Uitspraak
RECHTBANK DEN HAAG
Zittingsplaats ‘s-Gravenhage
F
Rolnr.: 5069821 RL EXPL 16-14147
30 november 2016
[jw.sys.rolnummer]
Vonnis van de kantonrechter in de zaak van:
[eiser] ,wonende te [woonplaats] ,
eisende partij,
gemachtigde: mr. C.F.F. Wilms-aan ‘t Goor,
eisende partij,
gemachtigde: mr. C.F.F. Wilms-aan ‘t Goor,
tegen
de stichting Stichting Pensioenfonds Metaal en Techniek,
gevestigd te ‘s-Gravenhage,
gedaagde partij,
gemachtigden: prof. mr. R.H. Maatman en mr. E.M.T. Huijzer.
gedaagde partij,
gemachtigden: prof. mr. R.H. Maatman en mr. E.M.T. Huijzer.
Partijen worden aangeduid als “ [eiser] ” en “PMT”.
1.Procedure
1.1.
De kantonrechter heeft kennis genomen van de volgende stukken:
- de dagvaarding van 2 mei 2016;
- de conclusie van antwoord;
- de conclusie van repliek;
- de conclusie van dupliek;
- de in het geding gebrachte producties.
2.Feiten
2.1.
[eiser] , geboren op 9 mei 1948, heeft als deelnemer in de pensioenregeling van PMT pensioen opgebouwd.
2.2.
Bij brief van 7 januari 2009 heeft PMT [eiser] , op verzoek van [eiser] , geïnformeerd over de mogelijkheden om vervroegd ouderdomspensioen te gaan. Op het ‘Aanvraagformulier vervroegd pensioneren’ behorende bij die brief staan de volgende pensioenaanspraken vermeld:
“Ingangsdatum: 01-03-2009
Ouderdomspensioen vóór 65 jaar € 45.312,11 per jaar
Ouderdomspensioen € 21.437,90 bruto per jaar
Partnerpensioen € 15.006,53 bruto per jaar”
2.3.
Op het Uniform Pensioenoverzicht 2010 staat onder meer en voor zover van belang het volgende vermeld:
“(…)
Hieronder treft u voorbeelden van leeftijden waarop u met pensioen kunt gaan met daarbij de hoogte van de verschillende pensioenuitkeringen.
Pensioenleeftijd Tot 65 jaar Vanaf 65 jaar (excl. AOW) Bij overlijden
(…)
62 jaar € 51.894,90 € 25.696,76 € 15.822,95 (…)”
2.4.
In januari 2010 heeft [eiser] wederom verzocht om een voorstel voor (gedeeltelijk) vervroegd pensioen, waarvoor hij op 20 januari 2010 een aanvraagformulier ontving. In reactie op deze brief heeft [eiser] PMT in zijn brief van 28 maart 2010 onder meer het volgende bericht:
“(…) Mijn huidige werkgever Ajax-Chubb ging niet akkoord met mijn voorstel, daarom kon ik geen gebruik maken van uw aanbieding. (…)
Hiermede verzoek ik u mij een nieuwe offerte te doen toekomen voor een volledig vroegpensioen ingaande op 1 augustus 2010. Gaarne zou ik deze voor 20 april willen ontvangen zodat ik mijn ontslag bij Ajax-Chubb kan indienen.”
2.5.
Bij brief van 21 april 2010 heeft PMT [eiser] op zijn verzoek opnieuw geïnformeerd over de mogelijkheden om vervroegd met ouderdomspensioen te gaan. In deze brief staat onder meer en voor zover van belang het volgende vermeld:
“(…)
Voorbehoud
Bij het bepalen van de hoogte van uw pensioen zijn wij uitgegaan van de gegevens, zoals die op de datum van berekening vermeld waren in onze administratieve systemen. Het is mogelijk dat deze gegevens nog moeten worden geactualiseerd. Wij vragen u om mede aan de hand van het pensioenreglement alle gegevens zorgvuldig te controleren. Reglementair bent u verplicht om elke (vermoedelijke) onjuistheid en onvolledigheid schriftelijk aan het fonds te melden. Aan mededelingen, gegevens en bedragen waarvan u, mede gezien het pensioenreglement, had kunnen weten dat die niet juist waren, kunt u géén rechten ontlenen. U kunt namelijk uitsluitend rechten ontlenen aan bepalingen van het pensioenreglement. (…)
2.6.
