ECLI:NL:RBDHA:2019:13027

• Datum uitspraak: 28 november 2019
• Publicatiedatum: 6 december 2019
• Zaaknummer: AWB - 18 _ 2755
• Instantie: Rechtbank Den Haag
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Bestuursrecht; Belastingrecht
• Procedures: Eerste aanleg - meervoudig
• Rechters: E. Kouwenhoven; G.J. Ebbeling; H.W.M. van Kesteren
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Geschil over recht op aftrek van voorbelasting en vergrijpboete in belastingzaak

In deze zaak is in geschil of eiseres recht heeft op aftrek van voorbelasting voor de periode 2008 tot 2011 met betrekking tot facturen van verschillende bedrijven. De rechtbank oordeelt dat verweerder voldoende twijfel heeft gezaaid over de realiteit van de op de facturen vermelde transacties, waardoor eiseres verplicht is om nader bewijs te leveren. Eiseres slaagt hierin niet, maar de rechtbank vermindert de naheffingsaanslag vanwege een rekenfout en het niet meenemen van een nihilaangifte. De vergrijpboete wordt ook verminderd, onder andere vanwege overschrijding van de redelijke termijn. De rechtbank concludeert dat de vergrijpboete passend is, maar vermindert deze tot € 505.282. De rechtbank verklaart het beroep gegrond, vernietigt de uitspraak op bezwaar, en veroordeelt verweerder in de proceskosten van eiseres.

Uitspraak

Rechtbank DEN HAAG

Team belastingrecht

zaaknummer: SGR 18/2755

uitspraak van de meervoudige kamer van 28 november 2019 in de zaak tussen

[eiseres] ,
, gevestigd te [vestigingsplaats] , eiseres

(gemachtigde: mr. F.J.H.M. Berndsen),

en

de inspecteur van de Belastingdienst, verweerder.

Procesverloop

Verweerder heeft aan eiseres over het tijdvak 1 januari 2008 tot en met 31 december 2011 een naheffingsaanslag omzetbelasting (de naheffingsaanslag) opgelegd van € 1.244.101. Bij beschikkingen is tevens een bedrag van € 121.218 aan heffingsrente (de beschikking heffingsrente) in rekening gebracht en een boete van € 622.050 (de boetebeschikking) opgelegd.

Verweerder heeft bij uitspraak op bezwaar van 9 maart 2018 de naheffingsaanslag en de boetebeschikking gehandhaafd.

Eiseres heeft daartegen beroep ingesteld.

Verweerder heeft een verweerschrift ingediend.

Verweerder heeft vóór de zitting nadere stukken ingediend.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 5 september 2019. Namens eiseres is haar gemachtigde verschenen. Namens verweerder zijn [A] , [B] en
[C] verschenen.

Deze zaak is ter zitting gelijktijdig behandeld met het beroep van [B.V.] met zaaknummer SGR 18/2754.

Overwegingen

Feiten

1. Eiseres is met ingang van 1 januari 1993 een fiscale eenheid voor de omzetbelasting bestaande uit [B.V.] en [B.V.] , voorheen [eiseres] Directeur groot aandeelhouder en tevens enig bestuurder van de Holding en van de BV is [D] . (de directeur). Bij de BV zijn de directeur, zijn zoon [E] , [F] en [G] in dienst.

2. Eiseres houdt zich bezig met de handel in plantaardige oliën en vetten. De oliën en vetten worden opgekocht van binnenvaartschippers en doorverkocht. De BV neemt zogenoemde slobs in van schepen die bij haar aanmeren, maar haalt ook slob met tankauto’s op bij schepen die op andere plaatsen liggen aangemeerd. Daarnaast wordt er slob van derden ingekocht. Bij inkoop van derden wordt het slob per tankauto aangevoerd en overgepompt in tankauto’s van de BV dan wel in tankauto’s van een verwerkingsbedrijf.

3. Eiseres dient op maandbasis haar aangiften omzetbelasting in. Over het tijdvak 2008 tot en met 2011 zijn de volgende bedragen aangegeven:

