ECLI:NL:RBAMS:2025:4937

Uitspraak

beslissing

RECHTBANK AMSTERDAM

Strafrecht

Parketnummer rechtbank: 13/661226-10

Parketnummer hof: 23/002662-12

beslissing van de meervoudige kamer op de vordering van de officier van justitie tot verlenging van de termijn van de terbeschikkingstelling van:

[de terbeschikkinggestelde] ,

geboren te [geboorteplaats] op [geboortedag] 1983,

thans verpleegd in het [naam instelling] ,

(hierna: de instelling),

hierna te noemen: de terbeschikkinggestelde.

Procesgang

Bij arrest van het gerechtshof Amsterdam van 26 april 2013 is de maatregel van terbeschikkingstelling met bevel tot verpleging van overheidswege opgelegd na bewezenverklaring van de volgende misdrijven:

met iemand beneden de leeftijd van twaalf jaren handelingen plegen die mede bestaan uit het seksueel binnendringen van het lichaam, meermalen gepleegd;
met iemand beneden de leeftijd van twaalf jaren handelingen plegen die mede bestaan uit het seksueel binnendringen van het lichaam, en het feit begaan tegen een aan zijn zorg of waakzaamheid toevertrouwde minderjarige;
met iemand beneden de leeftijd van twaalf jaren handelingen plegen die mede bestaan uit het seksueel binnendringen van het lichaam, en het feit begaan tegen een aan zijn zorg of waakzaamheid toevertrouwde minderjarige, meermalen gepleegd;
medeplegen van met iemand beneden de leeftijd van twaalf jaren handelingen plegen die mede bestaan uit het seksueel binnendringen van het lichaam, en het feit begaan tegen een aan zijn zorg of waakzaamheid toevertrouwde minderjarige;
met iemand beneden de leeftijd van twaalf jaren handelingen plegen die mede bestaan uit het seksueel binnendringen van het lichaam;
met iemand beneden de leeftijd van twaalf jaren handelingen plegen die bestaan uit het seksueel binnendringen van het lichaam;
met iemand beneden de leeftijd van zestien jaren buiten echt ontuchtige handelingen plegen, meermalen gepleegd;
met iemand beneden de leeftijd van zestien jaren buiten echt ontuchtige handelingen plegen;
medeplegen van met iemand beneden de leeftijd van zestien jaren buiten echt ontuchtige handelingen plegen, en het feit begaan tegen een aan zijn zorg of waakzaamheid toevertrouwde minderjarige;
met iemand beneden de leeftijd van zestien jaren buiten echt ontuchtige handelingen plegen, en het feit begaan tegen een aan zijn zorg of waakzaamheid toevertrouwde minderjarige, meermalen gepleegd;
met iemand beneden de leeftijd van twaalf jaren handelingen plegen die mede bestaan uit het seksueel binnendringen van het lichaam, meermalen gepleegd (voor zover het feit is begaan vóór 1 januari 2010)

met iemand beneden de leeftijd van twaalf jaren handelingen plegen die mede bestaan uit het seksueel binnendringen van het lichaam, en het feit begaan tegen een aan zijn zorg of waakzaamheid toevertrouwde minderjarige, meermalen gepleegd (voor zover het feit is begaan vanaf 1 januari 2010);

- met iemand beneden de leeftijd van zestien jaren buiten echt ontuchtige handelingen plegen, meermalen gepleegd (voor zover het feit is begaan vóór 1 januari 2010)

met iemand beneden de leeftijd van zestien jaren buiten echt ontuchtige handelingen plegen, en het feit begaan tegen een aan zijn zorg of waakzaamheid toevertrouwde minderjarige, meermalen gepleegd (voor zover het feit is begaan vanaf 1 januari 2010);

- met iemand beneden de leeftijd van twaalf jaren handelingen plegen die bestaan uit het seksueel binnendringen van het lichaam, meermalen gepleegd (voor zover het feit is begaan vóór 1 januari 2010)

met iemand beneden de leeftijd van twaalf jaren handelingen plegen die bestaan uit het seksueel binnendringen van het lichaam, en het feit begaan tegen een aan zijn zorg of waakzaamheid toevertrouwde minderjarige, meermalen gepleegd (voor zover het feit is begaan vanaf 1 januari 2010);

- met iemand beneden de leeftijd van zestien jaren buiten echt ontuchtige handelingen plegen, meermalen gepleegd (voor zover het feit is begaan vóór 1 januari 2010)

- met iemand beneden de leeftijd van zestien jaren buiten echt ontuchtige handelingen plegen (voor zover het feit is begaan vóór 1 januari 2010)

met iemand beneden de leeftijd van zestien jaren buiten echt ontuchtige handelingen plegen, en het feit begaan tegen een aan zijn zorg of waakzaamheid toevertrouwde minderjarige (voor zover het feit is begaan vanaf 1 januari 2010);

- een afbeelding van een seksuele gedraging, waarbij iemand die kennelijk de leeftijd van achttien jaar nog niet heeft bereikt, is betrokken, verspreiden en vervaardigen,

een gegevensdrager, bevattende een afbeelding van een seksuele gedraging waarbij iemand die kennelijk de leeftijd van 18 jaar nog niet heeft bereikt, is betrokken, in bezit hebben;

en van het plegen van deze misdrijven een gewoonte maken,

- medeplegen van een gegevensdrager, bevattende een afbeelding van een seksuele gedraging waarbij een persoon die kennelijk de leeftijd van achttien jaar nog niet had bereikt, was betrokken of schijnbaar was betrokken, in bezit hebben, en van dit misdrijf een gewoonte maken.

