Uitspraak
vonnis
RECHTBANK ARNHEM
Sector civiel recht
zaaknummer / rolnummer: 196250 / HA ZA 10-259
Vonnis in incident van 21 juli 2010
in de zaak van
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
TEXTILE SERVICES B.V.,
gevestigd te Oosterhout, gemeente Nijmegen,
eiseres in de hoofdzaak,
verweerster in het incident,
advocaat mr. A.T. Eisenmann te Amstelveen,
tegen
de vennootschap naar Frans recht
CYB LYON SARL.,
gevestigd te Lyon (Frankrijk),
gedaagde in de hoofdzaak,
eiseres in het incident,
advocaat mr. E.P.M. Smit te Vught.
1. De procedure
1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding
- de incidentele conclusie tot onbevoegdverklaring
- de incidentele conclusie van antwoord.
1.2. Ten slotte is vonnis bepaald in het incident.
2. Het geschil en de beoordeling in het incident
2.1. Textile Services heeft in de hoofdzaak de veroordeling van Cyb Lyon gevorderd tot betaling aan haar van € 23.855,14 te vermeerderen met rente en kosten. Daartoe heeft zij gesteld dat zij goederen en diensten aan Cyb Lyon heeft geleverd maar dat Cyb Lyon ondanks diverse verzoeken en sommaties een viertal daarvoor gestuurde facturen van januari en februari 2009 van in totaal de gevorderde hoofdsom onbetaald laat.
2.2. Voor alle weren heeft Cyb Lyon gevorderd dat de rechtbank zich onbevoegd zal verklaren van het onderhavige geschil kennis te nemen. Textile Services heeft de incidentele vordering tot onbevoegdverklaring gemotiveerd weersproken.
2.3. Volgens Textile Services is de rechtbank Arnhem bevoegd op grond van artikel 17 van haar algemene voorwaarden. Dat artikel luidt:
All parties entering into any agreement with TS shall agree to submit to the exclusive jurisdiction of the Dutch court of Arnhem. Dutch law shall be applicable in determining any dispute, claims, interpretation, actions between the parties.
Volgens Textile Services is dit een rechtsgeldig forumkeuzebeding om de volgende redenen. De partijen hebben eerder zaken met elkaar gedaan, en wel sinds 2008. De goederen zijn besteld en geleverd volgens orderbevestigingen, die Cyb Lyon voor accoord heeft ondertekend. Op die orderbevestigingen wordt verwezen naar de toepasselijkheid van de algemene voorwaarden van Textile Services. Bij alle nieuwe klanten, dus ook bij Cyb Lyon, worden standaard bij aanvang van de commerciële contacten de algemene voorwaarden toegestuurd. De algemene voorwaarden worden voorts bij alle facturen separaat meegestuurd. Textile Services concludeert uit het voorgaande dat Cyb Lyon met de algemene voorwaarden bekend is, althans bekend mag worden verondersteld. Textile Services heeft voorts betoogd dat zij door de (herhaalde) verwijzing op de orderbevestigingen naar haar algemene voorwaarden en de verzending daarvan met alle facturen te kennen heeft gegeven dat zij in al haar transacties algemene voorwaarden hanteert en dat Cyb Lyon redelijkerwijs heeft moeten begrijpen dat zij de toepasselijkheid van die algemene voorwaarden ook wenste voor haar rechtsverhouding met Cyb Lyon. Door niet tegen de vermelding op de orderbevestigingen te protesteren heeft Cyb Lyon volgens Textile Services met de toepasselijkheid van de algemene voorwaarden ingestemd, althans heeft Textile Services in de gegeven omstandigheden daaruit mogen afleiden dat Cyb Lyon daartegen geen bezwaar had.
2.4. Cyb Lyon heeft aangevoerd dat zij een Franse vennootschap is die (uitsluitend) in Frankrijk is gevestigd, zodat de Franse rechter volgens haar bevoegd is van het geschil kennis te nemen. Op die grond betoogt zij dat niet de Nederlandse maar de Franse rechter rechtsmacht toekomt, waarbij zij zich kennelijk beroept op artikel 2 EEX-Vo. (verordening van de Raad van 22 december 2000 nr. 44/2001 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken). Zij heeft betwist dat de algemene voorwaarden van Textile Services van toepassing zijn.
2.5. Hierover wordt als volgt geoordeeld. Op de onderhavige rechtsbetrekking is de EEX-Vo. van toepassing, omdat de beide partijen in de Europese Unie gevestigd zijn. Een gerecht dat op grond van artikel 2 van de EEX-Vo. bevoegd zou zijn, is echter onbevoegd als partijen op een manier die voldoet aan de vereisten van art. 23 EEX-Vo. een ander gerecht binnen de Europese Unie zijn overeengekomen dat bij uitsluiting bevoegd is. Op grond van die bepaling is als basis van een geldige forumkeuze vereist een overeenkomst van partijen tot aanwijzing van een bevoegd gerecht die voldoet aan bepaalde, in het eerste lid van die bepaling onder a, b en c nader omschreven vormvoorschriften. Dat artikel 23 een overeenkomst verlangt, betekent volgens vaste rechtspraak van het Hof van Justitie van de EU dat allereerst moet worden onderzocht of het onderhavige beding onderwerp is geweest van wilsovereenstemming tussen de partijen, die duidelijk en nauwkeurig tot uitdrukking komt, terwijl de vormvereisten van artikel 23 ten doel hebben te waarborgen dat die wilsovereenstemming vaststaat (o.a. HvJ 20 februari 1997, NJ 1998, 565). Het vereiste van het bestaan van wilsovereenstemming en het vereiste dat voldaan moet zijn aan de door artikel 23 gestelde vormvoorschriften vallen derhalve (goeddeels) samen.