Jaar

Verschuldigde OB

Voorbelasting

Te betalen

2008

€ 842.157

€ 405.972

€ 436.185

2009

€ 480.032

€ 321.056

€ 158.976

2010

€ 432.603

€ 256.013

€ 176.590

2011

€ 633.091

€ 335.025

€ 298.066

Totaal

€ 2.387.883

€ 1.318.066

€ 1.069.817

4. Bij de Holding en de BV heeft een strafrechtelijk financieel onderzoek (het onderzoek) plaatsgevonden door de Regio Politie Rijnmond. Naar aanleiding hiervan is een Proces-verbaal Witwassen (PV Witwassen) en een Proces-verbaal Valsheid in Geschrifte (PV Valsheid in Geschrifte) opgesteld. In hoger beroep is de Holding bij arrest van het gerechtshof Den Haag van 4 december 2017 onder andere veroordeeld wegens witwassen. De BV is door het Gerechtshof Den Haag bij arrest van 4 december 2017 veroordeeld voor onder andere het in de periode 2010 en 2011 valselijk opmaken van facturen dan wel voorhanden hebben van valse of vervalste facturen. De directeur is op 4 december 2017 in hoger beroep door het gerechtshof Den Haag onder andere veroordeeld voor het leiding geven aan verboden gedragingen, te weten witwassen en valsheid in geschrifte. Ook R is in hoger beroep bij arrest van het gerechtshof Den Haag van dezelfde datum onder andere veroordeeld voor het medeplegen van valsheid in geschrifte.

5. Verweerder heeft bij brief van 14 november 2013 aan eiseres aangekondigd een naheffingsaanslag omzetbelasting over het tijdvak 1 januari 2008 tot en met 31 december 2011 op te gaan leggen omdat zij op haar aangiften ten onrechte omzetbelasting in aftrek heeft gebracht (de voorbelasting). Tevens kondigt verweerder in deze brief aan een vergrijpboete op te zullen leggen. De ten onrechte in aftrek gebrachte voorbelasting heeft volgens verweerder betrekking op facturen (de facturen) van de volgende bedrijven:
[bedrijf] , [bedrijf] , [bedrijf] , [bedrijf] , [bedrijf] , [handelsonderneming] (de bedrijven).

6. Op 24 december 2013 heeft verweerder aan eiseres de naheffingsaanslag opgelegd die als volgt is opgebouwd:

Jaar

Omzetbelasting

Boete

Heffingsrente

Totaal

2008

€ 369.603

€ 184.801

€ 51.836

€ 606.240

2009

€ 308.756

€ 154.378

€ 32.766

€ 495.900

2010

€ 220.478

€ 110.239

€ 17.866

€ 348.603

2011

€ 345.264

€ 172.632

€ 18.730

€ 536.626

Totaal

€ 1.244.101

€ 622.050

€ 121.198

€ 1.987.369

7. Eiseres heeft op 23 januari 2014 een bezwaarschrift ingediend tegen de naheffingsaanslag. De afhandeling van het bezwaarschrift is na onderling overleg tussen partijen aangehouden totdat de procedures in het kader van het strafrechtelijk onderzoek zijn afgerond. Nadat het Gerechtshof Den Haag op 4 december 2017 op het hoger beroep in de strafzaken arrest heeft gewezen, heeft verweerder met dagtekening 9 maart 2018 het bezwaar van eiseres ongegrond verklaard.

Geschil8. In geschil is of eiseres recht heeft op aftrek van voorbelasting in de periode 2008 tot 2011 voor de facturen van de bedrijven zoals vermeld onder 5. Daarnaast is de vergrijpboete in geschil.

9. Eiseres stelt dat de facturen altijd tijdig en volledig per bank zijn voldaan en dat dit ook niet door verweerder wordt bestreden. Zij heeft bovendien altijd aan haar fiscale verplichtingen voldaan. Er is niet gebleken dat de bedrijven de omzetbelasting niet hebben voldaan. Verweerder heeft de naheffingsaanslag ook opgelegd over tijdvakken die geen onderdeel uitmaakten van de strafzaak. Verweerder heeft zelf geen onderzoek gedaan en baseert zich enkel op de informatie uit de strafzaak. Er is sprake van strijd met de ratio van artikel 35 jo artikel 15 van de Wet op de omzetbelasting 1968 (Wet OB). Bovendien is er strijd met het neutraliteitsbeginsel. Er is geen sprake van misbruik van recht door eiseres. Uit de stukken van de strafzaken volgt dat het geheel een opzet was van R. R incasseerde het geld bij de bedrijven. Deze gelden zijn niet bij eiseres aangetroffen. De vergrijpboete is aan de fiscale eenheid opgelegd. Dit is in strijd met artikel 5:1, derde lid, van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Bovendien is de boete in strijd met artikel 5:44 Awb aangezien er voor dezelfde gedraging een strafrechtelijke veroordeling is geweest.

