Uitspraak
Rechtbank Arnhem
Sector civiel recht
Zaak-/rolnummer: 93577 / KG ZA 02-774
Datum vonnis: 18 februari 2003
Vonnis
in kort geding
in de zaak van
X,
wonende te Z
eiser bij dagvaarding van 17 december 2002,
procureur mr. J.M. Bosnak,
advocaat mr. M.I. Madunic te Amsterdam,
tegen
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
HANDELSONDERNEMING BIEMAN DE HAAS B.V.,
gevestigd te Boven-Leeuwen,
gedaagde,
advocaat mr. S.W. Vos te Nijmegen.
Partijen worden hierna respectievelijk X en Bieman genoemd.
Het verloop van de procedure
X heeft Bieman ter zitting in kort geding doen dagvaarden en gevorderd zoals is weergegeven in de dagvaarding. Bieman heeft geconcludeerd tot weigering van de gevorderde voorzieningen. De raadslieden van partijen hebben de zaak bepleit, grotendeels overeenkomstig de door hen overgelegde pleitnotities. Zij hebben daarbij producties in het geding gebracht. Ten slotte hebben partijen vonnis gevraagd.
De vaststaande feiten
1. X is een professionele ruiter van dressuurpaarden. Bieman drijft een groothandel in paardensportartikelen.
2. Op 18 oktober 1999 hebben partijen een sponsor-overeenkomst gesloten (hierna te noemen: de overeenkomst). De overeenkomst luidt als volgt:
1) Deze overeenkomst wordt aangegaan voor een periode van 3 jaar, zijnde van 01-11-199 tot en met 31-10-2002, met een optie voor eventuele verlenging. Bieman de Haas biedt hierbij:
2) 3 BR Vivaldi dressuurzadels en 3 BR hoofdstellen en de bijbehorende beugelriemen en dressuursingels, het onderhoud en eventuele vervanging hiervan
3) Ieder seizoen 2 stuks van 2 modellen naar keuze van de nieuwe BR zomer- en winterjassen en eventuele bijpassende vestjes.
4) Per jaar 4 stuks BR ruiterblousen naar keuze.
5) Bieman de Haas sponsort ruiter en stal X tijdens de periode van deze overeenkomst voor een bedrag van Hfl. 10.000,00 excl. BTW per jaar. Dit wordt besteed voor aankoop van artikelen welke verkregen kunnen worden tegen inkoopsprijs voor de winkelier excl. BTW. Bij deze overeenkomst gelden de volgende voorwaarden:
6) Het is niet toegestaan om artikelen aan derden te verkopen.
7) Alle paarden welke gereden worden door Arjen X zullen op alle wedstrijden, shows of clinics gereden worden met BR zadel, BR hoofdstel en toebehoren.
8) Alle door Biemna de Haas gesponsorde kleding zal op alle clinics en shows gedragen worden, als ook op alle wedstrijden waar geen teamkleding van Gestion verplicht is.
9) Het promoten van BR artikelen aan potentiële kopers en in interviews.
10) Eenmaal per jaar een clinic verzorgen of op de beurs voor promotie aanwezig zijn in onze stand.
11) Op door derden te maken foto’s van Arjen X zullen de BR logo’s zoveel mogelijk zichtbaar zijn.
12) Gratis medewerking verlenen aan foto- en/of filmopnames.
13) Kostenloos beschikbaar stellen van locatie voor foto- en/of filmopnames.
14) BR reclame op vrachtwagen(s).
15) Medewerking aan commerciële doeleinden voor concurrerende of soortgelijke producten is niet toegestaan (b.v. foto, film en advertenties).
16) Bieman de Haas zal exclusief voor deze artikelen de naam en het beeld van Arjen X gebruiken in advertenties en promoties.
3. X heeft de navolgende successen op zijn naam staan: 1999 Nederlands kamioen;
1999 Europese kampioenschappen team zilver, individueel brons;
2000 Wereld beker finale, bronzen medaille;
2000 Olypische spelen Sydney team zilver;
2001 Europese kampioenschappen team zilver, individueel zilver.
4. Wegens een blessure van zijn paard Gestion Goliath heeft X in 2002 niet of nauwelijks aan wedstrijden deelgenomen. Op zijn website heeft X gemeld dat 2002 een jaar was om zo snel mogelijk te vergeten.
