Uitspraak
vonnis
RECHTBANK ARNHEM
Sector civiel recht
zaaknummer / rolnummer: 160637 / KG ZA 07-592
Vonnis in kort geding van 30 oktober 2007
in de zaak van
1. de rechtspersoon naar buitenlands recht
WWF - WORLD WIDE FUND FOR NATURE,
gevestigd te Gland (Zwitserland),
2. de stichting
STICHTING HET WERELD NATUUR FONDS - NEDERLAND,
gevestigd te Zeist,
eiseressen,
procureur mr. J.M. Bosnak,
advocaten mrs. M.C.H.I. van der Dussen en A.N.E. Alff te Utrecht,
tegen
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
DE LUCHT TANKSTATIONS B.V.,
gevestigd te Bruchem (gemeente Zaltbommel),
gedaagde,
vertegenwoordigd door haar bestuurder de heer C.A.M. van Hulten.
Eiseressen worden hierna gezamenlijk WWF c.s. genoemd en afzonderlijk WWF respectievelijk WNF. Gedaagde wordt hierna De Lucht genoemd.
1. De procedure
1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding
- de mondelinge behandeling
- de pleitnota van WWF c.s.
- de pleitnota van De Lucht.
1.2. Ten slotte is vonnis bepaald.
2. De feiten
2.1. WWF c.s. zetten zich (wereldwijd) in voor de bescherming van de natuur. WWF is houder van de Benelux woordmerken ‘WERELD NATUUR FONDS’ en ‘WNF’. Van die merken is WNF licentienemer.
2.2. De Lucht exploiteert enkele tankstations. Zij voert sinds medio mei een spaaractie onder de naam ‘Tank en Cash’ (hierna: de actie). De Lucht verspreidt daarvoor brochures op haar stations. Daarin staat onder meer:
TANK EN CASH
Doe mee met de Tank & CASH-actie, want uw tankbeurt is geld waard bij (…)
De Lucht(…)! Bij elke tankbeurt krijgt u van ons korting. Via een uniek registratienummer houden we uw saldo bij. De gespaarde korting kunt u verzilveren door het bedrag op uw bankrekening te laten storten of door te sparen voor cadeaus, een club of een goed doel.
(…)
DOE MEE:
• Vraag aan de balie van tankstation De Lucht om een Cashcard.
• Activeer de pas eenmalig via www.deluchttankstations.nl.
• Geef aan waar u voor wilt sparen.
• Bij elke tankbeurt laat u uw pas scannen.
(…)
Onder deze tekst is in de brochure een ‘CashCard’ afgebeeld. Op die kaart staan muntstukken, de naam ‘CashCard’ en de naam van De Lucht.
In de brochure staat ook:
GOED DOEL
Laat zien dat u maatschappelijk betrokken bent en steun het goede doel.
(…) De Lucht (…) is donateur van het Wereld Natuur Fonds. U kunt uw korting ook laten
overmaken aan dit goede doel.
Wij doen er dan nog een schepje bovenop met een extra korting van 1 cent per liter. Ook is
het mogelijk zelf een ander goed doel te kiezen.
2.3. Op de internetsite www.deluchttankstations.nl staat onder meer:
TANK EN CASH !
Voor jezelf, een ander, je club of het WNF!
Uw tankbeurt is geld waard bij (…) De Lucht(…)! Doe mee met de TANK en CASH-actie: vraag aan de balie een Cashcard en meldt u aan via deze internetsite. Bij elke tankbeurt krijgt u van ons korting. Via een uniek registratienummer houden we uw saldo bij.
De gespaarde korting kunt u verzilveren door het bedrag op uw bankrekening te laten storten of door te sparen voor cadeaus, een club of een goed doel.
Naast deze tekst is de ‘CashCard’ afgebeeld. Daaronder staat:
(…) De Lucht (…) is donateur van het Wereld Natuur Fonds.
U kunt uw korting ook laten overmaken naar dit goede doel. Wij doen er dan nog een schepje bovenop met een extra korting van 1 cent per liter.
Naast die tekst staat een afbeelding van de ‘WNF-kaart’, met op de kaart de naam van
De Lucht, de naam ‘WNF-kaart’ en een foto van een pandabeer. Ook op (enkele van) de volgende pagina’s van de internetsite van De Lucht staat de ‘WNF-kaart’ afgebeeld (samen met de ‘CashCard’), met daarbij de tekst:
AANMELDEN VOOR DE TANK EN CASH ACTIE
U heeft bij (…) de Lucht (…) een Cashcard of een WNF card actiepas gekregen met een
pasnummer en pincode
dan wel
KORTINGSOVERZICHT
Hieronder een overzicht van de korting die u krijgt met uw Cashcard/WNF card bij
De Lucht (…).
