Uitspraak
vonnis
RECHTBANK AMSTERDAM
Afdeling privaatrecht, voorzieningenrechter civiel
zaaknummer / rolnummer: C/13/737231 / KG ZA 23-680 HH/MvG
Vonnis in kort geding van 18 augustus 2023
in de zaak van
de stichting
STICHTING NEDERLANDSE EGYPTENAREN TADHAMON,
gevestigd te Amsterdam,
eiseres bij dagvaarding van 31 juli 2023,
advocaat mr. I. Heijselaar te Amsterdam,
tegen
de stichting
STICHTING DYNAMO WELZIJN,
gevestigd te Amsterdam,
gedaagde,
verschenen bij haar directeur [naam 5] .
Partijen zullen hierna Tadhamon en Dynamo worden genoemd.
1.De procedure
1.1.
Tijdens de mondelinge behandeling van dit kort geding op 8 augustus 2023 heeft Tadhamon de vorderingen zoals omschreven in de dagvaarding toegelicht. Dynamo heeft verweer gevoerd. Beide partijen hebben producties in het geding gebracht en hun standpunten ter zitting nader toegelicht. Vonnis is bepaald op heden.
1.2.
Bij de mondelinge behandeling waren aanwezig:
- aan de zijde van Tadhamon: [naam 1] , bestuurder, [naam 2] , bestuurder, [naam 3] , en [naam 4] , met mr. Heijselaar;
- aan de zijde van Dynamo: [naam 5] , directeur Welzijn, en [naam 6] , manager bedrijfsvoering en financiën.
2.De feiten
2.1.
Tadhamon organiseert activiteiten, zoals bijvoorbeeld huiswerkbegeleiding en themabijeenkomsten, voor inwoners van Amsterdam met een Egyptische achtergrond.
2.2.
Dynamo is een Amsterdamse welzijnsorganisatie die bewoners stimuleert en helpt om actief mee te doen aan de samenleving. Dynamo beheert meerdere accommodaties in Amsterdam, waaronder het [naam accommodatie] , een ontmoetingscentrum. Hier worden door bijvoorbeeld buurtbewoners, verenigingen, koren en professionals activiteiten georganiseerd voor inwoners van [stadsdeel] . Dynamo sluit met deze partijen huur- of gebruiksovereenkomsten voor het gebruik van (een) ruimte(s) in het [naam accommodatie] . Dynamo ontvangt voor het beheer van het [naam accommodatie] subsidie van de gemeente.
2.3.
Tadhamon maakt vanaf 2016 gebruik van ruimtes in het [naam accommodatie] op grond van met Dynamo gesloten gebruiksovereenkomsten. De laatst gesloten schriftelijke overeenkomst tussen partijen dateert van 24 juli 2019. Op grond van deze overeenkomst maakt Tadhamon iedere vrijdag en zondag van 17.00 tot 23.00 uur gebruik van de grote zaal en keuken, cursusruimte 1 en 2 en, als deze beschikbaar is, de sportzaal in het [naam accommodatie] (hierna: de ruimtes). In de overeenkomst staat als startdatum 1 juli 2019 vermeld en als einddatum 30 juni 2020. Verder staat in die overeenkomst dat de overige bepalingen op de website van Dynamo staan en dat Tadhamon door ondertekening van de overeenkomst bevestigt de overige bepalingen te hebben gelezen.
2.4.
In de overige bepalingen (hierna: overige bepalingen) staat, voor zover van belang, het volgende:
“
Beëindiging van het gebruik
Beëindiging van het gebruik
8. Het gebruik eindigt zonder dat daartoe een opzegging is vereist op de laatste dag van de gebruiksovereenkomst.
9. Voortijdige opzegging van het gebruik dient schriftelijk te gebeuren. Hierbij dient een opzegtermijn in acht te worden genomen van 4 weken. Indien deze termijn niet in acht wordt genomen dan loopt het gebruik door tot het moment waarop het gebruik zou zijn geëindigd indien wél de juiste opzegtermijn van 4 weken in acht zou zijn genomen. (…) Het gebruik loopt evenwel nimmer door na het in artikel 8 genoemde tijdstip.