5. In 2002 heeft Bieman haar catalogus 2002/2003 van 176 pagina’s in twee varianten uitgebracht (hierna te noemen: de catalogus). De catalogus is verzonden en wordt nog steeds verzonden aan relaties van Bieman. De catalogus bestrijkt de periode tot 1 janauri 2004. In de catalogus is -afhankelijk van de variant- op twee of drie pagina’s dezelfde promotiefoto van Teewissen te paard afgedrukt (hierna te noemen: de promotiefoto), waarbij op één pagina bij de promotiefoto de navolgende tekst staat:
De internationaal succesvolle ruiters Arjen X en Seth
Boschman vertrouwen op de topkwaliteit van de BR dressuurzadels.
6. De promotiefoto is vervaardigd door de vaste fotograaf van X en door X aan Bieman ter beschikking gesteld, in ieder geval voor de catalogus 2000/2001.
7. Bij brief van 31 oktober 2002 meldt Bieman aan X dat de overeenkomst afloopt op 31 oktober 2002 en dat zij (wegens wijziging van marketingbeleid) geen gebruik zal maken van de optie om de overeenkomst te verlengen.
De vorderingen
1. X vordert veroordeling van Bieman, versterkt met dwangsommen en uitvoerbaar bij voorraad:
a) tot het onmiddellijk (doen) staken en gestaakt houden van alle gebruik en verspreiding van de naam en van het portret van X, in welke vorm dan ook, waaronder de catalogus en al het overige materiaal voorzien van de naam en/of het portret van X;
b) tot het per ommegaande terughalen van de reeds verspreide exemplaren van de catalogus en voornoemd overig materiaal en tot het per ommegaande doen van opgave van het aantal gedrukte en verspreide exemplaren van de catalogus en voornoemd overig materiaal onder overlegging van een lijst van adressen waarnaar de catalogus is verspreid en in welke aantallen;
c) tot het onmiddellijk ter beschikking stellen van X van de teruggehaalde en de nog niet verspreide exemplaren van de catalogus en het voornoemd overig materiaal;
d) tot het onmiddellijk aan eiser ter beschikking stellen van al het in het bezit van Bieman zijnde of aan haar ter beschikking staande beeld- en ander materiaal met de naam en/of het portret van X;
e) tot het vergoeden van alle kosten terzake opslag, vervoer en vernietiging van het door Bieman aan X ter beschikking te stellen materiaal;
f) tot het betalen van (een voorschot op) schadevergoeding, ten bedrage van € 15.000,00;
g) tot de kosten van dit kort geding.
2. Voor zijn vordering voert X aan dat Bieman onrechtmatig jegens X heeft gehandeld door de overeenkomst op het laatste moment abrupt te beëindigen. X stelt namelijk dat hij voor zijn inkomen grotendeels afhankelijk is van sponsoring, zodat hij tijdig naar een andere sponsor die voor Bieman in de plaats kan komen, had moeten kunnen omzien. Voorts voert X aan dat Bieman onrechtmatig handelt jegens X door in september 2002 kort voor de beëindiging van de overeenkomst, de catalogus uit te brengen, met daarin de naam en het portret van X, en aldus ook na beëindiging van de overeenkomst gebruik te maken van de goodwill van X. Omdat volgens X de catalogus nog zo’n anderhalf jaar verspreid zal worden, kan hij geen exclusiviteit van zijn naam en portret bieden aan een andere sponsor. X stelt dat hij als gevolg van één en ander nog geen andere sponsor heeft die voor Bieman in de plaats kan komen. Volgens X lijdt hij hierdoor schade, waarvoor Bieman aansprakelijk is.
3. Bieman voert gemotiveerd verweer tegen het gevorderde, waarop hierna -voor zover nodig- zal worden ingegaan.
De beoordeling van de vordering
1. Voor zover het geschil openbaarmaking van de promotiefoto betreft, is artikel 20 van de Auteurswet 1912 niet van toepassing, omdat Bieman niet het auteursrecht op de promotiefoto toekomt.
