Uitspraak
Rechtbank Arnhem
Sector civiel recht
Zaak-/rolnummer: 108287 / HA ZA 04-23
Datum vonnis: 23 maart 2005
Vonnis
in de zaak van
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
TAXATIEBUREAU HOEVELAKEN B.V.,
gevestigd te Veenendaal,
eiseres,
procureur mr. J.C.N.B. Kaal,
advocaat mr. P.G. Broekman te Veenendaal,
tegen
1. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
GEOTAX B.V.,
gevestigd te Geldermalsen,
2. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
GEO SUPPORT PROJECT B.V.,
gevestigd te Geldermalsen,
gedaagden,
procureur mr. J.R.O. Dantuma,
advocaat mr. L. Hartogs te Doetinchem.
Partijen zullen in dit vonnis worden aangeduid als Taxatiebureau Hoevelaken, Geotax en Geo Support Project.
Het verloop van de procedure
Taxatiebureau Hoevelaken heeft krachtens beschikking van de voorzieningenrechter van deze rechtbank van 1 december 2003 bij exploot van 3 december 2003 conservatoir derdenbeslag op een bedrag groot € 1.000.000,-- doen leggen onder de Coöperatieve Rabobank Doesburg - Giesbeek en omstreken, ten laste van Geotax en/of Geo Support. Beschikking van de voorzieningenrechter en exploot van beslaglegging zijn aan Geotax en Geo Support B.V. betekend bij exploot van 3 december 2003 (in het exploot staat kennelijk abusievelijk Geotax Support B.V.).
Voor het verloop van de procedure tot het tussenvonnis van 24 maart 2004 wordt naar dat vonnis verwezen. Ter uitvoering van dit tussenvonnis is een comparitie van partijen gehouden. Het proces-verbaal daarvan bevindt zich bij de stukken. Verder zijn nog de volgende processtukken gewisseld:
* een conclusie van repliek;
* een conclusie van dupliek.
Ten slotte is vonnis bepaald.
De vaststaande feiten
1.1 Taxatiebureau Hoevelaken is een onderneming die zich blijkens het uittreksel uit het handelsregister van de Kamer van Koophandel bezig houdt met het verlenen van diensten, het handelen in, het adviseren van, alles met betrekking tot onroerende goederen en belastingtechnische zaken. Taxatiebureau Hoevelaken heeft in het verleden geopereerd onder de naam DamAstes en daarvoor onder de naam Konig Taxaties, en is actief in de zogenaamde WOZ-branche, waarbij WOZ staat voor Wet Waardering Onroerende Zaken.
1.2 Alle aandelen van (destijds) DamAstes worden sinds 7 december 2001 gehouden door TOG Nederland B.V. Op 4 januari 2002 is de naam DamAstes gewijzigd in Taxatiebureau Hoevelaken.
1.3 Geotax is een onderneming die zich blijkens het uittreksel uit het handelsregister van de Kamer van Koophandel met name bezig houdt met de exploitatie van een adviesbureau op het gebied van automatisering, communicatie en organisatie en voorts al hetgeen daarmee in de ruimste zin des woord verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn. Sinds 27 december 2001 is Geo Support B.V. (hierna: Geo Support) enig aandeelhouder van Geotax.
1.4 Geo Support is tevens sinds 27 december 2001 enig aandeelhouder van Geo Support Participatie BV (hierna: Geo Support Participatie) en per dezelfde datum van WOZ-Support B.V. (hierna: WOZ-Support). De bedrijfsomschrijving van WOZ- Support luidt in het uittreksel uit het handelsregister van de Kamer van Koophandel als volgt: Dienstverlening, detachering, automatiseringsproducten- en diensten ten behoeve van lokale overheden en bedrijfsleven met name op het gebied van de wet waardering onroerende zaken, een en ander in de ruimste zin des woords. De vennootschappen Geo Support Participatie en WOZ-Support zijn beide opgericht op 20 februari 1998.