10. (…)
Algemene bepalingen
11. Gebruiker heeft er kennis van genomen en is zich ervan volledig bewust dat hij de ruimte met Dynamo en andere gebruikers gebruikt. Dynamo behoudt zich het recht voor om gebruiker de toegang tot de ruimte te ontzeggen in het geval van een dringende reden. Of zich een dringende reden voordoet staat uitsluitend ter beoordeling van Dynamo of andere daartoe door Dynamo aangestelde personen. (…)”
2.5.
Begin 2023, nadat het [naam accommodatie] was verbouwd, is Dynamo overgegaan op een online reserveringssysteem via haar website. Een partij kan dan online een aanvraag indienen voor het gebruik van een ruimte in het [naam accommodatie] . Tadhamon heeft hiervan gebruik gemaakt en heeft voor tot en met 31 december 2023 aanvragen ingediend voor het gebruik van de ruimtes, die door Dynamo zijn geaccordeerd. Bij het plaatsten van de reservering is Tadhamon akkoord gegaan met de overige bepalingen (zie 2.4).
2.6.
Op 25 mei 2023 heeft Dynamo aan Tadhamon mondeling meegedeeld dat dat de gebruiksovereenkomst stopt op 3 juli 2023. Bij e-mail van 7 juni 2023 heeft Dynamo deze mededeling aan Tadhamon bevestigd. In die e-mail staat, voor zover van belang, het volgende:
“Dit doen we op basis van de artikelen 8 tot en met 12 die in de overeenkomst staan. Zie bijlage bij deze e-mail.
Onderstaande voorbeelden laten zien dat jullie je niet houden aan deze artikelen.
Er wordt regelmatig overlast ondervonden in het buurtcentrum door de beheerders. Jullie zijn hierover ook aangesproken maar we zien geen verbetering. Onlangs nog was er een pan een hele nacht op het elektrische fornuis blijven staan. Er zijn dingen stuk, er wordt niet goed afgesloten, er zijn te veel mensen in het gebouw. De sportzaal wordt oneigenlijk gebruikt.
Er zijn oud bestuursleden van Tadhamon die bij Dynamo klagen dat in onze locatie privacy gevoelige informatie wordt gedeeld met deelnemers van activiteiten en dat er politieke en religieuze issues spelen bij Tadhamon. Wij willen ons hier niet mee bemoeien en weten niet of dit op waarheid berust maar het is voor ons mede een reden om te willen stoppen.
Wij hebben de stellige indruk dat het [naam accommodatie] , wat bedoeld is als een huis van de wijk, regelmatig door Tadhamon gebruikt wordt als congrescentrum. In jullie statuten staat ook dat jullie congressen organiseren. Die indruk wordt ook bevestigd door de oproep in ‘Oost-online”. Jullie vragen ook een financiële bijdrage voor jullie activiteit. Zie bijlage bij deze e-mail. Zelf hebben jullie al meerdere keren in gesprekken aangegeven niet te kunnen betalen voor het gebruik van de ruimte waardoor jullie al jaren gratis gebruik maken van ruimtes van Dynamo. Voor vergelijkbare activiteiten van andere organisaties wordt altijd huur betaald.
Daarom is ons besluit onomkeerbaar en willen we maandag 3 juli graag de tag en eventuele andere spullen die jullie van Dynamo hebben gekregen, innemen.”
2.7.
Bij e-mail van 15 juni 2023 heeft Dynamo aan Tadhamon laten weten dat Tadhamon tot en met 27 augustus 2023 de ruimtes in het [naam accommodatie] mag blijven gebruiken.
3.Het geschil
3.1.
Tadhamon vordert, samengevat, Dynamo te veroordelen:
I. de ruimtes beschikbaar te stellen elke vrijdag- en zondagavond van 17.00 tot 23.00 uur, en beschikbaar te blijven stellen, totdat de gebruiksovereenkomst is ontbonden, en de rechterlijke uitspraak waarbij het gebruik is ontbonden in kracht van gewijsde is gegaan, op straffe van een dwangsom;
II. de tag en alle andere gebruikszaken en faciliteiten onderdeel uitmakend van het gebruik van de ruimtes beschikbaar te blijven stellen, op straffe van een dwangsom;
III. in de proceskosten, te vermeerderen met de wettelijke rente, en in de nakosten.
3.2.
