Uitspraak
vonnis
RECHTBANK ARNHEM
Sector civiel recht
zaaknummer / rolnummer: 128239 / HA ZA 05-1113
Vonnis van 30 november 2005
in de zaak van
[eiser]
in zijn hoedanigheid van curator in het faillissement van ASN Deelnemingen B.V.,
kantoorhoudend te Utrecht,
eiser in conventie,
verweerder in reconventie,
procureur mr. H. van Ravenhorst,
advocaat mr. S.M. Marges te Utrecht,
tegen
1. [gedaagde sub 1],
wonende te Geldermalsen,
gedaagde in conventie,
niet verschenen,
2. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
ASN BEHEER B.V.,
gevestigd te Amsterdam,
gedaagde in conventie,
eiseres in voorwaardelijk reconventie,
procureur mr. J.C.N.B. Kaal,
advocaat mr. J.J.H. Post te Amersfoort.
Partijen zullen hierna de curator, [gedaagde sub 1] en ASN Beheer genoemd worden.
De procedure
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- het incidenteel vonnis van 24 augustus 2005
- het proces-verbaal van comparitie van 1 november 2005. Voor aanvang van de comparitie is door de rechtbank noch door ASN Beheer een conclusie van antwoord in reconventie ontvangen. De curator is in de gelegenheid gesteld ter comparitie mondeling te antwoorden in reconventie, waaraan hij gevolg heeft gegeven. De rechtbank verwijst naar het proces-verbaal van comparitie. De nadien aan de rechtbank toegezonden conclusie van antwoord in reconventie maakt om die reden geen deel uit van de processtukken. De rechtbank zal hierop derhalve geen acht slaan.
Ten slotte is vonnis bepaald.
De feiten
ASN Deelnemingen B.V., hierna aangeduid als ASN Deelnemingen, is in 1997 opgericht. Vóór 3 februari 2003 was ASN Autoschade Kollektief Nederland B.V. enig aandeelhouder en directeur van ASN Deelnemingen. ASN Deelnemingen heeft begin 2003 de activa gekocht van Van der Griend Vastgoed IJsselstein B.V., een autoschadeherstelbedrijf te IJsselstein. ASN Deelnemingen, handelend onder de naam Autoschade Service IJsselstein, heeft dit autoschadeherstelbedrijf daarna voortgezet.
ASN Beheer is franchisegever binnen een organisatie in autoschadeherstelbedrijven. Op 3 februari 2003 heeft ASN Beheer alle aandelen in ASN Deelnemingen verkregen. Vervolgens was zij in de periode van 3 februari tot 2 juli 2003 enig statutair bestuurder. Op 2 juli 2003 heeft [gedaagde sub 1] 50% van de aandelen in ASN Deelnemingen verkregen van ASN Beheer. [gedaagde sub 1] was sindsdien enig bestuurder van ASN Deelnemingen. [gedaagde sub 1] was voornemens zijn aandelen in ASN Deelnemingen over te dragen aan zijn vennootschap [betrokkene 1].. Deze transactie heeft niet plaatsgevonden. [betrokkene 1]. is bij vonnis van 21 april 2005 in staat van faillissement verklaard.
Tussen de gedingstukken bevinden zich twee facturen van ASN Beheer aan Autoschade Service IJsselstein, gedateerd 20 juni 2003: factuur 3007659 ter zake managementvergoedingen en begeleidingskosten ten bedrage van € 14.280,- en factuur 3007660 ter zake managementvergoedingen, oprichtingskosten, aandelen transactie en notariskosten van € 23.800,-.
Door zowel ASN Beheer als [betrokkene 1]. is een geldlening aan ASN Deelnemingen verstrekt. Ook heeft ieder als aandeelhouder een kapitaalstorting gedaan. De geldlening en kapitaalstorting bedragen in totaal telkens € 34.000,-. Partijen verschillen hierbij van mening over de onderlinge verhouding. Volgens de curator is er telkens sprake van een geldlening van € 25.000,- en een kapitaalstorting van € 9.000,- . Volgens ASN Beheer bedraagt de geldlening € 24.925,- en de kapitaalstorting € 9.075,- . Op 25 juni 2003 is door ASN Beheer in dit verband een bedrag van € 34.000,- overgemaakt naar ASN Deelnemingen onder vermelding van ‘inz storting start kapitaal’. Ook door een vennootschap van [gedaagde sub 1] is op die datum een bedrag van € 34.000,- overgemaakt naar ASN Deelnemingen, met de vermelding ‘inz storting kapitaal’.