2. Voorts heeft te gelden dat de overeenkomst is geëindigd, nu Bieman geen gebruik heeft gemaakt van de optie tot verlenging. Kennelijk had alleen Bieman de optie om de overeenkomst te verlengen.
3. Voorshands vindt de voorzieningenrechter het voldoende aannemelijk dat de catalogus niet voor het eerst in september 2002 werd verspreid -zoals X stelt- maar al in maart 2002, zoals Bieman heeft aangegeven. Evenzo is het aannemelijk dat reeds in de zomer van 2001 de catalogus is samengesteld. Een en ander is derhalve geschied ruim vóór de opzegging van de overeenkomst door Bieman. Ten tijde van de vervaardiging en eerste openbaarmaking van de catalogus heeft Bieman gebruik mogen maken conform artikel 16 van de overeenkomst van de naam en het portret van X.
4. Door de beëindiging van de overeenkomst mocht Bieman voor de aanprijzing van zijn producten in beginsel na 31 oktober 2002 geen gebruik meer maken van de naam en het portret van X zonder diens toestemming. Het staat vast dat Bieman van X die toestemming niet heeft gekregen.
5. Door de catalogus nog steeds te verspreiden, maakt Bieman nog steeds gebruik van de naam en het portret van X. Aldus exploiteert Bieman de goodwill van X thans zonder vergoeding voor X. Voldoende aannemelijk is dat X wordt belemmerd bij het vinden van andere sponsoren, nu hij die geen exclusiviteit kan bieden voor zijn naam en portret zolang de catalogus door Bieman nog wordt verspreid.
6. Op grond van de in artikel 6:248 lid BW verankerde de redelijkheid en de billijkheid had Bieman naar het oordeel van de voorzieningenrechter de overeenkomst onder de geschetste omstandigheden alleen dan mogen laten eindigen als hij X een passende schadevergoeding had aangeboden voor het blijven exploiteren van de goodwill van X, temeer daar Bieman -zelf sponsor- had moeten begrijpen dat X door het voortgezet gebruik van zijn naam en portret door Bieman, moeilijkheden zou ondervinden bij het zoeken naar andere sponsoren.
7. Bieman zal daarom worden veroordeeld tot voldoening van deze uit redelijkheid en billijkheid in het kader van de beëindiging van de overeenkomst voortvloeiende verbintenis. Door de voorzieningen-rechter wordt die verbintenis begroot op € 7.500,00. Daarbij is rekening gehouden met de termijn waarbinnen de catalogus door Bieman nog wordt verspreid en de waarde van de overeenkomst voor X (gelet op de artikelen 2, 3, 4 en 5 ervan) enerzijds, en anderzijds met het feit dat X geen tegenprestatie behoeft te leveren.
8. Aldus is aan de belangen van X voldoende tegemoetgekomen. De overige vorderingen zullen daarom worden afgewezen, ook al omdat zij omvangrijke kosten voor Bieman met zich meebrengen (met name de zogenoemde recall van de verspreide exemplaren van de catalogus) die gezien het voorgaande niet gerechtvaardigd zijn. Wel zal Bieman nog veroordeeld worden het in haar bezit zijnde beeldmateriaal met het portret van X af te geven aan X. De voorzieningenrechter ziet geen aanleiding om daarbij dwangsommen op te leggen.
9. Gelet op alle omstandigheden, vindt de voorzieningenrechter het redelijk dat de proceskosten tussen partijen gecompenseerd worden, in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt.
De beslissing
De voorzieningenrechter,
veroordeelt Bieman aan X als schadevergoeding te voldoen een bedrag van € 7.500,00;
veroordeelt Bieman het in haar bezit zijnde beeldmateriaal met het portret van X af te geven aan X;
verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad;
compenseert de kosten van deze procedure tussen partijen, in die zin dat iedere partij de eigen proceskosten draagt;
weigert het anders of meer gevorderde.
Dit vonnis is gewezen door mr. F.J. de Vries en in het openbaar uitgesproken op 18 februari 2003 in tegenwoordigheid van de griffier mr. M.J. Daggenvoorde.