Uitspraak
beslissing
RECHTBANK AMSTERDAM
Afdeling Publiekrecht
Teams Strafrecht
Parketnummers: 13/437132-07, 23/004032-07
Beslissing op de vordering van de officier van justitie in het arrondissement Amsterdam van 1 februari 2024 in de zaak tegen:
[terbeschikkinggestelde],
geboren te [geboorteplaats] op [geboortedag] 1970,
thans verpleegd in Forensisch Psychiatrisch Centrum (hierna: FPC) [FPC],
die bij arrest van het gerechtshof te Amsterdam van 18 februari 2010 ter beschikking gesteld werd, teneinde van overheidswege te worden verpleegd, welke terbeschikkingstelling laatstelijk bij beslissing van deze rechtbank van 10 maart 2022 voor de tijd van twee jaren werd verlengd.
De inhoud van de vordering
De vordering van de officier van justitie strekt tot het verlengen van de termijn van genoemde terbeschikkingstelling met twee jaren.
De procesgang
De rechtbank heeft kennis genomen van de stukken in de zaak met bovenvermeld parketnummer, waaronder:
- het op 28 december 2023 op grond van artikel 6:6:12, eerste lid van het Wetboek van Strafvordering uitgebrachte advies van Fivoor FPC [FPC], strekkende tot verlenging van deze terbeschikkingstelling met twee jaren, alsmede de daarbij overgelegde aantekeningen;
De rechtbank heeft op 28 maart 2024 de officier van justitie mr. M.L.A. ter Veer, de terbeschikkinggestelde en diens raadsman mr. A.R. Ytsma, advocaat te Amsterdam, alsmede de deskundige [persoon], verbonden aan FPC [FPC], op de openbare terechtzitting gehoord. Hiervan is afzonderlijk proces-verbaal opgemaakt.
De beoordeling
Aan genoemd advies van Fivoor FPC [FPC] (hierna: de kliniek) van 28 december 2023 wordt het volgende ontleend, zakelijk weergegeven:
Kernproblematiek
Er is bij betrokkene sprake van een autismespectrumstoornis, seksuele deviantie (in de vorm van een fetisjemestoornis: partialisme), hyperseksualiteit en een stoornis in alcohol- en cannabisgebruik. Die laatste is in langdurige volledige remissie in een gereguleerde omgeving. Tevens is er sprake van antisociaal gedrag in volwassenheid. Betrokkene beschikt over een disharmonische intelligentie, waarbij talige vaardigheden zwak zijn en performale vaardigheden sterk.
Behandelverloop
FPC [naam kliniek 1]
Betrokkene verblijft na opname in FPC [naam kliniek 1] op een reguliere leefgroep, waar hij zich gemotiveerd toont voor het aangeboden dagprogramma. Het contact met het behandelteam is gaandeweg verbeterd. Betrokkene doet zijn best om aan de verwachtingen te voldoen, maar slaagt hier op eigen kracht onvoldoende in. Hij heeft het behandelteam nodig om zaken te structureren, verduidelijken of om te reflecteren. Gebleken is dat betrokkene zich niet altijd betrouwbaar en eerlijk opstelt. Bij therapie leert betrokkene te werken met een agressie-regulatiekaartje, omdat spanningen bij hem snel kunnen oplopen en hij dit niet herkent. De therapie werkt redelijk goed om de spanning te classificeren. In de loop van 2022 is departementale toestemming voor onbegeleid verlof met een gefaseerd verlofplan aangevraagd en in mei 2022 is een machtiging onbegeleid verlof verleend, waarbij ongerichte onbegeleide verloven door het Adviescollege Verloftoetsing TBS een nog te grote stap werd bevonden. Er is gestart met semi-onbegeleid verlof, dat al snel is gestaakt omdat betrokkene zich meermaals onbetrouwbaar toonde. Betrokkene begint steeds meer niet-afgestemd gedrag te vertonen en lijkt steeds drukker te worden. Het lijkt erop dat de seksuele frustratie is toegenomen. In de behandeling staat betrokkenes wens om foutloos door de behandeling te gaan en zo snel mogelijk buiten te wonen centraal. Hij wordt hierin echter belemmerd door zijn autismespectrumstoornis en zijn antisociale kant. Het lukt betrokkene onvoldoende om open te zijn en zich aan afspraken te houden. Als hij weet dat hij aangesproken of gesanctioneerd kan worden, neigt hij naar heimelijk gedrag. Betrokkenes goede voornemens om zich in te zetten voor de behandeling verdwijnen. Tegelijkertijd toont hij zich dreigend, waardoor het behandelteam zich toenemend onveilig voelt om hem te begrenzen of op afspraken te wijzen. In de zomer van 2022 wordt geconcludeerd dat het verblijf in de reguliere leefgroep niet passend is en worden tijdens een groot overleg verschillende langetermijnopties gewogen. In het najaar van 2022 volgt een tijdelijke crisisplaatsing op een individuele afdeling ter overbrugging van een beoogde overplaatsing naar een andere kliniek. De structuur op de afdeling doet betrokkene goed. Er wordt geconstateerd dat betrokkene gebaat is bij overgang naar een instelling met meer expertise op gebied van autisme. Daarom wordt in maart 2023 overplaatsing naar het FPC [naam kliniek 2] beoogd, dat betrokkene echter afwijst en plaatsing in de