Dit is telkens een misdrijf dat gericht is tegen of gevaar veroorzaakt voor de onaantastbaarheid van het lichaam van één of meer personen. De terbeschikkingstelling is daarom niet gemaximeerd tot een periode van vier jaar.

Tegen dit arrest heeft de terbeschikkinggestelde cassatie ingesteld. Bij arrest van 16 september 2014 heeft de Hoge Raad de bestreden uitspraak vernietigd, maar uitsluitend wat betreft de duur van de opgelegde gevangenisstraf. De gevangenisstraf is verminderd, in die zin dat deze 18 jaren en 11 maanden beloopt.

De terbeschikkingstelling is ingegaan op 13 juli 2023.

De rechtbank heeft de vordering van de officier van justitie van 27 mei 2025 op de openbare zitting van 7 juli 2025 behandeld. De vordering strekt tot verlenging van de termijn van de terbeschikkingstelling met verpleging van overheidswege met twee jaar.

De rechtbank heeft de terbeschikkinggestelde, zijn raadsvrouw, mr. A.L. Louwerse, en de officier van justitie op zitting gehoord.

Daarnaast is B. Bous, verpleegkundig specialist Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ)/regiebehandelaar, verbonden aan de instelling, als deskundige gehoord.

Stukken

De rechtbank heeft kennisgenomen van de volgende stukken:

een advies van de instelling van 14 mei 2025, opgemaakt door B. Bous (verpleegkundig specialist GGZ/regiebehandelaar, S. ten Heuvel (behandelend psychiater), S. Wopereis, (GZ-psycholoog/zorginhoudelijk manager), zoals genoemd in artikel 6:6:12 lid 1 Sv;
de wettelijke aantekeningen.

Advies

Het advies van de instelling luidt – zakelijk weergegeven – als volgt.

De diagnose

Bij de terbeschikkinggestelde is sprake van een parafilie in de vorm van pedofilie, exclusieve type (alleen gericht op zeer jonge kinderen van beide geslachten), terwijl tevens van hyperseksualiteit gesproken kan worden. Daarnaast zijn er aanwijzingen voor persoonlijkheidsproblematiek, waarbij in eerste instantie een narcistisch aspect in het oog springt. Niet uitgesloten kan worden dat er ook sprake is van enige autistische trekken bij de terbeschikkinggestelde.

Het behandelverloop

De terbeschikkinggestelde is op 13 juli 2023 opgenomen in het [naam instelling] en geplaatst op de instroomafdeling. Op de instroomafdeling is ingezet op het opstarten van de behandeling. Er is een start gemaakt met de instroomdiagnostiek, de terbeschikkinggestelde is aangemeld voor observatiemodules van de vaktherapieën en hij is gestart bij de dagbesteding. Hij laat zich over het algemeen goed aanspreken op zijn gedrag, maar kan als hij zich gekrenkt voelt theatraal reageren en schiet bij onverwachte zaken snel in de verdediging.

Op 5 februari 2024 is de terbeschikkinggestelde overgeplaatst naar de behandelunit. Daar wordt hetzelfde gedrag gezien als bij de instroomafdeling (belerende houding en zijn bestaansrecht is onderwerp van gesprek). Vanwege vele bedreigingen in en buiten de kliniek heeft de terbeschikkinggestelde zich een week ziek gemeld. De terbeschikkinggestelde levert voor iedere behandelbespreking zijn eigen bijdrages aan welke hij uitgebreid voorbereidt. Kort na de overplaatsing heeft er een suïcidaliteitsbeoordeling plaatsgevonden. De terbeschikkinggestelde liet zich in het gesprek indirect uit over suïcide. In de beoordeling is geconcludeerd dat de uitspraken vooral instrumenteel werden ingezet.

De terbeschikkinggestelde is op de behandelunit gestart met sociale vaardigheidstraining, psychomotorische therapie en inzichtgevende psychiotherapie (schematherapie), waarbij hij zich adequaat inzet. Er is ook een signaleringsplan opgesteld. Het opstellen van de instroomdiagnostiek en delictanalyse zit in de afrondende fase. Contact met familie komt niet van de grond en contact met andere netwerkleden is er nauwelijks. De terbeschikkinggestelde heeft in het [naam instelling] aangegeven dat hij de medicatie Escitalopram (stemmingsstabilisatoren) toch nog wil gebruiken, ook al wilde hij aanvankelijk afbouwen. Er is ingezet op geleidelijke afbouw, maar medio 2024 kwamen de klachten terug en is de dosering teruggezet naar 15 mg. In de interne commissie voor libidoremmende-medicatie is de terbeschikkinggestelde nog niet besproken omdat dat op dit moment in de behandeling nog niet nodig is. Indien vrijheden worden verruimd of er anderszins aanleiding wordt gezien, zal er een casusonderzoek plaatsvinden. De terbeschikkinggestelde heeft in het verleden contact gezocht met ouders van de slachtoffers en de media. Het wordt van belang geacht om toezicht uit te oefenen op de inhoud van de terbeschikkinggesteldes post en de telefoongesprekken die hij voert.

