Uitspraak
Rechtbank DEN Haag
Bestuursrecht
zaaknummer: AWB 16/11081
uitspraak van de enkelvoudige kamer van 30 juni 2016 in de zaak tussen
[eiser], eiser, V-nummer [V-nummer]
(gemachtigde: mr. M. Timmer),
en
de Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, verweerder
(gemachtigde: mr. A.M. de Wit).
Procesverloop
Eiser heeft gesteld te zijn geboren op [geboortedatum] 1964 en de Syrische nationaliteit te hebben. Hij verblijft als vreemdeling in Nederland.
Aan eiser is op 20 mei 2016 op grond van artikel 55 van de Vreemdelingenwet 2000
(Vw 2000) een aanwijzing gegeven om zich in Badhoevedorp beschikbaar te houden in verband met de behandeling van zijn asielaanvraag.
Eiser heeft hiertegen beroep ingesteld.
Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 27 juni 2016.
Eiser en zijn gemachtigde zijn niet verschenen. Verweerder heeft zich laten vertegenwoordigen door zijn gemachtigde.
Overwegingen
1. De rechtbank stelt vast dat de maatregel ziet op de periode dat de aanvraag om toelating van eiser in behandeling is en tot gevolg heeft dat eiser zich in die periode beschikbaar moet houden op de aangewezen plaats in verband met de behandeling van die aanvraag. Gebleken is dat de aanvraag van eiser inmiddels op 25 mei 2016 door uitreiking van een besluit is afgerond. Hierdoor is aan de verplichtingen, voortvloeiende uit de maatregel ex artikel 55 van de Vw 2000 een einde gekomen.
2 De rechtbank is van oordeel dat eiser wel een procesbelang heeft, nu eiser de rechtmatigheid van de maatregel van toezicht bestrijdt en schadevergoeding heeft verzocht.
3 Eiser heeft, zakelijk weergegeven, aangevoerd dat de aanwijzing ten onrechte is opgelegd omdat deze niet beperkt is geweest tot Badhoevedorp maar tot een of meer ruimtes in het Justitieel Complex Schiphol. De bevoegdheid tot het geven van een aanwijzing strekt niet zo ver dat de plaats waar een asielzoeker zich beschikbaar moet houden kan worden gereduceerd tot een of meer ruimtes en zeker niet in een Justitieel Complex als Schiphol. Een asielzoeker die zich aldaar beschikbaar moet houden kan dat complex maar op twee momenten per dag verlaten, zodat hij zich in de praktijk langer beschikbaar moet houden dan voor het onderzoek noodzakelijk is. Voor de beoordeling van de vraag of sprake is van een verdergaande beperking van de bewegingsvrijheid dan artikel 55 van de Vw 2000 toestaat, is ook de fysieke omgeving waar een asielzoeker zich beschikbaar moet houden van belang. De grondslag voor de verdergaande beperking van eisers vrijheid kan niet worden gevonden in artikel 55 van de Vw 2000. Eiser verzoekt schadevergoeding voor de ten onrechte opgelegde vrijheidsbeperking.
4 Verweerder heeft ter zitting uiteengezet dat het Aanmeldcentrum West is ingericht in het Justitieel Complex Schiphol. Vreemdelingen die voor een gehoor worden verwacht worden om 08.00 uur vanuit hun COA-locaties aangevoerd. De gehoren beginnen tussen 09.00 en 10.00 uur. Binnenkomst is via de door iedereen te gebruiken hoofdingang van het complex. De vreemdelingen worden in afwachting van hun gehoor ondergebracht in een cellengang, waarin een wachtruimte is ingericht met stoelen, bankstellen, tv, lectuur en voorzieningen voor kinderen. Luchten of roken kan in de buitenlucht in de kooiconstructie. Een tweetal cellen is open voor sanitaire voorzieningen. Nadat het gehoor, dat elders in het complex plaatsvindt, is afgelopen keert de vreemdeling onder begeleiding naar deze ruimte terug. Om de wachtruimte te bereiken of te verlaten dient een medewerker van het complex een aantal deuren te openen. De vreemdeling kan dit niet op eigen gelegenheid doen.
Dagelijks vertrekken om 14.00 uur en 18.00 uur bussen waarmee de vreemdelingen kunnen terugkeren naar hun COA-locaties. Het is de vreemdeling toegestaan op eigen gelegenheid naar de opvanglocatie terug te keren, ook luchten of roken zou in principe buiten het complex kunnen. De vreemdeling dient hier echter zelf om te vragen en kan ook niet zelfstandig naar buiten.
Van het feit dat de vreemdeling zich buiten het complex mag begeven wordt niet actief mededeling gedaan door het personeel.
5 De rechtbank overweegt als volgt.
Eiser heeft op 21 november 2015 een asielaanvraag ingediend. Op 20 mei 2016 heeft eiser met het formulier M117-C een aanwijzing ingevolge artikel 55 van de Vw 2000 ontvangen, inhoudende dat Badhoevedorp is aangewezen als plaats waar hij zich beschikbaar dient te houden in verband met de behandeling van zijn aanvraag.
Niet in geschil is dat eiser op 20 en 22 mei 2016 voor het eerste en nader gehoor van 08:00 uur tot 18:00 uur in het Justitieel Complex Schiphol zich ter beschikking diende te houden. Voor de gesprekken met zijn advocaat op 21 en 23 mei 2016 is eiser eveneens naar het Justitieel Complex Schiphol gebracht alwaar hij van 08.00 uur tot 14.00 uur diende te verblijven.