Op het ‘Aanvraagformulier vervroegd pensioneren’ behorende bij de brief van PMT van 21 april 2010 (hierna: het aanvraagformulier) staan de volgende pensioenaanspraken vermeld:
“Ingangsdatum: 01-08-2010
Ouderdomspensioen vóór 65 jaar € 58.961,80 bruto per jaar
Ouderdomspensioen € 30.297,09 bruto per jaar
Partnerpensioen € 17.134,78 bruto per jaar”
2.7.
[eiser] heeft het aanvraagformulier ingevuld en, met bijbehorende bewijsstukken, aan PMT doen toekomen.
2.8.
In de brief van PMT aan [eiser] d.d. 2 juli 2010 staat onder meer het volgende vermeld:
“Met deze brief informeren wij u graag over uw pensioenuitkering. Vanaf 01-08-2010 heeft u recht op een Vervroegd Ouderdomspensioen van € 59.025,53 bruto per jaar. (…)
De overige aanspraken bedragen op 01-08-2010:
Ouderdomspensioen, bruto per jaar € 30.297,09
Partnerpensioen, bruto per jaar € 17.134,78”
2.9.
Sinds 1 augustus 2010, vanaf de leeftijd van 62 jaar en 3 maanden, ontvangt [eiser] een pensioenuitkering van PMT.
2.10.
Bij brief van 7 maart 2011 heeft PMT aan [eiser] onder meer het volgende bericht:
“(…)
De hoogte van uw pensioen
In april 2010 heeft u een aanvraagformulier ontvangen voor uw volledige vervroegde pensionering per 1 augustus 2010. De omzetting van de aanspraken op vroegpensioen naar een extra aanspraak op ouderdomspensioen is tijdelijk niet correct geweest. Uw vervroegd ouderdomspensioen, het ouderdomspensioen vanaf 65 jaar en het partnerpensioen zijn hierdoor op het aanvraagformulier te hoog weergegeven. In de u toegezonden pensioenoverzichten van de afgelopen jaren is het pensioen wel correct vastgesteld geweest.
De juiste hoogte van uw pensioenaanspraken op 1 augustus 2010
Tussen haakjes staan de bedragen die op uw aanvraagformulier hebben gestaan.
Vervroegd ouderdomspensioen € 55.775,90 (€ 58.961,80)
Ouderdomspensioen vanaf 65 jaar € 28.473,23 (€ 30.297,09)
Partnerpensioen € 16.255,93 (€ 17.134,78)
(…)
Aanpassing van uw pensioentoekenning
Uw Pensioentoekenning wordt per maart 2011 naar de juiste hoogte van uw pensioenaanspraken aangepast. Wij vinden het heel vervelend dat uw pensioen zonder toelichting naar beneden is bijgesteld. Het teveel uitgekeerde pensioen tot en met februari 2011 vorderen wij dan ook niet terug.
(…)”
2.11.
Bij brief van 1 juni 2011 heeft [eiser] bezwaar ingediend tegen de verlaging van zijn pensioen ten opzichte van het getekende aanvraagformulier als vermeld in de brief van PMT van 7 maart 2011.
2.12.
De Commissie Pensioenen van PMT heeft het bezwaar van [eiser] bij brief van 1 juni 2011 afgewezen. Wel heeft de Commissie Pensioenen bepaald dat het teveel uitgekeerde pensioen over de maanden augustus 2010 tot en met februari 2011 niet wordt teruggevorderd. De motivering van het besluit van de Commissie Pensioenen luidt als volgt:
“Elke deelnemer en uitkeringsgerechtigde mag ervan uitgaan dat het fonds hem correct informeert. Het is spijtig dat dit in het geval van uw cliënt (lees: [eiser] ) niet gebeurd is. Tijdens de aanvraagprocedure zijn de verkeerde pensioenbedragen gecommuniceerd. Het pensioen was gedurende een periode van drie maanden te hoog in de administratie opgenomen. In die periode heeft de heer [eiser] daadwerkelijk het ouderdomspensioen vervroegd. De pensioenbedragen op het aanvraagformulier en de toekenningsbrief zijn te hoog weergegeven. De gecommuniceerde pensioenaanspraken zijn op alle jaarlijkse pensioenoverzichten en overige correspondentie wel correct geweest.
