Uitspraak
RECHTBANK AMSTERDAM
Afdeling privaatrecht
zaaknummer: 9350125 EB VERZ 21-10422
beschikking van: 25 oktober 2021
481
beschikking van de kantonrechter op een verzoek tot ontslag/benoeming van een testamentair bewindvoerder ex artikel 4:164 BW
I n z a k e
[verzoeker]
wonende te [woonplaats]
nader te noemen: [verzoeker]
gemachtigde: mr. M.G. Hees
t e g e n
Capital Support Bewind en Executele B.V.
gevestigd te Den Haag
nader te noemen: Capital Support
gemachtigde: mr. R.W.M.L. Delissen
belanghebbende
Stichting Baltimore
gevestigd te Amsterdam
VERLOOP VAN DE PROCEDURE
[verzoeker] heeft op 16 juli 2021 een verzoekschrift ingediend dat strekt tot ontslag van (thans) Capital Support als testamentair bewindvoerder en benoeming van (een) opvolgend testamentair bewindvoerder(s). Capital Support heeft een verweerschrift ingediend. [verzoeker] heeft een aanvullend verzoekschrift ingediend.
Het verzoek van 16 juli 2021 bevatte ook een verzoek tot schorsing van (thans) Capital Support als testamentair bewindvoerder. Daartegen heeft Capital Support verweer gevoerd. Bij beschikking van 14 september 2021 heeft de kantonrechter het verzoek tot schorsing afgewezen.
Het verzoek tot ontslag is ter terechtzitting behandeld op de zitting van 11 oktober 2021. [verzoeker] en Capital Support hebben op voorhand nog producties in het geding gebracht [verzoeker] is verschenen, vergezeld van zijn moeder en van de gemachtigde en een kantoorgenoot van de gemachtigde. Capital Support is verschenen bij de heren [naam 1] , [naam 2] en [naam 3] , vergezeld door de gemachtigde en een kantoorgenoot van de gemachtigde. Partijen hebben hun standpunten toegelicht, beiden aan de hand van een pleitnota, en vragen van de kantonrechter beantwoord.
Het verzoek tot ontslag is ter terechtzitting behandeld op de zitting van 11 oktober 2021. [verzoeker] en Capital Support hebben op voorhand nog producties in het geding gebracht [verzoeker] is verschenen, vergezeld van zijn moeder en van de gemachtigde en een kantoorgenoot van de gemachtigde. Capital Support is verschenen bij de heren [naam 1] , [naam 2] en [naam 3] , vergezeld door de gemachtigde en een kantoorgenoot van de gemachtigde. Partijen hebben hun standpunten toegelicht, beiden aan de hand van een pleitnota, en vragen van de kantonrechter beantwoord.
Bij brief van 12 oktober 2021 heeft Capital Support haar uurtarieven in het geding gebracht, met een opgave van de door haar bestede uren. [verzoeker] heeft hierop bij brief van 13 oktober 2021 gereageerd.
Beschikking is bepaald op heden.
BEOORDELING VAN HET VERZOEK
Feiten
1. Allereerst wordt verwezen naar de feiten zoals die blijken uit de beschikking van 14 september 2021. Deze moeten als hier herhaald en ingelast worden beschouwd. In aanvulling daarop staat ook het volgende vast:
1.1.
Robuust & Vertrouwd Bewindvoering B.V. was oorspronkelijk (mede) bewindvoerder. Na een fusie met Capital Support op 31 augustus 2021 heeft deze vennootschap opgehouden te bestaan.
1.2.
Capital Support is rechtsopvolger van Pierson, Heldring en Pierson N.V.
1.3.
Capital Support rekent voor haar diensten een vergoeding van 0,6 % van het netto onder het bewind vallende vermogen.
1.4.
Capital Support heeft in het geding gebracht de tarieven van testamentair bewind van ABN AMRO Mees Pierson. Deze bedragen, afhankelijk van de omvang van het vermogen, 0,60 %, 0,45%, 0,30 % en 0,15 % van het vermogen. Het laatste percentage geldt bij een vermogen van grofweg meer dan € 10 miljoen.
1.5.
In een e-mail van 30 september 2021 heeft Capital Support laten weten dat zij doorgaans uitgaat van dienstverlening op uurbasis.
1.6.
Op verzoek van de kantonrechter heeft Capital Support een overzicht verstrekt van haar uurtarieven (exclusief btw), zoals die in 2021 gelden. Deze bedragen voor
een junior administrateur/secretaresse € 85,-
een administrateur € 115,-
een senior administrateur/medewerker € 156,-
een relatiemanager/bewindvoerder € 198,-
een senior relatiemanager € 250,-
een partner € 305,-
1.7.
Capital Support heeft in het geding gebracht een overzicht van de onroerend goed portefeuille en een overzicht acties en doelen 2021 en 2022 van de nalatenschap.
