Uitspraak
RECHTBANK Amsterdam
Civiel recht
Zaaknummer: C/13/722336 / HA ZA 22-699
Vonnis van 5 juli 2023
in de zaak van
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
LINKAFRICA HOLDING B.V.,
gevestigd te Wassenaar,
eiseres,
hierna te noemen: Linkafrica,
advocaat: mr. O.R. van Hardenbroek van Ammerstol te Den Haag
tegen
de rechtspersoon naar buitenlands recht
RIGO TRADING S.A.,
gevestigd te Senningerberg (Luxemburg),
gedaagde,
hierna te noemen: Rigo
advocaat: mr. A. van der Ploeg en mr. C.C.V. van Es te Den Haag
1.De procedure
1.1.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding van 30 juni 2022, met producties
- de conclusie van antwoord, met producties,
- het tussenvonnis van 28 december 2022 waarin een mondeling behandeling is bepaald,
- het proces-verbaal van mondelinge behandeling van 19 april 2023 en de daarin genoemde (proces)stukken.
1.2.
Ten slotte is vonnis bepaald.
2.De feiten
2.1.
Linkafrica richt zich onder meer op het exporteren van snoepgoed naar landen in West-Afrika. De heer [naam 1] (hierna: [naam 1] ) is bestuurder van Linkafrica.
2.2.
Rigo is leverancier van snoepgoed van het merk Haribo, waaronder gummiberen, die in het Nederlands Goudberen, in het Duits Goldbären [1] en in het Engels Goldbears worden genoemd.
2.3.
Sinds 2015 bestelde [naam 1] regelmatig “Goldbaeren 30 BT 100G” bij Rigo. Deze bestellingen betroffen een groot aantal dozen met daarin 30 zakjes met 100 gram Haribo-gummiberen. [naam 1] deed dat via verschillende vennootschappen. In 2017 is Linkafrica opgericht.
2.4.
In een e-mail van 9 juli 2019 heeft [naam 1] namens Linkafrica aan [naam 2] , accountmanager van Rigo (hierna: [naam 2] ), het volgende geschreven:
“We would like to order and receive information on collection:
Week 38/39 delivery – total 3 loads of Goldbaeren 100 grs – 5376 cases per load – fresh production
Week 48/49 delivery – total 4 loads of Goldbaeren 100 grs – 5376 cases per load – fresh production.”
2.5.
Eveneens op 9 juli 2019 heeft [naam 2] aan [naam 1] (onder meer) het volgende geschreven:
“Thank you very much for your new order”.
2.6.
De gummiberen zijn door Rigo geleverd in een warenhuis in Veghel.
2.7.
Rigo heeft voor de leveringen van de gummiberen facturen verstuurd aan Linkafrica, en Linkafrica heeft de gefactureerde bedragen betaald. Later heeft Linkafrica twee bestellingen gummiberen geannuleerd.
2.8.
De gummiberen zijn vanuit het warenhuis doorgeleverd aan EDU International (hierna: EDU), de afnemer van Linkafrica in West-Afrika.
2.9.
Bij e-mail van 18 februari 2020 heeft [naam 1] [naam 2] als volgt geïnformeerd:
“I received complaints from our clients that the bags we received is not Goldbaeren but Goldbears with mentioning pocketsize.
We want the packing Goldbaeren and not Goldbears which is a complete surprise to me as we have not been informed.”
2.10.
[naam 2] heeft dezelfde dag als volgt gereageerd:
“My apologies for the package change. I was also not aware of this due no announcement form our mkt team side.
Globally our package design of some SKUs are changing as attached new packshot of 100g GB and sometimes, our HQ changes without notification.
Please kindly refer attached new packshot and this is our new design with English label and we don’t have old package foil anymore.
I am sorry for the inconvenience. Except for the package design change, there is no change inside of products”.
2.11.
Bij e-mail van 21 februari 2020 heeft [naam 1] het volgende aan [naam 2] geschreven:
“We have filed this week an official complaint to your Department that we established that you have delivered into the last 3 shipments x 5376 cartons Haribo Goldbaeren 100 gr as mentioned on all your invoices (…) in to the wrong Packaging HARIBO GOLDBEARS POCKETSIZE 100 GRS (…) which is totally unacceptable for our company”.
