Uitspraak
RECHTBANK AMSTERDAM
Bestuursrecht
zaaknummer: AMS 19/3868
uitspraak van de meervoudige kamer van 20 januari 2020 in de zaak tussen
de besloten vennootschap [bedrijf] , te Amsterdam, eiseres,
en
de raad van bestuur van de Kansspelautoriteit, verweerder
(gemachtigde: mr. I.M. Zuurendonk).
Procesverloop
Met het besluit van 14 maart 2019 (het primaire besluit) heeft verweerder de aanvraag van eiseres om verlening van een vergunning zoals bedoeld in artikel 3 van de Wet op de Kansspelen (Wok) afgewezen.
Met het besluit van 4 juni 2019 (het bestreden besluit) heeft verweerder het bezwaar van eiseres ongegrond verklaard.
Eiseres heeft tegen het bestreden besluit beroep ingesteld.
Verweerder heeft een verweerschrift ingediend.
Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 18 december 2019. Namens eiseres is verschenen [de persoon 1] , [functie] van eiseres. Verweerder heeft zich laten vertegenwoordigen door zijn gemachtigde en [de persoon 2] .
Overwegingen
Wat er aan deze zaak voorafging
1.1.
Eiseres wil een online platform bieden waarop deelnemers onderling een poolspel kunnen organiseren maar ook kunnen deelnemen aan een door eiseres georganiseerd onafhankelijk poolspel. Eiseres organiseert deze spellen tijdens de grote sporttoernooien, zoals de grote wielerrondes, de grandslam tennistoernooien, grote voetbalevenementen, Olympische spelen en Formule 1.
1.2.
Eiseres heeft op 9 januari 2019, nadat zij een eerdere aanvraag had ingetrokken, opnieuw een aanvraag ingediend voor een vergunning voor een niet-incidentele loterij als bedoeld in artikel 3 van de Wok.
1.3.
Met een e-mail van 8 februari 2019 heeft verweerder eiseres bericht voornemens te zijn om de aanvraag af te wijzen. Eiseres heeft op 22 februari 2019 haar zienswijze aan verweerder gestuurd.
1.4.
Eiseres heeft verweerder op 13 maart 2019 bericht dat zij van mening is dat de vergunning van rechtswege is verleend omdat niet tijdig op haar aanvraag is beslist.
1.5.
Met een e-mail van 13 maart 2019 heeft verweerder eiseres bericht dat de vergunning niet van rechtswege is verleend.
Besluitvorming
2. Met het primaire besluit - welk besluit verweerder met het bestreden besluit heeft gehandhaafd - heeft verweerder de aanvraag afgewezen. Verweerder legt aan het besluit ten grondslag dat het aanbieden van een poolspel niet als loterij kan worden aangemerkt maar (grotendeels) moet worden beschouwd als een sportprijsvraag. Voor sportprijsvragen is volgens artikel 15 van de Wok slechts één vergunning beschikbaar. Deze vergunning is verleend aan Lotto B.V, zodat eiseres geen vergunning kan krijgen.
Daarnaast is artikel 3 van de Wok alleen van toepassing als er in de Wok niet is voorzien in een vergunning. In de Wok is een uitputtende regeling opgenomen voor sportprijsvragen, zodat het niet mogelijk is onder artikel 3 van de Wok een vergunning te verlenen voor een sportprijsvraag.
Standpunt van eiseres
3. Volgens eiseres is sprake van een loterij als bedoeld in artikel 3 van de Wok en niet van een sportprijsvraag in de zin van artikel 15 van de Wok.
Wat staat er in de wet?
4.1.
In de Wok is in artikel 1, eerste lid, onder a, bepaald dat het - behoudens titel Va van de Wok - verboden is gelegenheid te geven om mede te dingen naar prijzen of premies, indien de aanwijzing der winnaars geschiedt door enige kansbepaling waarop de deelnemers in het algemeen geen overwegende invloed kunnen uitoefenen, tenzij daarvoor ingevolge deze wet vergunning is verleend.
4.2.
In artikel 2, onder a, van de Wok is bepaald dat artikel 1 niet van toepassing is op gelegenheden als daarin bedoeld, die noch voor het publiek zijn opengesteld, noch bedrijfsmatig worden gegeven.
4.3.
In artikel 3, eerste lid, van de Wok is bepaald dat tenzij deze wet anders bepaalt voor een gelegenheid als in artikel 1, onder a, bedoeld vergunning kan worden verleend, indien deze gelegenheid wordt opengesteld uitsluitend ten einde met de opbrengst daarvan enig algemeen belang te dienen. De vergunning wordt verleend door burgemeester en wethouders van de gemeente waar de aanwijzing van de winnaars zal geschieden, indien de prijzen en premies gezamenlijk geen grotere waarde hebben dan € 4500,- en bij een grotere waarde door de raad van bestuur van de kansspelautoriteit.
