ECLI:NL:RBAMS:2023:7014

• Datum uitspraak: 24 oktober 2023
• Publicatiedatum: 6 november 2023
• Zaaknummer: C/13/730810 / FA RK 23-1659
• Instantie: Rechtbank Amsterdam
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht; Personen- en familierecht
• Procedures: Beschikking
• Rechters: L. van der Heijden
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Hoogtechnologisch draagmoederschap en adoptie van een kind door wensouders met erkenning van buitenlandse gezagsbeslissing

In deze zaak heeft de Rechtbank Amsterdam op 24 oktober 2023 een beschikking gegeven in het kader van hoogtechnologisch draagmoederschap en de adoptie van een kind door de wensouders, [verzoeker 1] en [verzoeker 2]. De wensouders, die sinds 2010 een relatie hebben en in 2022 zijn getrouwd, hebben een draagmoederovereenkomst gesloten met een Amerikaanse draagmoeder. De rechtbank heeft kennisgenomen van verschillende stukken, waaronder een rapport van de Raad voor de Kinderbescherming en brieven van de ambtenaar van de burgerlijke stand. Tijdens de mondelinge behandeling zijn de wensouders en hun advocaat verschenen, terwijl de ambtenaar niet aanwezig was.

De rechtbank heeft vastgesteld dat de wensouders gezamenlijk de zorg voor het kind hebben en dat [verzoeker 2] het kind al voor de geboorte heeft erkend. De Amerikaanse rechtbank heeft in een eerdere beslissing bepaald dat de draagmoeder als juridisch moeder is aangemerkt en dat [verzoeker 2] als vader is vastgesteld. De rechtbank heeft de verzoeken van de wensouders beoordeeld en geconcludeerd dat de erkenning van de Amerikaanse gezagsbeslissing in Nederland kan plaatsvinden, omdat aan de vereisten voor erkenning is voldaan. De rechtbank heeft bepaald dat de wensouders vanaf de geboorte gezamenlijk belast zijn met het gezag over het kind en dat de adoptie door [verzoeker 1] wordt uitgesproken, met terugwerkende kracht tot de geboorte.

De rechtbank heeft ook gelast dat de geboorteakte van het kind wordt ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand in Nederland, met de nodige vermeldingen van erkenning en adoptie. De beslissing is genomen in het belang van het kind, waarbij de rechtbank heeft overwogen dat de adoptie in overeenstemming is met de Nederlandse wetgeving en de rechten van de betrokkenen. De beschikking is openbaar uitgesproken en kan door belanghebbenden worden aangevochten.

Uitspraak

beschikking

RECHTBANK AMSTERDAM

Afdeling privaatrecht

zaaknummer / rekestnummer: C/13/730810 / FA RK 23-1659 (LH/MW)

Beschikking van 24 oktober 2023 betreffende adoptie

in de zaak van:

[verzoeker 1] en [verzoeker 2],
hierna [verzoeker 1] en [verzoeker 2] ,

gezamenlijk de wensouders of verzoekers,

beiden wonende te [woonplaats] ,
advocaat mr. M.M. Mok te Groningen.

Als belanghebbende is aangemerkt:

de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente ’s-Gravenhage ,

zetelend te ’s-Gravenhage,

hierna de ambtenaar.

Op grond van het bepaalde in artikel 810 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering is in de procedure gekend:

de Raad voor de Kinderbescherming ,
regio Amsterdam,
locatie Amsterdam,
hierna te noemen: de Raad.

1. De procedure

1.1.

De rechtbank heeft kennisgenomen van de stukken, te weten:

• het op 13 maart 2023 ingekomen verzoek, met bijlagen;
• een F-9 formulier van verzoekers, voorzien van nadere producties;
• de brief van de Raad van 8 juni 2023;
• de brief van de ambtenaar van 11 augustus 2023;
• de brief van de ambtenaar van 17 augustus 2023;
• het rapport van de Raad voor de Kinderbescherming van 19 september 2023.

1.2.

De mondelinge behandeling met gesloten deuren heeft plaatsgevonden op 24 oktober 2023.