2.12.
In een e-mail van 25 februari 2020 heeft [naam 1] aan [naam 2] het volgende gevraagd:
“(…) we would like to be informed in writing when our transporter (…) can collect our Haribo Goldbaeren 100grs x 30 per carton - 16128 export cartons (…) – fresh good from the (…) warehouse as soon as possible”.
2.13.
Bij e-email van 27 februari 2020 heeft EDU aan Linkafrica onder meer het volgende geschreven:
“(…) During February 2020 we started to receive all complaints from our clients that they received inferior products in third quality shape and called Goldbears instead of the purchased well known Goldbären 100 grs bags which everyone knows in our markets. Goldbears was not recognized as the original product and has almost no value in our market(…)”
2.14.
Bij e-mail van 4 maart 2020 heeft [naam 2] het standpunt van Rigo aan [naam 1] doorgegeven. Aan die e-mail is een document genaamd “Legal Assessment” gehecht, waarin de volgende tekst staat:
“GOLDBEARS(100g) are a re-designed version of GOLDBÄREN (100g) and therefore the same product. Therefore, a delivery of GOLDBEARS (100g) is a delivery of the new version of “GOLDBÄREN (100g) and therefore of the GOLDBÄREN (100g) in its new design.”
2.15.
In een brief van 25 augustus 2020 heeft de rechtsbijstandsverzekeraar van Linkafrica Rigo geïnformeerd dat Rigo niet heeft geleverd wat er was afgesproken, omdat op de zakjes met Haribo-gummiberen een verkeerde naam is vermeld, en de zakjes verkeerd zijn afgesneden. In de brief wordt Rigo verzocht om binnen vier weken alsnog de juiste Goldbären te leveren. Rigo heeft niet op die brief gereageerd.
3.Het geschil
3.1.
Linkafrica vordert, na vermindering van eis – samengevat – dat Rigo bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad, wordt veroordeeld:
- tot betaling van een schadevergoeding van € 297.258,20, in verband met geleden verlies (inclusief wettelijke rente tot de datum van dagvaarding),
- tot betaling van € 231.333,887, in verband met de volledige toekomstige gederfde winst (inclusief wettelijke rente tot de datum van dagvaarding) danwel
- tot betaling van € 55.168,87, in verband met de gederfde winst over de jaren 2022 tot en met 2027 ((inclusief wettelijke rente tot de datum van dagvaarding),
- tot betaling van een schadevergoeding van € 43.664,40, in verband met de tot op heden gederfde winst, (inclusief wettelijke rente tot de datum van dagvaarding), vermeerderd met wettelijke rente over dit bedrag vanaf datum van dagvaarding tot aan de dag van de betaling, en
- tot betaling van de proceskosten inclusief nakosten, te vermeerderen met wettelijke rente.
3.2.
Aan haar vorderingen legt Linkafrica ten grondslag dat de door Rigo geleverde producten non-conform zijn, met andere woorden: dat de producten niet voldoen aan de koopovereenkomst. Linkafrica stelt dat zij schade heeft geleden, omdat haar afnemer EDU de zakjes Haribo-gummiberen niet heeft kunnen verkopen, en geen bestellingen meer heeft geplaatst. Zij vordert het aankoopbedrag en de betaalde invoerrechten bij wijze van geleden verlies. Ook stelt Linkafrica dat zij aanspraak kan maken op (toekomstige) gederfde winst omdat haar relatie met EDU onherstelbaar beschadigd is en EDU geen bestellingen meer bij haar zal plaatsen. Linkafrica stelt dat Rigo de schade die zij hierdoor lijdt moet vergoeden, een en ander in gevolge artikel 45 lid 1 onderdeel b in samenhang met artikel 74 van het Weens Koopverdrag (WKV) [2] .
3.3.
Rigo concludeert tot afwijzing van de vorderingen met veroordeling van Linkafrica in de kosten. Rigo betwist de vorderingen van Linkafrica en voert aan dat de geleverde producten voldoen aan de koopovereenkomst. Rigo voert als verweer dat Linkafrica het recht om zich op non-conformiteit te beroepen heeft verloren, omdat Linkafrica haar keurings- en klachtplicht heeft verzaakt (artikelen 38 en 39 WKV).
