Uitspraak
vonnis
RECHTBANK AMSTERDAM
Afdeling Publiekrecht
Teams Strafrecht
Parketnummer: 13/010703-22
Datum uitspraak: 10 mei 2022
Vonnis van de rechtbank Amsterdam, meervoudige kamer voor de behandeling van strafzaken, in de zaak tegen:
[verdachte] ,
geboren te [geboorteplaats] op [geboortedag] 1989,
zonder vaste woon- of verblijfplaats in Nederland,
gedetineerd in [penitentiaire inrichting] .
1.Het onderzoek ter terechtzitting
Dit vonnis is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting van 13 april 2022. Bij tussenvonnis van 26 april 2022 is het onderzoek heropend, waarna de vonnisdatum is bepaald op vandaag (sluiting onderzoek). De rechtbank heeft kennisgenomen van de vordering van de officier van justitie mr. N. Neij en van wat verdachte en zijn raadsman mr. A.J. Admiraal naar voren hebben gebracht.
De zaak is op de zitting van 13 april 2022 tegelijk behandeld met de zaak tegen medeverdachte [medeverdachte] (parketnummer 13/010687-22). De rechtbank doet vandaag in beide zaken uitspraak.
2.Tenlastelegging
Verdachte wordt kort gezegd beschuldigd van op 11 januari 2022 in Amsterdam
Feit 1
het medeplegen van witwassen van 77.000 euro, 50.000 euro en 1.265 euro
Feit 2
het in Nederland verblijven, terwijl hij tot ongewenst vreemdeling was verklaard of terwijl aan hem een inreisverbod was opgelegd.
De tenlastelegging is opgenomen in bijlage I bij dit vonnis.
3.Waardering van het bewijs
3.1.
Het standpunt van het Openbaar Ministerie
De officier van justitie vindt het medeplegen van witwassen (feit 1) bewezen. Van feit 2 moet verdachte worden vrijgesproken. De officier van justitie vindt dat geen sprake is van vormverzuimen in het voorbereidend onderzoek. Mocht de rechtbank daar anders over denken, dan betreffen het vormverzuimen waaraan geen rechtsgevolg verbonden hoeft te worden.
3.2.
Het standpunt van de verdediging
De raadsman heeft bepleit dat verdachte moet worden vrijgesproken van beide feiten. Er is sprake van meerdere vormverzuimen in het voorbereidend onderzoek. Hierdoor moeten de processen-verbaal over het aantreffen van het geldbedrag in de rugtas van verdachte worden uitgesloten van het bewijs, waardoor er onvoldoende bewijs over blijft voor een bewezenverklaring. Als de rechtbank de verdediging hier niet in volgt moet verdachte worden vrijgesproken vanwege het ontbreken van opzet. Verdachte wist niet dat de rugtas was gevuld met contant geld. Van voorwaardelijk opzet op het voorhanden hebben van een groot geldbedrag is ook geen sprake als je een tas voor een ander vervoert.
3.3.
Het oordeel van de rechtbank
De rechtbank vindt feit 2, net als de officier van justitie en de raadsman niet bewezen en spreekt verdachte daarvan vrij. De rechtbank vindt witwassen wel bewezen, behalve van het bedrag van 1.265 euro. Van dat bedrag en van het medeplegen wordt verdachte vrijgesproken.
Geen vormverzuimen
Verbalisant [verbalisant 1] heeft in het proces-verbaal van 11 januari 2022 opgeschreven wat zijn bevindingen die avond waren. [1] De rechtbank heeft geen aanleiding om aan de op ambtsbelofte opgemaakte verklaring van [verbalisant 1] te twijfelen. De raadsman heeft erop gewezen dat in meerdere zaken met succes vormverzuimverweren zijn gevoerd waarbij [verbalisant 1] (mede) het proces-verbaal had opgemaakt. De rechtbank heeft de door de raadsman aangehaalde uitspraken gelezen. Daaruit kan de rechtbank alleen concluderen dat in die specifieke zaken kennelijk sprake is geweest van vormverzuimen. Die vormverzuimen zijn geconstateerd, mede op basis van processen-verbaal die door [verbalisant 1] zijn opgemaakt. Uit deze zaken is niet af te leiden dat er reden is om te twijfelen aan wat deze verbalisant heeft opgeschreven. De rechtbank gaat dus uit van de juistheid van het proces-verbaal.