10. Verweerder stelt dat eiseres geen recht heeft op aftrek van de op de facturen vermelde omzetbelasting omdat de facturen valselijk zijn opgemaakt en er geen prestaties aan deze facturen ten grondslag liggen. Dit volgt onder andere uit het onderzoek en de strafrechtelijke procedures bij de rechtbank en het gerechtshof. Bovendien hebben de bedrijven de omzetbelasting niet op aangifte voldaan. Ook vinden er geen bedrijfsactiviteiten binnen deze bedrijven plaats. Het betalen van de facturen door eiseres betekent niet dat er daadwerkelijk leveringen hebben plaatsgevonden. Van schending van het neutraliteitsbeginsel is geen sprake. Overigens stelt verweerder vast dat hij ten onrechte geen rekening heeft gehouden met de nihilaangifte van eiseres over het vierde kwartaal van 2011 en dat sprake is van een rekenfout voor het jaar 2008. De naheffingsaanslag moet daarom verminderd worden met € 55.202 tot € 1.188.899. Met betrekking tot de vergrijpboete stelt verweerder dat deze terecht en tot het juiste bedrag is opgelegd en bovendien wel aan de fiscale eenheid kan worden opgelegd. Er is geen sprake van een dubbele bestraffing.

Beoordeling van het geschil

Naheffingsaanslag

11. De bewijslast voor het recht op aftrek van voorbelasting rust op eiseres. Zij kan daartoe in beginsel volstaan met het overleggen van een factuur afkomstig van een andere ondernemer voor aan haar verrichtte leveringen. Gebreken in de factuur of het feit dat de leveranciers de daarop vermelde omzetbelasting niet hebben voldaan, is op zichzelf onvoldoende om de aftrek van voorbelasting te weigeren. Zoals echter uit het arrest van het HvJ EU, C‑159/17 (Dobre), EU:C:2018:161 volgt, kan het recht op aftrek wel worden geweigerd wanneer op basis van objectieve gegevens vaststaat dat aanspraak op dit recht wordt gemaakt in geval van fraude of misbruik.

12. Verweerder stelt dat de facturen waarvan eiseres in het tijdvak 2008 tot en met 2011 de voorbelasting in aftrek heeft gebracht, valselijk zijn opgesteld. Hij baseert zich hierbij op verklaringen die de eigenaren/firmanten van de onder 5 vermelde bedrijven in het kader van het onderzoek hebben afgelegd.

13. Uit de stukken van geding blijkt dat de eigenaren/firmanten van de bedrijven allen afzonderlijk hebben verklaard dat zij nooit leveringen aan eiseres hebben verricht. Ook hebben zij de gefactureerde omzetbelasting niet op aangifte voldaan. De strafrechtelijke veroordelingen hebben weliswaar betrekking op de perioden 2010 en 2011, maar de verklaringen van de eigenaren/firmanten zien (deels) ook op de daaraan voorafgaande jaren en zijn daarom ook relevant voor de tijdvakken 2008 en 2009. De naheffingsaanslag ziet voor wat betreft de jaren 2008 en 2009 uitsluitend op facturen van [bedrijf] , [bedrijf] en [bedrijf] . De verklaring van [I] ( [bedrijf] ) ziet op de periode 2006-2008, die van [H] ( [bedrijf] ) op de periode 2007 tot en met 2009 en die van [bedrijf] op de periode 2009-2010. Uit de verschillende verklaringen komt verder naar voren dat de facturen zijn uitgereikt op instigatie van eiseres.

14. Met de verwijzing naar de verklaringen uit het strafrechtelijk onderzoek heeft verweerder zodanig twijfel gezaaid over het realiteitsgehalte van de op de facturen vermelde transacties en daarmee ook over de juistheid van de facturen, dat van eiseres mag worden verwacht dat zij nader bewijs levert dat de leveringen daadwerkelijk hebben plaatsgevonden en dat de facturen juist zijn. Eiseres heeft daarvoor echter niets overgelegd. Het enkele feit dat eiseres de facturen heeft betaald, is onvoldoende bewijs dat daadwerkelijk leveringen hebben plaatsgevonden. De rechtbank neemt daarbij in aanmerking dat uit de verklaringen van de eigenaren/firmanten van de bedrijven blijkt dat zij grote bedragen direct weer terugbetaalden aan R. Ook de stelling van eiseres dat R het geld incasseerde en deze gelden niet bij eiseres zijn aangetroffen maakt bovengenoemd oordeel niet anders. Dat de directeur niet op de hoogte zou zijn van het niet verrichten van de op de facturen vermelde leveringen, is niet aannemelijk. Uit de verklaring van de directeur en uit de verklaringen van meerdere getuigen volgt immers dat de directeur vrijwel altijd op zijn bedrijf aanwezig was en overzicht had op wat er geladen en gelost werd, terwijl de op basis van onjuiste facturen geclaimde voorbelasting een substantieel deel uitmaakte van de in totaal geclaimde voorbelasting. De directeur kreeg verder alle facturen onder ogen en bepaalde wanneer een factuur betaald moest worden. Met alles wat verweerder heeft overgelegd, heeft hij voldoende aannemelijk gemaakt dat sprake is van valse facturen en daarmee van fraude. Hij heeft daarom terecht de naheffingsaanslag aan eiseres opgelegd.