3.4.
Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover nodig, nader ingegaan.
4.De beoordeling
De internationaal bevoegde rechter en het toepasselijk recht
4.1.
Deze zaak heeft een internationaal karakter, omdat Rigo in Luxemburg is gevestigd. Daarom moet de rechtbank haar internationale bevoegdheid en het toepasselijk recht ambtshalve beoordelen.
4.2.
Rigo is verschenen voor de rechtbank Amsterdam, zonder de rechtsmacht te betwisten. Op grond van artikel 26 punt 1 van de Brussel I bis-Verordening [3] is de rechtbank Amsterdam dan bevoegd om van het geschil kennis te nemen.
4.3.
In deze zaak is het WKV van toepassing, omdat er sprake is van een internationale koop van roerende zaken tussen partijen die gevestigd zijn in staten die partij zijn bij het verdrag (artikel 1 onder a WKV). Waar zaken door het WKV ongeregeld blijven is, ingevolge artikel 7 lid 1 WKV, Luxemburgs recht van toepassing.
Terkortkoming?
4.4.
Als meest verstrekkende verweer heeft Rigo aangevoerd dat Linkafrica haar klacht- en keuringsplicht heeft geschonden, waardoor zij het recht heeft verloren om zich op een tekortkoming aan de zijde van Rigo te beroepen. De rechtbank ziet, gelet op het partijdebat, evenwel aanleiding eerst de vraag te beantwoorden of sprake is van een tekortkoming aan de zijde van Rigo.
4.5.
Vast staat dat Linkafrica dozen met zakjes Goldbaeren heeft besteld. Tussen partijen is in geschil of Rigo de producten geleverd heeft die Linkafrica heeft besteld. In artikel 35 lid 1 WKV staat dat de verkoper zaken dient af te leveren waarvan de hoeveelheid, de kwaliteit en de omschrijving voldoen aan de in de overeenkomst gestelde eisen, en die zijn verpakt op de in de overeenkomst vereiste wijze. Als die eisen niet uit de overeenkomst blijken, wordt getoetst aan artikel 35 lid 2 WKV. Daarin staat (onder meer) dat zaken slechts dan aan de overeenkomst beantwoorden, indien zij geschikt zijn voor de doeleinden waarvoor zaken van dezelfde omschrijving gewoonlijk zouden worden gebruikt (onder a), en zijn verpakt op de voor zodanige zaken gebruikelijke wijze of, indien er hiervoor geen gangbare handelwijze bestaat, op een met het oog op bescherming en behoud van de zaken passende wijze (onder d). Wat de vereisten aan de overeenkomst verder zijn, moet expliciet of impliciet en eventueel via interpretatie uit de overeenkomst blijken. Uit artikel 8 WKV volgt dat bij de uitleg van een overeenkomst primair van belang is de subjectieve bedoeling van een contractspartij. Indien de vaststelling van de subjectieve partijbedoeling niet mogelijk is, moet volgens artikel 8 lid 2 WKV een overeenkomst worden uitgelegd overeenkomstig de zin die redelijke personen van gelijke hoedanigheid als partijen in dezelfde omstandigheden hieraan zouden hebben toegekend. Artikel 9 WKV schrijft voor dat partijen zijn gebonden door elke gewoonte waarmee zij hebben ingestemd en door alle handelwijzen die tussen hen gebruikelijk zijn.
4.6.
Tussen partijen is niet in geschil dat Rigo aan Linkafrica 16.128 dozen heeft geleverd met daarin zakjes van 100 gram met Haribo-gummiberen waarop Goldbears in plaats van Goldbären is vermeld. Tussen partijen is ook niet in geschil dat in alle zakjes Haribo-gummiberen zaten. Linkafrica stelt evenwel dat Rigo verkeerde producten heeft geleverd die niet aan de overeenkomst beantwoorden, en dat daarom sprake is van een tekortkoming. Linkafrica onderbouwt die stelling als volgt:
op de door Rigo geleverde zakjes Haribo-gummiberen staat Goldbears in plaats van Goldbaeren,
de producten zijn onjuist verpakt,
de inhoud van de zakjes betreft geen “fresh production”, want er is in oktober 2019 geproduceerd en pas in december 2019 geleverd.
