Uitspraak
vonnis
RECHTBANK ARNHEM
Sector civiel recht
zaaknummer / rolnummer: 186438 / HA ZA 09-1146
Vonnis van 20 januari 2010
in de zaak van
de publiekrechtelijke rechtspersoon
[gemeente],
zetelend te [woonplaats],
eiseres,
procesadvocaat mr. F.A.M. Knüppe,
behandelend advocaat mr. A.A.P.M. Theunen te Veghel,
tegen
1. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
SKANDINAVIAN WING PROPERTIES B.V.,
thans genaamd VBS VASTGOED B.V.,
gevestigd te Amsterdam,
2. [gedaagde],
wonende te [woonplaats],
gedaagden,
procesadvocaat mr. J.M.W. Werker,
behandelend advocaat mr. J.T.M. Palstra te Arnhem.
Partijen zullen hierna de gemeente en SWP c.s. genoemd worden.
1. De procedure
1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit:
- het tussenvonnis van 19 augustus 2009
- het proces-verbaal van comparitie van 18 november 2009.
1.2. Ten slotte is vonnis bepaald.
2. De feiten
2.1. Partijen hebben op 12 juli 2005 een overeenkomst gesloten waarbij de gemeente ten behoeve van de realisatie van het Bedrijvenpark [locatie] te [woonplaats] van SWP een aantal percelen grond (in totaal ongeveer 12.77.30 ha) heeft gekocht voor een bedrag van € 5.275.000,00. De overeenkomst is namens SWP ondertekend door [gedaagde sub 2], handelend als bestuurder van [gedaagde sub 2] Beheer B.V., welke B.V. bestuurder is van SWP.
2.2. Tussen partijen is een procedure gevoerd bij de rechtbank Roermond. Bij vonnis van 6 december 2006 heeft de rechtbank - kort samengevat - geoordeeld dat [gedaagde sub 2] niet op grond van onrechtmatig handelen jegens de gemeente aansprakelijk is en dat SWP toerekenbaar tekort is geschoten in de nakoming van de overeenkomst, omdat zij niet tot levering van de percelen is overgegaan. Daarom heeft de rechtbank de vordering jegens [gedaagde sub 2] afgewezen en SWP veroordeeld tot nakoming van de koopovereenkomst en tot betaling van aanvullende schadevergoeding nader op te maken bij staat. Het gerechtshof te ’s-Hertogenbosch heeft dit vonnis op 27 mei 2008 bekrachtigd.
2.3. SWP heeft de percelen grond alsnog aan de gemeente geleverd op 21 maart 2007.
3. Het geschil
3.1. De gemeente begroot haar schade als volgt (de bedragen telkens exclusief BTW):
- bestede extra uren ambtelijk apparaat € 8.240,00
- extra kosten Arcadis in verband met gefaseerde sanering € 9.100,00
- extra kosten Arcadis in verband met splitsing bestek € 27.260,00
- extra kosten uitvoering project in fasen € 60.000,00.
Op grond hiervan vordert zij samengevat - veroordeling van SWP c.s. tot betaling van € 104.600,00 exclusief BTW, vermeerderd met rente en kosten.
3.2. SWP c.s. voeren gemotiveerd verweer. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
4. De beoordeling
de ontvankelijkheid
4.1. SWP c.s. hebben in de eerste plaats betoogd dat de gemeente niet-ontvankelijk moet worden verklaard in haar vordering omdat niet aan de wettelijke voorschriften is voldaan. In artikel 613 Rv is bepaald dat de tenuitvoerlegging van een veroordeling tot schadevergoeding op te maken bij staat, aanvangt met de betekening aan de wederpartij van een staat waarin het beloop van de schade waarvan de vereffening wordt gevorderd, gespecificeerd wordt opgegeven. Aan dat vereiste is voldaan, nu bij de dagvaarding een staat met een specificatie van de schade (zie productie 5) en onderliggende stukken aan SWP c.s. zijn betekend.