In het proces-verbaal staat samengevat het volgende. [verbalisant 1] ziet op 11 januari 2022 rond 22.15 uur in zijn vrije tijd, terwijl hij in zijn privéauto rijdt, de Fiat waarvan medeverdachte [medeverdachte] naar later blijkt de bestuurder is, door een rood stoplicht rijden en onveilig verkeersgedrag vertonen. Hij besluit de auto te laten controleren en belt daarvoor zijn collega’s. De Fiat parkeert op de Jacob van Lennepkade. In afwachting van zijn collega’s gaat [verbalisant 1] naar de Fiat toe om de bestuurder aan te spreken. Op het moment dat hij de auto nadert blijven beide inzittenden ( [medeverdachte] en zijn neef) zitten. De neef die op de bijrijdersstoel zit heeft een 5 euro biljet in zijn hand en beweegt die hand richting [verbalisant 1] . Op het moment dat [verbalisant 1] zich legitimeert als politie trekt de bijrijder zijn rechterhand terug. [verbalisant 1] zegt tegen de bestuurder dat hij onveilig rijgedrag heeft gezien, hoort dat beiden geen Nederlands spreken en stelt dezelfde vraag [de rechtbank begrijpt doet dezelfde mededeling] nogmaals in het Engels. De bestuurder antwoordt “I didn’t see, sorry”. [verbalisant 1] vraagt de bijrijder waarom hij het 5 euro biljet richting hem bewoog. De bijrijder antwoordt: “It was in my pocket”. Vervolgens vraagt [verbalisant 1] aan beiden wat ze op de Jacob van Lennepkade doen. De bestuurder zegt: “We zijn toeristen en zijn op zoek naar een hotel. Ik sta hier even stil omdat ik geen internet heb en wil een hotel vinden. Dit is onze eerste keer in Amsterdam en we willen wat van de stad zien.” [verbalisant 1] heeft tijdens het achter de auto aan rijden gezien dat de Fiat reed op navigatie via de Iphone. Tijdens de controle ziet [verbalisant 1] dat de navigatie aanstaat en de inzittenden op hun bestemming waren. [verbalisant 1] ziet dat de inzittenden steeds op hun telefoon willen. Als [verbalisant 1] kijkt wat ze aan het doen zijn, doen ze snel hun telefoon weg. Hierop vraagt [verbalisant 1] beiden om een ID-bewijs. [verbalisant 1] vermoedt op dat moment dat hij te maken heeft met twee personen die op die locatie een criminele ontmoeting gaan hebben. Daarbij betrekt hij de geschetste gang van zaken en het 5 euro biljet wat vaak gebruikt wordt als token bij de overdracht van geldbedragen bij ondergronds bankieren.
De raadsman heeft aangevoerd dat op dit moment tegen de inzittenden sprake is van een verdenking zoals bedoeld in artikel 27 van het Wetboek van Strafvordering (Sv), dat verdachte kort daarna in beeld komt en dat hij daarom ook als verdachte moet worden aangemerkt.
De rechtbank deelt dit standpunt niet. Dat [verbalisant 1] verbaliseert dat hij het vermoeden heeft van een aanstaande criminele ontmoeting betekent niet dat al gesproken kan worden van een redelijk vermoeden van schuld aan een strafbaar feit zoals bedoeld in artikel 27 Sv. Van een verdenking van een min of meer concreet strafbaar feit is op dat moment immers nog geen sprake.
Het proces-verbaal van [verbalisant 1] gaat verder met de komst van verdachte: [verbalisant 1] staat naast de Fiat als een fietser, die later verdachte [verdachte] bleek te zijn, in een rechte lijn op hem af komt fietsen. De fietser stopt naast [verbalisant 1] en stapt van zijn fiets af. Hij kijkt [verbalisant 1] en de inzittenden lang en vragend aan. De fietser staat op ongeveer één meter van [verbalisant 1] . Hij vermoedt dan dat de inzittenden een afspraak hebben met de fietser. [verbalisant 1] ziet dat de fietser snel op zijn fiets stapt en weg wil fietsen. Hij pakt de fiets vast, legitimeert zich als politieagent aan de fietser en roept “Stop Politie, Stop Police!”.
De raadsman heeft aangevoerd dat [verbalisant 1] kennelijk op dit moment de identiteit van de fietser al kende, waardoor dat geen reden kan zijn geweest om hem staande te houden door zijn fiets tegen te houden. De rechtbank onderschrijft dit niet en vindt het evident dat het [verbalisant 1] later is gebleken dat de fietser verdachte betrof en dat hij daarnaar, kennelijk omwille van de leesbaarheid, bij zijn verslaglegging van wat er die avond is gebeurd eerder in het proces-verbaal vast naar heeft verwezen.