1.5 Op 28 maart 2003 is de besloten vennootschap Geo Support Project B.V. (hierna: Geo Support Project) opgericht. Deze onderneming hanteert naast de eigen naam als handelsnaam WOZ-Support. Geo Support is enig aandeelhouder van Geo Support Project.
1.6 Op 19 mei 1998 is tussen Geotax en Konig Taxaties een samenwerkingsovereenkomst gesloten. Artikel 5.1 van deze overeenkomst bevat het volgende non-concurrentiebeding:
“5.1 GeoTax verbindt zich om gedurende de duur van deze overeenkomst, alsmede gedurende een periode van 12 maanden na beëindiging van deze overeenkomst, zich te onthouden van concurrerende taxatie activiteiten of het uitbrengen van concurrerende offertes, in die gemeenten waar de meest recente hertaxatie is uitgevoerd met Konig Taxaties als hoofdaannemer, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Konig Taxaties.”
In artikel 5.4 van de samenwerkingsovereenkomst is het volgende boetebeding opgenomen:
“Bij overtreding van het bepaalde in artikel 5.1, 5.2 of 5.3 verbeurt de overtredende partij aan de andere partij een direct opeisbare, niet voor matiging vatbare boete groot f. 100.000,- voor iedere overtreding en f. 10.000,- voor iedere dag dat de overtreding voortduurt, zulks onverminderd de rechten van partijen op volledige schadevergoeding.”
1.7 Op 15 oktober 2001 is de samenwerkingsovereenkomst in onderling overleg beëindigd.
1.8 In 2002 heeft Geo Support Participatie offertes uitgebracht aan de gemeenten Vught, Soest, Huizen, Graft de Rijp, Heiloo, Castricum, Ouder-Amstel, Best, Langedijk, Loon op Zand en Millingen. De aan deze offertes voorafgaande hertaxaties waren uitgevoerd met Konig taxaties als hoofdaannemer.
1.9 Tussen Geotax als eisende partij en Taxatiebureau Hoevelaken als gedaagde, is een procedure gevoerd voor de rechtbank Utrecht met betrekking tot het onrechtmatig op de markt brengen door TOG Nederland B.V. van een software pakket.
Het geschil
2.1 Taxatiebureau Hoevelaken vordert primair dat Geotax en Geo Support Project hoofdelijk worden veroordeeld om aan haar te betalen de somma van € 499.158,23, vermeerderd met de wettelijke rente telkens gerekend vanaf de datum van overtreding van voormeld non-concurrentiebeding doch in ieder geval vanaf de datum van de dagvaarding, met veroordeling van Geotax in de kosten van de procedure, waaronder begrepen de kosten van het beslag. Bij repliek heeft Taxatiebureau Hoevelaken haar eis vermeerderd in die zin dat zij voor het geval ten aanzien van een gedaagde mocht worden geoordeeld dat deze geen contractuele boete is verschuldigd, subsidiair heeft gevorderd dat Geotax en/of Geo Support Project worden veroordeeld tot betaling van schadevergoeding aan Taxatiebureau Hoevelaken, nader op te maken bij staat.
Taxatiebureau Hoevelaken heeft aan haar primaire vordering ten grondslag gelegd dat Geotax het non-concurrentiebeding uit de overeenkomst van 19 mei 1998 heeft overtreden door in 2002 concurrerende offertes uit te brengen aan de onder 1.8 genoemde gemeenten. Voorzover niet Geotax maar Geo Support Project - al dan niet handelend onder de naam WOZ-Support - feitelijk de offertes heeft uitgebracht, moeten beide vennootschappen met elkaar worden vereenzelvigd. Beide vennootschappen zijn volgens Taxatiebureau Hoevelaken in gelijke mate aansprakelijk voor de overtreding van het non-concurrentiebeding.
Ten aanzien van het subsidiair gevorderde heeft Taxatiebureau Hoevelaken haar vordering gegrond op de stelling dat Geo Support Project misbruik heeft gemaakt van toerekenbaar tekortschieten dan wel onrechtmatig handelen van Geotax, door Geo Support Participatie concurrerende offertes te laten uitbrengen, waarmee het non-concurrentiebeding werd overtreden. Zowel de vennootschap die daadwerkelijk de concurrerende offertes heeft uitgebracht als de vennootschap die daarvan direct op onrechtmatige wijze heeft geprofiteerd, zijn daarmee aansprakelijk voor de schade die TOG Nederland daarvan heeft geleden.
