ECLI:NL:RBAMS:2025:3939

Uitspraak

RECHTBANK AMSTERDAM

INTERNATIONALE RECHTSHULPKAMER

Parketnummer: 13-051380-25

Datum uitspraak: 11 juni 2025

TUSSEN-

UITSPRAAK

op de vordering van 21 februari 2025 van de officier van justitie bij deze rechtbank tot het in behandeling nemen van een Europees aanhoudingsbevel (EAB).^[1]

Dit EAB is uitgevaardigd op 7 februari 2025 door
the Public Prosecutor’s Office at the Court of Appeal of Athens, Griekenland (hierna: de uitvaardigende justitiële autoriteit) en strekt tot de aanhouding en overlevering van:

[opgeëiste persoon]

geboren te [geboorteplaats] (Albanië) op [geboortedag] 1976,

zonder vaste woon- of verblijfplaats in Nederland,

verblijfadres: [adres] ,

nu gedetineerd in de Penitentiaire Inrichting [detentieplaats] ,

hierna ‘de opgeëiste persoon’.

1.Procesgang

Zitting 16 april 2025

De behandeling van het EAB heeft plaatsgevonden op de zitting van 16 april 2025, in aanwezigheid van mr. K. van der Schaft, officier van justitie. De opgeëiste persoon is verschenen en is bijgestaan door zijn raadsvrouw, mr. S. Hof, advocaat te Amsterdam en door een tolk in de Albanese taal.

De rechtbank heeft de termijn waarbinnen zij op grond van de Overleveringswet (OLW) uitspraak moet doen over de verzochte overlevering met dertig dagen verlengd.^[2]

Tevens heeft de rechtbank de gevangenhouding bevolen.

Vervolgens heeft de rechtbank de termijn waarbinnen zij uitspraak moet doen op grond van artikel 22, vierde en vijfde lid OLW nog eens met dertig dagen verlengd en gelijktijdig de gevangenhouding verlengd met dertig dagen op grond van artikel 27, derde lid, OLW.

Zitting 28 mei 2025

De behandeling van het EAB is – met toestemming van partijen in gewijzigde samenstelling – voortgezet op de zitting van 28 mei 2025, in aanwezigheid van mr. A. L. Wagenaar, officier van justitie. De opgeëiste persoon is verschenen en bijgestaan door zijn raadsvrouw en een tolk in de Albanese taal.

2.Identiteit van de opgeëiste persoon

Ter zitting heeft de opgeëiste persoon verklaard dat de bovenvermelde persoonsgegevens juist zijn en dat hij de Albanese nationaliteit heeft.

3.Grondslag en inhoud van het EAB

Het EAB vermeldt een
judgment no. 1117/2024 issued on 09-09-2024 by the Five Member Court of Appeal of Athens.

De overlevering wordt verzocht ten behoeve van de tenuitvoerlegging van een vrijheidsstraf voor de duur van zestien jaren, door de opgeëiste persoon te ondergaan op het grondgebied van de uitvaardigende lidstaat. De vrijheidsstraf is aan de opgeëiste persoon opgelegd bij het hiervoor genoemde vonnis.

De rechtbank stelt vast dat er, anders dan aanvankelijk is gesteld, geen sprake (meer) is van een beroep in cassatie tegen het bovengenoemde vonnis.

Dit vonnis betreft de feiten zoals die zijn omschreven in het EAB.^[3]

3.1

Weigeringsgrond als bedoeld in artikel 12 OLW

Als het proces in twee opeenvolgende instanties heeft plaatsgevonden, namelijk een eerste aanleg gevolgd door een procedure in hoger beroep, dan is de laatste van die beslissingen relevant voor de beoordeling of is voldaan aan de vereisten van artikel 4 bis, eerste lid, Kaderbesluit 2002/584/JBZ en artikel 12 OLW, voor zover daartegen geen gewoon rechtsmiddel meer openstaat en daarom de zaak ten gronde definitief is afgedaan.^[4]

De rechtbank stelt vast dat het EAB strekt tot de tenuitvoerlegging van een arrest terwijl de opgeëiste persoon niet in persoon is verschenen bij het proces dat tot die beslissing heeft geleid. Op grond van het EAB en de verklaring van de opgeëiste persoon stelt de rechtbank vast dat de opgeëiste persoon op de hoogte was van het voorgenomen proces in hoger beroep, een advocaat heeft gemachtigd om zijn verdediging te voeren, en dat deze advocaat tijdens het proces zijn verdediging ook daadwerkelijk heeft gevoerd. De rechtbank is daarom van oordeel dat sprake is van de situatie als bedoeld in artikel 12, sub b, OLW. De weigeringsgrond van artikel 12 OLW is dan ook niet van toepassing.