longstayof
longcarevoorstelt. Die laatste optie wordt in de daaropvolgende maanden onderzocht. In september 2023 wordt betrokkene verdacht van seksueel grensoverschrijdend gedrag richting twee medepatiëntes, waarop hij in afzondering wordt geplaatst. Hij ontkent hetgeen de medepatiëntes verklaren en stelt zelf dat geen sprake is geweest van handelingen zonder instemming van de betrokkenen. Mede tegen deze achtergrond wordt een longcare-overplaatsing niet geïndiceerd geacht.
longstayof
longcarevoorstelt. Die laatste optie wordt in de daaropvolgende maanden onderzocht. In september 2023 wordt betrokkene verdacht van seksueel grensoverschrijdend gedrag richting twee medepatiëntes, waarop hij in afzondering wordt geplaatst. Hij ontkent hetgeen de medepatiëntes verklaren en stelt zelf dat geen sprake is geweest van handelingen zonder instemming van de betrokkenen. Mede tegen deze achtergrond wordt een longcare-overplaatsing niet geïndiceerd geacht.
FPC [FPC]
Op 17 oktober 2023 wordt betrokkene overgeplaatst naar FPC [FPC], op de opname- en diagnostiekafdeling [afdeling]. Er is sprake van een gestructureerde afdeling. Betrokkene heeft een vriendelijke en coöperatieve houding en geeft aan blij te zijn met de overplaatsing. Hij geeft wel al snel aan geen libidoremmende medicatie meer te willen innemen. Naar aanleiding van een door betrokkene geschreven brief waarin hij aangeeft gevoelens te hebben voor een medewerkster en waarin hij grensoverschrijdende opmerkingen maakt, wordt het beleid aangepast. Er wordt voortaan een tweemans-benadering gehanteerd als het om vrouwelijke stafleden gaat.
Risicotaxatie
Er is sprake van een sterk bovengemiddeld risico op seksuele recidive. Het risico op terugval in gewelddadig gedrag is bij het huidige niveau van toezicht en zorg matig. Er is een verhoogd risico op schending van voorwaarden en afspraken. Binnen de intramurale context zijn er redelijk tot veel beschermende factoren. Ten behoeve van het versterken van deze beschermende factoren zouden de copingvaardigheden, zelfcontrole en het onderhouden van een stabiele partnerrelatie kunnen verbeteren. De kern van het risicomanagement wordt vormgegeven door een hoog beveiligingsniveau, de geboden structuur en intensieve begeleiding, het intensieve toezicht en behandeling op de risicofactoren. Betrokkene verblijft in een kliniek met uitsluitend mannelijke patiënten. Dit is noodzakelijk om het risico op seksuele recidive binnen de gesloten setting te beperken. Het recidiverisico in geval van beëindiging van het toezicht of de maatregel en het risico op recidive in het geval van voorwaardelijke beëindiging van het bevel tot verpleging zijn hoog. Het risico op ongeoorloofde afwezigheid en recidive tijdens ongeoorloofde afwezigheid is laag, omdat er geen verloven plaatsvinden en het risico op onttrekking in de huidige setting niet als verhoogd wordt ingeschat.
Koers en advies
De komende periode in de kliniek zal worden benut om te onderzoeken waarom het behandel- en resocialisatietraject van betrokkene is gestagneerd en wat de behandelmogelijkheden binnen de kliniek zijn. Op de opnameafdeling worden de problematiek en risicofactoren specifieker in kaart gebracht. Er zal een passende vervolgafdeling geselecteerd worden, waarbij gedacht wordt aan een gestructureerde afdeling met voldoende begeleiding. Zo kan sturing geboden worden aan de autismespectrumstoornis en kan worden toegezien op mogelijk seksueel grensoverschrijdend gedrag. De verwachting is dat het hiervoor beschreven traject langere tijd in beslag zal nemen en daarom wordt verlenging van de maatregel met twee jaren geadviseerd.