Op 24 juli 2003 zijn er drie bedragen overgeboekt van de rekening van ASN Deelnemingen: € 34.000,- naar [betrokkene 1]. onder vermelding van ‘retour overb.’, € 23.800,- naar ASN Beheer met de vermelding ‘3007860/46’ en € 14.280,- naar ASN Beheer onder vermelding van ‘3007859/46’.
ASN Deelnemingen is bij vonnis van de rechtbank Den Haag van 20 oktober 2004 in staat van faillissement verklaard.
De beoordeling
in conventie
Vordering tot betaling van € 38.080,- door ASN Beheer
De rechtbank verwijst voor de weergave van het geschil naar r.o. 2.1. van voornoemd incidenteel vonnis. Aan de aldaar onder 2. weergegeven vordering legt de curator ten grondslag dat de betalingen door ASN Deelnemingen aan ASN Beheer op 24 juli 2003 zonder titel hebben plaatsgevonden. Volgens de curator is sprake van onverschuldigde betaling, althans ongerechtvaardigde verrijking. De rechtbank stelt vast dat tussen partijen niet in geschil is dat deze betalingen hebben plaatsgevonden op basis van de in r.o. 2.3. genoemde facturen. De curator stelt echter dat nu hij geen overeenkomst in de administratie van ASN Deelnemingen heeft aangetroffen, hij niet anders kan concluderen dan dat deze facturen enkel zijn opgesteld om terugbetaling van de kapitaalstorting en de geldlening te kunnen rechtvaardigen.
ASN Beheer heeft de stellingen van de curator gemotiveerd betwist. Volgens ASN Beheer is in 2002 tussen de toenmalige directeur van ASN Deelnemingen en ASN Beheer overeengekomen dat ASN Beheer de gemaakte en te maken kosten in het kader van de overname en exploitatie van het autoschadeherstelbedrijf te IJsselstein kon doorberekenen aan ASN Deelnemingen. Volgens ASN Beheer hebben de facturen van 20 juni 2003 daarop betrekking. Ter onderbouwing van haar stellingen heeft ASN Beheer een verklaring van dhr[betrokkene 2] in het geding gebracht. Voorts heeft ASN Beheer de facturen uitgebreid gespecificeerd en met stukken onderbouwd, waaronder facturen van derden en urenstaten ter zake van de gefactureerde managementvergoedingen.
Tegenover deze gemotiveerde betwisting heeft de curator naar het oordeel van de rechtbank zijn stellingen onvoldoende gemotiveerd gehandhaafd. De rechtbank overweegt hiertoe het volgende. Vast staat dat de betalingen zijn verricht op basis van de facturen. Verder staat vast dat ASN Deelnemingen begin 2003 het autoschadeherstelbedrijf te IJsselstein heeft overgenomen. Niet, althans onvoldoende gemotiveerd betwist wordt dat ASN Beheer de sanering van dit bedrijf voorafgaande aan de overname heeft begeleid en dat ASN Beheer ook verdere werkzaamheden heeft verricht of laten verrichten in verband met de overname en exploitatie hiervan. In dit verband stelt de curator enkel dat hij zich niet kan voorstellen dat in de korte periode dat ASN Beheer bestuurder is geweest van ASN Deelnemingen, zij een bedrag van € 24.206,00 aan managementkosten heeft gemaakt. Zoals uit de specificatie van de facturen blijkt, heeft dit bedrag echter niet alleen betrekking op de kosten gemaakt in de tijd dat ASN Beheer bestuurder was van ASN Deelnemingen, maar ook op de periode voorafgaand aan de overname van het autoschadeherstelbedrijf en nadien, toen [gedaagde sub 1] als bestuurder fungeerde. De managementkosten zijn verder uitgebreid gespecificeerd. Ook voor het overige heeft ASN Beheer in haar conclusie van antwoord de facturen uitvoerig gespecificeerd en onderbouwd. Hieruit blijkt naar het oordeel van de rechtbank genoegzaam dat de facturen betrekking hebben op kosten in verband met de overname en exploitatie van het autoschadeherstelbedrijf