De risicotaxatie en het risicomanagement

Het risicio op recidive wordt in het geval van een (voorwaardelijke) beëindiging van de dwangverpleging als hoog ingeschat.
Op 25 februari 2013 is een multidisciplinair rapport opgesteld waarin wordt geconludeerd dat de kans op recidive als hoog wordt ingeschat. De factoren die voortvloeien uit de pedofilie (hyperseksualiteit, hoge delictdichtheid, hands on en hands off delicten, cognitieve vervormingen) en de persoonlijkheidsstoornis (beperkte copingsvaardigheden, onrijpe afweermechanisme, onvermogen tot het aangaan van een volwassen seksuele relatie, beperkt zelfinzicht) versterken elkaar en er zijn daarnaast weinig beschermende factoren. De psychiater en de psycholoog hebben in het rapport benoemd dat de behandeling van de terbeschikkinggestelde intensief en langdurig moet zijn en geen tijdsdruk moet kennen en dat er zorgvuldig veiligheidsmanagement moet zijn.
De instelling kan zich vinden in deze rapportage.

De behandeldoelen

De problematiek van de terbeschikkinggestelde en het hoge recidiverisico maken dat een vervolgtraject complex is. De terbeschikkinggestelde staat aan het begin van zijn behandeling en er moet gekeken worden welke stappen hij kan zetten. Op dit moment is geen zicht op een aanvraag tot begeleid verlof, maar er gaat wel onderzocht worden of dit in de toekomst mogelijk is. Hierbij zijn er zorgen over de veiligheid van de terbeschikkinggestelde en van zijn begeleiders.
Komende periode zal het instroomonderzoek en de delict-analyse worden afgerond, waardoor de behandeling vervolgens gericht kan worden vormgegeven. De terbeschikkinggestelde verblijft al op een behandelunit en zal hier de komende periode ook blijven. De prognose voor verdere behandeling en resocialisatie is complex. .

Het advies luidt de termijn van de terbeschikkingstelling met verpleging van overheidswege met twee jaar te verlengen.

Ter zitting heeft de deskundige het advies bevestigd en waar nodig aangevuld. De deskundige heeft te kennen gegeven dat de instroomdiagnostiek inmiddels is afgerond en dat er ten aanzien van de DSM-5 classificatie niets is veranderd ten opzichte van het tijdens de strafzaak verrichte onderzoek in het Pieter Baan Centrum . Wel is het zo dat er destijds enige autistische trekken bij de terbeschikkinggestelde werden gezien, maar dat die kenmerken thans onvoldoende zijn gebleken om deze diagnose te stellen. De deskundige heeft aangegeven dat er een signaleringsplan zal worden opgesteld. In het begin van de behandeling werd er toezicht gehouden op de post van de terbeschikkinggestelde. Dit is niet langer nodig gebleken. De komende periode zal worden ingezet op schematherapie en een sociale vaardigheidstraining.

Standpunten

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat de vordering moet worden toegewezen en dat de termijn van de terbeschikkingstelling met verpleging moet worden verlengd met twee jaar, omdat aan de voorwaarden voor verlenging is voldaan.

De raadsvrouw van de terbeschikkinggestelde heeft zich niet verzet tegen verlenging van de terbeschikkingstelling en zich gerefereerd aan het oordeel van de rechtbank.

Beoordeling

De rechtbank heeft kennisgenomen van alle voorgenoemde stukken. Zij komt op grond van de stukken en hetgeen is besproken ter zitting tot het volgende oordeel.

De stoornissen van de terbeschikkinggestelde zijn nog onverminderd aanwezig en het recidiverisico is onverminderd hoog.

De terbeschikkinggestelde staat op dit moment aan het begin van zijn behandeling en er zullen nog vele stappen moeten worden gezet. De ernst van de stoornissen en de te verwachten complexiteit bij zijn resocialisatie maken dat een langdurige en intensieve behandeling nodig is. De algemene veiligheid van personen eist daarom de verlenging van de maatregel met een termijn van twee jaar.

Beslissing

De rechtbank verlengt de termijn van de terbeschikkingstelling met verpleging van overheidswege met twee jaar.

Deze beslissing is gegeven door

mr. W.M.C. van den Berg, voorzitter,

mrs. A.A. Spoel en G.M. Beunk, rechters,

in tegenwoordigheid van mr. V.R. Hofstee, griffier

en in het openbaar uitgesproken op 7 juli 2025.

Tegen de beslissing staat voor de terbeschikkinggestelde hoger beroep bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden open, in te stellen bij de griffie van deze rechtbank, binnen veertien (14) dagen na betekening van deze beslissing.