4.Strafbaarheid; feiten vermeld op bijlage 1 bij de OLW

De uitvaardigende justitiële autoriteit wijst de strafbare feiten aan als zogenoemde lijstfeiten, die in Nederland in de lijst van bijlage 1 bij de OLW staan vermeld, te weten:

deelname aan een criminele organisatie;

illegale handel in verdovende middelen en psychotrope stoffen.

Uit het EAB volgt dat op deze feiten naar het recht van Griekenland een vrijheidsstraf met een maximum van ten minste drie jaren is gesteld.

Dit betekent dat een onderzoek naar de dubbele strafbaarheid van de feiten waarvoor de overlevering wordt verzocht, achterwege moet blijven.

5.Artikel 11 OLW

5.1

Veiligheid opgeëiste persoon

Standpunt van de raadsvrouw

De raadsvrouw heeft naar voren gebracht dat de opgeëiste persoon vreest dat zijn leven ernstig gevaar loopt als hij in Griekenland in detentie komt. De raadsvrouw heeft hierbij verwezen naar een Whatsappbericht van een advocaat waaruit dit zou blijken.

Standpunt van de officier van justitie

Het verweer is onvoldoende met objectieve, betrouwbare, nauwkeurige en naar

behoren bijgewerkte gegevens onderbouwd.

Oordeel van de rechtbank

De rechtbank begrijpt het verweer van raadsvrouw de opgeëiste persoon aldus, dat hij vreest voor zijn leven in het kader van bedreigingen aan zijn adres en daarmee dat hij vreest voor een onmenselijke of vernederende behandeling als hij in Griekenland wordt gedetineerd, waarmee hij een beroep doet op artikel 11 OLW. De rechtbank is van oordeel dat dit beroep op artikel 11 OLW niet slaagt. Er is immers niet gebleken van objectieve, betrouwbare, nauwkeurige en naar behoren bijgewerkte gegevens waaruit zou kunnen volgen dat er een algemeen reëel gevaar bestaat dat de Griekse autoriteiten de veiligheid van gedetineerden onvoldoende kunnen garanderen tegen mogelijke geweldsdreiging. Nu van een dergelijk
algemeengevaar voor gedetineerden in Griekenland geen sprake is komt de rechtbank niet toe aan de vraag of sprake is van een dergelijk
concreetgevaar voor de opgeëiste persoon.

5.2

Detentieomstandigheden

Standpunt van de raadsvrouw

De raadsvrouw heeft zich primair – kort samengevat – op het standpunt gesteld dat geen gevolg moet worden gegeven aan het EAB omdat de opgeëiste persoon bij overlevering een reëel gevaar loopt dat zijn door het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie gewaarborgde grondrechten zullen worden geschonden. Er is sprake van substantiële overbevolking in de detentie-instelling van Patras waar de opgeëiste persoon zal worden geplaatst. Uit de algemene informatie kan worden opgemaakt dat er enerzijds wordt voldaan aan de 3m2 leefruimte (
living space), maar daarbij geldt dat deze ruimte ook de persoonlijke uitrusting van de cel omvat, zoals bijvoorbeeld een nachtkastje. In deze ruimte is het toilet niet meegenomen. Anderzijds wordt er gezegd dat de gedetineerde de gehele duur van zijn detentie tussen de 3m2 en 4m2 leefruimte (
living space) zal hebben om zich te bewegen. Dit voldoet echter niet aan de Europese norm, omdat er minimaal 3m2 ruimte moet zijn voor een gedetineerde om zich vrij te bewegen. Bovendien blijkt uit de informatie van de Griekse autoriteiten dat de mogelijkheid bestaat dat er geen 3m2 kan worden geboden. Onduidelijk is hoe lang dit kan duren. Ten slotte is de gegeven garantie niet onvoorwaardelijk en worden er onvoldoende compenserende maatregelen geboden. Subsidiair heeft de raadsvrouw zich op het standpunt gesteld dat er aanvullende informatie nodig is vanuit Griekenland.

Standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft zich primair op het standpunt gesteld dat artikel 11 OLW niet aan overlevering in de weg staat. Uit de aanvullende informatie blijkt dat de opgeëiste persoon in de detentie-instelling in Patras zal worden gedetineerd, waardoor alleen deze detentie-instelling moet worden getoetst. Er is geen algemeen gevaar voor de detentie-instelling van Patras, dus er hoeft ook geen detentiegarantie door de Griekse autoriteiten te worden gegeven. De bezettingsgraad van 117% is niet dusdanig dat dit een algemeen gevaar oplevert en in het uitzonderlijke geval dat drie personen worden geplaatst op een tweepersoonscel is dat tijdelijk van aard en daarom onvoldoende om een algemeen gevaar aan te nemen. Verder blijkt uit de antwoorden van de Griekse autoriteiten niet dat de norm van 3 m2
personal spaceniet kan worden nageleefd. Bovendien is er genoeg tijd voor gedetineerden om buiten de cel door te brengen. Subsidiair heeft de officier van justitie verzocht om haar bij tussenuitspraak in de gelegenheid te stellen om vragen te stellen aan Griekenland over het aantal cellen en de duur van een uitzonderlijke situatie dat er drie personen op cel zitten.

Oordeel van de rechtbank

Uit de aanvullende informatie van 17 maart 2025 blijkt dat de opgeëiste persoon zijn straf zal uitzitten in de detentie-instelling van Patras of Larissa. Op 27 mei 2025 hebben de Griekse autoriteiten laten weten dat de opgeëiste persoon in Patras zal worden geplaatst. De rechtbank zal gelet daarop alleen de detentie-instelling van Patras toetsen.

Op 21 mei 2025 hebben de Griekse autoriteiten de volgende informatie verstrekt:

“In Larisa and Patra (de rechtbank begrijpt: Patras) Correctional Facilities, the requirement of 3sq.m of living space, which includes the prisoner’s personal equipment (e.g. bedside table), but not the toilet which is shared, may be met. The requested/detainee will have living space to move around, between 3sqm and 4sqm throughout the duration of his detention. In the event that he cannot be provided with at least 3sq.m. of living space in the aforementioned Correctional Facilities,the Central Transfer Committee will ensure his transfer – transfer to another Prison where this requirement is met.

In particular, the procedure to be followed in case the requirement of 3 square meters of living space is not met in the Correctional Facility, where a detainee is being held in execution of a European Arrest Warrant, is as follows: the detainee or the Penitentiary Administration submits a request for transfer to another Correctional Facility.The Central Transfer Committee may consider this request as a priority, in accordance with the provision of Article 9 of the Penitentiary Code, as amended by Article 10 of Law 4985/2022, in order to transfer the prisoner as soon as possible to a Correctional Facility where the above requirement is met.”

Verder blijkt uit de aanvullende informatie van 21 mei 2025 van het
ministry of citizen protection Patras detention facilitydat er op dit moment 520 personen zijn gedetineerd in Patras en dat de maximale capaciteit 446 personen bedraagt. Ook wordt in deze brief informatie gegeven over wat de voorzieningen in de cel zijn, wat de dagelijkse routine is en aan welke activiteiten de gedetineerde kan deelnemen, wat de medische voorzieningen zijn en in hoeverre de gedetineerde toegang heeft tot een advocaat. In de informatie van 27 mei 2025 is aanvullende informatie gegeven over het dagelijkse programma van de gedetineerden in Patras.

De rechtbank stelt voorop dat overbevolking van een penitentiaire instelling op zichzelf niet per definitie betekent dat de opgeëiste persoon bij overlevering een reëel gevaar loopt dat zijn door het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie gewaarborgde grondrechten zullen worden geschonden.

De rechtbank overweegt verder dat uit de arresten
Muršić^[5]en
Dorobantu^[6]volgt dat het bij de
personal spacein een meerpersonencel waarover een gedetineerde moet kunnen beschikken, gaat om 3 m²
personal spaceexclusief sanitaire voorzieningen, maar inclusief persoonlijk meubilair. Uit de verstrekte informatie lijkt te volgen dat niet altijd kan worden gegarandeerd dat de opgeëiste persoon in de detentie-instelling in Patras zal beschikken over ten minste 3 m²
personal spaceexclusief sanitaire voorzieningen, maar inclusief meubilair. Onduidelijk is voor welke duur niet kan worden voorzien in ten minste 3 m²
personal space.