te IJsselstein. Voor de andersluidende stelling van de curator, inhoudende dat deze facturen enkel zijn opgesteld om de terugbetalingen achteraf te kunnen rechtvaardigen, zijn geen feiten of omstandigheden naar voren gebracht, ook niet na genoemde specificatie en onderbouwing hiervan door ASN Beheer. Ook zijn stelling dat sprake zou zijn van terugbetaling van de kapitaalstorting en geldlening aan ASN Beheer heeft de curator niet onderbouwd. Naar het oordeel van de rechtbank volgt dit in ieder geval niet uit de overboeking zelf. De tevens op 24 juli 2003 verrichte betaling aan [betrokkene 1]. betreft een bedrag van € 34.000,-, zijnde precies het totaalbedrag van de kapitaalstorting en de geldlening. Deze betaling is gedaan onder vermelding van ‘retour overb.’. Anders dan bij die overboeking betreffen de betalingen aan ASN Beheer echter niet een bedrag van € 34.000,- maar in totaal € 38.080,-. Voorts zijn de betalingen verricht onder vermelding van de nummers van de meermalen genoemde facturen.
De curator stelt verder dat indien al sprake zou zijn van de door ASN Beheer gestelde overeenkomst, ASN Deelnemingen hieraan niet gebonden is. Deze stelling gaat naar het oordeel van de rechtbank niet op. ASN Beheer stelt dat de overeenkomst namens ASN Deelnemingen is gesloten door haar toenmalig directeur, ASN Autoschade Kollektief Nederland B.V.. Dat ASN Deelnemingen niet gebonden zou zijn aan door haar directeur gesloten overeenkomsten is in zijn algemeenheid onjuist. De curator heeft geen feiten of omstandigheden aangevoerd die tot een ander oordeel kunnen leiden. Ook het beroep van de curator op artikel 2:256 BW treft geen doel. De rechtbank overweegt hiertoe dat de vennootschap ingevolge artikel 2:256 BW in alle gevallen waarin zij een tegenstrijdig belang heeft met een of meer bestuurders wordt vertegenwoordigd door commissarissen, tenzij bij de statuten anders is bepaald. In het onderhavige geval is bij de statuten anders bepaald. Zoals aangevoerd door ASN Beheer is namelijk in artikel 19 van de statuten van ASN Deelnemingen bepaald dat - kort gezegd en voor zover hier van belang - de vennootschap wordt vertegenwoordigd door de directie indien er sprake is van een tegenstrijdig belang met een directeur (niet in privé).
Gelet op het vorenstaande is de rechtbank van oordeel dat niet is komen vast te staan dat - zoals de curator stelt - de in r.o. 2.5. genoemde betalingen van in totaal € 38.080,- aan ASN Beheer zonder titel hebben plaatsgevonden. Voor toewijzing van het gevorderde bedrag op grond van onverschuldigde betaling of ongerechtvaardigde verrijking is dan ook geen plaats. Nu de rechtbank reeds om die reden de vordering zal afwijzen, behoeven de overige verweren van ASN Beheer, waaronder haar beroep op verrekening, geen behandeling.
Vordering tot betaling van € 34.000,- door [gedaagde sub 1]
Jegens [gedaagde sub 1] is verstek verleend. In genoemd incidenteel vonnis heeft de rechtbank overwogen dat de vordering jegens [gedaagde sub 1] haar naar haar (voorlopig) oordeel niet onrechtmatig of ongegrond voorkomt. De rechtbank verwijst naar r.o. 3.2. van het incidenteel vonnis. [gedaagde sub 1] is bij dat vonnis bij wijze van voorlopige voorziening veroordeeld tot betaling van een voorschot van € 34.000,-. De rechtbank ziet geen aanleiding om thans anders te oordelen en zal de jegens [gedaagde sub 1] gevorderde hoofdsom en rente dan ook toewijzen. De rechtbank verstaat dat indien en in zoverre [gedaagde sub 1] reeds het voorschot heeft voldaan, dit zal gelden als betaling ter voldoening van het eindvonnis.