2.2 Geotax en Geo Support Project hebben gemotiveerd verweer gevoerd. Daarop zal, voor zover van belang, hierna worden ingegaan.
De beoordeling van het geschil
3.1 Als uitgangspunt heeft te gelden dat Konig Taxaties en na de naamswijzigingen Taxatiebureau Hoevelaken enerzijds en Geotax anderzijds contractspartij waren bij de samenwerkingsovereenkomst. Het non-concurrentiebeding dat in die samenwerkingsovereenkomst was opgenomen, bindt daarom in beginsel slechts deze twee partijen.
De stelling van Taxatiebureau Hoevelaken dat Geotax zelf offertes heeft uitgebracht in 2002, is door Geotax gemotiveerd betwist. Zij heeft er onder meer op gewezen dat het beleid van Geotax er vanaf 2001 op gericht was om geen taxatiewerkzaamheden meer te verrichten en dat Geotax zich reeds vanaf 2001 puur bezig is gaan houden met automatisering. In de conclusie van repliek heeft Taxatiebureau Hoevelaken vervolgens onder 6. geschreven dat “de gewraakte handelingen strikt genomen niet gepleegd zijn door de vennootschap die destijds partij was bij het non-concurrentiebeding (...)”. Dit moet worden opgevat als een volledige erkenning van het door Geotax gevoerde verweer. In deze procedure wordt er daarom van uitgegaan dat Geotax in de periode dat het non-concurrentiebeding van kracht was, zelf geen concurrerende offertes heeft uitgebracht.
3.2 Ten aanzien van het beroep van Taxatiebureau Hoevelaken op vereenzelviging van Geotax met WOZ-Support is het volgende van belang. Uit de jurisprudentie van de Hoge Raad blijkt dat slechts onder bijzondere omstandigheden een vereenzelviging van rechtspersonen kan worden aangenomen. Taxatiebureau Hoevelaken heeft in dit verband gesteld dat Geotax en Geo Support Project (als dan niet handelend onder de naam WOZ-Support) zich als een eenheid binnen de markt hebben gepresenteerd. Voorts heeft Taxatiebureau Hoevelaken aangevoerd dat de aandelen van Geotax en Geo Support Project worden gehouden door dezelfde moedervennootschap, die zich bevindt op hetzelfde vestigingsadres. Ook de aandelen van WOZ-Support B.V. zijn sinds eind 2001 in bezit van Geo Support. Deze door Taxatiebureau Hoevelaken gestelde feiten en
omstandigheden zijn onvoldoende om in het licht van de zeer terughoudende opstelling van de Hoge Raad (zie onder andere HR 13-10-2000, NJ 2000,698 en HR 2-11-1984, NJ 1985,446) de gestelde vereenzelviging aan te nemen. Daarbij speelt een rol dat in de onderhavige casus geen misbruik is gemaakt van een identiteitsverschil jegens derden, die daardoor zijn benadeeld. Het voorgaande leidt tot de conclusie dat aan bewijslevering op het punt van de vereenzelviging niet wordt toegekomen en dat de vordering ten aanzien van Geotax op de primaire grondslag moet worden afgewezen.
3.3 Vast staat dat Geo Support Project pas is opgericht in 2003, dus nadat de door taxatiebureau Hoevelaken gestelde overtredingen van het non-concurrentiebeding hebben plaatsgevonden en na het verstrijken van de periode waarover het non-concurrentiebeding uiterlijk van kracht was (te weten 31 december 2002). Dit betekent dat Geo Support Project het non-concurrentiebeding niet kan hebben overtreden. Ook de vordering ten aanzien van Geo Support Project dient dus te worden afgewezen voor zover deze is gebaseerd op de primaire grondslag.