Verder vindt de rechtbank dat, uitgaande van de door [verbalisant 1] geverbaliseerde waarnemingen, op dit moment nog steeds geen sprake is van een redelijk vermoeden van schuld in de zin van artikel 27 Sv. Weliswaar worden zijn eerdere vermoedens van een criminele ontmoeting versterkt door de komst van een derde persoon, maar waar die ontmoeting op zou zien of welk concreet strafbaar feit daaraan gekoppeld kan worden is op dat moment onbekend. Van een redelijke vermoeden van schuld aan een strafbaar feit is dan nog geen sprake. [verbalisant 1] mocht gezien zijn eerdere waarnemingen verdachte staande houden om zijn identiteit te controleren.
Het proces-verbaal vervolgt met de komst van verbalisant [verbalisant 2] : [verbalisant 1] ziet dat de verdachte een rugtas bij zich heeft. Gezien de vermoedens van een criminele ontmoeting vraagt [verbalisant 1] aan verdachte wat er in de rugzak zit. Verdachte zegt “Nothing, nothing. Yes you can look”. Vervolgens kijken verbalisanten in de tas en treffen daarin een plastic Albert Heijn tas aan. Zij voelen dat er twee harde voorwerpen in de vorm van een blok in zitten. Gezien de vorm en de manier van inpakken vermoeden de verbalisanten dat het om drugs gaat. Zij houden daarop verdachte en de inzittenden van de auto aan.
De raadsman heeft aangevoerd dat het vragen wat er in de rugtas zit een verhoorsituatie betreft en verdachte daarvoor had moeten worden gewezen op zijn zwijgrecht en het recht op bijstand van een advocaat en een tolk.
De rechtbank vindt zoals hiervoor overwogen dat er op dat moment nog geen sprake is van een redelijk vermoeden van schuld en daarmee ook niet van een verhoorsituatie. Het staat verbalisanten vrij om in het kader van hun politietaak vragen te stellen aan de personen die zij controleren. Verdachte heeft vervolgens op eigen initiatief en ondubbelzinnig toestemming gegeven om in de rugtas te kijken. Dat verdachte de Engelse taal niet of nauwelijks machtig is en hij dus niet kan hebben begrepen wat hij zelf zei vindt de rechtbank niet aannemelijk geworden. De verdediging heeft niets aangevoerd ter onderbouwing van die stelling.
Gelet op al het voorgaande oordeelt de rechtbank dat er geen vormverzuimen zijn geweest in het vooronderzoek. Pas toen de blokken in de tas werden aangetroffen ontstond een concrete verdenking. De daarvoor door de verbalisanten gebruikte bevoegdheden vallen onder artikel 8 van de Politiewet. Het aangetroffen geld wordt niet uitgesloten van het bewijs. De rechtbank verwerpt het verweer.
Witwassen
De rechtbank stelt op basis van de bewijsmiddelen in de bijlage en het hiervoor besproken proces-verbaal de volgende feiten en omstandigheden vast.
In de rugtas die verdachte bij zich droeg zijn twee gevacumeerde pakketten met geld gevonden met een totaalbedrag van 127.000 euro en er was een plan voor de overdacht hiervan. Voor die overdracht werd abusievelijk aan [verbalisant 1] een 5 euro biljet getoond. Dat dit een token was wordt ondersteund door de verklaring van de neef van [medeverdachte] dat [medeverdachte] een foto heeft gemaakt van het 5 euro biljet. Verdachte heeft verklaard dat een vriend hem had gevraagd om de rugtas, waarvan verdachte niet wist wat erin zat, vanaf een park in de buurt van de Jacob van Lennepkade waar hij de vriend had ontmoet, naar het Leidseplein te brengen om daar de rugtas weer terug te geven aan diezelfde vriend. Die verklaring vindt de rechtbank ongeloofwaardig.
Om tot een bewezenverklaring te komen van witwassen moet de rechtbank beoordelen of verdachte het geld voorhanden heeft gehad of dat hij daarmee een van de andere witwasgedragingen uit de tenlastelegging heeft gepleegd. Verder moet worden beoordeeld of het geld van misdrijf afkomstig is en of verdachte dit wist of redelijkerwijs had moeten vermoeden.
Voorhanden hebben
Aangezien verdachte de rugtas waar het geld in zat op zijn rug droeg heeft hij het geld voorhanden gehad.