4.2. De gemeente heeft naast SWP ook [gedaagde sub 2] in de schadestaatprocedure betrokken. Van belang is dat het in deze procedure niet meer gaat over de eventuele gehoudenheid tot schadevergoeding, maar alleen om de vaststelling van de hoogte van de schade. Eerder is al beslist dat [gedaagde sub 2] niet aansprakelijk is voor eventuele schade en is de vordering tot vergoeding van schade nader op te maken bij staat tegenover hem afgewezen. Daarom moet de gemeente in haar vordering voor zover deze is gericht tegen [gedaagde sub 2] niet-ontvankelijk worden verklaard.
omvang van de schade
4.3. Het gaat thans om de vraag in hoeverre de gemeente schade heeft geleden doordat de percelen grond niet op de overeengekomen datum, 12 oktober 2005, maar op 21 maart 2007 aan haar zijn geleverd. Voor vergoeding komt in aanmerking vermogensschade, zowel geleden verlies als gederfde winst. Daarbij gaat het niet om kosten die de gemeente bij de ontwikkeling en uitvoering van het plan ook had gemaakt als de percelen tijdig zouden zijn geleverd. De rechtbank zal hierna op de afzonderlijke kostenposten ingaan.
kosten splitsen bestek
4.4. Ter comparitie heeft de gemeente toegelicht dat het bestek voor het gehele terrein al in 2005 gereed was. Daarbij ging men ervan uit dat het plan in één fase gerealiseerd zou worden. Omdat de gemeente voortgang wilde maken met de ontwikkeling van het terrein, maar levering van de percelen door SWP uitbleef, heeft zij het bestek laten splitsen. Het bestek is toen aangepast zodat het plan in twee fasen kon worden uitgevoerd, te weten fase A voor de percelen die de gemeente al in eigendom had en fase B voor de gronden die SWP nog moest leveren. Deze fasering vraagt extra voorzieningen, bijvoorbeeld in verband met waterretentie en aanleg van riolering en bestrating. De kosten van het aanbrengen van fasering in het bestek zijn door Arcadis in een offerte van 18 mei 2006 berekend op in totaal € 27.260,00 exclusief BTW. De gemeente heeft deze kosten ook daadwerkelijk gemaakt en op basis van het gewijzigde bestek is uitvoering gegeven aan de planontwikkeling. De gemaakte kosten zijn toe te schrijven aan de niet tijdige levering van de percelen door SWP, zodat deze als schadepost voor vergoeding in aanmerking komen.
hogere kosten uitvoering project door fasering
4.5. De gemeente heeft in de aanbestedingsprocedure laten inschrijven zowel voor de uitvoering van het project in zijn geheel als in twee fasen. De gunstigste inschrijving was van Janssen de Jong Infra B.V., aan wie de opdracht ook is gegund. Dit bedrijf heeft ingeschreven voor € 3.181.000,00 voor uitvoering van het project ineens, terwijl de uitvoering in twee fasen uitkwam op in totaal € 3.241.000,00 (€ 1.657.550,00 voor fase A en € 1.583.450,00 voor fase B). Hieruit volgt dat de gefaseerde uitvoering € 60.000,00 exclusief BTW duurder is dan de uitvoering ineens. Uit de door de gemeente overgelegde stukken en de toelichting ter comparitie blijkt dat zij het project in twee fasen heeft laten uitvoeren. Voor fase A is opdracht gegeven begin 2007, terwijl voor fase B opdracht is gegeven in mei 2007. Opdracht voor de uitvoering ineens was begin 2007 nog niet mogelijk, omdat de gemeente nog niet de beschikking had over de door SWP te leveren percelen en onduidelijk was wanneer dat wel het geval zou zijn. Voorts heeft de gemeente toegelicht dat zij belang had bij voortgang van het project, omdat er een wachtlijst was van ondernemingen die voor een kavel op het terrein in aanmerking wilden komen. De conclusie is dat de gemeente hogere kosten heeft moeten maken om stagnatie van het project te voorkomen. Deze kosten zijn als schade toewijsbaar.