1.8.
Er is nog geen boedelbeschrijving opgemaakt door Capital Support.
Verzoek en verweer
2. [verzoeker] heeft, na wijziging van zijn verzoek, de kantonrechter verzocht om bij beschikking, uitvoerbaar bij voorraad
Capital Support in haar hoedanigheid van testamentair bewindvoerder ontslag te verlenen;
bij toewijzing van het onder I verzochte, primair mr. H. van Schuppen, subsidiair mr. H. van Schuppen én Insinger Gilissen, meer subsidiair een door de kantonrechter te bepalen persoon of instantie, en uiterst subsidiair een door de kantonrechter te bepalen persoon of instantie tot opvolgend testamentair bewindvoerder te benoemen.
bij afwijzing van het onder I verzochte de beloning van Capital Support anders te regelen c.q. te wijzigen, en wel primair dat een beloning geldt op basis van een door Capital Support gebruikelijk uurtarief met een maximum van het uurtarief zoals dat geldt voor curatoren, althans een door de kantonrechter te bepalen uurtarief of beloning, en wel vanaf de overlijdensdatum, althans vanaf de datum van aanvaarding van het bewind, althans vanaf een door de kantonrechter te bepalen datum.
een beslissing te nemen over de proceskosten.
3. Ter toelichting heeft [verzoeker] allereerst de achtergrond geschetst. Erflater, de vader van [verzoeker] , heeft zijn testament opgemaakt in 1992, toen [verzoeker] drie jaar oud was. In dat licht was het begrijpelijk dat hij een bewind heeft ingesteld, mede gelet op de omvang van het vermogen, te weten twee panden, waarvan hij er één zelf bewoonde. Ook heel begrijpelijk is gelet daarop de bepaling over de beloning van de bewindvoerder:
“een zodanig bedrag als overeenkomt met de alsdan bij gemelde bank (Pierson, Heldring en Pierson N.V., ktr
) geldende tarieven en daarboven de commissies, welke deze bank gewoon is haar cliënten in rekening te brengen”.Daarbij is dan nog van belang dat de primair beoogde bewindvoerder de heer [naam 4] , thans 90 jaar, de benoeming niet heeft aanvaard.
“een zodanig bedrag als overeenkomt met de alsdan bij gemelde bank (Pierson, Heldring en Pierson N.V., ktr
) geldende tarieven en daarboven de commissies, welke deze bank gewoon is haar cliënten in rekening te brengen”.Daarbij is dan nog van belang dat de primair beoogde bewindvoerder de heer [naam 4] , thans 90 jaar, de benoeming niet heeft aanvaard.
4. Op dit moment is de situatie geheel anders. Thans bestaat het beheerde vermogen uit tientallen panden in Amsterdam en andere steden in Nederland (ondergebracht in meerdere vennootschappen en privé), aandelen, vorderingen, enkele miljoenen euro’s liquide middelen, een inboedel en een aantal paarden. Naar schatting gaat het om een totaalbedrag van € 200 á 250 miljoen aan vermogen. Dit roept dan ook de vraag op of het beloningssysteem genoemd in het testament nog wel passend is. [verzoeker] meent van niet. Er is nog een omstandigheid die van belang is en dat is dat [verzoeker] thans 32 jaar oud is. Hij heeft het recht om betrokken te worden bij de te nemen beslissingen over het vermogen en dat wordt hem onthouden. Het vermogen staat weliswaar onder bewind, maar het gaat wel om het vermogen van [verzoeker] . Er is op zijn zachtst gezegd sprake van een verstoorde verhouding tussen Capital Support en [verzoeker] en dat hoort ook mee te wegen.
5. [verzoeker] meent dat er een reeks van gewichtige redenen is, die moet leiden tot het ontslag van Capital Support als bewindvoerder.
Boedelbeschrijving ontbreekt
6. Vastgesteld moet worden dat er nog steeds geen boedelbeschrijving is, terwijl erflater is overleden op 3 juni 2021 en de eerste bespreking bij de notaris al op 16 juni 2021 heeft plaatsgevonden.
Revenuen [verzoeker]
7. Ondanks herhaalde verzoeken heeft Capital Support geen inzicht gegeven in de aan [verzoeker] toekomende revenuen. Bovendien wil Capital Support de netto revenuen verminderen met schulden van de nalatenschap.
Geen overleg en geen informatie
8. Capital Support weigert overleg te voeren met [verzoeker] en is nalatig met het geven van informatie.
[adres]
9. [verzoeker] heeft Capital Support verzocht om de goederen onder het bewind veilig te stellen, waaronder de woning aan de [adres] te [woonplaats] . Dat heeft Capital Support niet gedaan, terwijl [verzoeker] haar erover had geïnformeerd dat zowel [naam 5] als [naam 6] beschikten over een sleutel van de woning.