Verschenen zijn:

• de wensouders en hun advocaat;
• namens de Raad, [naam 2] .

De ambtenaar is met kennisgeving niet verschenen.

1.3.

De rechter heeft ter zitting mondeling uitspraak gedaan.

2. De feiten

2.1.

De wensouders hebben sinds 2010 een affectieve relatie met elkaar en voeren sinds 2015 een gezamenlijke huishouding. Op 29 juli 2020 zijn zij een geregistreerd partnerschap

aangegaan. Dit partnerschap is vervolgens op 25 januari 2022 omgezet in een huwelijk

2.2.

[verzoeker 1] en [verzoeker 2] hadden een grote kinderwens. In dat kader hebben zij

contact gezocht met een draagmoeder in de Verenigde Staten van Amerika. Op 25 februari

2022 hebben [verzoeker 1] en [verzoeker 2] een draagmoederovereenkomst gesloten met mevrouw [naam 1]

.

2.3.

Met de eiceldonor is op 25 januari 2022 een eiceldonorovereenkomst gesloten (productie 5).

De persoonlijke gegevens (NAW-gegevens e.d.) van de eiceldonor zijn bij [verzoeker 1] en [verzoeker 2]

bekend. Voorts zijn de gegevens van de eiceldonor opgenomen in Donor Sibling Registry.

2.4.

De draagmoeder is middels een ivf-behandeling zwanger geraakt van een kind dat via Ivf

bevruchting is ontstaan uit een zaadcel van [verzoeker 2] en een eicel van de eiceldonor, zodat er

sprake is van zogenoemd hoogtechnologisch draagmoederschap.

2.5.

[verzoeker 2] heeft de toen nog ongeboren [kind] voor de geboorte, te weten op 5 oktober 2022, in Nederland erkend.

2.6.

Bij beslissing van het Superior Court of the State of California, County of Los Angeles,

Verenigde Staten van Amerika, van 13 oktober 2022 is de draagmoeder als juridisch moeder is aangemerkt en is het vaderschap van [verzoeker 2] na de erkenning en voor de geboorte van de minderjarige vastgesteld. De State of Arizona Department of Health Services, Office of Vital Records, wordt opgedragen de geboorteakte voor het kind op te stellen waarbij [verzoeker 2] als enige juridisch vader en de

draagmoeder als de geboortemoeder wordt vermeld. In de beslissing van het Superior Court van 13 oktober 2022, is tevens opgenomen dat [verzoeker 1] en [verzoeker 2] met het gezag over de toen nog ongeboren [kind] zijn belast.

2.7.

De draagmoeder is op [geboortedatum 2] 2022 te [plaats] , [plaats] , Verenigde Staten van Amerika, bevallen van [kind] .

2.8.

Op [datum] 2022 is de Amerikaanse geboorteakte van [kind] geregistreerd. De draagmoeder uit wie het kind is geboren is als moeder in de akte opgenomen en [verzoeker 2] is als vader

vermeld. Volgens deze akte heeft de minderjarige de geslachtsnaam [verzoeker 2] .

2.9.

[kind] verblijft sinds haar geboorte bij verzoekers en woont sinds 2 februari 2023 bij verzoekers in Amsterdam.

2.10.

De draagmoeder heeft bij affidavit van 5 augustus 2022 onder meer verklaard dat

het uit haar geboren kind in de toekomst van haar als moeder niets te verwachten heeft, dat zij

geen bezwaar heeft tegen de erkenning van het kind door [verzoeker 2] en dat [verzoeker 2] , met haar

toestemming, de bevoegdheid en het recht heeft om de voogdij en het gezag te delen met

[verzoeker 1] , als de Nederlandse rechter dit conform Nederlands recht zal beslissen.

2.11.

Verzoekers en [kind] hebben allen de Nederlandse nationaliteit.