Tadhamon stelt hiertoe het volgende. Vanaf 2016 hebben partijen verschillende gebruiksovereenkomsten gesloten. Onduidelijk is op welke gebruiksovereenkomst de opzegging is gebaseerd. De artikelen 7A:1777, 7A:1787 en 7A:1788 BW zijn van toepassing. De overeenkomst kan alleen worden opgezegd als sprake is van een tekortkoming in de nakoming van de overeenkomst. Tadhamon betwist dat zij tekort is geschoten in de nakoming van de gebruiksovereenkomst. De door Dynamo aangevoerde gronden om de gebruiksovereenkomst op te zeggen zijn onduidelijk, weinig concreet en niet terecht. Tadhamon heeft één keer een bijdrage gevraagd voor een lunch ter gelegenheid van Eid Al-Fitr (Suikerfeest). De bijdrage was om de kostprijs van de lunch te dekken. Tadhamon is geen landelijke stichting en heeft juist wel binding met [stadsdeel] . Zij organiseert activiteiten voor iedereen in [stadsdeel] . Tadhamon is belangrijk voor de Egyptische gemeenschap in Amsterdam. Zo houdt zij ondermeer informatiebijeenkomsten voor ouders en hun kinderen over de Cito-toets en het kiezen van de juiste school, en organiseert zij opvoeddebatten voor ouders en jongeren. Verder doet Tadhamon aan huiswerkbegeleiding voor jongeren. Tadhamon heeft goed contact met andere groepen die op vrijdag- en zondagavond gebruik maken van het [naam accommodatie] en stelt aan deze groepen spullen ter beschikking. De reden dat Dynamo heeft opgezegd is waarschijnlijk omdat Tadhamon geen bijdrage betaald voor het gebruik van de ruimtes, terwijl andere organisaties dat wel doen. Tadhamon heeft tot het einde van het jaar activiteiten gepland staan. Als Tadhamon niet langer van de ruimtes in het [naam accommodatie] gebruik kan maken, zal dit het einde van Tadhamon betekenen. Een alternatieve plek om activiteiten te organiseren is er niet.
3.3.
Dynamo voert verweer.
3.4.
Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
4.De beoordeling
4.1.
De vordering van Tadhamon is in dit kort geding toewijsbaar, als voldoende aannemelijk is dat de rechter deze in een eventuele bodemprocedure ook zou toewijzen en van Tadhamon niet kan worden gevergd de uitkomst van zo’n procedure af te wachten.
4.2.
Tussen partijen is niet in geschil dat Tadhamon op basis van bruikleen op vrijdag- en zondagavond gebruik maakt van de ruimtes in het [naam accommodatie] . Onduidelijk is of Tadhamon dat doet op grond van de laatst tussen partijen gesloten gebruiksovereenkomst van 24 juli 2019 of op grond van via het online reserveringssysteem op de website van Dynamo afgesloten gebruiksovereenkomsten telkens voor de duur van de reservering. Tadhamon maakt immers gebruik van dat systeem en heeft via dat systeem tot en met 31 december 2023 reserveringen aangevraagd, die door Dynamo zijn geaccordeerd (aangeduid als “verwerkt”). In het eerste geval is de bruikleenovereenkomst na het verstrijken van de termijn waarvoor deze was aangegaan voortgezet zonder dat daar een bepaalde termijn aan is verbonden. In dat geval is tussen partijen een bruikleenovereenkomst voor onbepaalde duur ontstaan. In het tweede geval zijn partijen telkens tijdelijke bruikleenovereenkomsten aangegaan voor de duur van de reservering, te weten tot en met 31 december 2023.
4.3.