kosten Arcadis i.v.m. gefaseerde sanering
4.6. De gemeente heeft een offerte van Arcadis van 21 juni 2006 in het geding gebracht met een beschrijving van de te verrichten werkzaamheden en een berekening van de kosten die verband houden met het aanbrengen van een fasering in het saneringsplan. Uit die offerte blijkt dat er aanvankelijk van is uitgegaan dat alle saneringswerkzaamheden in één keer zullen worden uitgevoerd. De extra werkzaamheden bij het aanbrengen van een fasering in de sanering betreffen aanpassing van het saneringsplan en (opnieuw) afstemming met de provincie. In totaal worden de kosten die hiermee gemoeid zijn begroot op € 9.100,00. SWP heeft betoogd dat de gemeente nooit ineens had kunnen saneren, omdat SWP op grond van de koopovereenkomst voor sanering van de door haar te leveren gronden moest zorgdragen. Zij is hiertoe echter nooit door de gemeente aangesproken. SWP is daarom van mening dat zij niet gehouden is de door de gemeente opgevoerde kosten te vergoeden. De gemeente heeft ter comparitie toegelicht dat er een plan lag om gezamenlijk te saneren. Dit plan was bij het sluiten van de koopovereenkomst bekend. Dat SWP op grond van die overeenkomst voor sanering van de door haar te leveren percelen zou zorgen staat niet in de weg aan een sanering ineens. Immers, de sanering door SWP diende te geschieden overeenkomstig een door Gedeputeerde Staten van de provincie Limburg goed te keuren saneringsplan en binnen drie maanden na schriftelijke kennisgeving van het betreffende saneringsplan door de gemeente aan SWP. Dit duidt erop dat de saneringswerkzaamheden in onderling overleg zouden worden uitgevoerd en dat de werkzaamheden op de gronden van SWP zouden worden afgestemd op de overige werkzaamheden. Nu SWP niet tot levering van de gronden overging, kon de gemeente er niet meer op vertrouwen dat de sanering volgens plan ineens kon worden uitgevoerd. Dat rechtvaardigt dat de gemeente, die verantwoordelijk was voor de uiteindelijke sanering, een alternatief heeft gezocht door in het saneringsplan een fasering aan te laten brengen. De kostenpost van € 9.100,00 kan daarom als schade als gevolg van de te late levering worden aangemerkt. Niet betwist is dat de gemeente deze kosten daadwerkelijk heeft gemaakt, zodat deze voor vergoeding in aanmerking komen.
extra kosten ambtenarenapparaat
4.7. De gemeente heeft een overzicht in het geding gebracht met door haar ambtenaren gemaakte uren. Ter comparitie heeft zij toegelicht dat dit uren zijn die verband houden met de beoordeling en interne bespreking van het concept bestek, het bestek, de fasering van de sanering, de aanbiedingsbrieven, rapportage aan het gemeentebestuur etc. De vermelde uren zijn een schatting van de daadwerkelijk gemaakte uren. Omdat in de salariskosten geen overheadkosten zijn begrepen heeft de gemeente het uurtarief gesteld op de kosten van een extern adviseur van HBO-niveau. Volgens de toelichting gaat het enkel om uren die zijn gemaakt na de opdracht aan Arcadis tot fasering en zijn de uren die behoren bij de aanbesteding buiten beschouwing gelaten. Hoewel een nadere specificatie ontbreekt acht de rechtbank voldoende aannemelijk dat de fasering voor het ambtenarenapparaat extra werkzaamheden heeft meegebracht. De rechtbank acht echter onvoldoende onderbouwd waarom daaronder ook kosten van overleg met de advocaat zijn gerekend. De rechtbank zal de kosten daarom begroten op het door de gemeente opgevoerde bedrag van € 8.240,00 minus € 2.472,00 (€ 2.060,00 + € 412,00), wat uitkomt op € 6.180,00.