15. Verweerder heeft in zijn verweerschrift naar voren gebracht dat de naheffingsaanslag verminderd dient te worden wegens een rekenfout met betrekking tot het jaar 2008 en het ten onrechte geen rekening houden met de nihilaangifte van eiseres over het vierde kwartaal 2011. Dit leidt tot gegrondverklaring van het beroep en vermindering van de naheffingsaanslag tot een bedrag van € 1.188.899.

Heffingsrente

16. Het beroep wordt geacht mede betrekking te hebben op de beschikking heffingsrente. Eiseres heeft geen afzonderlijke gronden tegen de beschikking heffingsrente aangevoerd. Ook anderszins is de rechtbank niet gebleken dat de heffingsrente is berekend in strijd met de wettelijke bepalingen of enige andere rechtsregel. Voor een matiging op die grond bestaat dus geen aanleiding. Wel dient de heffingsrente te worden verminderd overeenkomstig de vermindering van de naheffingsaanslag. Ook in zoverre is het beroep gegrond.

Boete

17. Ingevolge artikel 67f van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (Awr) kan aan een belastingplichtige een boete worden opgelegd indien wordt voldaan aan de in dat artikel genoemde voorwaarden. Eiseres, de fiscale eenheid, is de belastingplichtige in de zin van de Wet OB die de voorbelasting ten onrechte op haar aangiften in aftrek heeft gebracht. Ingevolge artikel 1 van de Awr zijn de bepalingen van de Awr van toepassing bij de heffing van rijksbelastingen, zoals de omzetbelasting, en van de heffing van bestuurlijke boeten welke ingevolgde de belastingwet kunnen worden opgelegd. Op grond van deze bepalingen kan aan eiseres een vergrijpboete ingevolge artikel 67f van de Awr worden opgelegd. Artikel 5:1van de Awb is per 1 juli 2009 in werking getreden en biedt een uitbreidingsmogelijkheid van de kring van personen aan wie een bestuurlijke boete kan worden opgelegd. Artikel 67f van de Awr gaat als lex specialis voor op artikel 5:1 van de Awb. Het beroep van eiseres op artikel 5:1, derde lid, van de Awb slaagt derhalve niet. Op grond van artikel 67f van de Awr is het mogelijk om aan een belastingplichtige, ook als zij geen natuurlijk of rechtspersoon is, een boete op te leggen.

18. Van schending van het una via-beginsel als bedoeld in artikel 5:44 van de Awb is geen sprake. De feiten waarvoor de onderdelen van eiseres dan wel de directeur strafrechtelijk zijn vervolgd – witwassen, valsheid in geschrifte, het opzettelijk gebruikmaken van een vals of vervalst geschrift en het voorhanden hebben daarvan – omvatten niet het opzettelijk onjuist doen van aangiften omzetbelasting. De feiten waarvoor aan eiseres onderhavige bestuurlijke boete is opgelegd, liggen derhalve niet besloten in de feiten waarvoor de strafrechtelijk vervolging heeft plaatsgevonden. Van dubbele bestraffing ter zake van hetzelfde feit is derhalve geen sprake.

19. Op grond van artikel 67f van de Awr kan de inspecteur een vergrijpboete opleggen, wanneer het aan opzet of grove schuld van belastingplichtige is te wijten dat omzetbelasting niet, gedeeltelijk niet, dan wel niet binnen de in de belastingwet gestelde termijn is betaald. Hiermee wordt gelijk gesteld het geval waarin, naar aanleiding van een verzoek, ten onrechte teruggaaf van belasting is verleend. Op grond van paragraaf 25 en 28 van het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst (BBBB) legt verweerder bij opzet een boete van 50% op. De bewijslast dat sprake is van (voorwaardelijke) opzet rust op verweerder. Verweerder heeft daartoe onder andere verwezen naar de verklaringen die zijn afgelegd door verschillende personen in het kader van het onderzoek, waaruit volgt dat geen leveringen hebben plaatsgevonden aan eiseres.

