Uitspraak
Rechtbank Arnhem
Sector civiel recht
Zaak-/rolnummer: 119058 / KG ZA 04-664
Datum vonnis: 10 december 2004
Vonnis
in kort geding
in de zaak van
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
N.W. HESSELMANS & ZONEN B.V.,
gevestigd te Almere,
eiseres,
procureur mr. J.M. Bosnak,
advocaat mr. W.A.J. Hoorneman te Utrecht,
tegen
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
ZIMEX B.V.,
gevestigd te Ede,
gedaagde,
procureur en advocaat mr. P.G. Broekman te Veenendaal.
Het verloop van de procedure
Eiseres - hierna te noemen Hesselmans - heeft gedaagde - hierna te noemen Zimex - ter zitting in kort geding doen dagvaarden en gevorderd als weergegeven in de dagvaarding.
Zimex heeft geconcludeerd tot weigering van de gevorderde voorzieningen.
De advocaten van beide partijen hebben de zaak bepleit, beiden overeenkomstig de door hen overgelegde pleitnotities.
Daarbij hebben zij producties in het geding gebracht.
Hesselmans heeft bezwaar gemaakt tegen de late overlegging van de producties door Zimex.
De voorzieningenrechter heeft dit bezwaar voorshands van de hand gewezen, overwegende dat de producties van Hesselmans Zimex ook pas laat bereikt hebben, hetgeen niet ongebruikelijk is in een kort geding procedure.
Ten slotte is vonnis bepaald.
De vaststaande feiten
1. Hesselmans is producent en toeleverancier van uitvaartbenodigdheden in de ruimste zin van het woord, en levert een totaalpakket aan artikelen voor crematoria, uitvaartondernemers, mortuaria van ziekenhuizen, bejaarden- en verpleeghuizen, begraafplaatsen en kistenfabrieken. Zimex is producent en leverancier voor de hout-, metaal- en kunststofverwerkende industrieën en sinds begin 2002 ook producent en leverancier van uitvaartbenodigdheden.
2. In maart 2002 heeft de algemeen directeur van Zimex voor Duwel Uitvaartkisten B.V. (verder: Duwel) een handgreep voor lijkkisten ontworpen. Medio 2002 heeft zij deze greep aan Duwel geleverd. Deze houten handgreep heeft een licht gebogen langwerpige vorm, waarbij het binnenwerk van die boog (het handvat) dezelfde buigende lijn volgt als de buitenkant van die boog, terwijl de booggreep is afgerond. Deze greep is aangeduid met artikelnummer R420DUW1103, en wordt hierna ook wel genoemd: de Duwel-greep.
3. Rond dezelfde periode in 2002 zijn Hesselmans en Zimex met elkaar in gesprek geraakt. Bij die gelegenheid heeft Hesselmans kennis genomen van de hierboven omschreven Duwel-greep. Zimex bleek bereid om voor Hesselmans diverse prototypen van handgrepen te fabriceren en aan haar te leveren, die Hesselmans vervolgens aan haar cliënten, waaronder Bogra B.V. - een van de grootste grafkistenfabrikanten van Nederland (hierna: Bogra) - zou kunnen doorverkopen. In april 2003 heeft Zimex een proefzending met 100 stuks houten handgrepen toegezonden aan Hesselmans.
4. Hesselmans heeft een ontwerptekening gemaakt, gedateerd op 23 september 2003, van een houten handgreep voor lijkkisten, die zij de Rondo-greep noemt. Deze Rondo-greep is aan de buitenzijde net als de Duwel-greep licht gebogen en langwerpig van vorm, maar de uiteinden zijn iets afgekort en het binnenwerk (‘de opening’) is enigszins rechthoekig van vorm en kleiner dan dat van de Duwel-greep. Verder is er over de gehele lengte van de greep een groef gefreesd (zie Bijlage A). Begin januari 2004 heeft Hesselmans deze greep geleverd aan Bogra. Op 2 februari 2004 heeft Hesselmans deze Rondo-greep als model van een handgreep voor een uitvaartkist gedeponeerd bij het Benelux Bureau voor Tekeningen of Modellen.
Dit depot heeft op 10 september 2004 geleid tot een inschrijving onder nr. 36027 (Bijlage B).
5. Hesselmans heeft vervolgens geconstateerd dat Bogra geen interesse (meer) toonde in haar Rondo-greep, maar - naar haar mening - daarop gelijkende houten handgrepen inkocht bij Zimex. Hesselmans heeft op 7 juli 2004 Zimex gesommeerd om (onder meer) elke vervaardiging, invoer, verhandeling of het in voorraad hebben van Zimex-grepen die - volgens haar - inbreuk maken op haar rechten op de Rondo-greep te staken en gestaakt te houden. Zimex heeft niet aan deze sommatie voldaan.
Het geschil
1. Hesselmans vordert de voorzieningen zoals weergegeven in de aan dit vonnis gehechte kopie van het petitum van de door haar uitgebrachte dagvaarding onder I. tot en met X..