In het tweede lid is bepaald dat het eerste lid niet van toepassing is voor gelegenheden, waarbij de spelers gemeenschappelijk aan een kansspel kunnen deelnemen.
Oordeel van de rechtbank
5. De rechtbank ziet zich voor de vraag gesteld of het kansspel van eiseres voldoet aan de vereisten die in de Wok zijn gesteld voor het verlenen van een vergunning voor een niet-incidentele loterij.
6. Uit het hiervoor genoemde wettelijke kader leidt de rechtbank af dat voor een loterij waarvoor op grond van artikel 3 van de Wok een vergunning kan worden verleend sprake moet zijn van een kansspel waarop de deelnemers in het algemeen geen overwegende invloed kunnen uitoefenen.
7. De vraag die de rechtbank hierna zal beantwoorden is of de deelnemers van het kansspel van eiseres al dan niet overwegende invloed kunnen uitoefenen op het aanwijzen van de winnaar en het ontvangen van een prijs of premie.
8. Uit de prospectus en wat [de persoon 1] van eiseres ter zitting naar voren heeft gebracht, blijkt dat eiseres een online platform wil bieden, waarop de gebruikers kunnen deelnemen aan publiekelijk toegankelijke, semi-besloten en besloten spellen. Om deel te nemen doorloopt de gebruiker een verplicht menu om een toernooiverloop te voorspellen en om een aantal (benaderings-)vragen te beantwoorden (over bijvoorbeeld gebeurtenissen rondom het betreffende sportevenement). Het beantwoorden van benaderingsvragen en het voorspellen van het toernooiverloop moet voorafgaande aan het toernooi gebeuren. Met de voorspelling valt een maximaal aantal punten te behalen. Daarmee wordt het lot voor een groot gedeelte (meer dan de helft van de punten) bepaald. Vervolgens dient de gebruiker de resultaten van de individuele wedstrijden te bepalen, zowel welke teams tegen elkaar spelen als wat de uitslag is van de wedstrijd. De individuele wedstrijden bepalen (voor iets minder dan de helft van de punten) ook mede het lot, maar staan los van de voorspelling van het toernooiverloop. De speler met de meeste punten wordt aangewezen als winnaar.
9. De rechtbank is van oordeel dat uit de omschrijving van het kansspel van eiseres blijkt dat de deelnemers door het voorspellen van het toernooi, de uitslagen en van gebeurtenissen rondom een sportevenement een overwegende invloed kunnen uitoefenen op de kans dat zij een prijs zullen winnen. Het kansspel van eiseres kan al om die reden niet als een loterij worden aangemerkt. De vergelijking die eiseres heeft gemaakt met de Staatsloterij, waarbij een deelnemer de laatste vier cijfers van het lot mag kiezen, of de Postcodeloterij, waarbij het aantal deelnemers in een postcodegebied bepaalt hoe hoog het geldbedrag is dat kan worden gewonnen, gaat niet op. Met de keuze van het lot in die loterijen wordt de winkans immers niet beïnvloed door de deelnemers. Met het kiezen van (eind)cijfers wordt enkel bepaald wélk lot men krijgt, maar op de waarde van het lot kan geen invloed worden uitgeoefend. Wel bepalen iemands postcode en het aantal daar wonende deelnemers bij de Postcodeloterij het gewonnen geldbedrag, maar daarop heeft iemand geen invloed. Dat is bij het kansspel van eiseres wel het geval. De juistheid van de door de deelnemer gedane voorspelling speelt zelfs een grote rol bij de winkans. Daarbij overweegt de rechtbank dat het kansspel van eiseres grote overeenkomsten vertoont met het poolspel zoals omschreven in artikel 28 van het Deelnemersreglement Toto Lotto B.V. geldig vanaf 1 november 2018, dat betrekking heeft op sportprijsvragen. [1]
10. Omdat het kansspel van eiseres niet voldoet aan het vereiste dat deelnemers geen overwegende invloed kunnen uitoefenen op de kans dat zij een prijs zullen winnen, heeft verweerder op goede gronden de gevraagde vergunning voor een loterij op grond van artikel 3 van de Wok geweigerd.
11. Ten overvloede merkt de rechtbank op dat aan eiseres op dit moment ook geen vergunning voor een prijsvraag kan worden verleend op grond van artikel 15 van de Wok.