De commissie is van mening dat gezien de korte periode dat de aanspraken niet juist hebben gestaan en het feit dat de heer [eiser] in de jaren daarvoor wel correct geïnformeerd is, een honorering van uw verzoek niet te rechtvaardigen is. Door het teveel uitgekeerde pensioen over de maanden augustus 2010 tot en met februari 2011 niet terug te vorderen is de heer [eiser] in de ogen van de commissie voldoende tegemoet gekomen.”
3.Vordering, grondslag en verweer
3.1.
[eiser] vordert dat de kantonrechter bij vonnis, voor zover mogelijk uitvoerbaar bij voorraad:
Primair:
verklaart voor recht dat PMT jegens [eiser] aansprakelijk is voor de gevolgen van de onjuist gecommuniceerde pensioenbedragen in het aanvraagformulier vervroegd ouderdomspensioen en de bevestigingsbrief van 2 juli 2010;
PMT veroordeelt tot betaling aan [eiser] van € 32.703,29 aan schadevergoeding;
PMT veroordeelt tot betaling van de wettelijke rente aan [eiser] over het sub b gevorderde bedrag vanaf de dag der opeisbaarheid tot aan de dag der algehele voldoening;
PMT veroordeelt tot vergoeding van de buitengerechtelijke incassokosten ten bedrage van € 875,-;
en en ander met veroordeling van PMT in de kosten van deze procedure, inclusief de nakosten;
Subsidiair:
a. verklaart voor recht dat [eiser] jegens PMT met terugwerkende kracht aanspraak maakt (de kantonrechter begrijpt: heeft) op betaling van de in de bevestigingsbrief van 2 juli 2010 toegekende pensioenbedragen, bestaande uit:
- een vervroegd ouderdomspensioen van € 59.025,53 bruto per jaar vanaf 1 augustus 2010 tot 1 mei 2013;
- een levenslang ouderdomspensioen van € 30.297,09 bruto per jaar vanaf 1 mei 2013;
- een partnerpensioen (dan wel nabestaandenpensioen) van € 17.134,78 bruto per jaar;
rekening houdende met de algemene pensioenkortingen van 6,3 procent per 1 april 2013 alsmede 0,4 procent per 1 mei 2014;
PMT veroordeelt tot nakoming jegens [eiser] van de onder a. vermelde brutobedragen aan vervroegd ouderdomspensioen alsmede levenslang ouderdomspensioen, rekening houdend met de genoemde algemene kortingen, alsmede onder aftrek van de reeds verrichte bruto betalingen zoals deze blijken uit de kolom ‘Ontvangen” in de berekening die als productie 6 is overgelegd;
PMT veroordeelt tot betaling van de wettelijke rente aan [eiser] over de sub a dan wel b gevorderde bedragen voor zover deze nog betaald dienen te worden, vanaf de dag der opeisbaarheid tot aan de dag der algehele voldoening;
PMT veroordeelt tot vergoeding van de buitengerechtelijke incassokosten ten bedrage van € 875,-;
een en ander met veroordeling van PMT in de kosten van deze procedure, inclusief de nakosten.
3.2.
[eiser] legt aan deze vordering, naast voormelde feiten, het navolgende ten grondslag. [eiser] stelt primair dat PMT, op grond van onrechtmatige daad, aansprakelijk is voor de schade die hij heeft geleden ten gevolge van door PMT in de brief van 21 april 2010 en de daarbij behorende bijlagen alsook de bevestigingsbrief van 2 juli 2010 verschafte onjuiste informatie. [eiser] mocht er gerechtvaardigd op vertrouwen dat de daarin vermelde pensioenbedragen juist waren. Op basis van die informatie heeft [eiser] een onherroepelijke keuze gemaakt, namelijk om zijn dienstverband per 1 augustus 2010 te laten eindigen en zijn pensioenuitkering per diezelfde datum in te laten gaan. Indien hij vooraf zou hebben geweten dat de daarin vermelde pensioenbedragen niet juist waren, dan zou [eiser] ervoor hebben gekozen om langer door te werken en op die manier een hoger pensioen op te bouwen. De schade die [eiser] heeft geleden bestaat uit gederfd pensioen, dat berekend over de periode vanaf aanvang pensioenuitkering tot en met mei 2028 in totaal € 32.703,29 bedraagt.
3.3.