3. De verzoeken

Het verzoekschrift strekt toe dat de rechtbank:

primair voor recht zal verklaren, althans verstaan, dat [verzoeker 1] en [verzoeker 2] , althans in ieder geval [verzoeker 2] , reeds vanaf de geboorte het (gezamenlijk) gezag uitoefenen / uitoefent over [kind] , en te bepalen dat de griffier daarvan aantekening zal doen in het gezagregister;

subsidiair te bepalen dat [verzoeker 2] voortaan belast is met het gezag over [kind] en te bepalen dat de griffier daarvan aantekening zal doen in het gezagregister;

de adoptie uit te spreken van [kind] door [verzoeker 1] en hierbij te verstaan dat de familierechtelijke betrekking tussen [verzoeker 2] en [kind] daarbij in stand blijft en voorts te bepalen dat de adoptie terugwerkt tot aan de geboorte;

de ambtenaar te gelasten om de door de bevoegde autoriteiten overeenkomstig de plaatselijke voorschriften in de Verenigde Staten van Amerika opgemaakte geboorteakte van [kind] in te schrijven in de daartoe bestemde registers van de burgerlijke stand, met daarop de vermelding (kanttekening) in de rubriek “vermeldingen” van de akte van erkenning door [verzoeker 2] opgemaakt door de ambtenaar van de burgerlijke stand van Amsterdam van 5 oktober 2022;

de ambtenaar te gelasten een latere vermelding van de genoemde adoptie van [kind] door [verzoeker 1] toe te voegen aan de daarvoor in aanmerking komende akte;

subsidiair te verstaan dat [verzoeker 1] na de adoptie van rechtswege gezamenlijk met [verzoeker 2] het gezag uitoefent over [kind] en te bepalen dat de griffier daarvan aantekening zal doen in het gezagregister;

4. Het standpunt van de ambtenaar

4.1.

Volgens de ambtenaar kan de onderhavige geboorteakte van [kind] zoals deze

voorligt worden ingeschreven in de registers van de Haagse burgerlijke stand. Nu verzocht wordt

een latere vermelding van de erkenning te plaatsen dient dan wel gelijktijdig een last te worden

gegeven tot het plaatsen van een latere vermelding betreffende erkenning op de aldus

ingeschreven akte, in plaats van de verzochte “vermelding (kantmelding) in de rubriek

“vermeldingen” van de akte van erkenning”. Van een erkenning dient ingevolge artikel

1:20 jo 25 b BW een latere vermelding aan de geboorteakte te worden toegevoegd. In de rubriek

vermeldingen wordt daartoe, ambtshalve, een verwijzing naar de latere vermelding opgenomen.

5. Het advies van de Raad

5.1.

De Raad adviseert de rechtbank om het verzoek tot adoptie van [kind] door [verzoeker 1] toe te wijzen. De Raad acht het in het belang van [kind] dat zij in familierechtelijke betrekking komt te staan tot haar verzorgende ouders. Dit is alleen voor [verzoeker 1] nog niet bewerkstelligd. Volgens de Raad volgt uit de verkregen informatie dat aan de voorwaarden van artikel 1:227 BW en 1:228 BW is voldaan, behalve aan het vereiste dat de adoptant het kind gedurende ten minste een jaar (mede) heeft verzorgd en opgevoed. De Raad is van mening dat de wettelijke verzorgingstermijn van een jaar in zijn algemeenheid gehandhaafd dient te blijven. Indien de rechtbank hiervan af wenst te wijken, gezien deze specifieke situatie, dan ziet de Raad in dit geval geen redenen of risico’s die het belang en de ontwikkeling van [kind] zullen schaden. [kind] heeft volgens de Raad niets van draagmoeder te verwachten heeft in haar hoedanigheid van ouder. Al bij het tekenen van de draagmoederschap overeenkomst stond vast dat draagmoeder zwanger zou worden voor [verzoeker 1] en [verzoeker 2] en dat zij direct na de geboorte afstand van zou doen en dat heeft zij ook gedaan. Adoptie van [kind] door [verzoeker 1] acht de Raad in het kennelijk belang van [kind] .

6. De beoordeling

Draagmoederschap

6.1.

Verzoekers beogen met hun verzoeken dat zij samen de juridische ouders van [kind] zullen zijn.