Ad a) Goldbears in plaats van Goldbären op de zakjes
4.7.
Linkafrica stelt dat Rigo in strijd met de overeenkomst zakjes Goldbears in plaats van Goldbären heeft geleverd. Volgens Linkafrica is hierdoor sprake van een ander product. Linkafrica voert ter onderbouwing van dit standpunt aan dat Goldbären een ander merk is dan Goldbears. Beide merken zijn bij het WIPO geregistreerd onder een ander nummer. Rigo wist volgens Linkafrica dat de zakjes verkocht werden op de lokale markt in West-Afrika (supermarkten, markten etc.), waardoor de naam Goldbären van groot belang is. In West-Afrikaanse landen, meer specifiek in Senegal en Ivoorkust, waar de gummiberen verkocht worden, bestaat volgens Linkafrica een diepgeworteld wantrouwen tegen alles wat onbekend is, over de datum, niet origineel en/of niet van A-kwaliteit. Toen in de supermarkten bleek dat er zakjes Goldbears en niet Goldbären in de dozen zaten, zijn de producten geweigerd en teruggestuurd aan EDU. Zij heeft nog geprobeerd de producten op lokale markten te verkopen, maar ook daar had men geen interesse in Goldbears.
4.8.
Rigo betwist dat een andere naam op de zakjes ertoe leidt dat het product anders is. Immers, dezelfde gummiberen zitten in de zakjes. Dat Goldbären en Goldbears als andere merken zijn geregistreerd doet daaraan niet af. Tot eind 2019 waren de internationale 100 gram-zakjes Haribo-gummiberen genaamd Goldbären. De productinformatie op die zakjes was in de Engelse taal. Om marketingtechnische redenen heeft de Haribo-groep eind 2019 besloten om de Engelse productnaam, Goldbears, te gaan gebruiken, omdat het product op de internationale markt wordt verkocht. De productinformatie op de zakjes, en de vermelding van de Haribo-slogan “Kids and grown-ups love it so, the happy world of Haribo”, zijn niet veranderd. Ook het Global Trade Item Number (GTIN) is hetzelfde op de zakjes met Goldbären en Goldbears. Zakjes met de naam “Goldbären” worden ook niet meer gedrukt. Linkafrica heeft dus nooit iets te kiezen gehad. Rigo betwist verder dat het voor Linkafrica van belang was dat op de zakjes de naam Goldbären zou zijn vermeld. Dat zij dat zou hebben geweten betwist zij ook. Tot slot betwist Rigo dat de producten bestemd waren voor de lokale markt. De producten waren volgens Rigo bestemd voor de “travel retail market”: bordershops en taxfree winkels.
4.9.
De rechtbank oordeelt als volgt. Rigo moest zakjes Haribo-gummiberen afleveren waarvan de hoeveelheid, de kwaliteit en de omschrijving voldoen aan de in de overeenkomst gestelde eisen en die zijn verpakt op de in de overeenkomst vereiste wijze, en wel aldus dat de zakjes de eigenschappen hebben en voldoen aan de specificaties die volgen uit de overeenkomst (zie HR 2 juli 2021, ECLI:NL:HR:2021:1037). De overeenkomst tussen partijen blijkt uit de bestelling die Linkafrica in de e-mail van 9 juli 2019 heeft gedaan, en de bevestiging van Rigo van diezelfde datum (zie 2.4. en 2.5 hierboven). Linkafrica heeft bij Rigo “ (…)
Goldbaeren 100grs(…..)
fresh production” besteld. Er staat in de bestelling niet dat de zakjes de naam Goldbären moeten dragen. Ook is niet gebleken dat door Linkafrica bij eerdere bestellingen aan Rigo is meegedeeld dat alle zakjes de naam Goldbären moeten bevatten. Dat Rigo in het verleden steeds zakjes met de vermelding Goldbären aan Linkafrica leverde maakt dat niet anders.
Goldbaeren 100grs(…..)
fresh production” besteld. Er staat in de bestelling niet dat de zakjes de naam Goldbären moeten dragen. Ook is niet gebleken dat door Linkafrica bij eerdere bestellingen aan Rigo is meegedeeld dat alle zakjes de naam Goldbären moeten bevatten. Dat Rigo in het verleden steeds zakjes met de vermelding Goldbären aan Linkafrica leverde maakt dat niet anders.