2.6. Vooropgesteld wordt dat bij een mondeling gesloten overeenkomst, waarbij de verkoper de koper erop heeft gewezen dat zij overeenkomstig haar algemene voorwaarden wil contracteren, slechts is voldaan aan de vormvereisten van artikel 23, eerste lid, aanhef en onder a van de EEX-Vo. als de schriftelijke bevestiging van de verkoper onder bijvoeging van de algemene verkoopvoorwaarden schriftelijk is aanvaard door de koper (HvJ EG 14 december 1976, NJ 1977, 447, Segura/Bonakdarian). In het onderhavige geval is niet gesteld of gebleken dat de partijen voorafgaande aan de orderbevestigingen schriftelijke koopovereenkomsten hebben gesloten. De rechtbank gaat er daarom van uit dat de koopovereenkomsten mondeling tot stand zijn gekomen. Het is niet gesteld of gebleken dat Textile Services er daarbij op heeft gewezen dat zij overeenkomstig haar algemene voorwaarden wilde contracteren. Het toesturen van algemene voorwaarden ‘bij aanvang van de commerciële contacten’, zelfs als dat zou komen vast te staan, is daartoe onvoldoende. Ook is niet gesteld of gebleken dat Textile Services haar algemene voorwaarden heeft gevoegd bij de schriftelijke bevestigingen (t.w. de orderbevestigingen) van de mondeling gesloten overeenkomsten. De conclusie is dat er niet is voldaan aan de vormvereisten van genoemde bepaling, zodat op die grondslag geen geldige forumkeuze tot stand is gekomen.
2.7. Volgens Textile Services is het forumkeuzebeding ook op grond van subonderdeel b van het eerste lid van artikel 23 van de EEX-Vo. op de overeenkomst tussen de partijen van toepassing, omdat het beding is gesloten in een vorm die wordt toegelaten door de handelwijze die tussen partijen gebruikelijk is geworden. Daarover wordt het volgende overwogen. Textile Services heeft weliswaar gesteld dat zij ‘sinds 2008’ goederen en diensten heeft geleverd aan Cyb Lyon en voorts dat ‘partijen eerder zaken [hebben] gedaan’, maar daaruit kan niet worden afgeleid dat in januari en februari 2009 bepaalde handelwijzen tussen de partijen gebruikelijk zijn geworden op grond waarvan de algemene voorwaarden van toepassing zijn geworden. Uit die stellingen blijkt immers onvoldoende hoe lang de zakelijke relatie tussen de partijen heeft geduurd en hoe vaak de partijen in het kader van die relatie overeenkomsten hebben gesloten. Bij deze stand van zaken kan dus ook niet worden geoordeeld dat de algemene voorwaarden toepasselijk zijn geworden door het uitblijven van protest. Daaruit volgt dat ook het beroep van Textile Services op subonderdeel b van het eerste lid van artikel 23 van de EEX-Vo. faalt.
2.8. Subsidiair heeft Textile Services gesteld dat het forumkeuzebeding van toepassing is op grond van subonderdeel c van het eerste lid van artikel 23 van de EEX-Vo.. Daartoe heeft zij gesteld dat het in de internationale handel algemeen bekend is dat de presterende partij zijn algemene voorwaarden van toepassing verklaart waarbij het gebruikelijk is dat de rechtbank in het land van de kenmerkende prestant exclusief bevoegd wordt verklaard om van eventuele geschillen kennis te nemen. Daarover wordt als volgt overwogen. De partijen bij een overeenkomst worden vermoed met het beding tot aanwijzing van een bevoegde rechter in te stemmen, wanneer hun handelwijze overeenkomst met een gewoonte die geldt in de branche van internationale handel waarin zij werkzaam zijn, en zij dat gebruik kennen of geacht worden te kennen. Het bestaan van een gewoonte, dat dient te worden vastgesteld in de handelsbranche waarin de partijen bij de overeenkomst werkzaam zijn, staat vast wanneer de marktdeelnemers in deze branche bij het sluiten van een bepaald soort van overeenkomsten doorgaans en regelmatig een bepaalde handelwijze volgen (HvJ EG 16 maart 1999 NJ 2001, 116, Castelletti/Hugo Trumpy). Hetgeen Textile Services in dit kader heeft gesteld, heeft betrekking op de internationale handel in het algemeen. Op grond van die stellingen kan niet worden vastgesteld wat de gewoonte is in de branche van internationale handel waarin de partijen zaken doen (de handel in ruw verfgereed linnen en linnen/katoenen textieldoek voor productie van kleding en huishoudtextiel). Textile Services heeft aldus niet voldoende gesteld als toelichting op haar beroep op subonderdeel c van het eerste lid van artikel 23 van de EEX-Vo.. Het beroep op dat subonderdeel faalt daarom.
2.9. De conclusie is dat het forumkeuzebeding niet rechtsgeldig is overeengekomen. Een andere grondslag dan het forumkeuzebeding voor de rechtsmacht van de Nederlandse rechter is gesteld noch gebleken. De rechtbank zal zich daarom onbevoegd verklaren van het geschil kennis te nemen.
2.10. Textile Services zal als de in het ongelijk te stellen partij worden veroordeeld in de proceskosten.
3. De beslissing
De rechtbank
in het incident
verklaart zich onbevoegd van het geschil kennis te nemen;
veroordeelt Textile Services in de proceskosten, tot aan dit vonnis aan de zijde van Cyb Lyon begroot op € 535,- aan vast recht en € 579,- aan salaris voor de advocaat;
verklaart de proceskostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad.
Dit vonnis is gewezen door mr. F.J. de Vries en in het openbaar uitgesproken op 21 juli 2010.
coll.: CLB