to collect your personal belongings. Your duty phone, entrance keys, laptop are to be handed over to the Assistant Operational Manager before you leave the office today.“
[eiseres] no longer works for the Netherlands Embassy in Nigeria. Please send your e-mail to: (…)”
- de Terms of Reference bezoek aan ambassade Abuja;
waarin een groot deel van de tekst met zwarte markering onleesbaar is gemaakt;
- een verklaring van de functionarissen die de missie hebben uitgevoerd gedateerd 16 juli 2019.
“
Op verzoek van Plaatsvervangend Secretaris-generaal voerden ISB en HDPO gezamenlijk een missie uit om de bestaande managementproblemen op de post in kaart te brengen en mogelijke oplossingen in beeld te brengen. De op 5 februari jl. vastgesteld ToR vragen specifiek om het functioneren te onderzoeken op het gebied van leiderschap/management, organisatie & communicatie en veilige werkomgeving en aanbevelingen voor verbetering te doen. In het bijzonder is gevraagd om advisering inzake de oplossing van het arbeidsconflict tussen CdP en de lokale medewerkster politiek en economie, In de voorbereiding is verder aangegeven dat eventuele aanbevelingen over de organisatie van het postennetwerk in Nigeria en over de effectiviteit van het in het voorjaar van 2018 ingezette instrument van mediatie welkom zouden zijn.”
“
Ik begrijp uw verzoek omdat de enige bullet die hier is blijven staan het onderwerp ‘sancties tav lokale medewerkster politiek en economie’ heeft. De tekst daaronder gaat echter niet over sancties jegens haar, maar betreft een analyse waarin de mogelijk te volgen opties en strategiebepaling zijn opgenomen ten aanzien van haar ontslag.De laatste bullet betreft de sancties tegen de CdP, deze kunnen om moverende redenen eveneens niet vrijgegeven worden.Ter onderbouwing van bovenstaande heb ik besloten nog enkele extra zinsdelen vrij te geven. Zie hiervoor de bijlage.“
Arbeidsconflictmet betrekking tot medewerker de volgende tekst leesbaar:
“
Sancties ten aanzien van lokale medewerkster en economie”,“Daarom liggen de volgende mogelijkheden voor:”,“De missie is voorstander van de laatste optie”.
“(…) As you recently stated that you are not interested in a settlement, I herewith give notice of your dismissal because of a fundamentally disrupted working relationship and a loss of trust in you. I do not believe that your return to the office would or even could lead to a fruitful future employment.(…)In March 2019 an inspection by HDPO and ISB took place after it was established that the embassy in Abuja had severe managerial problems. It turned out that there were several problems, among which your attitude and behaviour in relation with your local and expat colleagues was an important one.
3.Vordering, grondslag en verweer
a. te verklaren voor recht dat de opzegging van de arbeidsovereenkomst van werknemer met ingang van 1 oktober 2019 kennelijk onredelijk is;
b. de Staat te veroordelen om binnen veertien dagen na betekening van het vonnis aan werknemer te betalen een bedrag van NGN 107.308.017 bruto (€ 263.529,-), te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf 1 oktober 2019;
4.Beoordeling
“
Artikel 8.3. Ontslaguitkering1. De werknemer heeft bij het eindigen van een arbeidsovereenkomst recht op een eenmalige ontslaguitkering, tenzij: (…)
Indien de werkgever de arbeidsovereenkomst, al of niet met inachtneming van de voor de opzegging geldende bepalingen, kennelijk onredelijk opzegt, is deze verplicht aan de werknemer naar billijkheid een schadevergoeding toe te kennen.
Opzegging van de arbeidsovereenkomst door de werkgever zal onder andere kennelijk onredelijk geacht kunnen worden wanneer deze geschiedt:a. zonder opgave van redenen of onder opgave van een voorgewende of valse reden; b. terwijl, mede in aanmerking genomen de voor de werknemer getroffen voorzieningen en de voor hem bestaande mogelijkheden om ander passend werk te vinden, de gevolgen van de opzegging voor hem te ernstig zijn in vergelijking met het belang van de werkgever bij de opzegging;c. wegens het enkele feit dat de werknemer met een beroep op een ernstig gewetensbezwaar weigert de bedongen werkzaamheden te verrichten;d. in strijd met artikel 5.15 of 8.4.”
Terms of Reference bezoek Ambassade te Abuja, van 5 februari 2019, gericht aan de CdP Abuja, is de aanleiding van de tweede missie van 10 – 12 mei 2018 vermeld: de gerezen problemen in het functioneren van de post in het algemeen en het onopgeloste arbeidsconflict tussen de CdP en werknemer. Werknemer is, net als de overige medewerkers van de ambassade, wel op de hoogte gesteld van de missie maar stelt dat haar vooraf niet is verteld dat zijzelf onderwerp was van het onderzoek. De Staat heeft dit niet weersproken zodat de kantonrechter hiervan uit gaat.
You were told that the situation at the offices has become untenable and that severe measures must be taken.”Waarom de situatie op het kantoor onhoudbaar is en wat de rol van werknemer daarbij is, is niet vermeld. Pas nadat de Bezwaarcommissie DBZ daar naar heeft gevraagd, zijn namens de Minister op 18 juli 2019 aanvullende stukken ingediend. Werknemer is pas toen bekend geworden met het verslag van de tweede missie waarvan een groot deel van de passages zwart is gemaakt (hierna het verslag). Vervolgens is werknemer bij brief van 22 juli 2019 meegedeeld dat zij is ontslagen.