3.4 Ten aanzien van de subsidiaire vordering tot schadevergoeding, gebaseerd op onrechtmatige daad, overweegt de rechtbank als volgt. Geotax is na beëindiging van de samenwerkingsovereenkomst een samenwerkingsverband aangegaan met WOZ-Support B.V. Op grond van de stukken en het hiervoor onder 3.1 en 3.3 overwogene staat vast dat niet Geotax of Geo Support Project de door Taxatiebureau Hoevelaken gewraakte offertes hebben uitgebracht. Dat is gebeurd door WOZ-Support (dan wel haar rechtsopvolger Geo Support Participatie). WOZ-Support B.V. noch Geo Support Participatie waren rechtstreeks dan wel via de weg van de vereenzelviging (zie 3.2) gebonden aan het non-concurrentiebeding. Deze vennootschappen mochten dus offertes uitbrengen, ook in de gemeenten waar de laatste hertaxatie was uitgevoerd door Konig taxaties of haar rechtsopvolgers. Hiermee staat vast dat er geen sprake is geweest van wanprestatie, zodat daarvan ook niet onrechtmatig kan zijn geprofiteerd.
3.5 De stelling dat onrechtmatig is gehandeld door Geotax of Geo Support Project, door WOZ-Support concurrerende offertes te laten uitbrengen, is als volgt geconcretiseerd. In de eerste plaats zou WOZ-Support voor december 2001 slechts een detacheringsbureau zijn geweest, dat zonder Geotax niet in staat was een volledig dienstenpakket aan te bieden. Deze stelling, die door Geotax en Geo Support gemotiveerd is betwist, is door Taxatiebureau Hoevelaken echter verder niet met feiten of omstandigheden onderbouwd. Taxatiebureau Hoevelaken heeft hiermee niet voldaan aan haar stelplicht op dit punt.
3.6 In de tweede plaats heeft Taxatiebureau Hoevelaken aangevoerd dat Geo Support sinds eind 2001 de meerderheid van de aandelen van WOZ-Support in handen had, waarmee sprake was van een controlerend belang. In dit kader wordt vastgesteld dat tussen partijen niet in geschil is dat WOZ-Support in ieder geval bij aanvang van de samenwerking met Geotax nog een eigen directie had.
3.7 Vooropgesteld dient te worden dat in 2002 niet Geotax maar Geo Support de vennootschap was met het meerderheidsbelang in WOZ-Support. Bovendien is het enkele feit dat de meerderheid van de aandelen in het bezit is van een vennootschap onvoldoende om aan te nemen dat daarmee sprake is van (volledige) zeggenschap in de mate als door Taxatiebureau Hoevelaken lijkt te worden gesuggereerd. In ieder geval is daarmee niet aangetoond dat er van de zijde van Geotax sprake is geweest van uitlokking van onrechtmatig handelen, bestaande uit het laten uitbrengen van concurrerende offertes. Dat zowel Geotax als WOZ-Support/Geo Support Participatie inmiddels deel uitmaken van hetzelfde concern met als moedermaatschappij Geo Support, maakt het voorgaande niet anders. Taxatiebureau Hoevelaken heeft voor het overige niets gesteld met betrekking tot het onrechtmatig handelen. Het voorgaande leidt tot de slotsom dat de vorderingen van Taxatiebureau Hoevelaken gebaseerd op zowel de primaire als op de subsidiaire grondslag moeten worden afgewezen.
3.8 Taxatiebureau Hoevelaken zal als de in het ongelijk gestelde partij de proceskosten moeten dragen.
De beslissing
De rechtbank:
wijst de vorderingen af;
veroordeelt Taxatiebureau Hoevelaken in de kosten van deze procedure; deze kosten worden, voor zover tot op heden aan de zijde van Geotax B.V. en Geo Support Project B.V. gevallen, bepaald op € 3.863,-- wegens verschotten en € 7.740,--wegens salaris procureur;
verklaart de kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad.
Dit vonnis is gewezen door mr. I.W.M. Laurijssens en uitgesproken in het openbaar op 23 maart 2005.
de griffier de rechter