De rechtbank ziet gelet op bovenstaande informatie van de Griekse autoriteiten aanleiding om aanvullende vragen te stellen, ter beoordeling van de vraag of sprake is van algemeen reëel gevaar voor schending van grondrechten in de detentie-instelling in Patras. Dit leidt ertoe dat het onderzoek zal worden heropend en geschorst voor onbepaalde tijd om de officier van justitie in de gelegenheid te stellen de volgende vragen voor te leggen aan de uitvaardigende justitiële autoriteit:

1. Kan het voorkomen dat in Patras aan gedetineerden een individuele leefruimte (
personal space) ter beschikking staat van minder dan 3 m²?

Zo ja:

2. Wat is de ondergrens van de
personal spacedie (al dan niet tijdelijk) kan worden bereikt?

3. Indien de opgeëiste persoon zal komen te beschikken over een individuele leefruimte (
personal space) van minder dan 3 m² – gelet op het arrest Dorobantu (ECLI:EU:C:2019:857, punt 73) – dan heeft de rechtbank ook de volgende aanvullende vragen:

a. kan ten aanzien van de opgeëiste persoon gegarandeerd worden dat een dergelijke reductie van de individuele leefruimte ten opzichte van de vereiste minimale 3 m² enkel voor korte tijd, bij gelegenheid en in geringe mate zal plaatsvinden?

b. wordt hierbij voldoende bewegingsvrijheid buiten de cel geboden en worden hierbij buiten de cel passende activiteiten geboden? Én:

c. is in deze penitentiaire inrichting verder sprake van decente detentieomstandigheden en wordt de opgeëiste persoon niet onderworpen aan andere elementen die worden beschouwd als verzwarende omstandigheden voor slechte detentieomstandigheden?

4. Wanneer de gedetineerde een beroep doet op overplaatsing in het geval de 3 m2
personal spaceniet tot zijn beschikking staat:

a. hoe lang duurt het voordat er een beslissing wordt genomen op dit verzoek?

b. is de enkele constatering dat de 3 m2 niet gehaald wordt reeds voldoende om een verzoek tot overplaatsing toe te wijzen?

c. hoe lang duurt het maximaal dat een gedetineerde uiterlijk en daadwerkelijk wordt overgeplaatst, gerekend vanaf het moment dat een gedetineerde een dergelijk verzoek indient?

5. Uitgaande van de activiteiten die aan gedetineerden worden geboden in Patras, hoeveel tijd (in uren) kan iedere gedetineerde buiten zijn cel doorbrengen wanneer hij gebruik maakt van de activiteiten die worden geboden? Heeft de omstandigheid van overbevolking in Patras nog invloed op de hoeveelheid tijd die een gedetineerde buiten zijn cel kan doorbrengen?

6.Beslissing

HEROPENT en SCHORSThet onderzoek ter terechtzitting voor onbepaalde tijd om de officier van justitie in de gelegenheid te stellen de hiervoor onder en punt 5 opgenomen vragen voor te leggen aan de uitvaardigende justitiële autoriteit.

VERLENGTde verlengde beslistermijn op grond van artikel 22, vierde lid, OLW nogmaals met dertig dagen onder gelijktijdige verlenging van de vrijheidsbeneming op grond van artikel 27, derde lid, OLW.

BEPAALTdat de zaak vanwege het verstrijken van deze nogmaals verlengde beslistermijn
uiterlijk op 3 juli 2025 (de beslistermijn verstrijkt op 17 juli 2025)opnieuw op zitting moet worden gepland.

BEVEELTde oproeping van de opgeëiste persoon tegen een nader te bepalen datum en tijd, met tijdige kennisgeving daarvan aan de raadsvrouw en oproeping van een tolk in de Albanese taal.

Deze uitspraak is gedaan door

mr. C. Klomp, rechter,

mrs. M. Westerman en M.W. Speksnijder, rechters en

in tegenwoordigheid van mr. A.A.B. Fransen, griffier,

en in het openbaar uitgesproken op de zitting van 11 juni 2025.

Ingevolge artikel 29, tweede lid, OLW staat tegen deze uitspraak geen gewoon rechtsmiddel open.