Vastgoed [plaats]
10. Capital Support heeft de belangen van [verzoeker] geschaad ter zake het onroerend goed te [plaats] .
Aangifte erfbelasting
11. Capital Support heeft de brief van de belastingdienst over de aangifte erfbelasting simpelweg aan [verzoeker] doorgestuurd, zonder daarbij de benodigde informatie te geven. Het mag duidelijk zijn dat [verzoeker] de aangifte niet kan doen zonder onderliggende informatie van Capital Support.
Beloning bewindvoerder
12. De aanspraak die Capital maakt op haar beloning, 0,6 % van het vermogen is buitensporig hoog, zeker gelet op de omvang van het vermogen en zeker gelet op het feit dat het bewind mogelijk het hele leven van [verzoeker] zal duren.
Ontbreken vertrouwen
13. Capital Support heeft verder de goede naam van [verzoeker] door het slijk gehaald, door uitgebreid in te gaan op een mogelijke vordering van de curator in het faillissement van de Stichting? De handelwijze (en ook het nalaten) aan de zijde van Capital Support heeft ertoe geleid dat [verzoeker] zijn vertrouwen in deze testamentair bewindvoerder heeft verloren, aldus steeds [verzoeker] .
Verweer Capital Support
14. Capital Support heeft gemotiveerd verweer gevoerd. Samengevat meent zij dat er geen gewichtige redenen zijn voor haar ontslag. Haar specifieke verweren zullen, voor zover relevant, hierna worden besproken en beoordeeld.
15. Capital Support heeft zich ter zitting bereid getoond om, in plaats van de vergoeding van 0.6 % van het vermogen, een vergoeding te hanteren van 0,15 % van het vermogen of een vergoeding, gebaseerd op haar uurtarieven, zoals die staan vermeld onder 1.6.
Beoordeling Maatstaf
16. Beoordeeld moet worden of er gewichtige redenen zijn om Capital Support te ontslaan als testamentair bewindvoerder.
Boedelbeschrijving ontbreekt
17. Geoordeeld wordt dat het Capital support niet kan worden verweten dat er nog geen boedelbeschrijving is. De verklaring van erfrecht dateert van 6 juli 2021 en de bewindvoerder heeft haar werkzaamheden bekwaam opgepakt, zoals ook blijkt uit de in het geding gebrachte stukken, waaronder die genoemd onder 1.7. Van belang daarbij is dat partijen het erover eens zijn dat het gaat om een omvangrijke en complexe nalatenschap. De kantonrechter kan het billijken dat er in november 2021 een (voorlopige) boedelbeschrijving komt, zoals door de bewindvoerder aangegeven.
Revenuen [verzoeker]
18. Ter zitting is duidelijk geworden dat [verzoeker] als voorschot op de definitieve revenuen een bedrag van € 15.000,- netto per maand ontvangt. Dit zal ook in de toekomst worden betaald. Daarmee snijdt de kritiek van [verzoeker] geen hout.
Geen overleg en geen informatie
19. Dat Capital Support zou hebben geweigerd aan [verzoeker] informatie te verstrekken is niet gebleken. Ten aanzien van het voeren van overleg verdient het natuurlijk de voorkeur dat dit plaats vindt, doch niet uit het oog moet worden verloren dat het uitgangspunt van de wetgever is dat uitsluitend de bewindvoerder het beheer over de nalatenschap voert.
[adres]
20. Op dit punt had Capital Support [verzoeker] eerder kunnen informeren over de omstandigheid dat [naam 5] en [naam 6] zijn genoemd in het levenstestament van erflater. Dan had [verzoeker] beter begrepen dat zij door de bewindvoerder in de afwikkeling waren betrokken en dat hen niet de deur is gewezen.
Vastgoed [plaats]
21. Als de kantonrechter het goed begrijpt verwijt [verzoeker] de bewindvoerder dat deze de koop heeft ontbonden. Dit verwijt is niet op zijn plaats, nu Capital Support gemotiveerd heeft onderbouwd dat de schade bij het laten doorgaan van de koop waarschijnlijk hoger zou zijn dan de nu verschuldigde afkoopsom.
Aangifte erfbelasting
22. De verwijten die [verzoeker] de bewindvoerder maakt zijn niet op zijn plaats. De bewindvoerder heeft immers onderbouwd dat het doen van aangifte een persoonlijke verplichting van [verzoeker] is. Capital Suport heeft verder haar hulp aangeboden bij het doen van de aangifte.