2.4. WWF c.s. hebben geen medewerking verleend aan de actie. Zij hebben De Lucht gesommeerd de actie te staken. De Lucht heeft geen gehoor gegeven aan de sommatie.
3. Het geschil
3.1. WWF c.s. vorderen dat de voorzieningenrechter bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad:
I. De Lucht gebiedt met onmiddellijke ingang de verspreiding van de Tank- en Cash-actiebrochure te staken en gestaakt te houden alsmede gebiedt met onmiddellijke ingang alle uitingen op de site(s) van De Lucht met betrekking tot de Tank- en Cash-actie voor zover daarin het WNF en/of merken van het WWF worden genoemd te verwijderen, althans de site(s) zodanig te wijzigen dat het WNF en de merken van het WWF niet meer worden genoemd,
op straffe van het verschuldigd worden van een direct opeisbare dwangsom van
€ 5.000,00 per brochure waarmee het gebod wordt overtreden dan wel per dag dat gedaagde handelt in strijd met dit gebod, zulks ter keuze van WWF c.s.;
II. De Lucht gebiedt iedere inbreuk op de merkrechten van WWF c.s. met onmiddellijke ingang te staken en gestaakt te houden, meer in het bijzonder
De Lucht gebiedt ieder gebruik van het woordmerk WERELD NATUUR FONDS en de lettercombinatie WNF in uitingen van De Lucht offline en online te staken en gestaakt te houden op straffe van het verschuldigd worden van een direct opeisbare dwangsom van € 5.000,00 per keer dat De Lucht dit gebod overtreedt;
III. de termijn ex artikel 260 Rv bepaalt op zes maanden na de datum van dit vonnis;
IV. De Lucht veroordeelt in de kosten van het geding, zijnde de volledige door WWF c.s. gemaakte kosten aan salarissen en verschotten van de advocaat en de procureur of een ander door de voorzieningenrechter in goede justitie te bepalen bedrag ter vergoeding van de redelijke en evenredige gerechtskosten en andere kosten die WWF c.s. hebben gemaakt.
3.2. WWF c.s. leggen aan de vorderingen ten grondslag dat De Lucht op grond van artikel 6:162 lid 2 BW onrechtmatig jegens hen handelt door in strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijke verkeer betamelijk is, met de actie bij het publiek de suggestie te wekken dat WWF c.s. als natuurorganisaties het tanken bij
De Lucht promoten. WWF c.s. stellen dat de actie misleidende reclame oplevert en om die reden ook in strijd is met artikel 6:194 BW en voorts dat De Lucht met de actie merkinbreuk pleegt waartegen WWF c.s. op grond van art. 2.20 lid 1 sub d BVIE opkomen nu hun reputatie als natuurbeschermers heeft te lijden onder de actie. Volgens WWF c.s. is in het voorgaande tevens het spoedeisend belang bij de gevraagde voorzieningen gelegen.
3.3. De Lucht voert verweer. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
4. De beoordeling
Bevoegdheid
4.1. De voorzieningenrechter stelt met toepassing van artikel 4.6 van het Beneluxverdrag inzake de intellectuele eigendom (BVIE) vast dat haar bevoegdheid om kennis te nemen van de vorderingen die op de gestelde merkinbreuk zijn gebaseerd, voortvloeit uit het feit dat gedaagde is gevestigd in het arrondissement van de rechtbank Arnhem.
Spoedeisend belang
4.2. Het spoedeisend belang bij de vorderingen is gegeven omdat de gestelde reputatieschendende gedragingen van De Lucht een voortdurend karakter hebben.
Merkenrecht
4.3. Artikel 2.20 lid 1 sub d BVIE geeft de houder van een merk het recht om op grond van zijn uitsluitend recht als merkhouder iedere derde die niet zijn toestemming hiertoe heeft verkregen, het gebruik van een teken te verbieden wanneer dat teken gebruikt wordt anders dan ter onderscheiding van waren of diensten, indien door gebruik, zonder geldige reden, van dat teken ongerechtvaardigd voordeel wordt getrokken uit of afbreuk wordt gedaan aan het onderscheidend vermogen of de reputatie van het merk.