Vaststaat dat [kind] is geboren na een traject van zogenoemd hoogtechnologisch draagmoederschap. Hierbij heeft, zoals reeds hiervoor is vermeld, een ivf-behandeling plaatsgevonden, waarbij gebruik is gemaakt van een zaadcel van [verzoeker 2] en een eicel van de eiceldonor. De persoonlijke gegevens van de eiceldonor zijn verzoekers bekend en zijn opgenomen in Donor Sibling Registry. Het draagmoederschapstraject heeft in de Verenigde Staten van Amerika plaatsgevonden, de draagmoeder is aldaar woonachtig en zij is aldaar in [plaats] , bevallen van [kind] .

Gezamenlijk gezag en erkenning buitenlandse beslissing

6.2.

Partijen verzoeken primair voor recht te verklaren dat voornoemde uitspraak van het Superior Court van 13 oktober 2022, wordt erkend, voor zover daarin is bepaald dat [verzoeker 2] en [verzoeker 1] beiden belast zijn met het ouderlijk gezag over de toen nog ongeboren [kind] .

6.3.

Ingevolge artikel 1:26 BW kan een ieder die daarbij een gerechtvaardigd belang heeft, de rechtbank verzoeken een verklaring voor recht af te geven dat een op hem betrekking hebbende, buiten Nederland opgemaakte akte of gedane uitspraak overeenkomstig de plaatselijke voorschriften door een bevoegde instantie is opgemaakt of gedaan en naar zijn aard vatbaar is voor opneming in een Nederlands register van de burgerlijke stand. De rechtbank begrijpt dat verzoekers er belang bij hebben dat vaststaat dat zij ook naar Nederlands recht gezamenlijk met het gezag over [kind] zijn belast, nu zij met [kind] in gezinsverband in Nederland wonen, hier te lande de zorg over haar hebben en gezamenlijk beslissingen over haar moeten nemen.

6.4.

Nu de beslissing niet in een EU-lidstaat is gegeven en evenmin in een staat die partij is bij het HKBV 1996 noch de verordening Brussel IIbis noch het HKBV 1961 dient de rechtbank eerst vast te stellen welk recht van toepassing is op de vraag of de Amerikaanse gezagsbeslissing voor erkenning in aanmerking komt. In dit geval dient te worden teruggevallen op het nationale internationaal privaatrecht om de erkenningsvraag te beantwoorden. De regel omtrent de erkenning is in het Nederlandse recht ongeschreven. Zij houdt in dat een beslissing in Nederland voor erkenning in aanmerking komt indien voldaan is aan vier cumulatieve vereisten:

de bevoegdheid van de rechter die de beslissing heeft gegeven, berust op een bevoegdheidsgrond die naar internationale maatstaven algemeen aanvaardbaar is (waarbij aansluiting kan worden gezocht bij de bevoegdheidsgronden uit de verordening Brussel IIbis of het HKBV 1996);

de buitenlandse beslissing is tot stand gekomen in een gerechtelijke procedure die voldoet aan de eisen van een behoorlijke en met voldoende waarborgen omklede rechtspleging (zoals bedoeld in artikel 6 EVRM);

de erkenning van de buitenlandse beslissing is niet in strijd met de Nederlandse openbare orde;

de buitenlandse beslissing is niet onverenigbaar met een tussen dezelfde partijen gegeven beslissing van de Nederlandse rechter, dan wel met een eerdere beslissing van een buitenlandse rechter die tussen dezelfde partijen is gegeven in een geschil dat hetzelfde onderwerp betreft en op dezelfde oorzaak berust, mits die eerdere beslissing voor erkenning in Nederland vatbaar is.

6.5.

Naar het oordeel van de rechtbank heeft de bevoegdheid van de Amerikaanse rechtbank om te beslissen over het gezag berust op een bevoegdheidsgrond die naar internationale maatstaven algemeen aanvaardbaar is, nu het draagmoederschapstraject in de Verenigde Staten van Amerika heeft plaatsgevonden en de draagmoeder in de Verenigde Staten woonachtig is.

6.6.

Uit de beslissing blijkt dat zowel verzoekers als de draagmoeder in de procedure zijn verschenen. Er zijn naar het oordeel van de rechtbank geen aanwijzingen dat aan deze Amerikaanse beslissing kennelijk geen behoorlijk onderzoek of behoorlijke rechtspleging is voorafgegaan.