Naar de kantonrechter begrijpt, stelt [eiser] subsidiair dat PMT tekort is geschoten in de nakoming van haar verplichtingen jegens [eiser] , door lagere pensioenbedragen uit te keren dan die waar [eiser] volgens het aanvraagformulier en de brief van 2 juli 2010 aanspraak op heeft. [eiser] mocht er gerechtvaardigd op vertrouwen dat de daarin vermelde pensioenbedragen juist waren.
3.4.
PMT voert gemotiveerd verweer waarop hierna – voor zover van belang – zal worden ingegaan en concludeert tot afwijzing van de vordering.
4.Beoordeling
verjaring
4.1.
PMT heeft gesteld dat de primaire vordering van [eiser] is verjaard en dat de subsidiaire vordering deels, voor zover het betreft betalingen van pensioenbedragen die opeisbaar zijn geworden vijf jaar voordat de dagvaarding door de heer [eiser] werd uitgebracht, is verjaard. De kantonrechter is met PMT van oordeel dat artikel 59 Pensioenwet niet van toepassing is op de onderhavige vorderingen, maar dat de algemene verjaringstermijnen uit het Burgerlijk Wetboek van toepassing zijn. De primaire vordering strekt immers tot een veroordeling tot betaling van schadevergoeding wegens onrechtmatige daad en de subsidiaire vordering ziet op pensioentermijnen waar reeds aanspraak op is gemaakt. Anders dan PMT is de kantonrechter echter wel van oordeel dat [eiser] de verjaring tijdig heeft gestuit middels de brieven d.d. 1 juni 2011 en 19 januari 2015. Weliswaar heeft [eiser] in die brieven niet de vordering, waarvoor hij zich het recht op nakoming voorbehoudt, nauwkeurig omschreven met aanwijzing van de correcte juridische grondslag daarvoor, doch uit die brieven blijkt voldoende duidelijk dat hij het niet eens is met de verlaging van zijn pensioenuitkering en dat hij aanspraak maakt op volledige en blijvende betaling van de pensioenbedragen als vermeld in het aanvraagformulier en de brief d.d. 2 juli 2010. Dit was, althans dit had voor PMT, zeker gezien haar hoedanigheid, voldoende kenbaar moeten zijn. PMT had uit de strekking van die brieven immers kunnen en moeten begrijpen welk recht werd voorbehouden en waartegen PMT zich eventueel diende te verweren. Gelet op het voorgaande kan [eiser] derhalve worden ontvangen in zijn vorderingen.
schade
4.2.
[eiser] heeft primair gevorderd een verklaring voor recht dat PMT aansprakelijk is voor de gevolgen van de onjuist gecommuniceerde pensioenbedragen alsmede de veroordeling van PMT tot betaling van die schade. De aansprakelijkheid van PMT hangt af van meer zaken dan alleen de correctheid van de gegeven informatie. Zo is onder meer ook van belang of door het verstrekken van onjuiste informatie schade is geleden. Naar het oordeel van de kantonrechter heeft [eiser] zijn stelling dat hij schade heeft geleden onvoldoende onderbouwd. De enkele omstandigheid dat [eiser] lagere pensioenbedragen ontvangt dan vermeld op het aanvraagformulier en de bevestigingsbrief van 2 juli 2010, is onvoldoende om te kunnen vaststellen dat [eiser] daadwerkelijk schade heeft geleden. [eiser] heeft terzake ook geen concreet bewijsaanbod gedaan, zodat de kantonrechter ook geen aanleiding ziet om tot bewijslevering over te gaan. Gelet op het voorgaande zal het primair gevorderde worden afgewezen.
gerechtvaardigd vertrouwen
4.3.
Uitgangspunt is dat het pensioenreglement bepalend is voor de omvang van de pensioenaanspraken van de deelnemer, zodat een foutieve, daarvan afwijkende mededeling door het pensioenfonds niet zonder meer een grondslag voor pensioenaanspraken die afwijken van het pensioenreglement oplevert. Dat is anders indien de deelnemer er in de gegeven omstandigheden gerechtvaardigd op mocht vertrouwen dat de aan hem verstrekte informatie juist was en van de zijde van het pensioenfonds sprake is van een rechtshandeling (toezegging).
4.4.
De kantonrechter is met PMT van oordeel dat het niet aannemelijk is dat [eiser] zijn keuze om met vervroegd pensioen te gaan mede heeft gebaseerd op de bevestigingsbrief van 2 juli 2010. [eiser] is immers met ingang van 1 augustus 2010 met vervroegd pensioen gegaan en per die datum is ook zijn arbeidsovereenkomst geëindigd. Gesteld, noch gebleken is dat [eiser] zijn arbeidsovereenkomst eerst na ontvangst van die brief heeft opgezegd.