4.4. Niet in geding is dat De Lucht in de brochure en op haar internetsites gebruik maakt van de woordmerken ‘WERELD NATUUR FONDS’ en ‘WNF’ anders dan ter onderscheiding van waren en diensten. Volgens De Lucht moest zij de woordmerken echter wel gebruiken omdat je geen donateurs voor WNF kunt werven zonder de naam van WNF te noemen. Die stelling doet er evenwel niet aan af dat De Lucht geen geldige reden heeft voor het hiervóór genoemde gebruik van de woordmerken. De Lucht heeft vóór de actie contact opgenomen met WWF c.s. over een samenwerking met betrekking tot een spaaractie. WWF c.s. heeft De Lucht toen gemeld dat zij als natuurorganisaties vooralsnog niet willen samenwerken met de brandstofbranche waarin De Lucht actief is en dat
De Lucht daarom geen gebruik mag maken van de merken van WWF, maar dat De Lucht wel donateur mag worden van WNF en dat zij voor WNF donateurs mag werven.
De Lucht wist derhalve dat WWF c.s. niet betrokken wilden worden in reclame-uitingen van De Lucht en dat zij geen toestemming gaven om de woordmerken van WWF te gebruiken in de brochure van de actie en op de internetsites over de actie.
4.5. De Lucht heeft niet weersproken dat WNF als natuurbeschermingsorganisatie zeer bekend is en als zodanig een grote reputatie geniet. Dit betekent dat ook de genoemde woordmerken van WWF die reputatie hebben en dat WWF – zoals zij onweersproken heeft gesteld – daarom het gebruik van haar merken door derden met waarborgen omkleedt.
De voorzieningenrechter acht, voorshands geoordeeld, aannemelijk dat afbreuk wordt gedaan aan de natuurbeschermingsreputatie van de woordmerken van WWF als die merken voorkomen in een spaaractie die de verkoop beoogt te vergroten van milieuvervuilende producten. WWF komt als houder van de genoemde woordmerken reeds om deze reden een beroep toe op artikel 2.20 lid 1 sub d BVIE. Wat dit betekent voor haar vorderingen, komt hierna aan de orde.
Overige grondslagen
4.6. Omdat WNF geen houder is van de genoemde merken, kan zij artikel 2.20 lid 1
sub d BVIE niet ten grondslag leggen aan haar vorderingen. Om de vorderingen van WNF toe te kunnen wijzen moet er daarom sprake zijn van de gestelde onrechtmatige daad wegens schending van de zorgvuldigheidsnorm (artikel 6:162 lid 2 BW) of van de gestelde misleidende reclame (artikel 6:194 BW). Dit wordt hierna beoordeeld.
Zorgvuldigheidsnorm
4.7. Zoals uit het vorenstaande volgt geniet (ook) WNF een grote reputatie als natuurbeschermingsorganisatie. WNF heeft niet weersproken gesteld dat zij ter uitvoering van haar doelstellingen afhankelijk is van sponsoren en donoren. Aannemelijk is dat, zoals WNF stelt, de sponsoren en donoren juist door deze reputatie verbonden willen zijn aan WNF en dat WNF er (ook) daarom belang bij heeft dat haar reputatie niet wordt geschonden. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter kan WNF in redelijkheid vrezen dat haar reputatie schade lijdt door de actie. Daartoe wordt overwogen dat vooral door de introductie van de ‘WNF-kaart’ en door de kreet ‘TANK EN CASH ! Voor jezelf, een ander je club, of het WNF’ bij het publiek de suggestie kan ontstaan dat De Lucht de actie samen met WNF heeft opgezet en dat WNF het tanken van (milieuvervuilende) brandstoffen aanbeveelt. Aannemelijk is dat deze suggestie van samenwerking tussen De Lucht en WNF een negatieve invloed zal kunnen hebben op de bereidheid van sponsoren en donoren om WNF financieel te steunen. De conclusie is dan ook dat De Lucht met de actie jegens WNF in strijd handelt met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betamelijk is. Daardoor handelt De Lucht onrechtmatig jegens WNF. Dit brengt mee dat de grondslag van de misleidende reclame verder onbesproken kan blijven.