- de onbehoorlijke communicatiestijl van werknemer;
- haar slecht gehumeurd gedrag waardoor werknemers bang zijn voor haar;
- dat collega’s door werknemer werden gemanipuleerd en uitgescholden zodanig dat dit kan worden beschouwd als intimidatie en zelfs pesten en
- dat dit zou gebeurd zijn tegenover meerdere stafmedewerkers en over een langere periode.
ongepolijste communicatie, een praktijk van schreeuwen en voorbeelden van intimidatie naar collega’s”. Deze stelling is niet onderbouwd met voorbeelden en ook is niet aangegeven op welke momenten en hoe vaak hiervan sprake is geweest. Het rapport vermeldt niet wie hierover hebben verklaard, of collega’s concrete voorbeelden hebben genoemd en of die voorbeelden zijn geverifieerd bij andere collega’s. De Staat stelt dat de teamleden bang zijn voor werknemer en dat hen was beloofd om geen naar het individu herleidbare informatie in het verslag op te nemen en dat daarom aan werknemer geen openheid kon en kan worden gegeven. Naar het oordeel van de kantonrechter mag van een werkgever, en zeker van de Staat als werkgever, worden verlangd dat bij een onderzoek naar het functioneren van een bepaalde werknemer wordt gezocht naar een werkwijze waarop de betreffende werknemer wel kan reageren op feedback van collega’s en dat geldt des te meer indien het gaat om ernstige verwijten zoals in dit geval. Een werknemer heeft immers recht op wederhoor en hiervoor is noodzakelijk dat de aantijgingen tegen de werknemer concreet worden gemaakt.
wel een minder gewenste vorm van communicatie[ziet]
maar is ook positief over haar prestaties en resultaten en acht haar voor het werk van grote betekenis. Voor hen slaat de balans positief door.”
onder anderegeven aan de deze voorbeelden niet limitatief zijn. Ook andere gevallen kunnen daarom een kennelijke onredelijke opzegging opleveren.
- werknemer is geschorst zonder dat in het schorsingsbesluit is toegelicht wat hiervan de reden is; er is slechts genoemd dat de situatie op de ambassade onhoudbaar was;
- bij de schorsing is aangegeven dat haar ontslag wordt overwogen en pas 12 weken later volgt het daadwerkelijke ontslag;
- het verslag waarop het ontslag is gebaseerd voor een deel onleesbaar is gemaakt;
- ook de tekst die betrekking heeft de door de onderzoekers geadviseerde sancties, is zwart gemaakt;
- het verslag geen concrete voorbeelden bevat van de aantijgingen tegen werknemer;
- er door de Staat geen hoor en wederhoor is toegepast: werknemer heeft voorafgaand aan haar schorsing en haar ontslag niet op het verslag kunnen reageren en de Staat heeft aan werknemer geen mogelijkheid geboden om op enige wijze kennis te nemen van concrete voorbeelden van de aantijgingen tegen haar en om hierop te reageren;
- de gronden voor het ontslag onvoldoende zijn onderbouwd;
- werknemer niet eerder is aangesproken op de gestelde onbehoorlijke communicatiestijl en daardoor geen mogelijkheid heeft gekregen om die te verbeteren.
- de integriteitsmelding door werknemer betrof een reële klokkenluidersmelding;
- tussen het VCI-onderzoek, het terugroepen van de CdP en het schorsen van werknemer zit een kort tijdsverloop van nog geen drie maanden;
- in het schorsingsbesluit is slechts aangegeven dat de situatie op de ambassade onhoudbaar was; een toelichting ontbreekt;
- bij de schorsing is aangegeven dat haar ontslag wordt overwogen en pas 12 weken later volgt het daadwerkelijke ontslag;
- het verslag waarop het ontslag van werknemer is gebaseerd is pas na 18 juli 2019 aan werknemer verstrekt;
- de tekst van het verslag is voor een deel zwart gemaakt en ook het deel waarin een advies wordt gegeven over de sancties tegen werknemer is zwart gemaakt;
- in het verslag (althans in de ongeschoonde gedeeltes) is niets terug te vinden over de integriteitsmelding en de invloed die dit heeft gehad op de verstandhouding tussen werknemer en CdP en tussen werknemer en haar lokale collega’s.
gevolgencriterium, dat wil zeggen dat de gevolgen van het ontslag voor de werknemer ten tijde van het ontslag als uitgangspunt genomen moesten worden. Dat criterium zal de kantonrechter in het voorliggende geval daarom ook gebruiken.
- de werknemer is in dienst gekomen op 1 juni 2013;
- de arbeidsovereenkomst is geëindigd per 1 oktober 2019, zodat de duur van het dienstverband van werknemer ten tijde van het ontslag 6 jaar en 5 maanden was;
- de arbeidsovereenkomst was aangegaan voor bepaalde duur en liep tot 31 december 2023, zijnde nog 51 maanden;
- ten tijde van het ontslag bedroeg het salaris van werknemer NGN 1.503.217,- bruto per maand en vermeerderd met vakantiegeld en de dertiende maand NGN 1.753.753,17 bruto per maand;
- de Staat heeft werknemer reeds een vergoeding betaald van een half maandsalaris per gewerkt jaar (drie maand salarissen);
- werknemer ontvangt in Nigeria geen werkloosheidsuitkering;
- werknemer had op het moment van de mondelinge behandeling nog geen baan gevonden;
- de kansen voor werknemer om in dienst te komen bij een diplomatieke vertegenwoordiging van een ander land, dan wel een vergelijkbaar salaris in Nigeria of het Verenigd Koninkrijk (waar zij thans woont) te verwerven moeten als betrekkelijk laag worden gezien;
- anderzijds moet werknemer gelet op haar leeftijd (52 jaar), opleiding en werkervaring wel binnen een redelijke termijn een naar Nigeriaanse maatstaven goede nieuwe baan kunnen vinden.