De deskundige heeft dit advies op de openbare terechtzitting bevestigd en daar waar nodig aangevuld. Zij heeft aangegeven dat de kliniek, indien de conclusie van de opnameafdeling is dat de kliniek geen geschikte plek voor terbeschikkinggestelde kan bieden, in overleg zal gaan met andere klinieken. Het beleggen van een zorgconferentie behoort in dat geval ook tot de mogelijkheden.
De officier van justitie heeft ter zitting gepersisteerd bij de vordering tot verlenging van de terbeschikkingstelling met verpleging.
De raadsman heeft primair verzocht om aanhouding van de behandeling ten behoeve van het opstellen van een maatregelenrapport. Subsidiair heeft hij verzocht om verlenging van de maatregel met een jaar. Voorts dient te worden gekeken of een zorgconferentie nodig is.
De rechtbank stelt vast dat aan de terbeschikkinggestelde bij arrest van het gerechtshof Amsterdam van 18 februari 2010 is opgelegd terbeschikkingstelling met verpleging van overheidswege ter zake van (onder andere) een poging tot verkrachting. Dit is een misdrijf waarop naar de wettelijke omschrijving een gevangenisstraf van vier jaren of meer is gesteld
en een geweldsdelict dat zijn aard gericht is tegen de onaantastbaarheid van het lichaam van een persoon.
De rechtbank is – gelet op het advies, het verhandelde ter zitting en de artikelen 38d en 38e van het Wetboek van Strafrecht – van oordeel dat de veiligheid van anderen dan wel de algemene veiligheid van personen eist dat de termijn van de terbeschikkingstelling met twee jaren wordt verlengd.
De rechtbank heeft oog voor de inzet van terbeschikkinggestelde voor zijn traject. Zij spreekt het vertrouwen uit dat deze inzet en betrokkenheid van de terbeschikkinggestelde een positieve rol speelt in het lopende opnametraject.
De rechtbank overweegt dat voortzetting van de terbeschikkingstelling met verpleging echter noodzakelijk is. Er is nog steeds sprake van een stoornis, namelijk een autismespectrumstoornis, en ook de seksuele problematiek is nog aanwezig. Voorts vloeit hieruit nog risico op herhaling voort.
De rechtbank wijst af het verzoek om aanhouding ten behoeve van het opstellen van een maatregelenrapport. De raadsman heeft ter onderbouwing hiervan aangegeven de risicotaxatie uit het verlengingsadvies niet te accepteren. Een maatregelenrapport is echter geen heroverweging van de risicotaxatie. Voorts wijst de rechtbank af het verzoek om de maatregel met één jaar te verlengen en het verzoek om de noodzaak van een zorgconferentie te onderzoeken. De deskundige heeft aangegeven dat het beleggen van een zorgconferentie een uitkomst kan zijn van het onderzoek op de opnameafdeling. De rechtbank acht het niet haar taak om een zorgconferentie te gelasten. De rechtbank heeft er vertrouwen in dat de kliniek naar aanleiding van het verblijf op de opnameafdeling op zorgvuldige wijze een vervolgopname zal selecteren voor terbeschikkinggestelde en, indien de kliniek geen geschikte plek kan bieden, ook de mogelijkheden bij andere klinieken zal onderzoeken. De verwachting is dat het hele traject langer dan een jaar in beslag zal nemen. Daarom kan niet worden volstaan met verlenging van de terbeschikkingstelling met een jaar. Om die reden is voorwaardelijk ontslag ook niet aan de orde.
Beslissing
De rechtbank wijst af het verzoek om aanhouding van de beslissing voor het opmaken van een maatregelenrapport.
De rechtbank wijst de vordering van de officier van justitie toe en verlengt de termijn van de terbeschikkingstelling met verpleging van overheidswege van
[terbeschikkinggestelde]met
twee (2) jaren.
[terbeschikkinggestelde]met
twee (2) jaren.
Deze beslissing is gegeven door
mr. A.M. Grüschke, voorzitter,
mrs. R.A. Overbosch en L. Noyon, rechters,
in tegenwoordigheid van mr. E. Willeboer, griffier,
en uitgesproken op de openbare terechtzitting van deze rechtbank van 28 maart 2024.