De vordering tot vergoeding van buitengerechtelijke kosten zal worden afgewezen. De curator heeft niet gesteld dat hij deze kosten daadwerkelijk heeft gemaakt en dat die kosten betrekking hebben op verrichtingen die meer omvatten dan een enkele (herhaalde) aanmaning, het enkel doen van een schikkingsvoorstel, het inwinnen van eenvoudige inlichtingen of het op gebruikelijke wijze samenstellen van het dossier.
Voorwaardelijke vordering tot betaling van € 34.000,- door [gedaagde sub 1]
De curator vordert voorts voorwaardelijk, voor het geval dat de vordering jegens ASN Beheer wordt afgewezen, de veroordeling van [gedaagde sub 1] tot betaling van € 34.000,-. Uit het voorgaande vloeit voort dat de voorwaarde is vervuld. De rechtbank overweegt hierover als volgt. Ook aan deze vordering legt de curator ten grondslag dat sprake is van onterecht aan ASN Beheer terugbetaalde bedragen. De curator stelt dat [gedaagde sub 1] eveneens hiervoor aansprakelijk is omdat het terugbetalen van startkapitaal aan ASN Beheer, terwijl [gedaagde sub 1] als bestuurder wist dat ASN Beheer een verplichting had om startkapitaal te verstrekken, onrechtmatig is. Zoals uit het voorgaande volgt, is de reden van afwijzing van de vordering jegens ASN Beheer gelegen in de omstandigheid dat niet is komen vast te staan sprake is van onterecht aan ASN Beheer terugbetaalde bedragen. De rechtbank verwijst naar r.o. 3.3.. De rechtbank zal derhalve ook deze vordering afwijzen nu deze haar ongegrond voorkomt.
Proceskosten
De curator zal als de jegens ASN Beheer in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten van ASN Beheer worden veroordeeld.
De kosten aan de zijde van ASN Beheer worden begroot op € 1.158,- aan salaris procureur (2 punten × € 579,-).
Aangezien de curator en [gedaagde sub 1] ieder als op enig punt in het ongelijk gesteld is te beschouwen, zullen de proceskosten worden gecompenseerd op de hierna te vermelden wijze.
in reconventie
De eis in reconventie is door ASN Beheer voorwaardelijk ingesteld, namelijk voor het geval dat in rechte zou komen vast te staan dat - kort gezegd - ten aanzien van ASN Beheer sprake is van onverschuldigde betaling of ongerechtvaardigde verrijking. Uit de beslissing in conventie vloeit voort dat de voorwaarde niet is vervuld, zodat op de vordering in reconventie geen beslissing hoeft te worden gegeven.
De beslissing
De rechtbank
in conventie
veroordeelt [gedaagde sub 1] om aan de curator te betalen een bedrag van € 34.000,- (vierendertigduizend euro) vermeerderd met de wettelijke rente als bedoeld in art. 6: 119 BW over het nog niet betaalde deel van het toegewezen bedrag vanaf 24 juli 2003 tot de dag van volledige betaling,
compenseert de kosten van deze procedure tussen de curator en [gedaagde sub 1], in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt,
veroordeelt de curator in de proceskosten van ASN Beheer, tot op heden begroot op € 1.158,-,
verklaart dit vonnis in conventie wat betreft de onder 4.1. en 4.3. genoemde beslissingen uitvoerbaar bij voorraad,
wijst het meer of anders gevorderde af,
in reconventie
verstaat dat de vordering geen behandeling behoeft.
Dit vonnis is gewezen door mr. S.H.M. van der Heiden en in het openbaar uitgesproken op 30 november 2005.
de griffier de rechter