6.7.

Verder is niet gebleken dat de erkenning van de beslissing van de Amerikaanse rechtbank in strijd is met de Nederlandse openbare orde. Deze toets dient restrictief te worden uitgelegd, juist ter voorkoming dat procedures inhoudelijk opnieuw worden gevoerd. Een buitenlandse uitspraak is slechts in uitzonderlijke gevallen in strijd met de openbare orde.

6.8.

Evenmin is de rechtbank gebleken dat sprake is van een tussen partijen gegeven beslissing van de Nederlandse rechter dan wel van een eerdere beslissing van een buitenlandse rechter die tussen partijen is gegeven in een geschil dat hetzelfde onderwerp betreft en op dezelfde oorzaak berust.

6.9.

Het voorgaande betekent dat de beslissing van het Superior Court van 13 oktober 2022, waarin verzoekers met het gezag over [kind] zijn belast, in Nederland wordt erkend. De rechtbank zal daarom voor recht verklaren dat [verzoeker 1] en [verzoeker 2] vanaf de geboorte van [kind] met het gezamenlijk gezag over haar zijn belast. De rechtbank zal bepalen dat hiervan aantekening in het gezagsregister wordt gedaan.

Geboorteakte

6.10.

Op de inschrijving van geboorteakten in de Nederlandse registers van de burgerlijke stand, is Nederlands recht van toepassing.

6.11.

Nu de ambtenaar heeft aangegeven dat de geboorteakte van [kind] zoals deze voorligt kan worden ingeschreven in de registers van de Haagse burgerlijke stand, zal de rechtbank de inschrijving van de geboorteakte zoals verzocht gelasten.

Erkenning

6.12.

[verzoeker 2] heeft [kind] op 5 oktober 2022 voor haar geboorte erkend. Bij de erkenning is gekozen voor de geslachtsnaam [verzoeker 2] . De rechtbank zal in navolging van het standpunt van de ambtenaar tevens het plaatsen van de latere vermelding betreffende erkenning op de geboorteakte gelasten.

Adoptie

6.13.

Het betreft hier een Nederlandse adoptie. Derhalve is het bepaalde in de artikelen 1:227, tweede lid en 1:228 van het Burgerlijk Wetboek (BW) van toepassing.

6.14.

De rechtbank stelt vast dat [verzoeker 2] reeds in een familierechtelijke betrekking tot [kind] staat nu hij haar heeft erkend. Met het verzoek van [verzoeker 1] om [kind] te adopteren, beogen verzoekers dat zij samen de juridische ouders van [kind] zullen zijn. De rechten van [verzoeker 2] over [kind] zullen door deze adoptie dan ook in stand blijven. De rechtbank zal dit zoals is verzocht vastleggen in deze beschikking.

6.15.

De rechtbank stelt vast dat verzoekers meer dan drie jaar samenwonen, dat [kind] sinds haar geboorte in hun gezin is opgenomen, dat de draagmoeder heeft ingestemd met de adoptie van [kind] door [verzoeker 2] en dat de Raad heeft geadviseerd om het verzoek toe te wijzen. Het is de rechtbank voldoende gebleken dat verzoekers de intentie hebben om [kind] , op het moment dat zij daaraan toe is, over haar afstamming en de adoptie voor te lichten.

6.16.

Op het moment van indiening van het adoptieverzoek was [kind] nog geen drie maanden oud. Dit betekent dat niet is voldaan aan het vereiste dat [verzoeker 1] haar een jaar heeft verzorgd, zoals bedoeld in artikel 1:228, eerste lid onder f, BW. De rechtbank is van oordeel dat deze verzorgingstermijn met name bedoeld is om in het belang van een te adopteren minderjarige de bestendigheid van de verzorging en opvoeding van die minderjarige door de adoptiefouder te toetsen. In dit geval is sprake van een bijzondere situatie waarbij de vereiste termijn geen redelijk doel dient. Verzoekers konden samen geen kinderen krijgen en zij hebben uiteindelijk besloten hun kinderwens via een draagmoeder in vervulling te laten gaan. [kind] is biologisch gezien het kind van [verzoeker 2] , de echtgenoot van [verzoeker 1] . Verzoekers hebben samen vanaf de geboorte zorggedragen voor de verzorging en opvoeding van [kind] Afwijzing van het verzoek tot adoptie, omdat niet is voldaan aan de wettelijk vereiste verzorgingstermijn, zou in dit geval in strijd zijn met artikel 8 van het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de fundamentele vrijheden. De rechtbank gaat daarom aan deze verzorgingstermijn voorbij.