Uit misdrijf afkomstig
Het contante geldbedrag van 127.000 euro is niet rechtstreeks te koppelen aan een strafbaar feit. In sommige gevallen kan dan toch bewezen worden dat het geld van misdrijf afkomstig is. Er moet dan sprake zijn van zodanige omstandigheden waaronder het geld is
aangetroffen dat het bijna niet anders kan zijn dan dat het van misdrijf afkomstig is. Als die omstandigheden er zijn, dan mag van de verdachte verwacht worden dat hij een verklaring geeft over de
legaleherkomst van het geld. Die verklaring moet concreet zijn, verifieerbaar, en niet op voorhand hoogst onwaarschijnlijk. Als de verklaring van verdachte aan die eisen voldoet is het aan het Openbaar Ministerie om nader onderzoek te doen om die verklaring te verifiëren of falsificeren.
legaleherkomst van het geld. Die verklaring moet concreet zijn, verifieerbaar, en niet op voorhand hoogst onwaarschijnlijk. Als de verklaring van verdachte aan die eisen voldoet is het aan het Openbaar Ministerie om nader onderzoek te doen om die verklaring te verifiëren of falsificeren.
De rechtbank vindt dat er sprake is van een zeer stevig vermoeden dat het geld van misdrijf afkomstig is. Dat komt door de hoeveelheid, de manier van verpakken, de manier van vervoer en de enorme risico’s die dat met zich brengt. Dat betekent dat van verdachte een verklaring over de herkomst van het geld mag worden verwacht. Verdachte heeft geen verklaring gegeven over de legale herkomst van het geld. Dat betekent dat het niet anders kan zijn dan dat het geld van misdrijf afkomstig is. De rechtbank vindt ook bewezen dat verdachte dat wist, gezien de voorgenomen transactie die hiervoor is besproken.
Onder verdachte is daarnaast 1.265 euro uit zijn portemonnee in beslag genomen. Voor zover dit bedrag bestaat uit gebruikelijke biljetten is er naar het oordeel van de rechtbank geen sprake van een witwasvermoeden. Uit het dossier volgt echter dat er ook een biljet van 500 euro tussen zat. Omdat het gebruik van 500 euro biljetten in het normale betalingsverkeer ongebruikelijk is en gezien de omstandigheden zoals hiervoor besproken, vindt de rechtbank dat voor dit biljet sprake is van een ernstig witwasvermoeden. Verdachte heeft over dit biljet voor het eerst op de zitting een verklaring gegeven, namelijk dat hij het biljet drie jaar geleden van een oom voor zijn verjaardag heeft gekregen. Die verklaring vindt de rechtbank niet op voorhand volstrekt ongeloofwaardig. Bovendien is deze verklaring enigszins te verifiëren, ook op dit moment nog. Dat verdachte niet eerder over dit bedrag heeft verklaard komt voor rekening en risico van het Openbaar Ministerie, omdat hij niet eerder specifiek over het in zijn portemonnee aangetroffen bedrag is bevraagd. De rechtbank spreekt verdachte daarom vrij van het witwassen van dit bedrag van 1.265 euro.
Medeplegen
Op grond van de bewijsmiddelen kan onvoldoende worden vastgesteld dat verdachte het witwassen van het geld samen met een ander heeft gepleegd. Hij wordt daarom vrijgesproken van het medeplegen.
4.Bewezenverklaring
In bijlage II staan de bewijsmiddelen die de rechtbank heeft gebruikt. Op grond daarvan, en op grond van de redengevende inhoud van het voorgaande, is bewezen dat de verdachte
Feit 1
op 11 januari 2022 te Amsterdam 77.000 euro en 50.000 euro voorhanden heeft gehad terwijl hij wist dat dat geld onmiddellijk of middellijk afkomstig was uit enig misdrijf.
Voor zover in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten staan, zijn deze verbeterd. Verdachte is hierdoor niet in de verdediging geschaad.
5.De strafbaarheid van het feit
Het bewezen geachte feit is volgens de wet strafbaar. Het bestaan van een rechtvaardigingsgrond is niet aannemelijk geworden.
6.De strafbaarheid van verdachte
Er is geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van verdachte uitsluit. Verdachte is dan ook strafbaar.
7.Motivering van de straf
7.1.
De eis van de officier van justitie
De officier van justitie vindt dat verdachte moet worden veroordeeld tot een gevangenisstraf van 7 maanden.
7.2.