De vraag of sprake is van een bruikleenovereenkomst voor onbepaalde dan wel bepaalde tijd kan in het midden blijven. In beide gevallen zijn namelijk de overige bepalingen van Dynamo van toepassing, waarin is geregeld wanneer opzegging van de overeenkomst mogelijk is.
4.4.
Op grond van artikel 11 van de overige bepalingen, kan Dynamo in geval van een dringende reden Tadhamon het gebruik van ruimtes ontzeggen. Ontzeggen betekent in dit geval dat met onmiddellijke ingang de ruimtes niet meer gebruikt mogen worden. Dynamo heeft in dat kader aangevoerd dat er klachten zouden zijn over de aard van de activiteiten van Tadhamon en de vraag of er wel binding is met de wijk. Daarnaast zijn er praktische zaken, zoals het niet op tijd het pand verlaten van de ruimtes, een pan die aan zou zijn blijven staan en een rode knop van een vergrendelsysteem die kapot zou zijn. Gezien de gemotiveerde betwisting door Tadhamon en het ontbreken van een nadere onderbouwing van Dynamo van de door haar aangevoerde dringende redenen, heeft Dynamo het bestaan van de door haar aangevoerde dringende redenen onvoldoende aannemelijk gemaakt. Voorshands kan er dan ook niet van worden uitgegaan dat de bodemrechter van oordeel zal zijn dat de overeenkomst met onmiddellijke ingang beëindigd mag worden.
4.5.
Op grond van artikel 10 van de overige bepalingen mag Dynamo de gebruiksovereenkomst voortijdig opzeggen, met inachtneming van een opzegtermijn van vier weken. In dat artikel staat niet dat een opzeggingsgrond is vereist. Anders dan Tadhamon heeft aangevoerd, hoeft er dus niet eerst sprake te zijn van een tekortkoming in de nakoming op grond waarvan Dynamo de overeenkomst mag beëindigen. Dynamo was in beginsel dan ook bevoegd om de overeenkomst voortijdig op te zeggen. Hoewel een opzegtermijn van vier weken is afgesproken, dient Dynamo bij de opzegging de eisen van redelijkheid en billijkheid in acht te nemen. Bij de beantwoording van de vraag of de opzegging in overeenstemming is met de eisen van redelijkheid en billijkheid spelen de belangen van partijen een rol en kunnen ook alle andere omstandigheden van het geval een rol spelen.
4.6.
Tadhamon zet zich in voor inwoners van Amsterdam met een Egyptische achtergrond. Zo organiseert zij onder meer themabijeenkomsten, sportlessen en helpt zij jongeren door middel van huiswerkbegeleiding. Ter zitting was een van de jongeren aanwezig. Hij verklaarde, ook namens andere jongeren, dat zij in de war zijn door de opzegging en niet goed begrijpen waarom hun dit overkomt. Volgens hem is het voor de jongeren heel belangrijk dat zij samen kunnen blijven komen, omdat hun dit veel steun geeft en zij veel van elkaar kunnen leren. Dit benadrukt het belang dat Tadhamon heeft bij het gebruik van de ruimtes.
4.7.
Daar tegenover staat dat het Dynamo in beginsel vrij staat welke activiteiten zij als welzijnsstichting wil aanbieden in het [naam accommodatie] . Dit kleurt het belang in dat zij heeft bij flexibiliteit in de wijze waarop en de duur waarvoor zij ruimtes in gebruik geeft aan derden, zoals Tadhamon. Het feit dat Tadhamon daar al bijna tien jaar activiteiten organiseert, betekent dan ook niet dat zij – zoals haar advocaat ter zitting aanvoert – een eeuwigdurend gebruiksrecht heeft op het gebruik van ruimtes in het [naam accommodatie] op bepaalde dagdelen per week. Daarbij weegt mee dat het gaat om ruimtes die per dagdeel ter beschikking worden gesteld in een gebouw waar tegelijkertijd meerdere groepen/organisaties ruimtes gebruiken. In zoverre is dit gebruiksrecht dan ook niet gelijk te stellen met een gebruiksrecht op een onroerende zaak, zoals een loods, stuk grond e.d., dat door één gebruiker doorlopend en als enige wordt gebruikt.