6.17.

Omdat aan de overige vereisten van de artikelen 1:227 BW en 1:228 BW is voldaan, zal de rechtbank het verzoek tot adoptie als op de wet gegrond en in het belang van [kind] toewijzen.

6.18.

De rechtbank ziet aanleiding te bepalen dat de adoptie terugwerkt tot aan de geboorte van [kind] .

6.19.

De rechtbank wijst er daarbij op dat ingevolge artikel 1:229, derde lid, BW de familierechtelijke betrekking tussen de geadopteerde en zijn ouder en diens bloedverwanten blijft bestaan, indien de echtgenoot, geregistreerde partner of andere levensgezel van die ouder het kind adopteert.

6.20.

De rechtbank overweegt ambtshalve dat [kind] na de adoptie op grond van artikel 1:5 lid 3 BW de geslachtsnaam [verzoeker 2] houdt.

6.21.

De rechtbank zal in verband met het bepaalde in artikel 2, eerste lid, aanhef en onder sub k van het Besluit gezagsregisters bepalen dat de griffier, wanneer deze uitspraak in kracht van gewijsde is gegaan, een afschrift van deze beschikking zal doen toekomen aan het gezagsregister om daarin aantekening te doen van deze beschikking.

Het bovenstaande leidt tot de volgende beslissing.

7. De beslissing

De rechtbank:

7.1.

verstaat dat verzoekers vanaf het moment van de geboorte van [kind] gezamenlijk belast zijn met het gezag over [kind] ;

7.2.

bepaalt dat de griffier een afschrift van deze beschikking zal doen toekomen aan het gezagsregister, om daarin van het gezamenlijk gezag aantekening te doen;

7.3.

verklaart deze beschikking tot zover uitvoerbaar bij voorraad;

7.4.

gelast de ambtenaar om de geboorteakte van [kind] met nummer: [registratie] , afgegeven op 30 december 2022 door de bevoegde instantie overeenkomstig de plaatselijke voorschriften in California, waarvan een fotokopie aan deze beschikking is gehecht, in te schrijven in het register van geboorten van de gemeente ’s-Gravenhage ;

7.5.

gelast dat de ambtenaar op de nog in te schrijven geboorteakte van [kind] een latere vermelding zal plaatsen betreffende de erkenning van [kind] door [verzoeker 2] ;

7.6.

spreekt uit de adoptie van [kind] door [verzoeker 1] , geboren op [geboortedatum 1] 1984 te
[geboorteplaats] ;

7.7.

bepaalt dat de adoptie terugwerkt tot aan de geboorte van [kind] ;

7.8.

gelast de ambtenaar om op de nog in te schrijven geboorteakte van [kind] een latere vermelding van de adoptie van [kind] door [verzoeker 1] toe te voegen;

7.9.

verstaat dat de familierechtelijke betrekkingen tussen [verzoeker 2] en [kind] in stand blijven na de adoptie van [kind] door [verzoeker 1] ;

7.10.

wijst af het meer of anders verzochte.

Deze beschikking is gegeven door mr. L. van der Heijden, kinderrechter, en in het openbaar uitgesproken in tegenwoordigheid van mr. M.W. van der Weel, griffier, op 24 oktober 2023 ^[1]

Deze beschikking is schriftelijk vastgelegd op 7 november 2023

Voetnoten

1. Voor zover tegen de beschikking hoger beroep openstaat kan dit via een advocaat worden ingesteld bij het Gerechtshof te Amsterdam (IJdok 20 / Postbus 1312, 1000 BH).