20. De rechtbank acht verweerder geslaagd in zijn bewijslast. Op grond van de afgelegde verklaringen in het kader van het onderzoek is vast komen te staan dat de vermelde prestaties op de facturen niet zijn verricht. Eiseres wist of behoorde te weten dat er geen leveringen ten grondslag lagen aan de aan haar uitgereikte facturen en dat zij derhalve de op de facturen vermelde bedragen aan omzetbelasting ten onrechte op haar aangiften omzetbelasting in aftrek bracht. De rechtbank acht de door verweerder opgelegde vergrijpboete van 50% passend en uit het oogpunt van normhandhaving geboden. Wel dient de boete, gelet op wat is overwogen bij 15 te worden verminderd tot € 594.449 (50% van
€ 1.188.899).

21. Voorst overweegt de rechtbank ambtshalve ten aanzien van de overschrijding van de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6 van het Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden het volgende. De rechtbank stelt vast dat de redelijke termijn is aangevangen met de aankondiging van de boete bij brief van
9 november 2013. Voor de berechting van zaken in eerste aanleg heeft als uitgangspunt te gelden dat dit niet binnen een redelijke termijn geschiedt indien niet binnen twee jaar nadat die termijn is aangevangen uitspraak wordt gedaan, tenzij sprake is van bijzondere omstandigheden. In de onderhavige zaak ziet de rechtbank aanleiding, om in verband met bijzondere omstandigheden, de redelijke termijn op vijf jaar en een maand te stellen. Verweerder heeft immers met instemming van eiseres de termijn voor het afhandelen van het bezwaarschrift bij brief van 28 februari 2014 verlengd totdat het strafrechtelijk financieel onderzoek was afgerond. Bij brief van 13 april 2017 verzoekt verweerder eiseres haar bezwaarschrift te motiveren. De redelijke termijn dient naar het oordeel van de rechtbank, in verband met het extra tijdsverloop dat gemoeid was met het aanhouden van het bezwaarschrift totdat het strafrechtelijk onderzoek was afgerond, te worden verlengd met een termijn van 3 jaar en 1 maand. Dit brengt mee dat de redelijke termijn in dit geval
5 jaar en 1 maand bedraagt.

22. Uitgaande van de aankondiging van de boete bij brief van 9 november 2013 tot de uitspraak van de rechtbank op 28 november 2019 zijn 6 jaar en 1 maand verstreken. Derhalve is sprake van een overschrijding van de redelijke termijn met 1 jaar. Op grond hiervan matigt de rechtbank de vergrijpboete van € 594.449 met 15% tot een bedrag van € 505.282.

23. Gelet op wat is overwogen bij 15, dient het beroep gegrond te worden verklaard.

Proceskosten

24. De rechtbank veroordeelt verweerder in de door eiseres gemaakte proceskosten. Ten aanzien van onderhavige zaak en de gelijktijdig ter zitting behandelde zaak met zaaknummer SGR 18/2754 is sprake van samenhangende zaken als bedoeld in artikel 3 van het Besluit proceskosten bestuursrecht (het Besluit). Op grond van bijlage C2 bij het Besluit is de wegingsfactor bij minder dan vier samenhangende zaken 1. De proceskosten stelt de rechtbank op grond van het Besluit voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vast op € 1.532 (1 punt voor het indienen van het bezwaarschrift, 1 punt voor het verschijnen ter hoorzitting met een waarde per punt van € 254, 1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 512 en een wegingsfactor 1). Gelet op bovengenoemde samenhang zal de rechtbank deze proceskosten gelijkelijk over beide zaken verdelen en in de onderhavige zaak een proceskostenvergoeding toekennen van € 766.

Beslissing

De rechtbank:

• verklaart het beroep gegrond;
• vernietigt de uitspraak op bezwaar;
• vermindert de naheffingsaanslag tot een bedrag van € 1.188.899 en vermindert de beschikking heffingsrente dienovereenkomstig;
• vermindert de vergrijpboete tot een bedrag van € 505.282;
• bepaalt dat deze uitspraak in de plaats treedt van de vernietigde uitspraak op bezwaar;
• veroordeelt verweerder in de proceskosten van eiseres tot een bedrag van € 766;
• draagt verweerder op het betaalde griffierecht van € 338 aan eiseres te vergoeden.

Deze uitspraak is gedaan door mr. E. Kouwenhoven, voorzitter, en mr. G.J. Ebbeling en

mr. H.W.M. van Kesteren, leden, in aanwezigheid van mr. B. van Eeuwijk, griffier. De beslissing is in het openbaar uitgesproken op 28 november 2019.

griffier voorzitter

Afschrift verzonden aan partijen op:

Rechtsmiddel

Tegen deze uitspraak kunnen partijen binnen zes weken na verzending hoger beroep instellen bij het gerechtshof Den Haag (team belastingrecht), Postbus 20302,

2500 EH Den Haag.