4.8.
Dat Tadhamon zal ophouden te bestaan als zij niet langer gebruik mag maken van het [naam accommodatie] , valt nog maar te bezien. Tadhamon heeft in dat kader aangevoerd dat er voor haar geen alternatieve plek is, mede omdat zij door toedoen van Dynamo bij de gemeente op een zwarte lijst zou staan. Van enige inspanning door Tadhamon om een alternatieve plek te vinden, nadat Dynamo eind mei 2023 het gebruik van de ruimtes had opgezegd, is in het geheel niet gebleken. Dat Tadhamon bij de gemeente op een zwarte lijst zou staan, is ook op geen enkele wijze onderbouwd.
4.9.
Op 25 mei 2023 heeft Dynamo de gebruiksovereenkomst opgezegd tegen 3 juli 2023. Later heeft Dynamo de opzegtermijn nog verlengd tot en met 27 augustus 2023. Feitelijk heeft Dynamo een opzegtermijn van drie maanden in acht genomen en daarmee een ruimere opzegtermijn dan overeengekomen. Daar staat echter tegenover dat Dynamo reeds akkoord was gegaan met door Tadhamon geplaatste reserveringen (met de aanduiding “verwerkt”) tot en met 31 december 2023. Tadhamon heeft dus reeds activiteiten tot en met het einde van het jaar gepland staan waarvoor de nodige voorbereidingen zijn getroffen. Naar verwachting kunnen deze activiteiten niet doorgaan als Tadhamon vanaf 27 augustus 2023 geen gebruik meer mag maken van het [naam accommodatie] . Aannemelijk is dat Tadhamon niet op zo’n korte termijn een vervangende locatie zal kunnen vinden.
4.10.
Tot slot speelt in de belangenafweging mee dat de dringende redenen waarop Dynamo een beroep heeft gedaan voorshands niet zijn komen vast te staan.
4.11.
Op grond van bovenstaande wordt voorshands geoordeeld dat Dynamo bij een opzegging van de gebruiksovereenkomst(en) tegen 27 augustus 2023 niet de eisen van redelijkheid en billijkheid in acht heeft genomen. Rekening houdend met de belangen van beide partijen zal de datum tot wanneer Tadhamon gebruik mag blijven maken van de op dit moment in het systeem met de aanduiding “verwerkt” aangeduide ruimtes in het [naam accommodatie] worden gesteld op 31 december 2023. De overige voorwaarden zijn en blijven daarbij van toepassing. De vordering van Tadhamon zal in die zin worden toegewezen. De gevorderde dwangsom wordt afgewezen. Er bestaat geen aanleiding om aan te nemen dat Dynamo niet aan de veroordeling zal voldoen.
4.12.
Ter zitting heeft Dynamo aangeboden om met Tadhamon het gesprek aan te gaan om mee te helpen zoeken naar een nieuwe locatie en daar zo nodig haar netwerk bij te zullen betrekken.
4.13.
Omdat partijen over en weer in het (on)gelijk worden gesteld, zullen de proceskosten worden gecompenseerd, in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt.
5.De beslissing
De voorzieningenrechter
5.1.
veroordeelt Dynamo om tot en met 31 december 2023 elke vrijdag en zondag van 17.00 tot en met 23.00 uur aan Tadhamon de op dit moment in het systeem met de aanduiding “verwerkt” aangeduide ruimtes in het [naam accommodatie] beschikbaar te stellen,
5.2.
veroordeelt Dynamo om tot en met 31 december 2023 de tag, het toegangspasje en de bijhorende code tot de gebruiksruimte, alsmede alle andere gebruikszaken en faciliteiten aan Tadhamon beschikbaar te stellen,
5.3.
verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad,
5.4.
compenseert de proceskosten in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt,
5.5.
wijst het meer of anders gevorderde af.
Dit vonnis is gewezen door mr. H.C. Hoogeveen, voorzieningenrechter, bijgestaan door mr. M.F. van Grootheest, griffier, en in het openbaar uitgesproken op 18 augustus 2023. [1]