Uit artikel 16, eerste lid van de Wok volgt dat voor sportprijsvragen een éénverguningstelsel geldt. Dat betekent dat voor een sportprijsvraag slechts één vergunning aan één rechtspersoon wordt verstrekt. Die vergunning is verleend aan Lotto B.V, zodat deze niet ook aan eiseres kan worden verleend. In de uitspraak van 2 mei 2018 [2] heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (de Afdeling) geoordeeld dat het - onder meer - in artikel 16, eerste lid, van de Wok vervatte éénvergunningstelsel toelaatbaar is.
Slaagt het beroep op het vertrouwensbeginsel?
12. Eiseres heeft aangevoerd dat zij uit een gesprek met verweerder mocht afleiden dat haar aanvraag zou worden beoordeeld als een aanvraag om verlening van een vergunning voor een loterij en niet als een sportprijsvraagvergunning. Eiseres beroept zich op een verslag dat zij heeft gemaakt naar aanleiding van een gesprek met een medewerker van verweerder op 8 mei 2017.
13. Voor een geslaagd beroep op het vertrouwensbeginsel is vereist dat de betrokkene aannemelijk maakt dat van de zijde van de overheid uitdrukkelijke en ondubbelzinnige toezeggingen of andere uitlatingen zijn gedaan of gedragingen zijn verricht waaruit de betrokkene in de gegeven omstandigheden redelijkerwijs kon en mocht afleiden of en zo ja, hoe het bestuursorgaan in een concreet geval een bevoegdheid zou uitoefenen. [3]
14.1.
Naar het oordeel van de rechtbank heeft eiseres niet aannemelijk gemaakt dat toezeggingen of andere uitlatingen zijn gedaan of gedragingen zijn verricht waaruit zij redelijkerwijs kon en mocht afleiden dat haar aanvraag om een vergunning zou worden aangemerkt als een aanvraag om een loterijvergunning op grond van artikel 3 van de Wok, laat staan dat is toegezegd dat deze zou worden verleend. De rechtbank overweegt hiertoe als volgt.
14.2.
In het verslag dat [de persoon 1] van eiseres heeft gemaakt van een telefoongesprek met een medewerkster van verweerder, [de persoon 3] , op 8 mei 2017 staat dat is besproken dat het kansspel van eiseres buiten de vergunningsmogelijkheden van de prijsvraagvergunning valt en niet onder het monopolie van de Toto. Anders dan eiseres, leest de rechtbank daarin niet dat verweerder heeft toegezegd dat er dus sprake is van een kansspel dat als een loterij in de zin van artikel 3 in samenhang met artikel 1, eerste lid, onder a van de Wok kan worden aangemerkt.
14.3.
Uit het gespreksverslag blijkt vervolgens dat [de persoon 1] van eiseres heeft toegelicht waarom volgens hem het kansspel kenmerken van een loterij vertoont en dat hij voornemens is om op korte termijn het vergunningtraject te starten voor een loterijvergunning. Ook daarin leest de rechtbank geen concrete toezegging van verweerder op grond waarvan eiseres er gerechtvaardigd op mocht vertrouwen dat haar kansspel als een loterij zou worden aangemerkt.
14.4.
Dat blijkt ook niet uit de e-mail van [de persoon 3] van 18 mei 2017 waarin zij schrijft dat zij begrijpt dat eiseres op korte termijn wenst te starten met het vergunningtraject voor een loterijvergunning en haar wijst op een website van de Kansspelautoriteit waar alle informatie te vinden is met betrekking tot het aanvragen van een vergunning en waar een aanvraagformulier kan worden gedownload.
14.5.
Het beroep op het vertrouwensbeginsel slaagt daarom niet.
Conclusie en slotopmerkingen
15. Het beroep is ongegrond. Dat betekent dat eiseres geen gelijk krijgt.
16. Voor een proceskostenveroordeling of vergoeding van het door eiseres betaalde griffierecht bestaat bij deze uitkomst geen aanleiding.
Beslissing
De rechtbank verklaart het beroep ongegrond.
Deze uitspraak is gedaan door mr. M.M.L.A.T. Doll, voorzitter, en mr. L.Z. Achouak el Idrissi en mr. F.L. Bolkestein, leden, in aanwezigheid van mr. A.E. van Duinen, griffier. De beslissing is in het openbaar uitgesproken op 20 januari 2020.
griffier
voorzitter
Afschrift verzonden aan partijen op:
Rechtsmiddel
Tegen deze uitspraak kan binnen zes weken na de dag van verzending daarvan hoger beroep worden ingesteld bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State.
Als hoger beroep is ingesteld, kan bij de voorzieningenrechter van de hogerberoepsrechter worden verzocht om het treffen van een voorlopige voorziening.