2. Zij stelt daartoe dat Zimex aan Bogra een handgreep levert (hierna: de Zimex-greep) die een nagenoeg identieke nabootsing is van de door Hesselmans ontworpen en in de handel gebrachte Rondo-greep. Door het verhandelen van deze (nagenoeg) identieke handgreep maakt Zimex volgens Hesselmans inbreuk op het bij het Benelux Bureau voor Tekeningen en Modellen ingeschreven modelrecht op de Rondo-greep, waartegen Hesselmans zich op grond van artikel 14 lid 1 Eenvormige Beneluxwet inzake Tekeningen of Modellen (BTMW) kan verzetten. Ook maakt Zimex met deze nagebootste greep krachtens artikel 11 juncto 19 lid 2 van de EG-Verordening betreffende Gemeenschapsmodellen inbreuk op haar niet-ingeschreven Gemeenschapsmodellenrecht. Ten slotte maakt Zimex inbreuk op haar auteursrecht op deze Rondo-greep en handelt Zimex onrechtmatig jegens haar door het vervaardigen en verhandelen van een greep die kan worden gezien als een slaafse nabootsing van de Rondo-greep, aldus Hesselmans.
3. Zimex betwist dat haar ‘Zimex-greep’ identiek is aan de Rondo-greep en dat zij de Rondo-greep heeft nagebootst. Integendeel, zij stelt de in het geding zijnde Zimex-greep blijkens de door haar overgelegde ontwerptekening nr. 20021603f (bijlage C) en de verklaringen d.d. 8 november 2004 van [betrokkene 1], [betrokkene 2], [betrokkene 3] (allen personeel van Zimex) en [betrokkene 4] (hout- en meubelexpert van Alres Products B.V.) reeds op 10 januari 2003 als één van meerdere varianten op de Duwel-greep te hebben ontworpen, daarbij voortbouwend op het model van de Duwel-greep. Uit de door haar overgelegde offerte aan Edmar N.V. van 28 augustus 2003 zou blijken dat zij dit model al in de handel heeft gebracht vóórdat Hesselmans de Rondo-greep op 23 september 2003 heeft ontworpen. Het zou juist Hesselmans zijn die het model van de Zimex-greep heeft nagebootst. Voorts betwist Zimex de nieuwheid en het oorspronkelijke, eigen karakter van de vormgeving van de Rondo-greep, omdat bijna identieke modellen als het in het geding zijnde model blijkens de door haar overgelegde producties reeds eerder door derden in de handel zouden zijn gebracht.
De beoordeling van de vordering
1. De bevoegdheid tot kennisneming van de onderhavige vordering terzake het modellenrecht vloeit voort uit het bepaalde in artikel 29 lid 1 van de BTMW.
2. Partijen beschuldigen elkaar in feite van het stelen van elkaars ontwerp. Niet in geschil is dat de ter zitting getoonde modellen van de Rondo-greep en de Zimex-greep sterk op elkaar lijken. Partijen zijn het hierover eens. Op afstand is er nauwelijks verschil zichtbaar tussen beide handgrepen. Alleen als ze tegen elkaar worden gehouden is goed zichtbaar dat de contouren van de binnenzijde van de handgrepen iets van elkaar verschillen, in die zin dat de lange zijde van de binnenkant van de Rondo-greep een iets rechtere lijn vertoont dan die van de Duwel-greep, die een lichte holling vertoont. Ook de afmetingen zijn, op enkele millimeters na, vrijwel gelijk. Indien er inderdaad, zoals door Hesselmans aangevoerd, sprake zou zijn van a) inbreuk op Benelux- dan wel Gemeenschapsmodelrechten en / of b) inbreuk op auteursrecht en /of c) slaafse nabootsing door Zimex, dan is, voorshands geoordeeld, voldaan aan de daarvoor algemeen aanvaarde inbreukcriteria van respectievelijk a) een overeenstemmende totaalindruk, dan wel b) een overeenstemmende algemene indruk bij de geïnformeerde gebruiker dan wel c) gevaar voor verwarring bij het publiek, in dit geval de afnemers van de handgrepen. Zimex heeft aangevoerd dat de beide modellen niet identiek zijn, hetgeen een beroep op art. 11 juncto 19 lid 2 van de EG-Verordening betreffende Gemeenschapsmodellen onmogelijk zou maken omdat de daaruit voortvloeiende bescherming alleen zou gelden voor identieke modellen. De voorzieningenrechter deelt dit standpunt niet. Bescherming krachtens die Verordening strekt zich krachtens art. 5 lid 2 daarvan ook uit tot modellen waarvan de kenmerken slechts in onbelangrijke details verschillen. Daarvan is in het onderhavige geval, voorlopig geoordeeld, sprake.