Beloning bewindvoerder
23. De kritiek die [verzoeker] heeft op de door Capital Support gehanteerde beloning van 0,6 % van het vermogen is op zijn plaats. Gelet op de omvang van het vermogen is dit geen redelijke beloning. Het had Capital Support gesierd als zij in een eerdere fase op dit punt openheid van zaken had gegeven. Pas drie dagen voor de mondelinge behandeling heeft Capital Support de tarieven van ABN AMRO in het geding gebracht, waaruit blijkt dat bij de omvang van het vermogen van erflater niet een vergoeding van 0,6 % maar een vergoeding van 0,15 % past. En eerst ter zitting, op een vraag van de kantonrechter, heeft Capital Support zich bereid getoond om op een uurtarief te werken.
Ontbreken vertrouwen
24. Behoudens ter zake het uurtarief heeft de kantonrechter van [verzoeker] geen onderbouwing gezien van omstandigheden die objectief moeten leiden tot het ontbreken van vertrouwen. Het kan Capital Support niet verweten worden dat zij melding maakt van het faillissement van de Stichting rentecertificaten Nederland, en een mogelijke claim van de curator op [verzoeker] .
Conclusie ontslag
25. De conclusie moet zijn dat [verzoeker] op twee punten terechte kritiek heeft op Capital Support. De informatie uit het levenstestament van erflater en de in rekening gebrachte vergoeding voor haar diensten (zie onder 20 en 23). Deze twee kritiekpunten zijn naar het oordeel van de kantonrechter onvoldoende ernstig om te kunnen spreken van gewichtige redenen voor ontslag van de bewindvoerder op de voet van artikel 4:164 lid 2 BW. Immers is er geen sprake van dat de bewindvoerder in ernstige mate tekort is geschoten in de nakoming van haar verplichtingen. Daarom zal het verzoek onder 2.A worden afgewezen.
25. Nu Capital Support in functie zal blijven komt de kantonrechter niet toe aan de vraag (zie onder 2.B) of de door [verzoeker] voorgestelde opvolgend bewindvoerder(s) geschikt is/zijn voor hun functie.
Beloning diensten bewindvoerder
27. Onder 2.C heeft [verzoeker] verzocht de beloning van de bewindvoerder te wijzigen, in die zin dat zij op uurtarief zou moeten gaan werken.
27. De kantonrechter heeft al overwogen (zie onder 23) dat hij de vergoeding van 0,6 % van het vermogen niet redelijk vindt. Datzelfde geldt ook, zij het in iets mindere mate voor een vergoeding van 0,15 % van het vermogen. Immers ook bij dit percentage zou Capital Support een meer dan redelijk uurloon ontvangen, gelet op het aantal uren dat zij heeft besteed tot 1 oktober 2021, door haarzelf geschat op 370 uur. Dat geldt dan nog eens temeer als mee wordt genomen de opmerking van Capital Support, dat het aantal te bestede uren voor het beheer naar verwachting de komende jaren aanzienlijk lager zal zijn.
27. De kantonrechter is van oordeel dat er ter zake de beloning van de bewindvoerder sprake is van onvoorziene omstandigheden, niet te voorzien bij het maken van het testament, in de zin van artikel 4:159 lid 3 BW. Deze onvoorziene omstandigheden vormen voor de kantonrechter aanleiding om de beloning van de bewindvoerder voor onbepaalde tijd te wijzigen, in die zin dat Capital Support voor haar werkzaamheden een uurtarief in rekening dient te brengen, overeenkomstig de bedragen die zijn genoemd onder 1.6. Deze regeling geldt van de aanvang van de werkzaamheden als bewindvoerder af. Er is onvoldoende grond voor een koppeling met het (maximum) uurtarief zoals dat geldt voor curatoren.
27. De kantonrechter gaat ervan uit dat de uurtarieven van Capital Support in de loop van de jaren kunnen veranderen. Alsdan zal Capital Support deze veranderde tarieven in rekening mogen brengen, behalve wanneer dit tot een onredelijk resultaat zou leiden.
Rapporten handschriftdeskundigen
31. De kantonrechter zal zich niet uitlaten over de rapporten van handschriftdeskundigen, die [verzoeker] in het geding heeft gebracht.
Proceskosten
32. De proceskosten worden gecompenseerd, in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt.
BESLISSING
De kantonrechter:
bepaalt dat Capital Support voor haar werkzaamheden als testamentair bewindvoerder een beloning in rekening dient te brengen volgens de uurtarievenlijst onder 1.6, zulks vanaf de aanvang van haar werkzaamheden en voor onbepaalde tijd;
bepaalt dat ieder van partijen de eigen kosten draagt;
wijst af het meer of anders verzochte;
verklaart deze beschikking uitvoerbaar bij voorraad.
Deze beschikking is gegeven door mr. T.M.A. van Löben Sels, kantonrechter, en in het openbaar uitgesproken op 25 oktober 2021 in aanwezigheid van de griffier.
De griffier
De kantonrechter