Het strafmaatverweer van de verdediging
De raadsman heeft onder verwijzing naar andere uitspraken voorgesteld om aan verdachte een gevangenisstraf op te leggen van 7 maanden, waarvan 4 maanden voorwaardelijk. Als aan een vreemdeling een onvoorwaardelijke gevangenisstraf wordt opgelegd, komt het er in de praktijk op neer dat hij na het ondergaan van de helft van zijn straf in vrijheid wordt gesteld als hij ervoor tekent dat hij niet meer zal terugkeren naar Nederland. Dat betekent dat als de eis van de officier van justitie wordt gevolgd verdachte binnenkort vrij komt en het is beter als er dan nog een proeftijd van twee jaren geldt.
7.3.
Het oordeel van de rechtbank
De hierna te noemen strafoplegging is in overeenstemming met de ernst van het bewezen geachte, de omstandigheden waaronder dit is begaan en de persoon van verdachte, zoals daarvan ter terechtzitting is gebleken. De rechtbank heeft bij de keuze tot het opleggen van een vrijheidsbenemende straf en bij de vaststelling van de duur daarvan in het bijzonder het volgende laten meewegen.
Verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan het witwassen van 127.000 euro. Daarmee heeft hij voor degene die het onderliggende misdrijf heeft begaan een mogelijkheid gecreëerd om de criminele inkomsten aan het zicht van de autoriteiten te onttrekken. Als de geldstromen uit misdrijven voor het Openbaar Ministerie niet (of minder) zichtbaar zijn, kunnen deze misdrijven moeilijker worden opgespoord. Bovendien loont misdaad alleen als men het daarmee verdiende geld ook daadwerkelijk kan uitgeven, waarin door witwassen wordt voorzien.
De rechtbank heeft gekeken naar de afspraken over straffen voor fraudedelicten, die de rechtbanken onderling hebben gemaakt. Bij een fraudebedrag tussen de 125.000 en 250.000 euro geldt als uitgangspunt een gevangenisstraf van tussen de negen en twaalf maanden. De rechtbank ziet in de omstandigheden van het feit of verdachte geen aanleiding om hiervan af te wijken. De rechtbank legt verdachte dus een gevangenisstraf van negen maanden op.
8.Beslag
Onder verdachte zijn geld, een Apple telefoon, een Google telefoon en een Lyca Mobile bon in beslag genomen. De Apple telefoon en de Lyca Mobile bon gaan terug naar verdachte, omdat de rechtbank geen relatie met het bewezenverklaarde witwassen kan vaststellen.
De Google telefoon wordt verbeurdverklaard omdat de rechtbank er op basis van alle feiten en omstandigheden vanuit gaat dat deze telefoon, een zogenaamde PGP-telefoon, is gebruikt voor en bij de beoogde transactie. Het bedrag van 200 euro wordt ook verbeurdverklaard omdat deze afkomstig is uit sealbag 1 en dus onderdeel uit maakt van het bewezenverklaarde witgewassen bedrag.
9.Toepasselijke wettelijke voorschriften
De op te leggen straffen zijn gegrond op de artikelen 33, 33a, 420bis van het Wetboek van Strafrecht.
10.Beslissing
De rechtbank komt op grond van het voorgaande tot de volgende beslissing.
Verklaart het onder 2 ten laste gelegde niet bewezen en spreekt verdachte daarvan vrij.
Verklaart bewezen dat verdachte het onder 1 ten laste gelegde heeft begaan zoals hiervoor in rubriek 4 is vermeld.
Verklaart niet bewezen wat aan verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan hiervoor is bewezen verklaard en spreekt verdachte daarvan vrij.
Het bewezen verklaarde levert op:
Feit 1
witwassen
Verklaart het bewezene strafbaar.
Verklaart verdachte,
[verdachte],daarvoor strafbaar.
[verdachte],daarvoor strafbaar.
Veroordeelt verdachte tot een
gevangenisstrafvan
9 (negen) maanden.
gevangenisstrafvan
9 (negen) maanden.
Beveelt dat de tijd die door veroordeelde voor de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in verzekering en in voorlopige hechtenis is doorgebracht bij de tenuitvoerlegging van die straf in mindering gebracht zal worden.
Beslag
Verklaart verbeurd:
- 1 STK GSM, zwart, merk: Google, G6140277
- 200 EUR, G6140302
Gelast de teruggave aan verdachte van:
- 1 STK bon, Lyca Mobile bon, G6140598
- 1 STK GSM, zwart, merk: Apple, G6140278
Dit vonnis is gewezen door
mr. A.H.E. van der Pol, voorzitter,
mrs. B. Vogel en J. Huber, rechters,
in tegenwoordigheid van mr. M. Madiol, griffier,
en uitgesproken op de openbare terechtzitting van deze rechtbank van 10 mei 2022.
[...]