4.5.
De kantonrechter is van oordeel dat aan [eiser] wel een beroep op gerechtvaardigd vertrouwen toekomt op basis van de door PMT in het aanvraagformulier verstrekte informatie. Daarbij houdt de kantonrechter rekening met alle omstandigheden van het geval. PMT heeft [eiser] , op zijn verzoek, de brief en het aanvraagformulier van 21 april 2010 doen toekomen. Vervolgens heeft [eiser] het aanvraagformulier ingevuld en aan PMT doen toekomen. Van belang hierbij is dat PMT in haar hoedanigheid van pensioenuitvoerder, derhalve als deskundige, handelde en dat zij op verzoek van [eiser] informatie aan [eiser] heeft verstrekt op basis waarvan [eiser] een onherroepelijke keuze heeft gemaakt. Dat [eiser] , naar PMT heeft gesteld, mogelijk al in een eerder stadium zou hebben besloten om zijn arbeidsovereenkomst te beëindigen (mede) om andere redenen dan de hoogte van het inmiddels door hem opgebouwde pensioen – wat daar ook van zij –, doet aan dat laatste niet aan af. [eiser] heeft immers na ontvangst van het aanvraagformulier definitief de beslissing genomen om met vervroegd pensioen te gaan. Gelet hierop is de kantonrechter van oordeel dat het aanvraagformulier niet slechts informatief van aard is, doch dat daarmee tevens sprake is geweest van een rechtshandeling, een concreet tot [eiser] gericht aanbod, van de zijde van PMT. De hoedanigheid van [eiser] , een leek op het gebied van pensioenen, is daarbij mede van belang.
4.6.
De kantonrechter is voorts met PMT van oordeel dat er een groot verschil zit tussen de pensioenbedragen vermeld op enerzijds het door [eiser] opgevraagde aanvraagformulier uit 2009 en het uniform pensioenoverzicht 2010 en anderzijds het aanvraagformulier uit april 2010. De pensioenbedragen waar [eiser] reglementair recht op heeft zijn echter ook een stuk hoger dan de bedragen op het aanvraagformulier uit 2009 en het uniform pensioenoverzicht 2010, zodat [eiser] daar niet op had hoeven aanslaan. Bovendien bevat een uniform pensioenoverzicht geen actuele informatie. Daarnaast is het verschil tussen de in het aanvraagformulier vermelde pensioenbedragen en de bedragen waar [eiser] reglementair recht op heeft niet aanzienlijk. Het had op de weg van PMT gelegen om, naast het betrachten van de nodige zorgvuldigheid bij het verstrekken van informatie, in ieder geval na ontvangst van het door [eiser] ingevulde aanvraagformulier na te gaan of de daarop vermelde gegevens kloppen. In plaats daarvan heeft zij [eiser] in de bevestigingsbrief van 2 juli 2010 wederom foutieve pensioenbedragen meegedeeld. Eerst in maart 2011 heeft PMT de door haar geconstateerde fout aan [eiser] gemeld. Het feit dat [eiser] al eerder heeft gevraagd naar de mogelijkheden om vervroegd met ouderdomspensioen te gaan, maakt niet dat hij kon weten dat de verstrekte informatie onjuist was, omdat telkens sprake is geweest van een momentopname en de opbouw van zijn pensioenaanspraken door ging. Het voorbehoud dat PMT in haar brief van 21 april 2010 heeft gemaakt gaat in dezen dan ook niet op. Zoals hiervoor uiteengezet mocht [eiser] er immers gerechtvaardigd op vertrouwen dat de in het aanvraagformulier genoemde bedragen juist waren.
4.7.
Het voorgaande heeft gevolgen voor de subsidiaire vordering van [eiser] . De kantonrechter zal de zaak dan ook aanhouden teneinde [eiser] in de gelegenheid te stellen zich hierover uit te laten.
4.8.
Iedere verdere beslissing wordt aangehouden.
5.Beslissing
De kantonrechter:
- verwijst de zaak naar de rol van 21 december 2016 voor akte uitlaten aan de zijde van [eiser] ;
- houdt iedere verdere beslissing aan.
Dit vonnis is gewezen door kantonrechter mr. F.J. Verbeek en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 30 november 2016.