Relevant is of de zakjes geschikt zijn voor de doeleinden waarvoor zij gewoonlijk zouden worden gebruikt. Linkafrica stelt dat de zakjes worden gebruikt voor de lokale markt, en dat daarom de titel Goldbären van groot belang is, omdat de lokale markt zeer gevoelig is voor namaakproducten. Dat is echter gemotiveerd betwist door Rigo. Niet is gebleken dat Linkafrica aan Rigo kenbaar heeft gemaakt dat het nodig was dat Goldbären op de zakjes stond. Dat EDU ten opzichte van Linkafrica mogelijk de voorwaarde stelde dat er Goldbären op de zakjes stond, en niet Goldbears, is onvoldoende om de conclusie te rechtvaardigen dat Rigo wist dat dit ook voor Linkafrica een vereiste was.
Of de producten voor de lokale markt of voor de “travel retail” markt bestemd waren kan overigens in het midden blijven. Ook als de producten bestemd zouden zijn voor de lokale markt, zoals Linkafrica stelt, en Rigo gemotiveerd betwist, blijkt daaruit nog niet dat Rigo had moeten weten dat het voor Linkafrica van belang was dat er Goldbären op de zakjes zou staan.
De rechtbank volgt Rigo in haar standpunt dat de gewijzigde zakjes met de vermelding Goldbears een nieuw ontwerp zijn, en niet een geheel ander product. De inhoud van de zakjes is bovendien hetzelfde gebleven: zowel de zakjes met de vermelding Goldbären als met de vermelding Goldbears, bevatten dezelfde Haribo- gummiberen. Dat Goldbären en Goldbears als aparte merken zijn geregistreerd doet daaraan niet af. Beide merken betreffen hetzelfde product. Daarnaast geldt dat de omschrijving van de productinformatie en het GTIN-nummer op de zakjes hetzelfde is gebleven. Dit bevestigt dat het om hetzelfde product gaat.
De conclusie is dat de naamwijziging op de zakjes met Haribo-gummiberen niet maakt dat Rigo een ander product heeft geleverd dan tussen partijen is overeengekomen. De naamswijziging levert dus geen tekortkoming op.
Ad b) De producten zijn onjuist verpakt
4.10.
Volgens Linkafrica is daarnaast sprake van een tekortkoming omdat de producten onjuist verpakt zouden zijn. Volgens Linkafrica zijn de zakjes scheef afgesneden. Linkafrica verwijst naar artikel 35 lid 2 onderdeel d WKV, op grond waarvan een zaak slechts aan de overeenkomst beantwoordt wanneer zij is verpakt op de voor zodanige zaken gebruikelijke wijze. De gebruikelijke wijze was netjes recht afgesneden met een duidelijk leesbare naam, aldus Linkafrica. In plaats daarvan was de naam HARIBO of GOLDBEARS nauwelijks leesbaar. Linkafrica heeft foto’s van een paar scheef afgesneden zakjes Goldbears overgelegd.
4.11.
Rigo betwist dat de door haar geleverde zakjes scheef waren, en dat de door Linkafrica overgelegde foto’s van de zakjes producten betreft die door haar geleverd zijn. Op de achterkant van de zakjes van Rigo staat altijd een lotnummer, waarmee de oorsprong van de zakjes kan worden getraceerd. Van de gefotografeerde zakjes bevat er slechts één een lotnummer. Van de zakjes zonder lotnummer kan niet worden vastgesteld waar ze vandaan komen. Rigo voert verder aan dat er een strenge kwaliteitscontrole is in de fabriek waarin de zakjes gemaakt worden, waardoor het uitgesloten is dat hele dozen met scheef afgesneden zakjes de fabriek verlaten.
4.12.