3. Voor de beoordeling of Zimex de door Hesselmans gestelde inbreuk maakt op rechten van Hesselmans, dient echter allereerst de essentiële vraag te worden beantwoord wie van beide partijen de in het geding zijnde vrijwel identieke modellen van de Rondo-greep dan wel de Zimex-greep het eerst heeft ontworpen en voor het publiek beschikbaar heeft gesteld. Zimex heeft namelijk in haar gemotiveerde verweer betoogd dat zij dit zou zijn. Indien dit inderdaad Zimex zou zijn, dan slaagt reeds om die reden het beroep van Hesselmans op auteursrechtinbreuk, Gemeenschapsmodelbescherming, slaafse nabootsing en Benelux-modelbescherming niet. Immers, voor het auteursrecht zou dan gelden dat de Rondo-greep van Hesselmans onvoldoende eigen karakter vertoont ten opzichte van de Zimex-greep
- waarvan de totaalindruk in het hiervoor onder 2. overwogene overeenstemmend is beoordeeld. Voor bescherming op grond van de EG-Verordening zou in dat geval gelden dat de in onbelangrijke details verschillende Zimex-greep in de weg staat aan de beschermingsvoorwaarde van nieuwheid voor de Rondo-greep. Ook zou Zimex in dat geval vanzelfsprekend niet slaafs nagebootst hebben van Hesselmans. Met betrekking tot het beroep van Hesselmans op haar Benelux-modelinschrijving zou ten slotte in dat geval ook gelden dat het gebrek aan nieuwheid in de weg staat aan de bescherming op grond van het in beginsel uitsluitende recht op het model van de Rondo-greep dat Hesselmans door de inschrijving van haar Benelux-depot op grond van art. 3 van de BTMW heeft verkregen.
4. Hesselmans heeft tegenover het verweer van Zimex op haar beurt uitdrukkelijk betwist vóór het ontwerpen van haar Rondo-greep kennis te hebben genomen dan wel kunnen nemen van (het model van) de Zimex-greep, mocht die toen al hebben bestaan. De door Zimex in april 2003 aan haar toegezonden prototypes betroffen de hiervoor omschreven Duwel-greep met typenummer R420DUW1103, zonder frees en slanker en ronder dan de het in het geding zijnde modellen. Omdat deze niet bleken te passen op kisten van Bogra en er vraag bleek te zijn naar een ander model, heeft zij zelf in september 2003 de Rondo-greep ontworpen. Het feit dat Zimex de daags voor dit kort geding overgelegde producties, waaronder de ontwerptekening nr. 20021603f van 10 januari 2003, de offerte aan Edmar N.V. d.d. 28 augustus 2003 met de (later) daarin gekopieerde afbeelding van de Zimex-greep, niet eerder aan Hesselmans heeft getoond, ondanks het verzoek daartoe van Hesselmans na de aanmaning van 7 juli 2004, is uiterst merkwaardig, aldus Hesselmans. Ook acht zij het vreemd en verwarringwekkend dat Zimex al haar overgelegde ontwerpen, waaronder ook dat van de Zimex-greep, het oorspronkelijke typenummer van de Duwel-greep meegeeft.
5. Naar het voorlopig oordeel van de voorzieningenrechter heeft Hesselmans, op grond van het door haar ter zitting gestelde en de door haar overgelegde producties, in dit geding onvoldoende aannemelijk gemaakt dat Zimex de Rondo-greep heeft nagebootst, tegenover het gemotiveerde verweer van Zimex en de ten behoeve van dat verweer door Zimex overgelegde producties waarvan met name de ontwerptekening van 10 januari 2003, de verklaringen daaromtrent d.d. 8 november 2004 van [betrokkene 1], [betrokkene 2], [betrokkene 3] (allen personeel van Zimex) en [betrokkene 4] (hout- en meubelexpert van Alres Products B.V.) en de hiervoor al genoemde offerte aan Edmar N.V. Hierbij dient voorshands te worden uitgegaan van de juistheid van de door Zimex overgelegde producties. Daarbij is van belang dat het op zichzelf, gelet op de punten van overeenstemming tussen de
Duwel-greep en de Zimex-greep, niet onaannemelijk is dat de Zimex-greep door Zimex zelfstandig is ontworpen als één van meerdere varianten op de Duwel-greep, zoals zij stelt.
De aard van het kort geding leent zich niet voor nadere bewijsvoering dan wel een nader getuigenverhoor. Daartoe dient de bodemprocedure. Op grond van het voorgaande zullen de gevorderde voorzieningen worden geweigerd.
6. De in deze procedure ook aan de orde zijnde vraag of aan de in het geding zijnde modellen van Hesselmans en Zimex wel auteursrechtelijke en / of modelrechtelijke bescherming toekomt, hetgeen door Zimex is betwist omdat vergelijkbare modellen al eerder door derden in de handel zouden zijn gebracht, behoeft in het licht van het voorgaande geen verdere beantwoording meer.
7. Hesselmans zal, als de in het ongelijk gestelde partij, worden veroordeeld in de kosten van deze procedure.
De beslissing
De voorzieningenrechter,
1. weigert de gevorderde voorzieningen,
2. veroordeelt Hesselmans in de kosten van deze procedure, tot aan deze uitspraak aan de zijde van Zimex bepaald op op € 816,00 voor salaris procureur en op € 241,00 voor verschotten.
Dit vonnis is gewezen door mr. H.Æ. Uniken Venema en in het openbaar uitgesproken in tegenwoordigheid van de griffier mr. E. Satijn op 10 december 2004.
de griffier de rechter