Ingevolge artikel 5, eerste lid, van het Europese Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) heeft een ieder recht op vrijheid en veiligheid van zijn persoon. Niemand mag zijn vrijheid worden ontnomen, behalve in de in dat lid omschreven gevallen en overeenkomstig een wettelijk voorgeschreven procedure.
Ingevolge artikel 55, eerste lid, van de Vw 2000 dient de vreemdeling, die rechtmatig verblijf geniet op grond van artikel 8, onder f, zich in verband met het onderzoek naar de inwilligbaarheid van de aanvraag om een verblijfsvergunning beschikbaar te houden op een door de minister aangewezen plaats, overeenkomstig hem daartoe door de bevoegde autoriteiten gegeven aanwijzingen.
De rechtbank is van oordeel dat de bevoegdheid van artikel 55 van de Vw 2000 er niet toe strekt dat verweerder een vreemdeling de aanwijzing kan geven zich tijdens de duur van het onderzoek in een plaats op te houden welke feitelijk neer zou komen op vrijheidsontneming in de zin van artikel 5 van het EVRM.
De vraag waarvoor de rechtbank zich gesteld ziet, is of het verblijf van eiser in het Justitieel Complex Schiphol vrijheidsontneming is in de zin van artikel 5 van het EVRM.
De rechtbank overweegt dat ingevolge vaste jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens bij deze beoordeling alle omstandigheden van het geval in aanmerking dienen te worden genomen, waarbij in het bijzonder van belang is de aard, de duur, het effect en de tenuitvoerlegging van de maatregel.
De rechtbank neemt bij zijn beoordeling in aanmerking dat, zoals uit het dossier blijkt en zoals ter zitting door verweerder is bevestigd, het Aanmeldcentrum West is ingericht in een gedeelte van het Justitieel Complex Schiphol. De ruimte waar eiser zich diende op te houden bestaat uit een cellencomplex met een luchtingskooi. Voor eiser was er toegang via een aantal afgesloten deuren, welke door een begeleider diende te worden geopend. Bij binnenkomst is eiser gecontroleerd op ongewenste voorwerpen door middel van detectieapparatuur. Het was eiser niet toegestaan om een mobiele telefoon of andere elektronische apparatuur mee te nemen naar de wachtruimte. Uit verweerders toelichting ter zitting is voorts gebleken dat eiser niet was medegedeeld dat het is toegestaan om het complex (tijdelijk) te verlaten omdat dit in de praktijk voor logistieke problemen zou zorgen.
Voorts heeft de rechtbank in de beoordeling betrokken dat in de aanwijzing aan eiser staat vermeld dat het niet nakomen van artikel 55 van de Vw 2000 consequenties heeft voor zijn afhandeling van de aanvraag en dat het niet naleven van de aanwijzing strafbaar is gesteld bij artikel 108, eerste lid van de VW 2000.
Gelet op deze omstandigheden, in onderlinge samenhang bezien, is de rechtbank van oordeel dat het verblijf van eiser in het Justitieel Complex Schiphol op grond van de aanwijzing feitelijk neerkomt op vrijheidsontneming in de zin van artikel 5 van het EVRM. Nu niet is gebleken dat er sprake is van één van de in artikel 5, eerste lid, onder a t/m f van het EVRM genoemde gevallen en artikel 55 van de Vw 2000 of een andere voorgeschreven procedure een wettelijke grondslag biedt voor de vrijheidsontneming, is de rechtbank van oordeel dat het verblijf van eiser in het Justitieel Complex Schiphol een schending oplevert van artikel 5 van het EVRM.
Het beroep zal derhalve gegrond worden verklaard.
Voorts acht de rechtbank voldoende gronden aanwezig om een schadevergoeding toe te kennen voor de vier dagen dat eiser ten onrechte verder in zijn vrijheid is beperkt dan artikel 55 van de Vw 2000 toestaat. De rechtbank zal voor de dagen dat eiser tot 14:00 uur in het Justitieel Complex Schiphol heeft verbleven voor de gesprekken met zijn advocaat (21 en 23 mei 2016) hetzelfde bedrag toekennen als voor de dagen waarop hij tot 18:00 uur in het Justitieel Complex Schiphol heeft verbleven (20 en 22 mei 2016), omdat de rechtbank van oordeel is dat deze gesprekken met zijn advocaat niet onder de reikwijdte van artikel 55 van de Vw 2000 vallen.
De rechtbank is verder van oordeel dat een bedrag aan schadevergoeding van €45,-- per dag redelijk is omdat eiser niet de nachten door heeft gebracht in het Justitieel Complex Schiphol. Het bedrag aan schadevergoeding stelt de rechtbank vast op 4 x € 45,-- = € 180,--
De rechtbank ziet aanleiding verweerder met toepassing van artikel 8:75, eerste lid, van de Algemene wet bestuursrecht te veroordelen in de door eiser gemaakte proceskosten. Deze kosten zijn op voet van het bepaalde in het Besluit proceskosten bestuursrecht vastgesteld op € 496,-- (1 punt voor het beroepschrift met een waarde per punt van € 496,-- en wegingsfactor 1).
Beslissing
De rechtbank:
- verklaart het beroep gegrond;
- wijst het verzoek om schadevergoeding toe en kent aan eiser een schadevergoeding toe, groot € 180,-- ten laste van verweerder, te betalen door de griffier van de rechtbank;
- veroordeelt verweerder in de proceskosten ad € 496,--.
Deze uitspraak is gedaan door mr. J. Ghrib, rechter, in aanwezigheid van J.J. Brands, griffier. De beslissing is in het openbaar uitgesproken op 30 juni 2016.
Rechtsmiddel
Tegen deze uitspraak staat op grond van artikel 84, aanhef en onder a, van de Vw 2000 geen hoger beroep open.