BTW
4.8. SWP heeft bezwaar gemaakt tegen verhoging van het gevorderde schadebedrag met BTW. Voor zover de gemeente deze BTW daadwerkelijk heeft moeten betalen, is dit voor haar schade en daarmee ook toewijsbaar. De gemeente kan namelijk geen aanspraak maken op verlegging van BTW. Dit betekent dat over de kosten van het ambtenarenapparaat geen BTW wordt gerekend, maar wel over de aan Arcadis en Janssen de Jong Infra B.V. betaalde kosten.
voordeel gemeente
4.9. SWP heeft nog aangevoerd dat de gemeente behalve schade ook voordeel heeft gehad. Zij hoefde de koopsom namelijk pas in maart 2007 te voldoen zodat zij gedurende 17 maanden rente over die koopsom heeft genoten. SWP berekent het voordeel op € 373.646,00, uitgaande van 5% rente. De gemeente heeft ter comparitie toegelicht dat zij de koopsom vanaf begin oktober 2005 in depot bij de notaris heeft gehouden, omdat zij dit bedrag op het moment van levering beschikbaar moest hebben en onzeker was wanneer dat het geval zou zijn. De aankoop was volgens de gemeente gefinancierd met een hypothecaire lening, zodat zij daarvan geen voordeel heeft genoten. Tegenover deze gemotiveerde betwisting heeft SWP haar stelling dat de gemeente voordeel heeft gehad niet onderbouwd. Deze stelling zal daarom worden gepasseerd.
slotsom
4.10. Uit het voorgaande volgt dat voor toewijzing vatbaar is:
- kosten splitsen bestek vermeerderd met BTW: € 32.439,40
- kosten uitvoering project in fasen vermeerderd met BTW: € 71.400,00
- kosten fasering sanering plus BTW: € 10.829,00
- extra kosten ambtenarenapparaat: € 6.180,00.
Dat is in totaal € 120.848,40.
4.11. De vordering tot vergoeding van buitengerechtelijke kosten zal worden afgewezen. De gemeente heeft niet (voldoende onderbouwd) gesteld dat zij deze kosten daadwerkelijk heeft gemaakt en dat die kosten betrekking hebben op verrichtingen die meer omvatten dan een enkele aanmaning, het enkel doen van een schikkingsvoorstel, het inwinnen van eenvoudige inlichtingen of het op gebruikelijke wijze samenstellen van het dossier.
4.12. SWP zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten en de nakosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van de gemeente worden begroot op:
- dagvaarding € 85,98
- vast recht 2.310,00
- salaris advocaat 2.842,00 (2,0 punten × tarief € 1.421,00)
Totaal € 5.237,98
De nakosten worden begroot op € 131,00 zonder betekening en € 199,00 als betekening van het vonnis plaatsvindt.
5. De beslissing
De rechtbank
5.1. verklaart de gemeente niet-ontvankelijk in haar vordering jegens [gedaagde sub 2],
5.2. veroordeelt SWP om aan de gemeente te betalen een bedrag van € 120.848,40 (éénhonderdtwintigduizend achthonderdachtenveertig euro en veertig eurocent), vermeerderd met de wettelijke rente als bedoeld in art. 6: 119 BW over het nog niet betaalde deel van het toegewezen bedrag vanaf 3 juni 2009 tot de dag van volledige betaling,
5.3. veroordeelt SWP in de proceskosten, aan de zijde van de gemeente tot op heden begroot op € 5.237,98, vermeerderd met de nakosten van € 131,00 zonder betekening en € 199,00 na betekening van het vonnis,
5.4. verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad,
5.5. wijst het meer of anders gevorderde af.
Dit vonnis is gewezen door mr. A.E.M. Overkamp en in het openbaar uitgesproken op 20 januari 2010.