Vorderingen sub I, II en III
4.8. Op grond van het vorenstaande zal de vordering onder I. worden toegewezen zoals hierna vermeld. Daarbij zal De Lucht ambtshalve een termijn gegund worden waarbinnen zij nog geen dwangsom zal verbeuren. Ambtshalve zal de dwangsom voorts worden beperkt als hierna volgt.
4.9. Ter zitting heeft WWF verklaard dat de vordering sub II is ingesteld ter voorkoming van merkinbreuk in toekomstige spaaracties van De Lucht. Gesteld noch gebleken is evenwel dat er aanwijzingen zijn voor opvolgende spaaracties met daarin (een van) de woordmerken van WWF. WWF heeft thans dan ook geen belang bij toewijzing van de vordering sub II, zodat die vordering zal worden afgewezen.
4.10. Toegewezen wordt de vordering om de termijn als bedoeld in artikel 260 Rv te bepalen op zes maanden na datum van dit vonnis.
Proceskosten
4.11. De Lucht zal als de grotendeels in het ongelijk gestelde partij worden veroordeeld in de proceskosten. WWF c.s. hebben met een beroep op artikel 1019h Rv veroordeling van De Lucht gevorderd tot vergoeding van de werkelijk gemaakte kosten, die volgens hen
€ 19.000,00 bedragen. Artikel 1019h Rv is de implementatie van artikel 14 van de Europese Richtlijn betreffende de maatregelen en procedures om de handhaving van intellectuele eigendomsrechten (de Handhavingsrichtlijn) die als uitgangspunt neemt dat de redelijke en evenredige gerechtskosten en andere kosten die de in het gelijk gestelde partij heeft gemaakt, door de verliezende partij zullen worden gedragen, tenzij de billijkheid zich daartegen verzet. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter geven de termen ‘redelijke en evenredig’ en ‘billijkheid’ aan dat de proceskostenveroordeling enerzijds afhankelijk is van de complexiteit van de zaak en anderzijds van de mate van verwijtbaarheid van de inbreuk.
4.12. Gelet op het vorenstaande overweegt de voorzieningenrechter dat de onderhavige zaak (ook) voor wat betreft het merkenrechtelijke aspect niet als gecompliceerd kan worden gekenmerkt nu de rechtsvraag en het feitencomplex helder zijn, en voorts dat De Lucht weliswaar verwijtbaar heeft gehandeld, maar ook dat zij over de actie contact heeft opgenomen met WWF c.s en dat zij heeft geprobeerd de actie af te stemmen op de instructies van WWF c.s. De voorzieningenrechter oordeelt daarom dat een bedrag van in totaal € 6.000,00 een passend honorarium is voor de advocaten van WWF c.s.
De proceskosten aan de zijde van WWF c.s. worden dan ook begroot op:
- dagvaarding € 84,31
- vast recht 251,00
- salaris procureur 6.000,00
Totaal € 6.335,31
5. De beslissing
De voorzieningenrechter
5.1. gebiedt De Lucht om binnen twee dagen na betekening van dit vonnis de verspreiding van de Tank- en Cash-actie brochure te staken en gestaakt te houden,
5.2. bepaalt dat de Lucht voor elke Tank- en Cash-actie brochure die zij in strijd met het onder 5.1 bepaalde verspreidt, aan WWF c.s. een dwangsom verbeurt van € 100,00 per brochure tot een maximum van in totaal € 50.000,00,
5.3. gebiedt De Lucht om binnen twee dagen na betekening van dit vonnis alle uitingen op de internetsite(s) van De Lucht met betrekking tot de Tank- en Cash-actie waarin de lettercombinatie ‘WNF’ en/of de genoemde woordmerken van WWF worden gevoerd, te verwijderen,
5.4. bepaalt dat de Lucht voor elke dag dat zij in strijd handelt met het onder 5.3. bepaalde, aan WWF c.s. een dwangsom verbeurt van € 1.000,00 tot een maximum van in totaal € 50.000,00,
5.5. bepaalt de termijn in de zin van artikel 260 Rv op zes maanden na de datum van dit vonnis,
5.6. veroordeelt De Lucht in de proceskosten, aan de zijde van WWF c.s. tot op heden begroot op € 6.335,31,
5.7. verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad,
5.8. wijst het meer of anders gevorderde af.
Dit vonnis is gewezen door mr. M.J. Blaisse en in het openbaar uitgesproken in tegenwoordigheid van de griffier mr. M.J. Daggenvoorde op 30 oktober 2007.