De rechtbank oordeelt dat in het midden kan blijven of de door Linkafrica getoonde zakjes wel of niet van Rigo afkomstig waren. Want ook als vast zou staan dat de betreffende zakjes van Rigo afkomstig waren, betekent dat nog niet dat sprake is van een tekortkoming die aanspraak geeft op schadevergoeding zoals gevorderd door Linkafrica. Uitgaande van de levering met zakjes waarop Goldbears staat, gaat het om een totaal van zo’n 500.000 zakjes (16.128 dozen x 30 zakjes = 483.840). Het ligt op de weg van Linkafrica om aan te tonen dat de producten onjuist verpakt zijn. Een paar scheef afgesneden zakjes brengt nog niet met zich dat alle geleverde zakjes scheef waren. Omdat Rigo de zakjes inmiddels heeft vernietigd is dat niet meer na te gaan. Bij deze stand van zaken kan niet worden geconcludeerd dat alle geleverde zakjes Haribo-gummiberen scheef waren afgesneden. Ook deze stelling van Linkafrica rechtvaardigt niet de conclusie dat de door Rigo geleverde producten non-conform zijn. Rigo heeft aangeboden getuigen te horen over scheef afgesneden verpakkingen van Haribo die aan een andere partij geleverd zouden zijn. Dat doet echter niet ter zake. Het gaat om de onderhavige zakjes, en die zijn inmiddels vernietigd. De rechtbank wijst het bewijsaanbod dan ook af.
Ad c) Geen “fresh production”
4.13.
Tot slot heeft Linkafrica tijdens de mondeling behandeling het standpunt ingenomen dat geen sprake zou zijn van “fresh production”, terwijl dat een van de vereisten is die in de bestelling van 9 juli 2019 staat. De Haribo-gummiberen zouden in oktober 2019 al zijn geproduceerd, terwijl zij pas in december 2019 zijn geleverd.
4.14.
Rigo betwist dat geen sprake zou zijn van “fresh production” en voert aan dat er bij Haribo bepaalde regels (guidelines) gelden volgens welke de producten zijn geleverd. De producten hebben een bepaalde houdbaarheidsdatum en daaraan wordt voldaan.
4.15.
De rechtbank volgt Linkafrica niet in haar standpunt. Allereerst heeft Linkafrica niet onderbouwd wat de term “fresh production” tussen partijen precies inhoudt. Het gaat hier niet om bederfelijke waar zoals groenten of vlees, maar om lang houdbare producten. Gelet op hetgeen Rigo aanvoert, te weten dat de betreffende zakjes Haribo-gummiberen binnen de houdbaarheidsdatum zijn geleverd, houdt de rechtbank het ervoor dat aan de eis van “fresh production” is voldaan. Ook op dit punt is er geen sprake van een tekortkoming.
Conclusie
4.16.
Rigo is niet tekortgeschoten in de nakoming van haar verplichtingen uit hoofde van de overeenkomst met Linkafrica. Dat brengt met zich dat er geen grond is voor schadevergoeding. Nu er geen sprake is van een tekortkoming aan de zijde van Rigo behoeven de verweren van Rigo met betrekking tot de keurings- en klachtplicht van Linkafrica geen bespreking.
4.17.
Linkafrica is de partij die ongelijk krijgt en zij zal daarom in de proceskosten worden veroordeeld. Tot aan dit vonnis worden de proceskosten aan de zijde van Rigo als volgt vastgesteld:
- griffierecht
€
5.737,00
- salaris advocaat
€
6.826,00
(2 punten × € 3.413,00)
Totaal
€
12.563,00
4.18.
De rechtbank zal tot slot (ambtshalve) Linkafrica veroordelen in de nakosten, op de wijze zoals in de beslissing vermeld.
5.De beslissing
De rechtbank
5.1.
wijst de vorderingen van Linkafrica af,
5.2.
veroordeelt Linkafrica in de proceskosten, aan de zijde van Rigo, tot dit vonnis vastgesteld op € 12.563,00,
5.3.
veroordeelt Linkafrica in de nakosten, begroot op € 173,00 aan salaris advocaat. Als Linkafrica niet binnen veertien dagen na aanschrijving aan dit vonnis heeft voldaan en het vonnis wordt betekend, dan moet Linkafrica daarnaast betalen: de explootkosten van betekening door de deurwaarder en € 90,00 aan salaris advocaat,
5.4.
verklaart de kostenveroordelingen uitvoerbaar bij voorraad.
Dit vonnis is gewezen door mr. E.M. de Bie, rechter, in het openbaar uitgesproken op 5 juli 2023 en ondertekend door mr. M.C.H. Broesterhuizen, rechter.